ایران داکیومنت

دنلود رایگان پایان نامه

ایران داکیومنت

دنلود رایگان پایان نامه

۴۰۲ مطلب در شهریور ۱۳۹۵ ثبت شده است

  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله مبدلهای حرارتی دسته بندی و ساختمان انها تحت word دارای 42 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله مبدلهای حرارتی دسته بندی و ساختمان انها تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله مبدلهای حرارتی دسته بندی و ساختمان انها تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله مبدلهای حرارتی دسته بندی و ساختمان انها تحت word :

مبدلهای حرارتی دسته بندی و ساختمان انها

1 مبدلهای دو لوله ای
2 مبدلهای لوله مارپیچی
3 مبدلهای لوله پوسته ای
1 مبدلهای دو لوله ای

که به صورت U شکل ساخته می شود یکی ازدو سیال درلوله داخلی ودیگری درمجرای حلقوی بین دو لوله جریان دارند.
لوله های هم محور به صورت مستقیم ساخته شده اند وبوسیله زانوی c ْ180 در یک انتها به هم متصل می شوند مبدلهای حرارتی دولوله ای درمواقعی که سطح تبادل حرارت مورد نیاز کوچک باشد وبخصوص موقعی که یکی از دوسیال گازمایع لزج ویا دبی آن کم باشد کاربرد دارند. این مبدلها برای مواردی که سطح تبادل حرارت مورد نیاز از 50 متر مربع کوچکتر است مناسب است .

مبدل حرارتی به منظور انتقال انرژی حرارتی بین دو سیال در دماهای مختلف بکار می رود .مبدلهای حرارتی در سیستمهای تبرید، تهویه مطبوع ، پالایشگاهها، اتومبیلها ،صنایع تولید ،نیروگاهها، بازیابی حرارت و بسیاری موارد دیگر بکار میرود.
2 مبدلهای لوله مارپیچی

از یک یا چندحلقه لوله مارپیچ تشکیل شده اند که داخل یک محفظه قرارمی گیرند .
ابتدا وانتها لوله های مارپیچ به لوله های اصلی ورودی و خروجی متصل می شوند.
جنس لوله های مارپیچ معمولاً فولاد کربن دار ، مس و آلیاژهای آن ، فولاد ضد زنگ و آلیاژهای نیکل می باشد .
اگرسیالات لزج باشند از لوله های پره دار نیز استفاده می شوند.
این نوع مبدلها برای سطح تبادل حرارتی کمتر از m230وفشار های کمتر از 40 اتمسفرمناسب هستند .
3 مبدلهای لوله پوسته ای

از متداولترین نوع مبدلهای ،مبدلهای لوله پوسته ای است که برای انتقال حرارت مایع –مایع، مایع – سیال درحالت تبخیر و مایع –سیال درحالت تقطیر بکارمیروند.
این مبدل ازیک پوسته وتعدادی لوله U شکل با پره های طولی در داخل آن تشکیل شده است وسیال سمت پوسته در امتداد وموازی لوله ها جریان دارد .
لوله های مبدل

هر مبدل لوله پوسته ای از تعداد زیادی لوله تشکیل شده است که یک سیال در داخل وسیال دیگر درخارج آن جریان دارد . لوله ها اجزای اساسی ومهم مبدلها می باشند ،وسطح انتقال حرارت بین سیال جاری در درون لوله ها وسیال خارج آنرا تشکیل می دهند .
لوله ها معمولاً از نوع بدون درز کششی یا اکسیژن تولید می شوند ولی اخیراً نوع درزدار (جوشکاری شده) نیز متداول شده است و جنس آن به نوع سیال بستگی داردو معمولاًاز فلزات، آلیاژهای فلزی و یا موادغیر فلزی مانند پلاستیک ها است .

اگر ضریب انتقال حرارت جابجایی سمت پوسته کم باشد از لوله های فین دار استفاده می شود.
قطر خارجی لوله ها استاندارد ( ، ،1، 1، 1)اینچ می باشد .
ضخامت دیواره لوله ها در واحدB.W.G اندازه گیری می شود.
اصول کلی در طراحی مبدلهای حرارتی

اولین مرحله درطراحی مشخصات و فرضیات مساله می باشد ،بطورکلی مساله خاصی که برای طرح یک مبدل حرارتی مطرح می گردد ممکن است حاوی اطلاعات خیلی کم از قبیل دماهاودبی ها ی دوجریان گرم و سرد بوده ویا در مقابل ،دارای اطلاعات بسیار زیاد همراه با جزئیات بیشتر باشد . در مساله مورد نظرما علاوه بر دبی هاودماهای وسیال ،عوامل دیگری ازقبیل فشارها ودماها ی کارکردی ،افت فشارهای مجاز، بارحرارتی لازم ، اندازه مناسب ،محدودیت وزن ، قیمت و هزینه مجاز ،مواد لازم و همچنین نوع وآرایش مبدل نیزمطرح است . با افزایش خواسته هها و قیود طراحی ،انتخاب وطرح مبدل مناسب ،مشکل تر گردیده ومبدلی که بتواند همه شرایط را ارضا نمایداز محدودیت بیشترو تنوع کمتری برخوردار است . بر اساس مشخصات مساله و نیز تجربه ، نوع مبدل وآرایش جریانها انتخاب می گرد .

تجزیه و تحلیل مبدلهای حرارتی شامل محاسبات انتقال حرارت ،افت فشارویا تعیین ابعاد هندسی بوده و برای انجام محاسبات مربوطه ،عواملی از قبیل مشخصات سطوح وخواص هندسی انها، خواص فیزیکی سیالها ونیز مشخصات مساله لازم هستند. منظوراز مشخصات سطوح ،خواص حرارتی واصطکاک آنها مانند منحنی های JH وfبرحسبRe می باشد.
وبا استفاده ازروشهای مختلف بهینه سازی درریاضیات بهترین ومناسبترین طرح راباید انتخاب نمود . ممکن است با توجه به متغییرهای طراحی ،تعداد زیادی جواب بدست آید که همگی شرایط طرح را داشته باشند .مسایل محاسبات حرارتی درمبدلها بطورکلی دو دسته هستند : اول مسایلی هستندکه درآنها نوع مبدل و اندازه آن معلوم بوده و موضوع اصلی تعیین نوع انتقال حرارت ودماهای خروجی سیال براساس دبی هاو دماهای ورودی می باشد . این نوع مسایل به مسایل عملکردی مبدلهای حرارتی شهرت دارند .

مسایل نوع دوم ،دبی هاو دماهای ورودی وخروجی در سیال گرم و سرد داده شده است .در این مسایل انتخاب یک نوع مبدل حرارتی مناسب ،تعیین اندازه و محاسبه سطح موردنیاز برای حصول به دمای خروجی موردنظر طراحی می شوند. پس از محاسبات حرارتی وانتخاب مبدلهای مناسب ،مرحله طراحی مکانیکی مبدلها می رسد.پایداری و مقاومت مبدلها در برابر عوامل خارجی در این مرحله بررسی می شوند.

محاسبات مقاومتهای داخلی وتنشها جهت تعیین ابعاد و ضخامتهای لازم برای صفحه ها، پرده ها،لوله ها ،پوسته و اجزای دیگر بکاربرده می شود.انتخاب مناسب مواد و روش اتصال پره ها به صفحه ها یا لوله ها، بستگی به فشارها و دماهای سیال دارد ونیز بستگی به عواملی از قبیل دماها و فشارها ،افت فشارها مجازنیز شرایط تمیزکاری دارد .محاسبات مربوط به تنشهای حرارتی ،برای تعیین دوام و طول عمر مبدل بکار رفته و پیش بینی لازم را برای خاموش و روشن کردن های متوالی و شرایط کارکرد نیمه بار انجام می دهند.

همچنین باید سرعتهای مجاز جریانها برای به حداقل رساندن ارتعاشات ،فرسایش ،خوردگی ورسوب گذاری تعیین شوند .علاوه بر اینها قیود خاصی که ممکن است درطرح وجود داشته باشند باید درنظر گرفته شوند .مانند تعویض قطعات و قابلیت سرویس و نگهداری و نوع تمیز کردن. بنابراین یک طرح مکانیکی به همان اندازه و شایدهم بیشتراز طرح حرارتی اهمت داشته واز پیچیدگی نسبی بیشتری برخوردار است .اغلب ملاحظات مکانیکی بطور همزمان با طرح حرارتی موردبررسی قرار می گیرند.

پس از آن مساله ارزیابی برآورد هزینه درمبدلها مطرح می گردد .وهمچنین عوالی از قبیل معیارها. روشهای ارزیابی وقیمت و هزینه درنظر گرفته می شود. محدودیتهای ساخت از قبیل قطعات مورد نیاز از موادخام ،قالب، ابزار،کوره ها،وماشینها می باشندو هزینه تمام شده برای یک مبدل که ازدو قسمت تشکیل می گردد :
1 هزینه های مربوط به سرمایه گذاری درطرح ، مواد،ساخت، آزمایش،حمل و نقل و نصب .

2 هزینه های حین کارکرد مبدل مانند هزینه پمپ کردن سیالها ، نگهداری و تعمیر یا تعویض قطعات و تمیز کاری و;
طراحی مبدلهای حرارتی پوسته و لوله
بطورکلی هدف از طرح یک مبدل حرارتی ونیز تجزیه و تحلیل آن تعیین سطوح لازم جهت تبادل حرارت مورد نیاز می باشد .برای طراحی مبدلهای حرارتی دوروش عمده وجود دارد.
1روش استفاده از اختلاف دمای توسط لگاریتمی
2 روش راندمان وتعداد واحدهای انتقال

نکات مهم در طراحی کندانسوز وبررسی بهینه سازی آن
به لحاظ اینکه مبدلهای حرارتی پوسته ، لوله ای فاقد قستهای تحرک می باشند و تغییر دما بین دوسیال صورت می گیرد . یک مهندس طراح می تواند طرحی از دستگاه را به سادگی تهیه کند و حدس خود را گسترش دهد. با وجود آنکه مبدل حرارتی دارای قطعات پیچیده ای از تجهیزات مختلف نیست ولی ملاحظات زیادی در رابطه با انتخاب و اپتیمم طرح وجود ندارد زیرا که مسایل از فرایند به فرایندی دیگر تفییر می کند .طراحی مبدلهابراساس اطاعات طرح ، آزمایشات در انتقال حرارت ، طراحی مکانیکی ، نگهداری و هزینه می باشد . هدف هر مهندس طراح می بایست این باشد که مبدل حرارتی را بگونه ای طراحی کند که مبدل عمل کردبه ویژه خود را داشته باشد با کمترین زحمت حداقل قیمت را برای مصرف کننده داشته باشد.

به سبب پیچیدگی در طرح وارتباط بین متغیر ها ،کاربرد هر مبدل حرارتی می تواند برای طرحهای ختلف عنوان شود. که مصرف کنده می باید انتخاب نهایی را انجام دهد .
با وجود یکه هر خریدار وفروشنده ای مشخصات مربوطه برای کاربرد ویژه ای که مبدل برای آن طرح شده را می داند،‌ولی سوالاتی وجود دارد که استفاده کننده می بایست جهت اتخاب مبدل حرارتی انها را پاسخگوباشد . این موارد عبارتند از :

1 آیا سرعت های سیال درمحدودهقابل قبولی است تا هم ازسایش مؤلفه های مبدل جلوگیری شودو هم اثر ارتعاشات را محدود کند .
2 آیادریچه های ورود و خروج سیال در مکانهای مناسب هستند .
3 در مورد افت فشار،آیا درد محدوده مجاز است و حداکثر بازده را دارد.
4 آیا مسئله اختلاف انبساط بین پوسته و لوله ها در نظر گرفته شده است.
5 اتصال لوله بهTube Sheet ازچه نوعی است .

6 آیا فلزات بکاررفته در طراحی برای شرایط کارکرد مبدل مناسب هستند.
خیلی سوالات دیگر که باید جواب داده شود تا ارزیابی مبدل حرارتی در حد قابل قبولی واقع شود .
معمولاً هزینه های تعمیراتی در ارتباط با تصحیح عدم بازدهی مناسب در یک مبدل حرارتی فقط بخش کوچکی ازتاوان پرداختی بود .
طراحی ضعیف است ونتایج اتلاف درتولید نیروگاه برای یک روز چندین برابر قیمت خرید یک مبدل حرارتی هزینه دارد .
اطلاعات طراحی برای استفاده کننده

انتخاب یک طرح مبدل حرارتی نمی باید غیر جدی تلقی شود . زمان قابل ملاحظه ای می باسد در محاسبات انتقال حرارت و طراحی مکانیکی صرف شود تا طراحی مبدل حرارتی را بهینه کرده باشیم . کارخانه سازنده ویا طراحی می باید حداقل اطلاعات زیر را رابرای استفاده کننده فراهم آورد:
1 انتقال حرارت کلی
2 دبی سیال ورودی و خروجی مبدل

3 دماهای ورودی و خروجی ازمبدل
4 فشار عمل کرد دستگاه
5 ضریب رسوب
6 افت فشارهای مجاز
7 خوردگی مجاز
8 مواد سازنده
9 ضخامت دیواره لوله برای ملاحظات خوردگی

10 نوع مبدل حرارتی
11 مشخصات ،کدهاواستانداردها
12 محدودیت های اندازه و فضا

13 نصب عمودی یا افقی
14 حرارت مخصوص ، ضریب هدایت حرارت، ویسکوزیته و; سیال بکار رفته
شرایط فرایند در مبدل حرارتی

LMTD
از آنجائیکه اندازه ودرنتیجه قیمت یک مبدل حرارتی بستگی زیادی به اختلاف دما ی متوسط لگاریتمی« LMTD» دارد یک بایداین موضوع را در نظر داشته باشد مقدار
« LMTD» بزرگ معمولاً یک مبدل حرارتی کوچک تر نتیجه می دهد . برای یافتن بهینه دماهای عمل کرد باید براساس وظیفه کاری و کاربرد مبدل عمل شود .
طراحی غیر مفید و عملکرد ضعیف مبدل حرارتی وقتی رخ می دهدکه مقدار «LMTD» خیلی کم و یا خیلی زیادباشد . برای یک طراحی خوب که خیلی از کاربردها را در بر می گیرد اختلاف دمای 1T حدودF 10ْ باشد و اختلاف دمای T2 حدودF 40ْ باشد.

دبی جریان سیال
مقدار دبی هردو سیال پوسته و لوله میتواند طرح و اندازه یک مبدل را تحت تاثیر قرار دهد .
ضرایب رسوب
رسوبات تشکیل شده روی لوله ها(داخل وخارج ) که در مقابل جریان حرارات مقاومت ایجادمی کند (Fouling) نامیده می شود . اندازه وقیمت یک مبدل حرارتی در ارتباط با مقاومت رسوب نیزمی باشد .حدس تصادفی را می توان برای ضریب رسوب درنظر گرفت زیرادرعملکردمبل تاثیربسزایی دارد.

ارآنجائیکه یافتن ضرایب رسوب کارمشکلی می باشد ،لذا آنهااز طریق آزما یش بدست می آورند. بنابراین استفاده کننده از مبدل حرارتی باید اطینان خاطری از طراح داشته باشدکه ضرایب رسوب ویژه این عملکرد را تعیین کرده باشد .محدوده اطلاعات در قابل دسترس زیادی برای محاسبه صحیح درجه رسوب که می بایست برای شرایط عملکرد داده شود ، وجود دارد . رسوب به مواد سازنده لوله ها ، نوع سیال در جریان ، دماها، سرعتها،و شرایط دیگر بستگی دارد و تغییر می کند . لذا انتخاب ضرایب رسوب اختیاری است . اگر رسوب سنگین در کاربرد ویژه ای داشته باشیم، استفاده کننده باید برای جلو گیری از رسوب از سیستم ها ی تمیز کننده شیمیایی و یا مکانیکی در زمانهای متناوب استفاده کند.

افت فشارمجاز
انتخاب بهینه افت فشارمجاز با ملاحظات فرایند کلی سروکار دارد .افت فشار های بالا احتمالاً دریک مبدل ،اندازه کوچکترو قیمت کمتررا نتیجه می دهد .
برای طراحی قابل قبول افت فشار سمت لوله حدودpsi 10 وسمت پوسته دودpsi 2 است.
در بعضی مواقع استفاده از همه افت فشار قابل دسترس، عملی نیست زیرا که در اثر سرعتهای بالای سیال ، ارتعاشات و سایش به اجزاء مبدل حرارتی صدمه وارد می آورند.
نوع مبدل و نگهداری :

از آنجائیکه انواع زیادی از مبدلهای حرارتی پوسته و لوله و جود دار د برای انتخاب فرم انها باید برا ساس مشخصات مطلوب برای کاربرد و نگهداری عمل شود . انواع مختلف و شکلهای ساختمانی مختلف در استاندارد«T.E.M.A»نشان داده شده است . قیمتهای مقایسه ای بین انواع متداول مبدلهای حرارتی را می توان از منحنی های مربوطه بدست آورد. نوع مواد سازنده نیز از جمله مواردی است که مصرف کننده جهت مسائل خوردگی وعمرکار کردآن باید مورد بررسی قرار گیرد. مواد سازنده معمولاً بر اساس ملاحظات دما وفشار انتخاب می گردند،مقاومت خوردگی برای عمل کرد در جریان سیال و مسائل اقتصادی آن براساس پیش بینی عمر کارکرد و قیمت اولیه تعیین می گردند . ملاحظات دقیق باید برای انتخاب مواد لوله و ضخامت درباره لوله صورت گیرد . چون حرارت از طریق دیواره لوله انتقال می یابد ، لذا مشخصات مطلوب باید شامل مواد با ضرایب هدایت حرارتی بالا ویک دیواره بهینه شده باشد .
ویژگی های سیال :

اطلاعات خاص فیزیکی تا آنجاکه ممکن است باید دقیق باشند وحرارت مخصوص ، دانسیته،ضریب هدایت حرارتی ،ویسکوزینه و; باید برای طراح مشخص باشند.
برای بررسی اینکه کدام سیال در لوله وکدام سیال در پوسته جریان داشته باشد ، عوامل زیرباید مورد توجه قرار گیرند.
خوردگی : انواع آلیاژهای ارزانتر را در صورتیکه سیال درون لوله خورنده باشد بکار می بریم.

دما:برای مکانهایی که در داهای بالا کار می کنند ماد آلیاژی گران و مخصوصی لازم است لذا اگر سیال داغ در لوله ها جریان داده شود .آلیاژ های ارزان تر ی را می توان بکار برد .
فشار:با قرار دادن جریان فشار بالادر لوله ها ، اجزائی که بخواهند فشار بالا را تحمل کنند کمتر خواهند بود.
افت فشار: برای افت فشار یکسان ، ضریب انتقال حرارت بیشتر در سمت لوله ها بدست می آید .
ویسکوزیته :میزان انتقال حرارت بیشتر ، توسط قرار داد سیال ویسکوز در سمت پوسته است .

ملاحظات مهندس طراح مبدل حرارتی:
یک طراح مبدل حرارتی باید نخست اطلاعاتی د مورد محدودیتهای فضایی و اندازه مبدل بدست آورد. فضا های محدود شده وقتی وجود دارد که مبدل حرارتی در یک سا ختمان و یا به همراه سازه ای دیگر به کار بده شود. محدودیت اندازه مبدل بروی قیمت اولیه تا ثیر گذار خواهد بود ، چون طراح قادر نیست تا طرح بهینه ای بدست آورد.
در هر صورت یک مهندس طراح مبدل حرارتی باید متغییر های زیادی را محاسبه کند تا مشخصات زیررا در مورد یک مبدل حرارتی بدست آورد :
1 سرعت سایلهای بکار فته

2 تعداد گذرهای لوله
3 تعداد گذرهای پیوسته
4 تعداد پوسته ها

5 طول و قطرخارجی وbwg لوله ها
6 اندازه پوسته
7 توزیع سیال در ورود و خروج
8 ار تعاشات ، اختلاف انبساط
9 گام لوله ها

10 آرایش لوله ها
11 افت فشار
12 آسانی در بهره برداری و نگهداری


برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله ارزشیابی مهارت شغلی فنی و حرفه ای تحت word دارای 76 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله ارزشیابی مهارت شغلی فنی و حرفه ای تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله ارزشیابی مهارت شغلی فنی و حرفه ای تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله ارزشیابی مهارت شغلی فنی و حرفه ای تحت word :

- تشخیص مفاهیم :
مدیریت آموزشی :
آموزش سنتی ( ترمیم یا تغییر )



بسیاری از سئوالات کارشناسان و متخصصان در زمینه آموزش براین محور استوار است که چگونه می توان بدون خدشه دار کردن سنت و فرهنگ ، ابزارها و تکنولوژی های نوین آموزشی را بکار بست .این سئوال را باید به روشی غیر مستقیم پاسخ گفت . به عبارت بهتر باید با بهره گیری از روش ها و ابزار های نوین به ترمیم کاستی ها و نقص های روش های سنتی پرداخت . مولوی چندین قرن پیش گفته است :
چون که با کودک سر و کارت فتاد
هم زبان کودکی باید گشاد .
به اعتباری توانایی ها و پتانسیل های خلاق این تکنولوژی ها به گونه ای است که به هیچ عنوان سنت را محدود نمی کند .
به اعتباری توانایی ها و پتانسیل های خلاق این تکنولوزی ها به گونه ای است که به هیچ عنوان سنت را محدود نمی کند .
یکی از این پتانسیل ها ی خلاق بهره گیری از وبلاگ ها در آموزش می باشد . چه آموزش های حقیقی و چه آموزش های مجازی .بعنوان مثال می توان در دروس مربوط به کامپیوتر در بخش عملی دانش آموزان را به طراحی و ایجاد وبلاگ ها تشویق نمود . از آن پس برای بخش تحقیق یا فعالیت های کلاسی دروس دیگر می توان از دانش آموزان خواست تا یافته های خود را به طور خلاصه بر روی وبلاگ ها قرار داد . هرکدام از دانش آموزان می توانند با مبادله اطلاعات از این طریق و همچنین ارتباط با یکدیگر از طریق بخش نظر بدین وبلاگ ها با اشتیاق مضاعف به یادگیری تشویق شوند . از آنجا که دانش آموزان به تکنولوپی های جدید بسیار علاقه نشان می دهند و قدرت جذابیت این رسانه ها این علاقه مندی را تشدید کرده است&سرعت و میزان یادگیری افزایش خواهد یافت


زمان کاشت در مورد بعضی از محصولات در کنترل آفات نقش مهمی دارد. به عنوان مثال با کشت گیاه در زمان نبود آفت (زودتر یا دیرتر از زمان کشت معمول) گیاه از خسارت آفت فرار داده می‌شود.

در تناوب زراعی گیاهی که بعنوان گیاه دوم کاشته می‌شود، نباید در ارتباط سیستماتیک بوتانیکی با گیاه اول باشد. در واقع اگر آفات گیاه اول با آفات گیاه دوم متفاوت باشد می‌توان در بیولوژی آفات ایجاد اختلال کرد و جمعیت آن‌ها را کاهش داد.


* تکنیک رهاسازی نرهای عقیم
در این روش با تکثیر جمعیت انبوهی از حشرات نر و قرار دادن آن‌ها تحت تاثیر مواد رادیواکتیو و رهاسازی آن‌ها در طبیعت در تولید مثل آن‌ها اختلال ایجاد می‌شود. این یک روش دیگر مبارزه با آفات است. یکی از تکنیک‌های بسیار جالب که حداقل در مورد 10 گونه از آفات توصیه شده است. در این روش بطور خلاصه، نرها را در اَنسکتاریوم یا محیط پرورش حشرات با جمعیت‌های بسیار انبوه تولید می‌کنند، سپس آن‌ها را تحت تاثیر مواد رادیواکتیو مثل کبالت قرار می‌دهند، این عمل باعث بوجود آمدن اختلالات ژنتیکی در اسپرم حشرات نر می‌شود. بعد از رهاسازی حشرات نر در طبیعت، با حشرات ماده آزاد جفت‌گیری می‌کنند. اما تخم‌های تولید شده توسط ماده‌ها عموماً تفریغ نمی‌شود و از آن نِتاجی بوجود نمی‌آید.

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله در مورد مقدمه‌ای بر پیشینه تاریخی باغ ایرانی تحت word دارای 42 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله در مورد مقدمه‌ای بر پیشینه تاریخی باغ ایرانی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله در مورد مقدمه‌ای بر پیشینه تاریخی باغ ایرانی تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله در مورد مقدمه‌ای بر پیشینه تاریخی باغ ایرانی تحت word :

انسان کاشف طبیعت و عامل برقراری تداوم و پایداری بقاء و عاملی در تجلی امکانات و استعدادهای نهانی طبیعت شناخته شده و اوست که با تصور در طبیعت، رزاهای نهانی خود را آشکار ساخته و گه‌گاه از چهره به ظاهر خصمانه و شرارت آلودش، زیبایی، صفا و صمیمت می‌تراود. در این فلسفه روابط انسان و طبیعت به صورت یکپارچه مشاهده می‌شود و انسان نه جزئی جدا‌شدنی از طبیعت و نه حاکم مافوق آن است. شعر و ادب هنرهای تزئینی ایران خواه از زمان هخامنشیان و خواه از زمان سامانیان و دوره اسلامی، همیشه سرشار از احترام و علاقه‌ به طبیعت است.

طبیعت کلیت و مظهر تجلی وجود است، مقام خاص و مقدسی دارد و در آن همه چیز در حالت نظم و تعادل قرار دارد. در باغ ـ این طبیعت از پیش اندیشیده ـ‌رابطه انسان و طبیعت در نهایت هماهنگی است. باغ به کمک اشکال منظم هندسی، رابطه میان طبیعت و دنیای درونی تصور می‌شود. باغ مفهوم عرفانی و مذهبی طبیعت و نظم جهانی را منعکس و مفاهیم فضاها را مطرح می‌کند.

در باغ، خواه طبیعی و خواه ساخته دست انسان، آدمی با محیط اطراف خود در صلح و صفا بود. در باغ، انسان و طبیعت در همسویی کامل بودند. زمین وحشی و عقیم. در باغ به کمال مقدر خویش دست می یافت. قرآن کریم در آیه‌های متعددی، خوشی‌های بهشت را توصیف می‌کند. شادی و لذت عمیق کسانی را که به خدای خویش ایمان آوردند و سرانجام آرامش، برکت و آسایش یافتند و برای همیشه در باغ‌هایی جای گرفتند که آب از زیر آنها جاری است؟ در سایه‌های خنک و برای همیشه، آراسته به چشمه‌های سرشار.

باغ، ایرانی نه تنها جای امن و آرام که در عین حال جایی است برای تفکر آرام یا مذاکرات فلسفی. جایی است برای تأمل و تحقیق، جایی که روح خسته آدمی می‌تواند تازه شود و آرامش یابد و منظره‌های تازه بر او مکشوف گردد. آرمان باغ بسیار نیرومند و با دوام بود. هر شهر و هر قصری باغ‌هایی داشت که بسیاری از آنها عمومی بودند. همه آنها برای مراسم نوروز باز بودند. کلاریخو توصیف می‌کند که جاده‌های زیبا دارای محوطه‌های باز بودند به صورت چهارراه‌های بزرگی که در میان آنها، آب‌نمایی برای نوشیدن آب وجود داشت و میدان مرکزی یک پارک بزرگ بود، گرداگرد آن درختان تبریزی بلند با آلاچیق پوشیده از یاسمن و گل‌سرخ.

بی‌شک آرمان باغ در همه هنرها به طور کامل نفوذ کرده به فرش‌های بزرگ، همه آفرینش‌های شاعرانه و مجسم‌کننده گل و گیاه کامل بهشت است. نیلوفر آبی در سراسر اعصار و در تمامی آسیا یک نماد مقدس آسمانی بود. آرایش معماری در سراسر اعصار منحصر به گل و گیاه بوده و می‌باشد.

تاریخچه باغ ایرانی
باغ ایرانی بیشتر حاکی از نیازهای روحی و کمتر متناسب با نیزهای آب قابل سنجش است. از زمان‌های قدیم بخش اساسی از زندگی ایران و معماری آن بوده و در موجودیت آتشکده‌های بزرگ و تقویت نمادین آنها، سهم داشته است. از زمان سومریان، باغ، معبد و قصر سلطنتی را احاطه میکرد. بی‌شک باغ در چنین اقلیم خشکی همه چیز از آسایش و زیبایی داشت تا عرضه کند. ولی هنگامیکه مبارزه به خاطر زنده ماندن بیش از لذت شخصی اهمیت داشت. این یک موضوع فرعی بود. از آنجا که همه چیز را از مشیت خداوند می‌دانستند.
دعا ضرورت داشت. تصور می‌شد مطمئن‌ترین راه جلب توجه جادوی است: ایجاد فضایی هرچه شبیه‌تر به آنچه مورد نیاز است و تشویق به تقلید از آن ـ در مقیاس بسیار وسیعتر. به عنوان مثال، ایجاد باغی در کنار یک معبر یا کاخ ممکن است قادر مطلق را به تکمیل تلاش کوچک انسان در راه آبادانی زمین تشویق کند.

زندگی در ایران به آب وابسته و در واقع آب‌ عامل اصلی زندگی است. ایرانیان به منظور بهره‌گیری نسبی از منابع آب، با قدرت تخیل و ابداع، چاره اندیشی کرده بودند و کاریزهایی عمیق که از 80 الی 160 کیلومتر طول داشتند. حفر می‌نمودند. حتی در 3500 سال پیش از میلاد، آرایش سفال پیش از تاریخ، علاقه شدید به آب و حاصلخیزی را نشان می‌دهد. این نقش های کهن، همه عناصر آن را به صورت واقعی یا نمادی، ثبت کرده‌اند : کوه، ابر، برکه، جنگل، پرندگان آبی و درختان که

هدف عمده از آنها دریافت پاسخ مساعد از قدرت‌های آسمانی بود. در سفال سامرا، طرح نمونه‌وار باغ دیده شده است؛ به صورت دو نهر متقاطع با پرندگان و درختان در هر یک از چهارگوشه. در مفرغ‌های لرستان (حدود 1000 قبل از میلاد) . باز درخت را همراه با آب روان ترسیم کرده‌اند که مطلوبترین منظره در یک سرزمین خشک است. پس از آب، درختان مهمترین نقش را در شکل‌گیری باغ ایرانی دارند. ایرانیان قدیم معتقد به فرشته مقدسی بودند به نام (اوروزا) که صدمه زدن به گل و گیاه، موجب ناراحتی و خشم او می‌شد.

کوروش کبیر در سارد، باغ بزرگی ساخته و به دست خود در آن درخت کاشته شد. گزنفون yenophon در کتاب خود به نام (اکونومیگوس) نقل کرده است که کوروش شخصاًُ لیزاندر را به تماشای باغ خود در سارد برده است که: لیزاندر از مشاهده زیبایی درخت‌ها، نظم و دقت فواصل آنها و مستقیم بودن ردیف‌ها و زاویه‌ها و روایح معطر و متعددی که هنگام گردش به مشام آن دو می رسیده، تحسین و تمجید می‌کند.

باغ‌های هخامنشی دارای طرح‌های مستطیل دقیق با خیابان‌ها و درختان متقاطع بود. سنگ نگاره‌های به جا مانده از دوران هخامنشی با درختان راست قامت، به خوبی اهمیت باغ در میان ایرانیان و نیز نظم هندسی موجود در باغ‌های ایرانی را نشان می‌دهند.
باغ در عصر شاهنشاهی ساسانیان نیز بر پایه اصول گذشته شکل می‌گیرد: ترکیب هندسی منظم، میان اسه اصلی، خیابان‌های عمود برهم و کرت‌های راست گوشه، باغ‌ها بسیار وسیع بودند و با دقت طراحی و مراقبت می‌شدند: گاه نزدیک به 25 کیلومتر مربع مساحت داشتند. باغی که توسط خسروپرویز پس از هفت سال کار ایجاد شد، اصلاحی جسورانه و زیبا در محیط بود.
در دوران اسلامی، باغ‌های انبوهی کاخ را احاطه می‌کرد و از لحاظ معماری به صورت بخشی از آن در نظرگرفته می‌شد، به صورتی که باغ تمامی جوانب اصلی بنا را به صورت قرینه فرا می‌گرفت. سراسر محوطه به قطعات مستطیلی تقسیم می‌شد که از میان آنها جوی‌های کوچکی می‌گذشت . این ‌باغ‌ها به پیروی از پیشینیان ایرانی ساخته می‌شدند. از همان سده‌های نخستین هجری، باغ‌سازی به شیوه ایرانی به فراسوی مرزها می‌رود و به مرور زمان گستره خود را وسیع‌تر می‌کند. باغ‌های زیبای آندلسی (الحمرا) و باغ‌های باربری کشمیر نمونه‌هایی از باغ‌هایی هستند که تحت تأثیر باغ‌سازی ایرانی شکل گرفتند. شیوه باغ‌سازی در کشورهای شرقی از باغ‌سازی ایران الهام گرفته است.
بابرشاه از شاهان مغولی حاکم بر هند شیوه باغ‌آرایی ایرانی را به سرزمین هند برد و باغ‌هایی در آگرا واقع در شمال هند احداث کرد که معدودی از آنها تا به امروز موجود است و سپس جهانگیر یکی از جانشینان وی چندین باغ در منطقه کشمیر ایجاد نمود.

در کتاب تاریخ تمدن ـ عصر ایمان ـ ویل دورانت آمده که باغ به سبک ایرانی مورد تقلید سایر ملل نیز قرار گرفت و هم در بین اعراب و مسلمین و هم در هندوستان رواج یافته است و در قرون وسطی موجب الهام اروپائیان گردیده است. در اروپای قرون وسطایی که در شهرها به باغ عمومی و فضای سبز مفهومی نداشت، بیشتر شهرهای ایران در محاصره باغ‌های سرسبز و انبوه که پناهگاهی برای آسایش ساکنان آنها بوده است و از نظر زیبایی، طراوت و داشتن باغ‌های بزرگ و بی‌شمار در دنیای آنروز به خود می‌بالیده‌اند.

باغ ایرانی، نقش زیبا و دل انگیز و رازآمیزی از جهان نگری ایرانی است. باغ در فرهنگ کهن ومعنوی ما، تجلیگاه یکی از دلنشین ترین و چشم اندازهای پیوستگی و ارتباط بین انسان و طبیعت است. ارتباطی که از منظر و دیدگاه عارفانه نگرش ایرانیان به جهان هستی مایه می گیرد. بنابر این باغ ایرانی بخشی از هویت فرهنگی ایران زمین است.

باغ ایرانی حاصل شعور و ذوق آفرینی آرمانی مردمی است که با شعور مکاشفه در پی وحدت
درون و برون هستند. پس باغ تظاهر عالی ترین مرتبه تعالی و یگانگی حس و حال درونی و بیرونی ماست و نماد شادی و طراوت روح و جان ما محسوب می شود. باغ در تفکرات ایرانی می تواند تمثیل قطعه ای از بهشت، باغ بهشت ، باشد. بهشتی که از اسطوره های کهن دینی و ادیان آسمانی متولد شده است.

ایجاد مکان و فضای بهشت گونه در باغ سازی نخستین انگیزه ایرانیان در طراحی پردیس ها
محسوب می شود، فضایی که با گل و گیاه و درخت و سبزه و آب سرشار از شادابی و احساس زندگی و زنده بودن است. باغ در ادبیات عرفانی و کلاسیک ایران نیز جایگاه و منزلتی رویایی و آسمانی داشته و تمثیل مکانی فرح بخش و روح بخش و پر طراوت برای زیستن آدمی است و سرانجام باغ ایرانی مکانی بی انتهاست برای اندیشیدن و مکاشفه.
مینیاتور و باغ ملکوت

مینیاتور ایرانی عالم خیال ناب است. جادوی جاودانه نقش و رنگ است. افسون قلم است بر
پرنیان کاغذ. دریچه ای است گشوده به باغ های بی انتهای خیال. مکاشفه حس و حال
هنرمند است برای درک و شهود معنویت ناپیدا و رازآمیز جهان هستی. و سرانجام مینیاتور
ایرانی ذات اندیشه های پاک و عارفانه انسانی است که توانسته است بینش معنوی و اشراق
اندیشه را به نمایش در آورد. پس مینیاتور یعنی انعکاس شگفت انگیز و سکرآور عوالم (لاهوتی
و ناسوتی) بر صفحه ای کوچک و کمترین فضای ممکن.

اما جایگاه و نقش باغ در ترکیب مینیاتورهای ایرانی به مثابه اصلی ترین عنصر بصری در
ساختار و کلیت این هنر می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد. در نگاه نخستین به یک مینیاتور با طبیعت دلنشینی روبه رو هستیم که هنرمند با شیوه ای نمادین از اجزایی همچون کوه و صخره، ابر و آسمان، درخت و درختچه(سرو – چنار)، بوته ها و شکوفه های الوان با ظرافت و زیبایی تمام، ترسیم کرده است تا محیطی شاداب و لطیف وشاعرانه را برای بیننده فراهم سازد. برای نمایش طبیعتی چنین زیبا و رؤیایی ، نگارگران ما از حداکثر خلاقیت و مهارت خود بهره می گیرندتا با استقرار صحیح و اصولی این عناصر، باغی بهشت گونه بیافرینند در خور ادراک معنوی.
سابقه چنین تفکری (ایجاد عالم ملکوتی) از زمانهای کهن همراه اسطوره ها و ادیان
آسمانی وارد تفکر فلسفی ما شده و بخشی از فرهنگ هنری ما را شکل داده است. این سنت و
اعتقاد دینی در طی تاریخ به یک نظام قابل قبول در باغ سازی و باغ آرایی نگارگری تبدیل شده است. از سوی دیگر گل و گیاه و طبیعت به عنوان عناصر اساسی و تزیینی اجتناب ناپذیر همواره در هنر مینیاتور موقعیت خود را حفظ کرده اند.
در نگاه دوم می بینیم که باغ در مینیاتور ایرانی تأکیدی است بر ستایش طبیعت زیبا (گل
و گیاه و طبیعت) در فضاهای کوچک مینیاتوری با در نظر گرفتن باورها و اسطوره ها و تفکرات دینی و معنوی در واقع تمثیل بهشت است. این باغ زمانی در قالی های ایرانی نمایان می شود و زمانی دیگر در نقوش اسلیمی و ختایی و گل های شاه عباسی کاشی ها، و گاه در گچبریهایی که با نظم خاص چیده شده اند. به هر تقدیر کشف زیباشناسی مینیاتور قبل از هر عنصر تعیین کننده به شکوه ((باغ)) باز می گردد. و نهایتاً به نوعی همگامی با طبیعت و مضمون و محتوای ادبی و شاعرانه کمک می کند.

وجود طیف های رنگی و استفاده از رنگ های شاد و متضاد در آفرینش چنین فضایی حاصل ذوق و مهارت خوب هنرمندان است. صحنه پردازی بسیار رؤیایی و دل انگیز در کل فضای مینیاتور بدون دخالت نماها و منظرهای علمی به گونه ای معنویت هنر ایرانی ختم می شود.
نکته قابل توجه در ترسیم باغ این است که هر چند که طبیعت در مینیاتور ایرانی تقلید صرف نیست و هنرمند می کوشد تا برداشتی متفاوت از عناصر طبیعی را در نقاشی خود متجلی سازد اما دریافت بیننده از این باغ و فضا به برداشتی کاملاً طبیعی و تاثیرگذار است. همان نشاطی که از دیدن باغ طبیعی به ما دست می دهد دیدن باغ مینیاتور برای بیننده پدید می آورد.

در این جا دیگر باغ درمینیاتور مظهر زندگی و جاودانگی است و زیستن بی حضور باغ حیاتی بی معنی است . یعنی حذف طبیعت از حیات . طبیعتی که سرشار از روح معنویت و صفاست. پس باغ پیوند میان سرشت طبیعی و معنوی ایرانیان با جهان محسوس و مادی است. هنرمندان ایرانی با زیبایی تمام توانسته اند این پیوند و ارتباط میان دل و درون و جهان بیرونی را برقرار سازند.
کلام آخر این که باغ ایرانی ((باغ آرزوهاست))، نمایش نمادین و تمثیلی یک مکان رازآمیز برداشتی ماهرانه از طبیعت خدا برای آفریدن طبیعتی دیگر برای خلق خدا.
نمایش و توصیف باغ در یک مینیاتور
مینیاتور ((مجلس مباحثه)) دارای هفده صورت یا چهره (هفده پرسوناژ)، بر اساس مکتب هرات. اثر استاد حسین صفوی، سال 1320 شمسی.

در این اثر زیبا و خیال انگیز، هنرمند سعی کرده است تا اصول و ویژگی های مکتب هرات را به دقت مورد نظر قرار دهد. اجرای دقیق معماری ساختمان یا کوشک با تمام جزئیات و ریزه کاری ها توسط هنرمند بیانگر توانمندی هنری اوست.
استفاده از نقوش بسیار جذاب و دلنشین برای ساخت و ساز کاشی ها و به کارگیری نقوش کره (مشبک) در تعبیه در و پنجره ها با طراحی بسیار عالی و در خور توجه صورت گرفته است. هنرمند در جای جای ساختمان به ویژه در کتیبه درها و کاشی ها از نقوش سنتی و تزیینی کاملاً بهره برده است. رنگ بندی استادانه و پخته و بغایت در کاربرد رنگ ها و بالاخره ترکیب رنگ های متضاد اصل انکارناپذیر در آراستن باغ مینیاتور است. درهای ورودی و پنجره ها با نقوش خاتم نقاشی شده اند و هنرمند از هنر تشعیر در القاء ظرافت های خاص مینیاتور بهره گرفته است.
عدم استفاده از پرسپکتیو علمی به عنوان اصل اساسی مینیاتور اصیل ایرانی کاملاً به چشم می خورد. همچنین فضای دو بعدی اثر نشانگر ماندگاری این ویژگی مینیاتوری است. استفاده از نوعی پرسپکتیو خطی یا طبقه بندی (قرارگرفتن پرسوناژها در چند ردیف پی در پی افقی) به ایجاد نوعی بعد و عمق کمک می کند و سرانجام مجموع این عوامل نوعی تعادل در سطح را در تمامی اثر پدید می آورند ، و عالم ملکوتی مورد نظر هنرمند را فراهم می سازند. وجود عناصر سازنده اشیاء و عناصر و سپس انسان به عنوان پرسوناژ اصلی، حضور یک شخصیت برتر در مرکز یا کانون اثر (مینیاتور) بیانگر ویژگی مکتب مینیاتور هرات است.

اندازه و ابعاد اشخاص علی رغم دوری و نزدیکی به کانون پرده عمدتاً و تعمداً به یک اندازه ترسیم شده اند. چهره ها حالات رفتاری و روان شناسانه از خود بروز می دهند. لباس ها از رنگ های یکدست و تزیینات مناسب نشان دارند. در قسمت بالای مینیاتور، در انتهای زمینه بلافاصله بعد از کوشک یا ساختمان تکه ای به وسعت تقریباً یک دوم تابلو اختصاص به نمایش باغی دلنشین و باصفا دارد. آسمان با قطعه ای طلاکاری یا طلااندازی مشهود است. آسمانی با ابرهای آبی سفید، ابرچینی که در گوشه ای از آسمان پدیدار شده اند.
دشت و دمن از انواع گل و بوته و ریحان و درخت پوشیده شده، گلهایی که گاه در طبیعت نیز وجود ندارند و ساخته و پرداخته ذهن خلاق هنرمند ایرانی هستند. چشمه ای زلال از لابه لای رختان و چمنزار به سوی کوشک روان است. درختان پرشکوفه یادآور بهار جاویدان در این باغ خیال انگیز هستند. رنگهای متضاد سبز، قرمز، و ; جذابیت فضا را افزوده اند. این نمایش عالم ملکوتی یا باغ خیالی هنرمند است که با ایجاز کامل صورت گرفته است.
تعریف و واژه‌شناسی
باغ ایرانی به سبب شکل‌گیری مفهوم‌وار، سابقه و پیشینه و همچنین به دلیل ویژگی‌های شاخص که در آن قابل بازشناسی است تعاریف خاص خود را داراست، بخصوص که بدانیم در این موضوع دیدگاههایی چند وجود دارند که گاه از جنبه‌هایی با همدیگر متفاوتند. در این راستا گاه کسانی که سعی در ارائه تعاریفی بر اساس شکل و اجزاء باغ نموده‌اند و کسان دیگری ایده کلی و مفهوم باغ را دستمایه خود قرار داده‌اند و البته برخی نیز کوشش نموده‌اند تا تعریفی از باغ ارائه دهند که پیونددهنده دیگر دیدگاهها باشد. گذشته از این موضوع، واژه‌های مرتبط با باغ و واژه‌هایی که معانی و مفاهیم گوناگون آنرا دربردارند و ریشه و خاستگاه آن بوده‌اند در طول قرون و هزاره‌ها واژه‌ها و ترکیبات بسیاری را بوجود آورده‌اند.

سعی در ارائه تعاریف موجود باغ ایرانی و نیز آغاز راهی برای بحث و بررسی پیرامون این موضوع که بتواند به تعاریفی مدرن‌تر و دقیقتر از آن دست یافت که البته جز با یاری اساتید و محققان امکان‌پذیر نیست از جمله اهداف این بخش از سایت است که می‌توان با استفاده از امکانات تبادل نظر که در بخش کارگاه مجازی ایجاد گردیده به آن جامه عمل پوشید.

جمع‌آوری و ارایه واژه‌های مرتبط با باغ در لغت‌نامه‌ها و فرهنگها و نیز گردآوری واژه‌های مرتبط به ادبیات باغ از جمله کارهای دیگری است که در این بخش از سایست انجام می‌پذیرد و امید می‌رود تا در آینده که هرچه این بخش پربارتر می‌گردد، ادبیات و زبان‌شناسی باغ نیز قوام بیشتری یافته و راه برای پرداخت نظری و تخصصی به مفاهیم، جنبه‌ها و اجزاء و عناصر باغ ایرانی هموارتر گردد.
جایگاه باغ در شهر ایرانی
شهرهای تاریخی ایران همواره پذیرای حضور باغ در اشکال گوناگون خود بوده‌اند ، نحوه حضور و ظهور باغ در شهر دارای ابعاد بسیار متفاوتی است و در هر کجا بسته به محیط ، اقلیم و فرهنگ شکل خاصی را پذیرفته است. از آنجا که گستره باغ ایرانی تنها به تک باغ‌ها خلاصه نمی‌شود و می‌توان ابعاد متفاوتی از حضور این پدیده در زندگی خصوصی و جمعی ایرانیان بر شمرد و از آنجا که مقیاس باغ ایرانی از حیاط کوچکترین خانه‌ها تا مقیاس شهر- پایتخت‌هایی چون اصفهان عهد صفوی جلوه می‌نماید ، از این رو جایگاه باغ در شهر ایرانی از اهمیت خاصی برخوردار است.

شکل گیری شهرهای تاریخی ایران و رشد و توسعه آنها ، با توجه ژرف به بحث باغ و باغ سازی چه در رابطه ساختاری میان باغ و شهر و چه در استفاده از باغ و عناصر مهم باغ سازی در پیکره شهر صورت پذیرفته است. در این راستا نه تنها باغ‌ها از موقعیت شهری تاثیر پذیرفته‌اند بلکه شهر و مجموعه‌های شهری نیز تحت تاثیر باغ یا مجموعه باغها قرارگرفته و حتی گاه استخوانبندی محورهای اصلی شهر را شکل بخشیده‌اند.
معماری و شهرسازی ایران جولانگاه حضور باغ به سبک و سیاق خاص خود است و پدیدآورنده الگوهای بی نظیر پیوند، درهم تنیدگی و یگانگی باغ ، معماری و شهر است . پیوندی که تاثیرات ساختاری و شکلی را از یک سو، جنبه‌های معنوی ، مفهومی و روانی را از سوی دیگر، و همچنین نیازهای زیست محیطی و حیاتی مردمان و زیستگاه آنان را پدید می‌آورد. شناسایی تجارب طرح ریزی شهر ایرانی در ارتباط با نحوه بهره گیری از باغ در ساختار شهر و فضاهای شهری می‌تواند نقش ارزنده‌ای را برای بازسازی ، مرمت و توسعه این شهرها ایفا نماید.
آنچه بسیار روشن است این است که بررسی‌ها و مطالعات صورت پذیرفته در خصوص باغ و شهر بسیار اندک است ، و بیشتر به بررسی‌های موردی در این خصوص پرداخته شده است . نظر به اهمیت ویژه این امر و به منظور تاکید بر ضرورت انجام تحقیقات گسترده در این خصوص ، بخش جداگانه‌ای برای این منظور در این سایت اختصاص یافته که در پی آن است که ضمن معرفی و ارائه تحقیقات و بررسی‌های صورت گرفته در این خصوص، بحث های ویژه آن را نیز برای پژوهشگران رشته‌های مرتبط باز نماید.
جلوه باغ در فرهنگ ایران

باغ ایرانی آنگونه که از ایده و تعریف آن بر می‌آید، گذشته از فضایی عملکردی که مردمان در آن دمی بیاسایند و تفرج کنند، خود مفهومی نقش بسته بر سرزمین و برآمده از فرهنگ و شکل گرفته در آداب و رسوم مردمان است .
اگر معماری ایرانی عصاره و تبلور اندیشه ایرانی در مواجهه با فضای زیست انسانی است و اگر شهرهای تاریخی ما همواره رنگ خاک و طعم آب جاری در سرزمینمان را با خود دارند، دور از ذهن نیست اگر تصور کنیم که باغهایمان نیز گذشته از اندیشه های شکل‌گیریشان، دورنمایی از آرمانهای انسان ایرانی‌اند؛ چه به آنگاه که با حفظ تقدیس، آب را چنان در باغ می‌گرداندند تا باغشان نیز نماد فکر و اندیشه و عناصر هستی بخششان گردد و چه به زمانی که بیش از همیشه باغ را تمثیلی از بهشت برین می دانستند و تمنای جاودانگی را در باغ تجربه می‌کردند.

این صنع برآمده از فرهنگ، چون هر پدیده دیگری که در چهارچوبهای فرهنگی شکل می‌گیرد، جلوه های خود را در وجوه گوناگون فرهنگ و هنر سرزمینش بر جای می‌گذارد. این تأثیرات در حوزه فرهنگی، بیش از هر چیز در ادبیات و شعر پارسی، معماری و هنرهای ایرانی بچشم می خورد. از اینروست که باغ در شعر فارسی از دیر باز، اهمیت و جایگاه خاص خود را داشته است، چه در اشعار فردوسی، منوچهری و نظامی که بیشتر اشعاری توصیفی و تصویری هستند و بالطبع اطلاعات روشنتر را در ارتباط با شکل و نوع باغ بدست می‌دهند و چه در اشعار متاخرتر همچون اشعار حافظ و سعدی که کاربرد استعاری از باغ بیشتر به چشم می خورد، که این موضوع البته خود گستره توجه به باغ را نیز می‌نمایاند.
در معماری ایرانی یافتن نشانی از باغ چندان دشوار نیست که گذشته از آنکه باغ خود یک فض

ای به غایت معمارانه است و نیز جدای از آنکه حضور صورتهای گوناگونش را، از حیاط خانه‌ها تا شالوده های عظیم شهری، به سهولت می توان درک کرد، نقشش را در هنرهای وابسته به معماری همچون کاشیکاری و تزئینات دیگر به عیان می‌‌توان دید، چنانچه در صنایع و هنرهای دستی نیز این حضور همیشگی و جاودانه بوده است .
اگر بخواهیم جلوه‌‌های باغ را در دیگر وجوه فرهنگ و هنر ایرانی نظاره کنیم و اگر تأثیر عمیق باغ را در مهمترین هنرها همچون مینیاتور دنبال نماییم که چگونه باغ در فضا سازی این نقاشی‌ها تاثیر عمیق خود را برجای گذاشته و چگونه نقاشان ایرانی فضای آرمانیشان را از باغ انتزاع کرده اند، باید به این نکته توجه کنیم که باغ نه صرفاً به اعتبار یک فضای معمارانه که به اعتبار پشتوانه پرمعنا و مفهوم خود، اینچنین زندگی و حیات مردمان را در نوردیده و حضور خود را جلوه‌‌هایی نغز بخشیده است. از همین‌رو است که در مبحث جلوه باغ در هنر و فرهنگ ایرانی نباید از اندیشه‌ها و منظومه های فکری ایرانیان ونیز شناخت جامعه، مردمان، اقوام و عام و خاص ایرانی غافل شد و شایسته است تا آن جلوه و آن حضور را بیش از هر کجا در ساختارهای فکری، فرهنگی و اجتماعی ایرانیان جستجوکرد
در این بخش از سایت به حضور و بازتاب کالبد و مفهوم باغ در ادبیات و شعر فارسی، هنرهای ایرانی از جمله مینیاتور و هنرهای وابسته به معماری، صنایع دستی و همچنین نسبت باغ با زندگی و حیات مردمان از نقطه نظر مردم شناسی، فرهنگ عامه، قوم شناسی، . . . و نیز نسبت آن با زندگی امروزی پرداخته می شود .
باغ های خیال در مینیاتورهای ایرانی
باغ ایرانی، نقش زیبا و دل انگیز و رازآمیزی از جهان نگری ایرانی است.باغ در فرهنگ کهن ومعنوی ما، تجلیگاه یکی از دلنشین ترین و چشم اندازهای پیوستگی و ارتباط بین انسان و طبیعت است. ارتباطی که از منظر و دیدگاه عارفانه نگرش ایرانیان به جهان هستی مایه می گیرد. بنابر این باغ ایرانی بخشی از هویت فرهنگی ایران زمین است.
باغ ایرانی حاصل شعور و ذوق آفرینی آرمانی مردمی است که با شعور مکاشفه در پی وحدت درون و برون هستند. پس باغ تظاهر عالی ترین مرتبه تعالی و یگانگی حس و حال درونی و بیرونی ماست و نماد شادی و طراوت روح و جان ما محسوب می شود.

باغ در تفکرات ایرانی می تواند تمثیل قطعه ای از بهشت، باغ بهشت ، باشد. بهشتی که از اسطوره های کهن دینی و ادیان آسمانی متولد شده است.
ایجاد مکان و فضای بهشت گونه در باغ سازی نخستین انگیزه ایرانیان در طراحی پردیس ها محسوب می شود، فضایی که با گل و گیاه و درخت و سبزه و آب سرشار از شادابی و احساسزندگی و زنده بودن است. باغ در ادبیات عرفانی و کلاسیک ایران نیز جایگاه و منزلتی رویایی و آسمانی داشته و تمثیل مکانی فرح بخش و روح بخش و پر طراوت برای زیستن آدمی است و سرانجام باغ ایرانی مکانی بی انتهاست برای اندیشیدن و مکاشفه.
مینیاتور و باغ ملکوت
مینیاتور ایرانی عالم خیال ناب است. جادوی جاودانه نقش و رنگ است. افسون قلم است بر پرنیان کاغذ. دریچه ای است گشوده به باغ های بی انتهای خیال. مکاشفه حس و حال هنرمند است برای درک و شهود معنویت ناپیدا و رازآمیز جهان هستی. و سرانجام مینیاتور ایرانی ذات اندیشه های پاک و عارفانه انسانی است که توانسته است بینش معنوی و اشراق اندیشه را به نمایش در آورد. پس مینیاتور یعنی انعکاس شگفت انگیز و سکرآور عوالم (لاهوتی و ناسوتی) بر صفحه ای کوچک و کمترین فضای ممکن.
اما جایگاه و نقش باغ در ترکیب مینیاتورهای ایرانی به مثابه اصلی ترین عنصر بصری در ساختار و کلیت این هنر می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد. در نگاه نخستین به یک مینیاتور با طبیعت دلنشینی روبه رو هستیم که هنرمند با شیوه ای نمادین از اجزایی همچون کوه و صخره، ابر و آسمان، درخت و درختچه(سرو – چنار)، بوته ها و شکوفه های الوان با ظرافت و زیبایی تمام، ترسیم کرده است تا محیطی شاداب و لطیف وشاعرانه را برای بیننده فراهم سازد. برای نمایش طبیعتی چنین زیبا و رؤیایی ، نگارگران ما از حداکثر خلاقیت و مهارت خود بهره می گیرندتا با استقرار صحیح و اصولی این عناصر، باغی بهشت گونه بیافرینند در خور ادراک معنوی.
سابقه چنین تفکری (ایجاد عالم ملکوتی) از زمانهای کهن همراه اسطوره ها و ادیان آسمانی وارد تفکر فلسفی ما شده و بخشی از فرهنگ هنری ما را شکل داده است. این سنت و اعتقاد دینی در طی تاریخ به یک نظام قابل قبول در باغ سازی و باغ آرایی نگارگری تبدیل شده است. از سوی دیگر گل و گیاه و طبیعت به عنوان عناصر اساسی و تزیینی اجتناب ناپذیر همواره در هنر مینیاتور موقعیت خود را حفظ کرده اند.

در نگاه دوم می بینیم که باغ در مینیاتور ایرانی تأکیدی است بر ستایش طبیعت زیبا (گل و گیاه و طبیعت) در فضاهای کوچک مینیاتوری با در نظر گرفتن باورها و اسطوره ها و تفکرات دینی و معنوی در واقع تمثیل بهشت است. این باغ زمانی در قالی های ایرانی نمایان می شود و زمانی دیگر در نقوش اسلیمی و ختایی و گل های شاه عباسی کاشی ها، و گاه در گچبریهایی که با نظم خاص چیده شده اند. به هر تقدیر کشف زیباشناسی مینیاتور قبل از هر عنصر تعیین کننده به شکوه ((باغ)) باز می گردد. و نهایتاً به نوعی همگامی با طبیعت و مضمون و محتوای ادبی و شاعرانه کمک می کند.

وجود طیف های رنگی و استفاده از رنگ های شاد و متضاد در آفرینش چنین فضایی حاصل ذوق و مهارت خوب هنرمندان است. صحنه پردازی بسیار رؤیایی و دل انگیز در کل فضای مینیاتور بدون دخالت نماها و منظرهای علمی به گونه ای معنویت هنر ایرانی ختم می شود.
نکته قابل توجه در ترسیم باغ این است که هر چند که طبیعت در مینیاتور ایرانی تقلید صرف نیست و هنرمند می کوشد تا برداشتی متفاوت از عناصر طبیعی را در نقاشی خود متجلی سازد اما دریافت بیننده از این باغ و فضا به برداشتی کاملاً طبیعی و تاثیرگذار است. همان نشاطی که از دیدن باغ طبیعی به ما دست می دهد دیدن باغ مینیاتور برای بیننده پدید می آورد.
در این جا دیگر باغ درمینیاتور مظهر زندگی و جاودانگی است و زیستن بی حضور باغ حیاتی بی معنی است . یعنی حذف طبیعت از حیات . طبیعتی که سرشار از روح معنویت و صفاست. پس باغ پیوند میان سرشت طبیعی و معنوی ایرانیان با جهان محسوس و مادی است. هنرمندان ایرانی با زیبایی تمام توانسته اند این پیوند و ارتباط میان دل و درون و جهان بیرونی را برقرار سازند.
کلام آخر این که باغ ایرانی ((باغ آرزوهاست))، نمایش نمادین و تمثیلی یک مکان رازآمیز برداشتی ماهرانه از طبیعت خدا برای آفریدن طبیعتی دیگر برای خلق خدا.
نمایش و توصیف باغ در یک مینیاتور
مینیاتور ((مجلس مباحثه)) دارای هفده صورت یا چهره (هفده پرسوناژ)، بر اساس مکتب هرات. اثر استاد حسین صفوی، سال 1320 شمسی.
در این اثر زیبا و خیال انگیز، هنرمند سعی کرده است تا اصول و ویژگی های مکتب هرات را به دقت مورد نظر قرار دهد. اجرای دقیق معماری ساختمان یا کوشک با تمام جزئیات و ریزه کاری ها توسط هنرمند بیانگر توانمندی هنری اوست.
استفاده از نقوش بسیار جذاب و دلنشین برای ساخت و ساز کاشی ها و به کارگیری نقوش کره (مشبک) در تعبیه در و پنجره ها با طراحی بسیار عالی و در خور توجه صورت گرفته است. هنرمند در جای جای ساختمان به ویژه در کتیبه درها و کاشی ها از نقوش سنتی و تزیینی کاملاً بهره برده است. رنگ بندی استادانه و پخته و بغایت در کاربرد رنگ ها و بالاخره ترکیب رنگ های متضاد اصل انکارناپذیر در آراستن باغ مینیاتور است. درهای ورودی و پنجره ها با نقوش خاتم نقاشی شده اند و هنرمند از هنر تشعیر در القاء ظرافت های خاص مینیاتور بهره گرفته است.

عدم استفاده از پرسپکتیو علمی به عنوان اصل اساسی مینیاتور اصیل ایرانی کاملاً به چشم می خورد. همچنین فضای دو بعدی اثر نشانگر ماندگاری این ویژگی مینیاتوری است. استفاده از نوعی رسپکتیو خطی یا طبقه بندی (قرارگرفتن پرسوناژها در چند ردیف پی در پی افقی) به ایجاد نوعی بعد و عمق کمک می کند و سرانجام مجموع این عوامل نوعی تعادل
در سطح را در تمامی اثر پدید می آورند ، و عالم ملکوتی مورد نظر هنرمند را فراهم می سازند. وجود عناصر سازنده اشیاء و عناصر و سپس انسان به عنوان پرسوناژ اصلی، حضور یک شخصیت برتر در مرکز یا کانون اثر (مینیاتور) بیانگر ویژگی مکتب مینیاتور هرات است.
اندازه و ابعاد اشخاص علی رغم دوری و نزدیکی به کانون پرده عمدتاً و تعمداً به یک اندازه ترس

یم شده اند. چهره ها حالات رفتاری و روان شناسانه از خود بروز می دهند. لباس ها از رنگ های یکدست و تزیینات مناسب نشان دارند. در قسمت بالای مینیاتور، در انتهای زمینه بلافاصله بعد از کوشک یا ساختمان تکه ای به وسعت تقریباً یک دوم تابلو اختصاص به نمایش باغی دلنشین و باصفا دارد. آسمان با قطعه ای طلاکاری یا طلااندازی مشهود است. آسمانی با ابرهای آبی سفید، ابرچینی که در گوشه ای از آسمان پدیدار شده اند.
دشت و دمن از انواع گل و بوته و ریحان و درخت پوشیده شده، گلهایی که گاه در طبیعت نیز وجود ندارند و ساخته و پرداخته ذهن خلاق هنرمند ایرانی هستند. چشمه ای زلال از لابه لای درختان و منزار به سوی کوشک روان است. درختان پرشکوفه یادآور بهار جاویدان در این باغ خیال انگیز هستند. نگهای متضاد سبز، قرمز، و ; جذابیت فضا را افزوده اند. این نمایش عالم ملکوتی یا باغ خیالی هنرمند است که با ایجاز کامل صورت گرفته است.
باغهای تاریخی اصفهان
با توجه به موقعیت جغرافیایی اصفهان در مرکز فلات ایران و داشتن رودخانه‌ای مانند زاینده ‌رود ومادیهای منشعب از آن که سراسر خاک حاصلخیز این شهر را مشروب می‌کند بی‌جهت نبوده است که اصفهان در فلات خشک و کم آب ایران از دورترین ازمنه تاریخی تا این زمان به طراوت و سرسبزی و داشتن باغهای گسترده مشهور بوده است. ایجاد این باغها مخصوصاً در دوره‌هایی که اصفهان پایتخت بوده است بیشتر مورد توجه قرار گرفته و نویسندگان تاریخ اصفهان از قرن سوم

هجری به بعد همواره به این باغها اشاراتی داشته‌اند و از آن جمله است : باغ عیسی بن ایوب بین محله خُشینان (حوالی امامزاده اسماعیل امروز) و یهودیه (جوباره امروز) از قرن چهارم هجری و باغ عبدالعزیز از دوره فرمانروایی علاءالدوله دیلمی کاکویه که در داخل حصار اصفهان قرار داشته است.
در دوره سلاجقه که اصفهان به پایتختی ملکشاه سلجوقی انتخاب شده است احداث چند باغ است از : باغ بکر، باغ فلاسان، باغ احمدسیاه، باغ کاران، باغ دشت گور و بیت‌الماء اما مهمترین این باغها، باغ کاران بوده که منطقه وسیعی را در شمال بستر زاینده‌رود در بر می‌گرفته و خیابان کمال اسماعیل وفردوسی و منوچهری و مجمر و چهارباغ صدر و مشتاق و محله بزرگ خواجو (طرازآباد دوره دیالمه و سلاجقه) در محوطه این باغ قرار داشته است و هم اکنون یکی از محلات خواجو « باغ کاران» نام دارد. این باغ تا قرن هشتم هجری نیز برقرار بوده و حافظ شاعر مشهور ایران در یکی از غزلهای خود به این باغ اشارتی دارد که می‌گوید:

گرچه صد رود است در چشمم مدام زنده ‌رود و باغ‌ کاران یاد باد
از قرن هشتم تا آغاز عصر صفویه عد م مراقبت و ویرانی در این باغها راه می ‌یابد تا آنجا که جز نام آنها چیزی باقی نمی ‌ماند. شاه اسماعیل اول صفوی در محل فعلی میدان بزرگ اصفهان باغ وسیعی به نام « نقش جهان» احداث می‌کند و برای سکونت خود که معمولاً برای شکار به اطراف این شهر می ‌آمده است د ستور بنای ساختمانی را به نام « عمارت مهدی» می‌دهد. در زمان شاه عباس اول که پایتخت ایران از قزوین به اصفهان انتقال می یابد قسمتهایی از آن باغ به میدان تبد یل می‌شود و همراه با توسعه شهر و کاخها و پلها و مساجد و میاد ین و خیابانها، احداث باغهای بزرگ هم، شهر اصفهان را به صورت یک باغ سراسری در می‌آورد. فهرست این باغها که از آغاز انتخاب اصفهان به پایتختی صفویه در سال 1000 هجری تا افول ستاره اقبال این سلسله در سال 1135 هجری به وجود آمده و هر یک از آنها دهها جریب وسعت داشته به شرح زیر است : باغ بادامستان، باغ جزایرخانه، باغ فراشخانه ، باغ خرگاه یا خیمه ‌گاه، باغ نارنجستان و عمارتی که داشته است، باغ خیاط خانه، باغ خلیل‌ خانه و توحید خانه، باغ کجاوه‌ خانه جنب بازار رنگرزان، باغ تخت در ضلع غربی چهارباغ، باغ ماما سلطان، باغ کاج، باغ باباامیر، باغ مستمند، باغ توپخانه و باغ عسکر، باغ نسترن در ساحل رودخانه، باغ طاووس خانه، باغ پهلوان حسین که مادی نیاصرم از وسط آن می گذشته است، باغ سیف‌الدوله مشهور به باغ آلبالو، باغ عموطاهر، باغ زین‌ خانه و فتح‌آباد، باغ گلدسته، باغ شیرخانه در ضلع شرقی چهارباغ، باغ صالح آباد و باغ نظر وباغ قراخان در ساحل شمالی زاینده ‌رود، باغ بزرگ عباس آباد در ضلع غربی چهارباغ، باغ سلطانعلــی خان ، باغ فیل خانه ، باغ چیـنی خانه در حوالی چهارباغ، باغ زرشک، باغ قورچی‌ باشی علیا و سفلی، باغ ایشیک آقاسی باشی، باغ قرچقای ‌خان، باغ توشمال ‌باشی، باغ داروغه، باغ رضاقلی خان ، باغ تفنگچی آقاسی، باغ چرخاب، باغ داروغه دفتر، باغ وقایع ‌نویس، باغ دیوان ‌بیگی، باغ قوشچیان

وغلامان مطبخ، باغ اعتماد‌الدوله، باغ میرآخور، باغ مهردار، باغ جلودار، باغ هزارجریب که از همه باغهای دیگر وسیع‌ تر و زیباتر بوه و در دامنه شمالی کوه صفه و در محل فعلی دانشگاه اصفهان و شرق و شمال آن گسترده بوده است و سیاحان خارجی عصر صفویه و از آن جمله توماس هربرت و ژان شاردن به تفصیل از آن سخن گفته‌اند و توماس هربرت این باغ را در سفرنامه خود « بهشت شاه‌عباس» و نیز باغ عباس‌آباد که به شخص شاه عباس اول انتساب دارد نام داده است. باغ کلاه‌ شاه، باغ جون ‌کمر، باغ سپهسالار، باغ محمود، باغ برج و باغ حاج صالح درضلع شرقی چهارباغ نو ( مقصود چهارباغ خواجو است)، باغ جنت در شمال بستر زاینده‌ رود، باغ نگارستان در حوالی

چهارباغ، باغ چهلستون، باغ هشت بهشت یا باغ بلبل که کاخ سکونت شاه سلیمان صفوی در این باغ قرار داشته است، باغ قوشخانه در محله قد یمی طوقچی که مرکز تربیت قوشهای شکاری و محل استقبال شاهان صفوی از مهمانهای خود بوده است، باغ کومه و باغ وحش در لنجان اصفهان که شکارگاه و محل نگهداری حیوانات وحشی بوده است و بالاخره باغ جشاران یا جوشاران ( گشاران)، باغ فرنگ، باغ ارم، باغ صفی‌آباد، باغ قورچی ‌ها و باغ انارستان و سقاخانه که در حال حاضر به استثنای باغ چهلستون و باغ هشت بهشت و چهار باغ اثر دیگری از باغهای مشهور آن زمان باقی نمانده است.
اصفهان در سال 1006 هجرى رسماً به پایختى شاه عباس اول انتخاب شده است و از این سال به بعد فعالیت قابل ملاحظه‏اى براى ساختن قصرها و پلها و مساجد تاریخى به منظور تزیین پایتخت به عمل آمده است. فکر ایجاد گردشگاهى مانند چهارباغ هم در همین سال براى پادشاه صفوى پیدا شده و دستور داده شده از محل دروازه دولت (مقابل کاخ فعلى شهردارى) تا دامنه کوه صف

ه (دروازه شیراز) خیابان طویل و عریضى مشجر احداث شود. در حقیقت چهارباغ بیشتر براى این که باغ باشد ساخته شده نه خیابان خاصه که این اسلوب خیابانسازى براى عبور و مرور آن زمان مورد احتیاج نبوده است و از حیث هئیت و ترکیب طورى است که بیشتر براى محل گردش و تفرج بوده تا براى رفت و آمد شهر به علاوه این خیابان در حاشیه شهر طرحریزى شده و بیشتر مخصوص گردش

خانواده سلطنتى و درباریان بوده است. از جمله تفریحات زنان حرمخانه شاهى و دیگر زنان شهر یکى این بود که روزهاى چهارشنبه در چهار باغ اصفهان و پل سى و سه چشمه با روى گشاده و بى نقاب مى‏گشتند و تا مدتى از شب درپرتو مشعلها و شمعها در آنجا به سر مى‏بردند و به شادى و خنده و خوردن و نوشیدن مى‏گذراندند. در این روز تمام چهارباغ (قرق) مى‏شد در اطراف آن خواجه سرایان و ماموران خاصى از عبور مردان شهر به سختى جلوگیرى مى ‏کردند و در این روز

فروشندگان چهارباغ همه زن بودند گردش اختصاصى زنان اصفهان در چهارباغ از روز چهارشنبه بیست و سوم ماه صفر سال 1018 هجرى آغاز شده است.

پى یترودولاواله‏سیاح معروف ایتالیایى که هر وقت صحبت از اصفهان زمان شاه عباس مى ‏شود نام او هم به میان مى ‏آید مى ‏نویسد: چهارباغ بعضى روزها مخصوص گردش بانوان بوده و مسلماً براى یک جاده و معبر عمومى نمى‏توان چنین اختصاصى را قابل شد. طول این خیابان سه میل و پهناى آن دو برابر خیابان رم است ابتداى این خیابان در جانب شهر اصفهان عمارت کوچکى است که به شکل کلاه فرنگى ساخته‏اند و اطرافش تمام ایوان و پنجره است. این عمارت با نقاشى و تزیینات بسیار دیگرى آراسته شده و براى آن بنا شده است که بتوان خیابان را از آن مکان بلند تماشا نمود

و طول آنرا تشخیص داد. دو دیوار به ارتفاع مساوى در دو سمت خیابان است و پشت این دیوارها تا حدود نصف خیابان باغهایى است که به شاه تعلق دارد. مردم اجازه دادند داخل این باغها شده گردش کنند و حتى از میوه‏هاى بیشمار آنجا در مقابل اندک انسانیت و تعارفى نسبت به باغبان استفاده نمایند. در طرفین خیابان در فاصله‏هاى مساوى درهاى این باغها دیده مى‏شود که رو به روى یکدیگر قرار گرفته و هر کدام آنها عمارت کوچک زیبایى است که فقط براى تفریح کسانى ساخته شده است که بخواهند در آنجا غذایى بخورند و یا ساعتى را تفریح نمایند. شماره این عمارتها بى اندازه و زیاد و نماى آنها خیلى آراسته و دلربا است و طورى با هم قرینه و جور و

متناسب است که نمى‏توان تصور کرد چیزى دلپذیرتر از آن وجود داشته باشد. درختهاى فراوان در هر سو چه در خیابان و چه داخل باغ در دو سمت دیوارها دیده مى‏شود که ردیف هم بیک اندازه در فواصل مساوى کاشته شده و چنان سبز و خرم است که هر اندازه تصور کنید این نقطه با طراوات و دلگشا است. علاوه بر اینها گوشه به گوشه در فاصله‏ هاى معین مقابل بناهاى بسیار زیبا در وسط خیابان حوضهاى بزرگ آب با تناسب صحیح و اشکال مختلف بدون لبه دیده مى‏شود. آب در کف سنگفرش خیابان موج مى‏زند و راه نسبتاً عریضى در دو طرف براى عبور پیاده و سواره ساخته‏اند. نهر آب بزرگى که در وسط خیابان جاریست در جویبارى که از سنگ ساخته شده جریان دارد و به

آبنماها مى‏ریزد در چندین حوض فواره‏هاى بسیار زیبایى دیه مى‏شود و در بعضى از آنها نیز به وسیله احداث پاره‏اى سراشیبها آبشارهایى که در دنیا نظیر آن به این دلپسندى وجود ندارد درست کرده‏اند. قسمت وسط خیابان و پاى دیوارها با سنگهاى کوچکى فرس شد که براى مردم و اسبها راحت نیست لکن این طرف و آن طرف خیابان دو نقطه‏اى که خاک خوبى دارد جا گذاشته و گلهاى رنگارنگى نشانده‏اند. یقیناً این گلها در موسم خود از عطر و منظره زیباى خویش دل و مشام جان را محظوظ و سرشار مى ‏نمایند. در سال 1025 هجرى گردشگاه چهارباغ به طوریکه شاه عباس کبیر انتظار داشته آراسته شده بوده است. اسکندر بیک ترکمان مولف تاریخ عالم آراى عباسى در این باره چنین نوشته است:
القصه هر کسى از امرا و اعیان و سرکاران عمارات و به وقوف معماران و مهندسان شروع در کار کرده و در انجام ان ساعى گشتند و از ان تاریخ تا حال که سنه هجرى به خمس و عشرین و الف (1025 هجرى) رسیده و این شگرفنامه تحریر مى‏یابد عمارات باصفا و باغات دلگشا به نوعى که طرج کارخانه ابداع در عرصه ضمیرمبارک اشرف طرح افکنده بود به حیز ظهور امده در کمال لطافت و نهایت خوبى اتمام یافت. درختان سر به فلک افراشته و اشجار میوه دارش گویى به طوبى جنان پیوند دارد. الحاصل هر باغى از آن رشگ جنان و عمارات رفیعش که به نقوش بدیع مذهب و مزین و به صور مصوران نادره کار آراستگى دارد گویى سدیر و خور نق از آن نشانى است بلکه در عرصه گیتنى نظیر وى و عدیل آن محض خیال و گمانى.
عرصه گیتى نظیر وى وعدیل آن محض خیال و گمانى عجب چارباغى است بهجت فزا
گرش تاریخ آن دل طلب کرد گفتم نهالش به کام دل شه برآید
شادرن سیاح فرانسوى که در دوره پادشاهى شاه عباس دوم و شاه سلیمان مدتى در اصفهان به سر برده است راجع به خیابان چهارباغ در سفرنامه خود نوشته است: »این خیابان زیباترین معبرى است که تاکون دیده و یا شنیده‏ام، ولى امروز منظره خیابان چهارباغ به کلى تغییر یافته است. نهر سنگى وسط پیاده رو را پر کرده و خیابان را تسطیح نموده‏اند. باغچه‏هاى گلگارى طرفین پیاده رو براى سواره رو اختصاص داده شده. مغازه‏هاى درجه اول شهر در طرفین پیاده روهاى دو جانب خیابان متمرکز شده‏اند. سینماها و تئاترها و پاساژها و مهمانخانه‏هاى جدید جاى سردر باغات سابق را گرفته و از آنهمه گلهاى فراوان که در وصف آنها گفته شده:

دست نگارین چو به گل مى ‏رسید حرف نچین تا سر پل مى ‏رسید
و از چنارهاى تنومند و شاداب آن دیگرى اثر نیست
در زمان صفویه شهر اصفهان گشترس پیدا کرد و محله هایى تازه بنا نهاده شد. در این محله‏هاى جدید بسیارى از هنرمندان و بازرگانان که اغلب از جلفا و تبریز واقع در آذربایجان کوچ داده شده بودند، ساکن شدند. در همین زمان در اطراف میدان نقش جهان که تنها عمارت آن بنایى باقى مانده از زمان امیر تیمور بود و در محل کنونى عمارت عالى قاپو قرار داشت، بناهایى ساخته شده که هر یک از نظر معمارى از بهترین آثار هنرى و ارزنده این سرزمین به حساب مى‏آید. در حد فاصل عمارتها و محله‏هاى جدید و شهر قدیم اصفهان خیابان بزرگى به صورت تفرجگاهى ساخته شد که آن را چهارباغ نامیدند. سال احداث خیابان چهار باغ به استناد تاریخ عالم آراى عباسى سال 1006 هجرى قمرى است. هر یک از باغهاى اطراف چهارباغ نامى مخصوص داشته است که مشهورترینشان بنا به نوشته شاردن جهانگرد فرانسوى، عبارت بوده‏اند از: باغ تخت، باغ چهلستون، باغ کاج، باغ باامیر،باغ توپخانه، باغ نسترن، باغ فتح آباد، باغ پهلوان حسین، باغ بلبل،باغ مرغداران، باغ خانه شیران، باغ هزار جریب، باغ داوریش حیدرى و باغ دراویش نعمت اللهى.

با گذشت زمان در محل باغهاى اطراف چهارباغ، بناهاى مسکونى و تجارى ساختند و به تدریج به دلیل ماشینى شدن زندگى و نیاز به عبور و مرور اتومبیلها، حوضها و جوى وسط خیابان از بین رفت و به همین منظور آسفالت شدند. نهالهاى تازه‏اى نیز جایگزین درختان کهنسال خیابان شدند. در بخش شمالى چهارباغ نیز خیابان همانند آن ساخته شد که مجموعاً طول این دو به 6 کیلومتر مى‏رسد. هنگامى که جهانگرد مشهور ایتالیایى، پیترودولاواله در سال 1025 هجرى قمرى از اصفهان دیدن مى‏کرده است، هنوز محله‏هاى جدید و قدیم با هم مرتبط نبوده‏اند ؛از این رو این جهانگرد چنین نوشته است:

محل تماشایى دیگر اصفهان خیابانى است که فعلاً خارج از شهر قرار دارد ولى وقتى که محلات به یکدیگر ملحق مى‏شوند، کاملاً در وسط قرار خواهد گرفت. طول این خیابان دو تا سه میل و عرض آن شاید دو برابر پنت موله (Pontmolle) در رم باشد. در شروع این خیابان از سمت شهر اصفهان، خانه کوچک چهارگوشى قرار گرفته که ایوآنهاو پنجره‏هاى زیادى دارد و با تصاویر و نقش و نگارهاى جالبى تزیین شده است. از بالاى این خانه تمام خیابان را به خوبى مى‏توان دید و غرض از ساختمان آن نیز همین بوده است.
پیترودولاواله درباره باغهاى اطراف خیابان چهارباغ که در پشت دیوارهاى منظم و یکنواخت چهارباغ واقع بوده‏اند چنین نوشته است:
مدخل این باغها با نظم و ترتیب خاصى در مقابل یکدیگر قرار گرفته‏اند و بالاى هر یک از درها عمارت کوچک ولى زیباى ساخته شده که مى‏توان ضمن گردش و تلفن وارد آنها شد و ممکن است اشخاص غذاى خود را در آن صرف کنند. تعداد این عمارات آن قدر زیاد است و قرینه سازى و تناسب به اندازه‏اى در آنها رعایت شده که واقعاً زیباتر از آن نمى‏توان تصور کرد. به علاوه در داخل باغها و بیرون از آنها در خیابان صفوف طولانى و منظم درختان انبوهى قرار گرفته که تناسب و نظم ان فوق العاده است. نیز با فاصله هایى چند و غالباً در مقابل خانه‏هاى زیبا حوضهاى بزرگى به اشکال مختلف در

وسط خیابان قرار گرفته است که مملو از آب است و هر یک از آنها تا کنار معبر عریضى که براى عبور انسان و اسب بسیار مناسب است ؛ به فاصله هایى چند سنگفرش قطع و در زمین گلهاى مختلف کاشته شده است. خیابان را رودخانه‏اى قطع مى‏کند که عمق آن زیاد نیست و از ترکیب هزاران جویبارى که از کوهستانهاى نزدیک سرازیر مى‏شوند به وجود آمده است.
; روى این رودخانه پلى وجود دارد که تماماً از آجر ساخته شده و عرض آن از تنمام پلهاى رم بیشتر و طول آن حداقل سه تا چهار برابر آن پلهاست;
; بعد از این رودخانه خیابان کماکان با همان دیوارها و درختان و خانه‏ ها و باغ ها و حوض ها ادامه دارد.
پیترودولاواله درباره وجه تسمیه چهارباغ چنین نوشته است:

;خیابان به باغ بسیار زیبایى که باغ هزار جریب نام دارد منتهى مى‏شود. این باغ و همچنین خیابانى که بدان اشاره کردم امروز به اسم چهارباغ خوانده زیر در اصل باغهاى چهارگانه‏اى در این محل وجود داشته‏اند که از مجموع آنها وضع فعلى به وجود آمده است. سطح باغها یکى بالاتر از دیگرى قرار دارد منتها عبور از آتنها با اسب به آسانى صورت مى‏گیرد. در آنجا چیز دیگرى جز رشته درختان پرشاخ و برگ میوه وجود ندارد و تمام آنها آنقدر کوتاهند که پیاده‏ها و سواران با دست مى‏توانند میوه بچینند و به علاوه هر محوطه‏اى مخصوص درختان خاصى است. مثلاً یک مربع مخصوص درختان انجیز و مربع دیگر مخصوص درختان هلو و به همین نحو الى آخر;
; در عرض و طول باغ راههاى زیادى وجود دارد که اطراف آن را درختان سرو کاشته ‏اند. این معابر به اندازه‏اى طویلند که انتهاى آن دیده نمى‏شود. از آخرین باغ که از همه بلندتر است نهرى عبور مى‏کند و سپس دیوارى آن را محدود مى ‏سازد.
پیترودولاواله وقتى خیابان چهارباغ را با خیابانهاى مشابه آن در سرزمین خود مقایسه مى ‏کند چنین مى نویسد:
;واقعاً داراى عظمتى بى نظیر است و باید با طیب خاطر اعتراف کنم خیابان پوپولو درم، خیابان پوجیودرناپل، خیابان شهرژن در خارج شهر ژن و خیابان مونرآل در شهر پالرمو، هیچکدام به پاى آن نمى‏رسد
خانم دیولافوا که سالها پس از انقراض صفویه – زمانى که چهارباغ از رونق افتاده بود و دیگر از آن همه زیبایى خبرى نبود – از اصفهان دیدن کرده بود، در سفرنامه‏اش چنین نوشته است:
; در این جا پنج خیابان عریض امتداد دارد که چنارهاى سیصدساله بر آنها سایه انداخته اما در قرون گذشته به این درختان پیر حس ترحمى نشان نداده ‏اند.

باغ چهلستون
تاریخچه باغ چهلستون
شهر اصفهان به برکت وجود زاینده رود دارای باغهای متعدد و دشتهای سرسبز بوده است. باغ شهر اصفهان از جمله باغ شهرهای ایران و نماینده تجربه‌ای کامل در رابطه با طراحی شهری از حدود 400 سال پیش – آغاز سلطنت صفویان در اصفهان- است.
باغ چهلستون اصفهان، نمونه‌ای از یک باغ سلطنتی از دوره صفوی است. تا سال 1327 خورشیدی، چون تاریخ دقیق بنا به دست نیامده بود، اظهار نظر درباره تاریخ بنای چهلستون مشکل می‌نمود. لیکن درهمان سال در نتیجه کاوش‌هایی که به عمل آمد، درجبهه تالار کاخ، اشعاری در دو کتیبه از زیرگچ بدست آمد که یکی کوتاهتر و بر زمینه صورتی رنگ، بنای تالار چهلستون را به شاه عباس دوم نسبت می‌دهد و سال اتمام آن را 1057 هجری قمری تعیین می‌کند و دیگری که طولانی‌تر

است و خطوط آن گچ‌بری برزمینه آبی رنگ است از تعمیرات زمان شاه سلطان حسین حکایت دارد.
یکی از برنامه‌های شهری دوره شاه عباس اول و پس از انتخاب شهر اصفهان به عنوان پایتخت در سال1007 هجری قمری، احداث خیابان زیبا وطویل چهار باغ و باغهای متعدد در پیرامون آن بود. پی در پی بودن باغها که یادآور مفهوم “باغ اندرباغ” هستند، چون باغ خرگاه، باغ بلبل، باغ هشت بهشت، باغ فتح آباد، باغ کاج، باغ نسترن، باغ خلعت، باغ انگورستان و سایر باغها، از جمله اصول طرح اندازی شهر اصفهان محسوب می‌گردید. امروزه به جز باغ هشت بهشت و باغ چهلستون، سایر باغها از بین رفته‌اند و تنها نامی از آنها باقی است. یکی از این باغها، باغ جهان نما بود که

خیابان چهارباغ که از غرب آن می‌گذشت، به آن رونق بخشیده بود.
درمیان باغ چهلستون، شاه عباس عمارتی به شکل کلاه فرنگی با اتاقهای کوچک در اطراف آن طرح انداخت که هسته اولیه کاخ چهلستون گشت. این باغ در باری جهت پذیرایی از میهمانان دربار شاه درمراسم و جشن‌ها استفاده می‌شده است و سپس با شروع سلطنت شاه عباس دوم، هفتمین پادشاه صفوی، عمارت چهلستون توسعه داده شد و تالارها و ایوان‌هایی برآن افزودند. از آن جمله می‌توان به تالار آینه، تالار هجده ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوان های طرفین سرسرای پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با کلیه تزئینات نقاشی، آیینه کاری، کاشیکاری

دیوارها و سقف‌ها اشاره کرد. تالارهای وسیع کاخ دردوره شاه عباس دوم نیز محل بار عام و کاخ پذیرایی‌های رسمی بوده است. این کاخ در سال 1056 هجری قمری( 1642میلادی) با حضور شاه عباس دوم و سفیران کشورهای خارجی افتتاح شد.
در دوازدهمین سال سلطنت شاه سلطان حسین، کاخ چهلستون دچار حریق شده و سپس تعمیراتی در آن و به احتمال زیاد مطابق سابق به عمل آمده است. بنابر اظهار نظر سیاحان همچون فلاندن و کست در زمان پادشاهی محمد شاه قاجار ونیز مادام دیو لافوآ، در سال 1298 هجری قمری، باغ چهلستون به حالت اصلی خود باقی بوده اما از سال 1300 هجری قمری در زمان ظل السلطان – فرزند ناصر الدین شاه و والی اصفهان – خرابی بسیار در این عمارت به عمد راه یافته است.

موقعیت باغ چهلستون
باغ چهلستون درون شهر اصفهان و در شرق خیابان چهار باغ پایین و جنوب خیابان سپه و غرب میدان نقش جهان واقع شده است. باغ در بستر شهر و در میان سایر باغ‌ها شکل گرفته و به گونه‌ای استقرار یافته بود که امکان دسترسی به آن از سایر باغ‌ها میسر بوده است. مجموعه‌ای از این باغها که در امتداد چهارباغ شکل گرفته بودند یکی از شالوده‌های اصفهان عصر صفوی را شکل می‌دادند و نقش باغ چهلستون از این جنبه ممتاز است که حلقه پیوند دهنده این شالوده و شالوده دیگری شهری یعنی مجموعه نقش جهان بوده است.

باغ چهلستون در بستر شهری خود با دیوارهایی از محیط پیرامون خود مجزا گشته است و امروزه ارتباط آن با سایر عناصر شهری بسیار محدود گردیده و یا شاید بتوان گفت از بین رفته است. ارتباط میان عناصر عمده شهری- میدان نقش جهان و یا سایر بناهای عمومی تاریخی – هم از نظر عملکردی هم از نظر منظر شهری، درگذشته وجود داشته که ساختار شهری را به روشنی تعریف می‌نموده است. در حال حاضر ارتباط میان میدان نقش جهان و باغ چهلستون دیگر وجود ندارد.

درگذشته به کمک فضاهای کوچک سرپوشیده میانی مانند ورودی‌ها و ملحقات این ارتباط وجود داشته است. باغ چهلستون در گذشته نه تنها در ساختار کلی شهر مفهوم روشنی داشته بلکه خود نیز از نمود و جلوه ویژه‌ای برخوردار بوده است.
باغ چهل‏ستون که بالغ بر 67 هزار متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه‏ عباس اول احداث گردیده و در وسط آن عمارتى ساخته شده و در سلطنت شاه ‏عباس دوم در ساختمان موجود مرکزى، تغییرات کلى صورت گرفته است اگرچه انعکاس ستون هاى بیست‏ گانه، تالار چهل‏ستون در حوض مقابل عمارت، مفهوم چهلستون را بیان مى‏کند ولى در حقیقت عدد چهل در ایران، کثرت و تعداد را مى‏رساند و وجه تسمیه عمارت مزبور به چهل ستون‏ به علت تعداد زیاد ستون هاى این کاخ مى‏باشد
قسمت‌های‌ جالب‌ و دیدنی‌ کاخ‌ چهل‌ ستون‌عبارتند از:
شیرهای‌ سنگی‌ چهارگوشه‌ حوض‌ مرکزی‌، تالار و ازاره‌های‌ مرمری‌ منقش‌ اطراف‌ آن – تزئینات‌ طلاکاری‌ سرسرای‌ پادشاهی‌ و اتاق‌های‌ طرفین‌ تالار آینه‌ و تابلوهای‌ نقاشی‌ تالار پادشاهی‌ که‌ تصویرشاهان‌ صفوی‌ بر آن‌ نقش‌ بسته‌ است – تصویر شاه‌عباس‌ اول‌ با تاج‌ مخصوص‌ و مینیاتورهای‌ اتاق‌ گنجینه – سردر «مسجد قطبیه‌» و سردرهای‌ «زاویه‌ درِکوشک‌» و آثاری‌ از مسجد «درب‌ جوباره‌» و «مسجد آقاسی‌» که‌ بردیوارهای‌ ضلع‌ غربی‌ و جنوبی‌ باغ نصب‌ شده‌ است‌. تالار و ایوان‌ این‌ کاخ‌ در پنجمین‌ سال‌ سلطنت‌ شاه‌ عباس‌دوم‌ بناشده‌ است‌. انعکاس‌ ستون‌های‌ بیست‌گانه‌ تالارهای‌ چهل‌ ستون‌ در حوض‌ مقابل‌ عمارت‌، مفهوم‌ چهل‌ستون‌ را القاء می‌کنند

این کاخ در جنوب خیابان سپه کنونى واقع و 67000 متر مربع مساحت دارد. اغلب مورخان نوشته ‏اند که کاخ مزبور قسمتى از باغ نقش جهان بوده و مقدارى از آن را شاه عباس بزرگ جدا کرده و در وسط آن عمارت کلاه فرنگى سبکى ساخته بوده و جشن و نوروز سال بیست و سوم جلوس خود را در آن محل بر پا داشته است.
سپس در زمان سلطنت شاه عباس دوم بر عمارات آن افزوده و کاخ چهلستون بنا گردید. و در تاریخ یک هزار و پنجاه و هفت هجرى پایان یافت و ماده تاریخ آن را مبارکترین بناهاى دنیا گفتند.

برخى از مورخان گفته‏اند چهلستونى که بدست شاه عباس دوم ایجاد گردید داراى چهل ستون بوده و در هنگام آتش سوزى که در 21 رمضان سال هزار و یکصد و هیجده (1118) هجرى اتفاق افتاد از پنج ستونى هشت تائى فقط بیست ستون آن باقى مانده و در واقع قسمتى از عمارت و بیست ستون طرفین از جلو سوخته است و تاریخ آتش سوزى آنرا چنین سروده‏اند:
یکصد و هیجده زهجرت نبوى
گذشته بود که آتش به چهلستون افتاد و تاریخ تعمیر آن‏را که در زمان سلطنت شاه سلطان جسین صفوى اتفاق افتاده چنین سروده‏اند. مبارک باد تالار بلند ایوان جمجماهى که سال 1118 ه.ق را میرساند.
این کاخ که شامل چهلستون و باغ است عمارت چهلستون در وسط آن واقع شده و ساحتش دو هزار و یک صد و بیست متر مربع می باشد و یک شعبه از مادى فدا از وسط آن میگذرد محل بناى عمارت ساخته شده که حکم دریاچه دارد. گویا بعنوان دولتخانه بنا شده بوده و لیکن چون چهلستون داشته بنام اخیر معروف شده است. کاخ چهلستون مشتمل بر ایوان بزرگ بطول 38 متر و عرض 17 متر و به ارتفاع 14 متر رو بطرف مشرق ساخته شده و هیجده ستون از چوب چنار و کاج دارد و شکل آن کثیرالاضلاع و 16 ضلعى و 8 صلعى مدور می باشد. چهارستون وسط بر روى

چهارشیر سنگى قرار دارد و طورى حجارى شده دو شیر با یک سرنشان داده می شود و از دهان چهارشیر جلو آب جستن کرده وارد حوض مرمر وسط می شده است.
در ایوان دومى که اندکى مرتفع‏تر است دو ستون چوبى با ارتفاع دوازده متر قرار گرفته که با ستونهاى ایوان بزرگ بالغ بر بیست ستون میشود.

بالاى این ایوان دو کتیبه یکى از زمان شاه عباس دوم شامل این اشعار است:
بعهد شهنشاه عباس ثانى که عهدش جوان کر دپیر جهان را
بنا کرد از فیض لطف الهى بنائى که شد رشک نه سقف مینا
زیس رعتش بر سپهر کواکب نماید چو ریگ ته جو ثریا
کواکب چو گلهاى باغش نمایان مجره در او همچو جوئى است پیدا
کند سالها اندر آن کامرانى بود قرنها سجده گاه برایا
مبارک بود زانکه تاریخ آن شد مبارکترین بناهاى دنیا
کتیبه دیگر از اول تا آخر ایوان در زمان سلطنت شاه سلطان حسین صفوى و بخط نستعلیق سفید محمد صالح نوشته شده که شامل 28 فرد بوده و قسمتى از آن که خوانده میشود چنین شروع میگردد:
بحمدالله که باز از نو باقبال شهنشاهى مرصع شد زمین و آسمان از ماه تا ماهى
تجلى در گریبان طالع از جام جهان بین شد صفاى صبح عید و فیض انوار سحرگاهى
بحکم شاه دین سلطان حسین آن ماه مهر آئین که صبح و شام عالم را کند خورشیدى و ماهى
سهیل صبح عید زندگانى خسرو عادل فروغ اختر روشن دلى خورشید آگاهى
ز شیر و پرچم سرپنجه تیغ جهانگردى بلند و پست عالم را گرفت از ماه تا ماهى
زبس در کفه میزان احسانش سبک گشته خجالت میکشد دائم طلا از چهره کاهى
شب و روز جهان را ریخت درهم مهر و مه یکجا که ریزد طرح و رنگ این بناى آسمان جاهى
زهى عالى بنا کاندر بلندریهاى اوصافش قباى لفظ براندام معنى کرده کوتاهى
خدا زان بیستون گرداند خلق این آسمانها را که بر پا باشد از این چهل ستون از ماه تا ماهى
چو شمع محفل خضر نبى زرین ستونهایش یدبیضا بکف با خضر و موسى کرده همراهى
برنگ چل تنان چلستون در ربع آن مسکون گرفته اربعین بهر دوام دولت شاهى

مرصع کارى سرو ستونهایش بآن ماند که آیین کرده با دست دعا با عرش همراهى
چهل دیوند بر سر داده جا تخت سلیمان را ستونهاى مرصع پوش تالار شهنشاهى
بجز در آب و آئینه ندیده مثل و مانندش سکندر گرد عالم گشت همچون حرف افواهى
زهى نقاش صورت آف‏رین کلک نقاشى کشیده درین روشندلى تصویر آگاهى
زرنگ روحى و جسمى نموه ظاهر و باطن بهر معنى که میجوئى و هر صورت که میخواهى
ز آهنگ شبیه چارتارى هم نیم غافل دو گاهى میرساند گاه بر گوشم سحرگاهى
صفاى منبع فواره گوهرفشان آن کبوترهاى زرین بال انجم را کند چاهى
ضیاء چار دیوار مرصع کار مینایش بود تا صبح حش آئینه دار طلعت شاهى

اگر چه ماه اوج سلطنت دارد بهر شهرى مکان هاى همایونى و منزل هاى جمجماهى
ولیکن این همیون بارگاه آسام رفعت گرفت از کرسى اعلى خطاب عرش درگاهى
نگهدارش بود از چشم زخم دیده بدبین على مرتضى تعوید بازوى یداللهى
چو شد اتمام این عالى بنا زینت ده گردون بتاییدات یزدانى و توفقیات الهى
نجیب از نو بطاق آسمان بنوشت تاریخش مبارک باد تالار بلند ایوان جمجاهى
کتیبه محمد صالح
از قصیده مزبور که بعضى از ابیات آن خوانده نمیشود معلوم میگردد که نامیدن این کاخ به چهلستون براى شکون عدد چهل و داراى بیست ستون بوده که در آب منعکس و جمعاً چهلستون میشده است.


برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله عملیات بانکی و حسابداری بانک صادرات تحت word دارای 80 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله عملیات بانکی و حسابداری بانک صادرات تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله عملیات بانکی و حسابداری بانک صادرات تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله عملیات بانکی و حسابداری بانک صادرات تحت word :

مقدمه:
اقتصاد کنونی جهان اقتصاد پولی است . اغلب معاملات و مبادلات با پول صورت می پذیرد . پول در فعالیتهای اقتصادی نقش بسیار تعین کننده ای دارد .بدون استفاده از آن هزاران معامله گوناگون بازرگانی ، که هر روز شاهد انجام آنها هستیم ، غیر ممکن است.
پاره ای از این معاملات که امکان پذیر هستند در صورت نبودن پول ، با دشواری و تاخیر فراوان صورت خواهد گرفت.

بنابر این ، حذف پول و به دنبال آن به کنار گذاشتن حرفه بانکداری از جوامع بشری غیر ممکن به نظر میرسد. زیرا در زندگی اقتصادی امروزی بانکها وظایف مهمی را بر عهده گرفته اند.
مثلا بانکهای تجاری بر خلاف سایر موسسات مالی که فقط می توانند موجودی های نقدی خود را قرض دهند، قادرند پول جدید ایجاد کنند و تا چند برابر موجودی های نقدی خود بر میزان قدرت خرید جامعه بیفزایند.
به طورکلی میتوان گفت که امروزه حرفه بانکداری ، تامین مالی سایر حرفه ها و کسب کارها را بر عهده دارد . بدین گونه ، بانک و بانکداری در تمامی جنبه های زندگی اقتصادی جوامع ریشه دوانده است.
با وجود این ، اگر نظام بانکی از کنترل خارج شود خلق و خوی استثماری و تجاوزگر پیدا خواهد کرد . در اینجا این سوال مطرح است که آیا حذف خلق و خوی استثمارگر و ظالمانه نظام بانکی ادامه دارد؟
آری . در چهارچوب بانکداری اسلامی بدون ربا، می توان به سوال فوق پاسخ مثبت داد . و باتحقق این آرزو است که ابزارهای پولی می توانند بالا رفتن سطح زندگی بشری و کرامت او را نوید دهند .

تاریخچه بانک صادرات ایران:

پانزدهم شهریور سال1331 موسسه ای اقتصادی به نام شرکت سهامی بانک با سرمایه 20 میلیون ریال که 50 درصد آن پرداخت شده بود در اداره ثبت شرکتها و مالکیتهای صنعتی تهران به ثبت رسید. این شرکت بعدها بانک صادرات و معادن نام گرفت. این بانک در 22 آبان همان سال و با سیزده نفر در طبقه دوم یک ساختمان در کوچه دولت معروف به کوچه مرغیها به طور رسمی شروع به کار کرد . شروعی که حتی در خوشبینانه ترین حالت در عرص

ه رقابت با بانکهای قدیمی و مقتدر دولتی ، موفقیت ویکه تازی را دشوار می نمود.
اهداف اجرائی این بانک خصوصی در سالهای اولیه تشکیل عبارت بود از :
دادن وام و سرمایه گذاری در فعالیتهای اقتصادی از قبیل صنایع و استخراج معادن و توسعه کشاورزی و جلب سرمایه های داخلی و پس اندازهای هر چند کوچک ، ایجاد شبکه وسیع بانکی در سراسر کشور و ارائه تسهیلات بانکی بهتر به مردم.

گسترش شعب:
تاسیس بانک صادرات ایران در نخستین گام ، ارمغان گرانبهائی برای بانکداری ایران بود ، چرا که برای اولین بار بانکداری و مراجعه به بانک را برای عموم مردم فراهم و تسهیل نمود . در آن زمان بانکها به صورت ادارات دولتی با مردم رفتار می کردند ، ولی بانک صادرات ایران با بهترین برخوردها و ایجاد شعب و ایجاد شعب در مکان هائی بسیار دور افتاده کار خود را آغاز کرد.
این شرایط و تفکر باعث شد که پس از یک سال و دو ماه دومین شعبه بانک صادرات و معادن در تاریخ دهم دیماه 1332در خیابان قزوین تهران با نام سینا آغاز به کار کند و با سیاست ارائه خدمات بیشتر به مردم در اقصی نقاط کشور ، روند رو به گسترش شعب خود را حتی در خارج از مرزهای جغرافیایی ادامه دهد . ضمن اینکه اولین شعبه خارج از کشور در سال 1340 شمسی در شهر هامبورگ آلمان رسما افتتاح شد و بلا فاصله در همان سال به موازات افتتاح شعب

متعدد در داخل کشور شعب پاریس ، لندن و بیروت نیز تأسیس و آغاز به کار کرد .
به طوریکه در حال حاضر با بیش از 3250 شعبه در داخل کشور و 24 شعبه در نقاط مهم اقتصادی جهان به انجام عملیات مختلف بانکی مشغول است .

تجدید فعالیت با نام جدید:
در سال1342 کلمه معادن از بانک حذف شد و بانک صادرات ایران با نامی جدید در عرصه رقابت با 34 بانک دیگر ظاهر شد . با توجه به تعدد بانکها در آن مقطع و به منظور کسب موفقیت و برتری ، تعصب ، جدیت ،ابتکار عمل و شعار حق با مشتری است ، سرلوحه خط مشی های بانک صادرات ایران قرار گرفت . در این بین بانک صادرات ایران با بهره گیری از تلاش فزاینده مدیران و تعصب سازمانی کارکنان خود توانست تنها بانک خصوصی باشد که از اغلب بانکهای دولتی و خصوصی پیشی بگیرد و نام خود را در صدر بانکهای کشور قرار دهد .
بانک صادرات ایران و نوآوری :

بانک صادرات ایران به مقتضای زمان و در همان ابتدای فعالیت ، نوآوری را سرلوحه امور خود قرار داد. افتتاح حسابهایی همچون پس انداز نوزاد ، پس انداز در گردش ، پس انداز محصل ، نوروز ، اندوخته فردا ، ذخیره پاداش ماهیانه ، سکه های طلاو;; که عمدتاً محصول فکر و ابدعات مدیران و کارکنان بانک بود . در کنار افزایش روز افزون سرعت موجب گردید که جایگاه این بانک نسبت به رقبا متمایز و مورد توجه گسترده عموم مردم کشور قرار گیرد . در این چهار چوب بانک صادرات ایران به عنوان نخستین بانک ایرانی از دستگاههای رایانه برای افزایش مستمر سرعت در عملیات بانکی بهره جست . تحت چنین فعالیتهایی بود که روز به روز بر اعتبار نام بانک صادرات ایران افزوده شد و

مدیران بانک با استفاده از جلب اعتماد مردم ، فعالیتهای بانک را بیش از پیش گسترش دادند .
بانک صادرات ایران در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی :
در خرداد ماه سال 1358 ، با تصویب لایحه ای نظام بانکی کشور ملی اعلام شد . پس از آن و پس از تشکیل چندین مجمع عمومی ، به موجب تصمیمی که در سال 1358 اتخاذ شد . تغیراتی در ساختار شبکه بانکی کشورکه در آن زمان شامل 35 بانک بود ایجاد شد . با سازماندهی جدید بانکهای ملت ، تجارت ، مسکن ، صنعت ومعدن از تشکیل چند بانک بزرگ و کوچک تاسیس شدند و بانک صادرات ایران در هر استان به نام همان استان خوانده شد. هدف از تاسیس بانکهای استان ، اجرای سیاست عدم تمرکز در تامین مالی وام های منطقه ای و و پاسخگویی به نیاز های خاص هر استان بود . پس از آن و با توجه به تغیرات ایجاد شده در ساختار اقتصادی کشور ، در تاریخ 14 دیماه سال 1369 مقرر شد که بانک صادرات ایران مجدداً همچون گذشته به صورت یکپارچه فعالیتهای خود را سازماندهی کند و با استفاده از تجارب گذشته از طریق یکسان سازی عملیات بانکی خود توانایی بیشتری را برای ارائه خدمات مطلوب بانکی و تحقق به شعار خدمت به مردم کسب نماید .

بانک صادرات ایران در خدمت مردم:
بانک صادرات ایران در حال حاضر با پشتوانه بیش از نیم قرن تجربه ارائه خدمات نوین با صدور انواع چکهای بانکی و چکهای در گردش برای ایجاد امنیّت بیشتر و آسودگی خاطر مشتریان در حمل و نقل پول نقد ، ارسال حوالجات بین شهری ، به منظور ایجاد تسهیلات لازم برای رشد فرهنگ مبادلات مالی غیر نقدی در جهت کمک به آحاد جامعه شعار خدمت به مردم را پیگیری می کند . سرعت عمل در ارسال حوالجات ، چکها و بروات مشتریان به دور افتاده ترین نقاط کشور و

باجدیدترین و پیشرفته ترین تجهیزات و امکانات رایانه ای به منظور ایجاد سهولت در معاملا
افتتاح انواع حساب های ارزی و ریالی ، جاری ، سپرده سرمایه گذاری بلند مدت وکوتاه مدت ، قرض الحسنه پس انداز ، سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت ویژه و اعطای تسهیلات مالی در بخش های مختلف اقتصادی ، بخشی از خدمات و فعالیت های این شبکه بانکی است . بانک صادرات ایران با استفاده از فن آوریهای روز و با تجهیز به سیستم همزمان رایانه ای(سپهر)، تلفن بانک ، تند دریافت ،e-mai ، SMS و;;.. تلاش دارد همگام با صنعت بانکداری نوین در جهت تحقق شعار رضایت مشتری قدم بردارد .
گوشه ای از خدمات بانک صادرات ایران:

1) امکان دریافت صورتحساب از طریق نمابر
2) امکان اطلاع از آخرین میزان موجودی در هر لحظه از طریق تلفن گویا
3) امکان دریافت صورتحساب در مقاطع زمانی مشخص (حد اکثر 2 ماه)
4) وصول چکهای انتقالی عهده شعب تهران و واریز چک های مسافرتی شعب سایر بانکهای هر شهرستان در همان روز به حساب مشتریان
5) وصول چکهای عهده شعب این بانک(درون شهری و برون شهری )در همان روز و واریز آن به حساب از طریق نمابر
6) افتتاح حساب جاری برای اشخاص حقیقی و حقوقی
7) امکان تمدید قرارداد سپرده بلند مدت در سرسید بدون مراجعه به بانک و بهره مندی از سود آن برای دارندگان حساب سپرده سرمایه گذاری بلند مدت

8) امکان انتقال تمام یا قسمتی از سپرده بلند مدت و منافع آن به غیر
9) برخورداری از سود سپرده بلند مدت پس از برداشت قسمتی از آن بدون ابطال قرارداد و تغیر در نرخ سود
10) افتتاح انواع سپرده های سرمایه گذاری بلند مدت با پرداخت سود سپرده ها به طور ماهیانه
11) امکان واریز سود علی الحساب سپرده های سرمایه گذاری بلند مدت به صورت ماهانه به حسابهای معرفی شده توسط سپرده گذار
12) افتتاح حساب سپرده کوتاه مدت ویژه با دو درصد بیشتر از سود سپرده های کوتاه مدت عادی
13) انتشار چکهای در گردش با مبالغ دویست هزار تا پنج میلیون ریال به منظور تسهیل رد مبادله روزانه

14) توسعه خدمات سیستم online به کلیه شعب
15) صدور انواع ضمانتنامه
16) برخورداری از سود روز شمار برای انواع سپرده گذاریها
17) صدور انواع کارتهای اعتباری(سبز کارت ، سیمین کارت و زرین کارت )
افتخارات بانک صادرات ایران
نتیجه تلاش فراگیر و خستگی ناپذیر کارکنان شبکه بانک صادرات ایران به عنوان بزرگترین شبکه بانکی کشور و خاورمیانه منجر به کسب افتخارات گوناگونی گردیده است که مواردی از آن عبارتند از :
انتخابهای اول مجله بانکر در سنوات مختلف ، بین سیستم بانکی کشور
مجهز ترین بانک برای رقابت در عرصه بین المللی
رتبه اول در تعداد حساب جاری
رتبه اول در تعداد حساب قرض الحسنه پس انداز
رتبه اول در منابع حساب قرض الحسنه پس انداز
رتبه اول در اعطای بیشترین تعداد جایزه به حسابهای قرض الحسنه پس انداز
رتبه اول در تعداد شعبه در کشور و خاورمیانه
رتبه اول در میزان مبادلات نقدی و غیر نقدی و انتقال چک ، سفته و حوالجات و وجوه نقدی در سطح شعب خود و بین بانکها

رتبه اول در به کارگیری و بیشترین تعداد نیروی انسانی متعهد ، کارآمد ، صدیق و خدمتگزار
از جمله اهداف آتی این بانک در زمینه ارائه خدمات بیمه ای است که در این زمینه طرحهای گسترده ای در دست برسی میباشد که با سهل ترین روش در شعب این بانک به مرحله اجراء گذاشته خواهد شد . یکی دیگر از خدمات نوین این بانک استفاده از سیستم کارت می باشد که این سیستم با انواع حسابها امکان برداشت یا واریز وجه توسط دستگاههای قابل ارتباط همانند ATM-POS-PINPAD برای دارندگان فراهم نموده است.
خدمات آتی این بانک تقاضای خرید یا فروش سهام شرکتهای پذیرفته شد

ه در بورس برای متقاضیان خرید سهام و یا فروشندگان سهام از طریق شعب این بانک است . مشتریان با مراجعه به شعب از مشاوره رایگان نمایندگان کارگزار بانک صادرات مستقر در شعب بهره مند و با کمک فکری آنها سهام مورد نظر خود را انتخاب و پس از واریز مبلغ اسمی سهم مورد نظر به بانک ، منتظر اعلام بانک جهت دریافت سهام خریداری شده می باشند . همچنین به منظور فروش سهام ، شعب این بانک پس از اخذ اصل سهام و سایر مدارک ذکر شده در بخشنامه از فروشنده ، اقدام به ارسال مدارک ذکر شده در بخشنامه از فروشنده ، اقدام به ارسال مدارک و اصل سهام به واحد کارگزاری بورس نموده تا پس از فروش ، وجه سهام فروخته شده به فروشنده تحویل گردد.
طرح جامع سپهر:
سپهر سیستم(سیستم پرداخت همزمان رایانه ای)نویددهنده عرضه خدمات بانکی جدید و متنوعی است که امروزه در بانکداری نوین دنیا ارائه می گردد و با بهره گیری از پیشرفته ترین امکانات مخابراتی ماهواره ای و جدید ترین فن آوری رایانه ای قادر است خدمات رایانه ای ارزشمندی را همزمان در بزرگترین شبکه بانکی کشور به مشتریان ارائه نماید که یقیناً گام بلندی در راستای بالندگی و شکوفائی نظام بانکی کشور محسوب می گردد . این تلاش ، سهم قابل ملاحظه ای در توسعه اقتصادی کشور خواهد داشت . طرح جامع سپهر سعی دارد در آینده کلیه عملیات بانکی را به صورت online به مشتریان در هر لحظه صرفنظر از شعبه افتتاح کننده حساب ، به صورت یکسان و دقیق ارائه دهد .
در طرح جامع سپهر کلیه عملکرد نقل و انتقال حسابها بلافاصله بطور یکنواخت و یکسان در شعب تحت پوشش یا پایانه های دیگر بانکهای عضو از خدمات بانکی مورد نیاز بهره مند می شوند . در این طرح تمهیدات وسیعی برای محافظت از اطلاعات و کلیه فعالیتهای بانکی فراهم شده است و اطلاعات حساب مشتریان محترم بر روی رایانه های عظیم و مدرن مرکزی بانک که به همین منظور تهیه و راه اندازی شده اند . ثبت و ضبط می شوند.

محصولات سپهر
در این طرح علاوه بر خدمات (قرض الحسنه جاری سپهر)( قرض الحسنه پس انداز سپهر)
(کارت اعتباری سپهر)در آینده، سایر خدمات بانکی نظیر(سپرده های مدت دار) ، (تسهیلات بانکی ) ، (پرداخت قبوض خدمات شهری)و ;;. از طریق گوناگون (مانند ATM ،تلفن ،موبایل و;;)نیز به مشتریان گرامی ارائه می شود .
با بهره گیری از قابلیت انعطاف پذیری، گستردگی ، سرعت ، دقت و امنیّت ، در آینده کلی

ه خدمات بانکی بانک صادرات ایران منحصراً در قالب سیستم سپهر به مشتریان ارائه خواهد شد.
حساب قرض الحسنه جاری سپهر
این حساب به منظور ارائه خدمات بانکی به مشتریان در تمامی اوقات شبانه روز در سراسر کشور ایجاد شده است . اکنون با افتتاح حساب قرض الحسنه جاری سپهر در یکی از شعب این بانک می توان دسته چک دریافت کرده و از آنجا که آخرین مانده و نمونه امضاء ها در کلیه شعب

سپهر توسط شبکه ماهواره ای از کامپیوتر مرکزی بانک قابل دسترسی است ، می توان از خدمات متنوّع این حساب از قبیل موارد مورد اشاره در کلیه شعب سپهر بهره مند شد:
• وصول فوری وجه چک جاری سپهر بدون مراجعه به شعبه افتتاح کننده حساب
• واریز لحظه ای به حساب و دریافت همزمان از حساب و یا وصول از طریق اطاق پایاپای
• انتقال فوری از مانده حساب و دریافت صورتحساب از طریق پست الکترونیک ، تلفنبانک و دستگاههای خودپرداز
حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز سپهر
تمامی امتیازات و مزایای ارزشمند حساب جاری سپهر به استثناء دریافت و بهره گیری از دسته چک ، برای حساب سپرده قرض الحسنه پس انداز در نظر گرفته شده است .
ضمنا این حسابها در قرعه کشی های ادواری نیز شرکت داده می شوند.

سپهر کارت
خدمتی ویژه برای حساب قرض الحسنه جاری سپهر و حساب پس انداز قرض الحسنه سپهر می باشد. اتصال کارت به حساب جاری سپهر و حساب قرض الحسنه سپهر ، موجب شده است که از این پس سپهر کارت نیز علاوه بر دسته چک و دفترچه حساب ، بعنوان یک ابزار مطمئن برای دریافت و پرداخت از حسابهای یاد شده مورد استفاده قرار گیرد . ضمنا می توان باافتتاح حساب جاری

سپهر و یا حساب قرض الحسنه پس انداز علاوه بر دریافت دسته چک و دفترچه ، حسب در خواست می توان دارای سپهر کارت نیز بود و با مراجعه به هر یک از شعب مجهز به سپهر و یا سایر شعبی که دارای دستگاههای پذیرنده سپهر کارت هستند ،بدون استفاده از دسته چک و یا دفترچه حساب ، از امکان برداشت یا واریز به حساب خود ، بهره مند شد ،همچنین می توان درهر لحظه از شبانه روز با مراجعه به دستگاههای خودپرداز وجه نقد مورد نظر خود را از هر یک از حسابهای مورد نظر دریافت کرد و یا به هنگام خرید در فروشگاهها و یا مراجعه به مراکز خدماتی که به پایانه های فروش مجهز هستند ، به جای پرداخت وجه نقد ، از سپهر کارت استفاده نمود .
همچنین انتقال وجه از حساب سپهر به حساب سپهر دیگر با استفاده از ATM و بدون نیاز م

راجعه به شعبه در هر ساعت از شبانه روز میسر می باشد.
سهم بانک صادرات ایران در توسعه و رشد اقتصادی
از ابتدای سال 1382 و در طی 9 ماه بانک صادرات ایران در راستای سیاستهای توسعه اقتصادی دولت با تصویب 200 پرونده اعتباری عمده در اداره کل اعتبارات اعم از اعطاء تسهیلات ریالی از محل منابع داخلی و تسهیلات ارزی و گشایش اعتباری اسناد دیداری مدت دار ، فایناس ، ریفایناس و همچنین تبدیل اعتبارات مفتوحی دیداری به مدت دار ، برسی ضمانت نامه های ارزی و صدور ضمانت نامه های استفاده از تسهیلات اعطائی بانک توسعه اسلامی نقش فعالی در عرصه توسعه اقتصادی کشور داشته است .
همچنین یکصد گزارش طرح سرمایه گذاری در این مدت از طرف اداره کل برسی طرحها و سرمایه گذاریهای بانک در جهت اجرای استراتژی توسعه کشور تهیه و تصویب شده است. منابع ریالی این طرحها از منابع داخلی بانک و منابع ارزی آنها از محل حساب ذخیره ارزی پرداخت گردیده است . این مبالغ شامل 462 ملیارد ریال از منابع ریالی داخلی ، 222 میلیارد ریال از محل وجوه اداره شده ، 269 میلیون یورو ، 50 میلیون دلار ، 8400000 پوند و 2800000 فرانک سوئیس از محل حساب ذخیره ارزی بوده است .
افتخاری که امروز نصیب بانک صادرات شده است ، اعطای تسهیلاتی با مانده بیش از هفتاد هزار میلیارد ریال به بخش دولتی و خصوصی و مشارکت بانک در طرحهای بزرگی نظیر سد سازی ، کشتی سازی ، ایجاد مجتمع های عظیم فولاد ، آلمینیوم ، سیمان و هزاران طرح بزرگ و کوچک دیگر است که سهم عمده ای در توسعه و رشد اقتصادی ایران اسلامی دارد و این مهم حاصل تلاش صادقانه کارکنان شبکه بانک صادرات ایران است.
اکنون که با ضرورت فعالیت های بانکی در جامعه ها آشنا شدیم به توضیح این فعالیتها تحت عنوان اعتبار ، سپرده ، خدمات بانکی ، سیستم بانکی جمهوری اسلامی ایران و انواع تسهیلات اعتباری می پردازیم

عملیات بانکی

عملیات بانکی به 3 دسته تقسیم می شود:
1) منابع
که شامل :
سپرده های :

1) قرض الحسنه
2) جاری
3) پس انداز
4) سپرده های سرمایه گذاری مدت دار:
1 کوتاه مدت
2 بلند مدت
2) مصارف (امور تسهیلات اعطائی ):
که شامل :
1) آئین نامه های اجرائی تسهیلات اعطائی
2) دستور العملهای اجرائی تسهیلات اعطائی
3) آئین نامه های داخلی تسهیلات اعطائی
4) قراردادها

3) خدمات بانکی
شامل :
1) بروات
2) سفته ها وبروات و چک و وصولی اسناد تجاری است که بوسیله مشتریان برای اقدامات لازم از قبیل وصول یا واخواست و غیره در مقابل پرداخت هزینه های مربوط به بانک واگذار می شود .
3) حوالجات:
1- حواله شهری :
واریز پول به حساب افرادکه محدوده همان شهر انجام می پذیرد(مخابره ای)
2-حواله تلگرافی (فاکس ):

با استفاده از تشخیص رمز
3-حواله های کتبی :
که از طریق پست صورت می گیرد
4) مطالب متفرقه
5) چکهای انتقالی
6) ضمانت نامه ها
7) چک های در گردش(چک انتقالی به عهده شعب )
8) ایران چک (چک های مشترک بین بانک ها) (چک

نتقالی عهده بانک ها )
9) امور متفرقه
میباشد .
اعتبار :
اعتبار در لغت به معنای اعتماد داشتن و باور کردن است .
گاهی شخص ، به امید به دست آوردن نفع آینده ، موقتا از مالکیت خود بر دارائی فعلی چشم پوشی می کند ؛ نتیجه این عمل به وجود آمدن اعتبار است .
اعتبار دو نوع است:
1) اعتبار تجارتی
2) اعتبار بانکی :
اعتبار بانکی به معنی ایجاد تسهیلات مالی برای مشتریان است
محدودیت بانکها در زمینه ایجاد اعتبار :
1 مقررات نقدینگی بانکها :
بانکها همواره به اعتماد و اطمینان مردم جامعه نیاز فراوان دارند به همین منظور باید کار خود را آن چنان برنامه ریزی کنند که همواره وجوه نقد کافی در اختیار داشته باشند تا بتوانند در صورت تقاضای مشتریان وجوه سپرده آنان را به آنها بازگردانند به همین منظور بانکها مجبورند مقداری وجوه نقد در اختیار داشته باشند. این امر یکی از عواملی است که قدرت بانکها را در دادن اعتبار محدود می کند .
2 افزایش بدهکاری به اتاق پایاپای :
بانکها ناگذیرند در توسعه یا محدود کردن اعتبار به طور دسته جمعی و هماهنگ با هم عمل کنند .
زیرا اگر مثلا یک بانک بیش از سایر بانکها حجم اعتبارات خود را محدود کند ، در این صورت موجودی نقدی او افزایش یافته و اقلامی از دارائی بانک مزبور ناچار خواهد شد تا برای حفظ نسبت نقدینگی قانونی خود از میزان اعتبارات مذکور بکاهد .

از سوی دیگر ، اگر یک بانک بیش از سایر بانکها حجم اعتبارات خود را محدود کند ، در اینصورت موجودی نقدی او افزایش یافته و اقلامی از دارائی بانک مزبور که سود آور هستند، کاهش خواهد یافت بنابراین بانکها ، در زمینه حجم اعتبارات ، ناگزیرند از سیاست مشترکی پیروی کنند .
3 ضرورت اخذ تامین :
بانکها معمولا قبل از دادن وام از متقاضی وام تقاضای نوعی وثیقه می کنند تا در صورت عدم باز پرداخت وام در سررسید مقرر ، وثیقه را بفروشند و حق خود رابردارند . وثیقه ممکن است سهام اوراق بهادار، اسناد بیمه ، اسناد مالکیت ، و امثال آنها با

شد . ضرورت ارائه وثیقه از جانب متقاضی وام ، حجم اعتبارات را محدود می کند .زیرا بسیاری از متقاضیان وام از ارائه وثیقه مورد نظر بانک ناتوانند

4 تصمیمات مقامات پولی کشور:
بانک مرکزی برای تنظیم حجم پول و اعتبارات ، تدابیر مختلفی را به کار می برد که مهمترین آنها عبارتند از : خرید و فروش اوراق بهادار ، تغیر ذخیره قانونی ، تعیین نرخ تنزیل و تنزیل اتکائی .
هرگاه بانک مرکزی افزایش حجم اعتبارات را ضروری بداند ، در این صورت مقداری اوراق قرضه دولتی خریداری می کند . بدین گونه، ذخایر و قدرت وام دهی بانکهای تجاری که فروشنده این اوراق هستند، افزایش می یابد . به عکس اگر بانک مرکزی کاهش حجم اعتبارات را ضروری بداند ، در اینصورت مقداری اوراق قرضه دولتی به فروش می رساند و موجب کاهش ذخایر و قدرت وام دهی بانکهای تجاری می شود .
اگر اوضاع اقتصادی ایجاب کند که از حجم پول واعتبارات کاسته شود، بانک مرکزی در محدوده قانونی مجاز ، درصد ذخیره قانونی را افزایش می دهد و بدین صورت قدرت قدرت اعتبار دادن بانکهای تجاری را کم می کند . لیکن اگر اوضاع اقتصادی ایجاب کند که حجم پول و اعتبارات افزایش یابد ، بانک مرکزی درصد ذخیره قانونی را کاهش می دهد و بدین گونه قدرت اعتبار دان بانکهای تجاری را بیشتر می کند.
سپرده :
وقتی صاحبان حسابها وجه نقد به بانکها بسپارند و یا اشخاص چک و سایر اسناد اعتباری را به بانک واگذار کنند که پس از وصول به حساب آنها واریز کنند ، سپرده بانکی به وجود می آید . در واقع می توان گفت سپرده بدهی بانک است به مشتریانش

الف) سپرده ها بر اساس منبع ایجاد آنها بر دو نوعند:
1) سپرده های اصلی (اولیه):
2) این سپرده ها از طریق پرداخت وجه نقد یا از طریق واگذار کردن چک از جانب مشتری به بانک (برای وصول ایجاد می شود . این سپرده ها در حجم پول کشور و افزایش قدرت خرید عمومی تاثیری ندارد و فقط قدرت خرید را از شخصی به شخص دیگر منتقل می کند .
3) سپرده های مشتق (ثانویه):
4) این سپرده ها از طریق واگذار کردن اعتبار از جانب بانک به اشخا

ص و واریز کردن وجوه آن به حساب آنان ایجاد می شود . این سپرده ها حجم پول کشور و قدرت خرید عمومی را بالا می برد .
ب) سپرده ها بر حسب تعهد بانک نسبت به زمان پرداخت آنها :
1) سپرده های دیداری (جاری ): سپرده های دیداری سپرده هایی هستند که موجودی آنها به محض مطالبه مشتری باید به او (یا به هر کسی که او اراده کند ) پرداخت شود. بنابر این، سپرده های دیداری مانند وجه نقد هر لحظه در دست صاحبان خود هستند و در نتیجه موجودی آنها تحت عنوان پول تحریری در محاسبه حجم پول در گردش به حساب می آید.
2) سپرده های غیر دیداری (مدت دار): سپرده های غیر دیداری سپرده هایی هستند که موجودی آنها با یک فاصله زمانی پس از درخواست قبلی مشتری به او قابل پرداخت است (مگر آنکه بانک به دلیل علاقه ای که به نظر مساعد مشتریانش دارد ، از این حق خود صرفنظر کرده ، وجه برخی از انواع سپرده های غیر دیداری را به محض مطالبه مشتری به او پرداخت کند) . بنابراین ، سپرده های غیر دیداری قابلیت نقل و انتقال ندارند و مستقیماَ در معاملات مورد استفاده قرار نمی گیرند .
سپرده های غیر دیداری به نوبه خود بر دو نوعند:
سپرده پس انداز:
سپرده پس انداز بخشی از سپرده های غیر دیداری است که سررسید معینی ندارد و معمولا به تقاضای صاحبان آنها بلافاصله مسترد می شود .
سپرده مدت دار:
سپرده مدت دار بخشی از سپرده های غیر دیداری است که فقط در سررسید معین یا با اخطار قبلی دارنده سپرده به او مسترد می شود.

خدمات بانکی :

بر خلاف تصور عامه تنها وظیفه بانک توزیع اعتبارات نیست بلکه بانک ها فعالیت دیگری نیز دارند .
به طور کلی بانکها با انجام 4 نوع عملیات زیر در خدمت اقتصاد جامعه هستند:
1) عملیات اعتباری
2) عملیات مالی
3) خرید و فروش ارز
4) سایر خدمات بانکی شامل:
I. نقل وانتقال وجوه داخل کشور
II. وصول مطالبات اسنادی و سود سهام مشتریان به حساب آنه

ا
III. پرداخت بدهی مشتریان در صورت درخواست آنها
IV. قبول امانات و نگهداری سهام و اوراق بهادار و اشیاء قیمتی مشتریان
V. انجام وظایف قیمومیت ، وصایت و وکالت برای مشتریان طبق مقررات مربوط
هنوز تمامی عملیاتی که در دنیای صنعتی عصر حاضر متداول است، در بانکهای ایران به طور متداول معمول نشده است.
عملیات اعتباری:
عملیات اعتباری اصلی ترین فعالیت بانکها است.
بانکها با قبول انواع سپرده (دیداری ، مدت دار و ;;;)منابع لازم را برای دادن اعتبار به اشخاص مختلف فراهم می کنند.
عملیات اعتباری بر دو نوع است:
1 عملیات اعتباری کوتاه مدت:
بانکها با استفاده از موجودی سپرده های دیداری دو نوع اعتبار کوتاه مدت در اختیار بازرگانان و تولید کنندگان می گذارند:
الف- اسناد اعتباری(چک و سفته و برات ) را قبل از سررسید آنها تنزیل می کنند .
توضیح آنکه بانکها فقط اسنادی را تنزیل می کنند که در جریان امور بازرگانی واقعی ایجاد شده اند و تا سررسید آنها بیش از 90 روز نمانده است.
ب- تا مبلغ معینی به بازرگانان و تولیدکنندگانی که در بانک حساب جاری (دیداری) دارند، اعتبار اعطا می کنند و به آنان اجازه می دهند که بیش از موجودی حساب جاری خود به بانک دستور پرداخت دهند.
2 عملیات اعتباری بلند مدت:
اعتبار بلند مدت به اعتباری گفته می شود که مدت آن بیش از یکسال است. بانکها این قبیل اعتبارات را با استفاده از موجودی سپرده های غیر دیداری(مدت دار ) مشتریان و سرمایه اولیه بانک را در اختیار مشتریان خود قرار می دهند .
اعتبار بلند مدت نقش مهمی در تولید دارد. زیرا دریافت کنندگان این اعتبار با استفاده از آن در زمینه های اقتصادی و بازرگانی سرمایه گذاری می

کنند .

عملیات مالی :
منظور از عملیات مالی بانکها ، خرید اوراق قرضه منتشر شده از سوی موسسات اعتباری و فروش آن به سپرده گذاران بانک(به مبلغی بیش از مبلغ خرید) است. که معمولا این عملیات مالی را بانکهای تخصصی انجام می دهند.
خرید و فروش ارز:
از دیگر فعالیت بانکها می توان به خرید فروش ارز( تبدیل پول کشورهای مختلف به همدیگر)نام برد.

نظام بانکی بدون ربا:

در اسلام ، هر نوع دریافت اضافی تحت عنوان بهره ، مردود و حرام است به همین مناسبت مجلس شورای اسلامی ایران در سال 1362 قانون عملیات بانکی بدون ربا را به تصویب و به تائید شورای نگهبان رساند . این قانون پس از گذراندن مراحل اجرائی رسما از اول سال1363 در نظام بانکی کشور به مورد اجراء گذاشته شد .
ماده 3 قانون عملیات بانکی بدون ربا ، انواع سپرده ها در نظام بانکی کشور به شرح زیر معین می کند:
الف- سپرده های قرض الحسنه که شامل دونوع زیر است:
1) حساب جاری
2) حساب پس انداز
ب- سپرده های سرمایه گذاری مدت دار:
به موجب تبصره این ماده ، سپرده های سرمایه گذاری مدت دار که بانک در بکار گرفتن آنها وکیل است ، در امور مشارکت ، مضاربه ، اجاره به شرط تملیک ، معاملات اقساطی ، مضاربه و مساقات ، سرمایه گذاری مستقیم ، معاملات سلف و جعاله مورد استفاده قرار می گیرد .
به موجب ماده 5 قانون عملیات بانکی بدون ربا ، منافع حاصل از عملیات مذکور در ماده 3 این قانون ، بر اساس قرارداد منعقده ، متناسب با مدت و مبالغ سپرده های سرمایه گذاری و رعایت سهم منابع بانک به نسبت مدت ومبلغ در کل وجوه به کار گرفته شده در این عملیات تقسیم خواهد شد .
به موجب ماده 6 قانون عملیات بانکی بدون ربا ، بانکها می توانند به منظور جذب و تجهیز سپرده ها با اتخاذ روشهای تشویقی امتیازات ذیل را به سپرده گذاران اعطاء کنند:
الف- اعطاء جوایز غیر ثابت نقدی یا جنسی برای سپرده های قرض الحسنه
ب- تخفیف و یا معافیت سپرده گذاران از پرداخت کارمزد و یا حق الوکاله .
پ- دادن حق تقدم به سپرده گذاران برای استفاده از تسهیلات اعطائی بانک.

به موجب ماده 7 ، بانکها می توانند برای تحقق بخشیدن به هدف گسترش فعالیت بخشهای مختلف تولیدی ، بازرگانی و خدماتی ، با پرداخت قسمتی از سرمایه یا منابع مورد نظر این بخشها ، تسهیلات لازم را برای آنان به وجود آورند. بانکها می توانند مستقیماَ در امور و طرح های تولیدی و عمرانی سرمایه گذاری کنند .(به موجب ماده 8)لیکن به هیچ وجه حق ندارند در تولید اشیاء مصرفی غیر ضروری سرمایه گذاری کنند.(تبصره ماده8)

انواع تسهیلات مالی اعطائی بانکها به واحد بازرگانی :
در نظام عملیات بانکی بدون ربا ی جمهوری اسلامی ایران ، بانکها علاوه بر سرمایه گذاری مستقیم در طرحهای تولیدی و عمرانی ، تحت یازده عقد اسلامی مجاز نیز می توانند به اشخاص تسهیلات مالی اعطاء و از این طریق به طور غیر مستقیم در سرمایه گذاری ها شرکت کنند که عبارتند از:
1) قرض الحسنه
2) مضاربه

3) مشارکت حقوقی
4) مشارکت مدنی
5) فروش اقساطی
6) معاملات سلف
7) اجاره به شرط تملیک
8) جعاله
9) مزارعه
10) مساقات
11) خرید دین

بانکها با دادن تسهیلات مزبور از طرفی به افزایش تولید و رشد اقتصادی جامه کمک می کنند و از طرف دیگر ، برای صاحبان سهام خود و سپرده گذاران سود ایجاد می کنند.

قرض الحسنه:
قراردادی است که به موجب آن قرض دهنده اجازه مالکیت مقدار معینی از مال خود را در زمان حال به قرض گیرنده واگذار می کند و قرض گیرنده تعهد می کند که در زمان معینی از آینده عین آن مال و در صورت امکان قیمت آن را به قرض دهنده باز پس دهد.
مضاربه :
یک قرارداد بازرگانی است بین دو شخص حقیقی یا حقوقی به منظور به جریان انداختن امور بازرگانی . در این قرارداد طرف اول (که مضارب نامیده می شود )تعهد می کند که تمامی سرمایه لازم را فراهم کند و طرف دوم متعهد می شود که تمامی امور بازرگانی مربوط را اجراء کند.
مشارکت مدنی :
یک قرارداد بازرگانی است که به موجب آن دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی سرمایه نقدی یا جنسی خود را به طرز مشاع و به منظور ایجاد سود در هم می آمیزند . در نتیجه بدون آنکه مرزهای مالکیت این اشخاص در شرکت تاسیس شده ، مشخص باشد ، شرکت مزبور به کار و فعالیت می پردازد و سود به دست آمده از این فعالیت طبق قرارداد قبلی بین آنان تقسیم می شود .
مشارکت حقوقی :
قراردادی است که به موجب آن یک شخص حقیقی یا حقوقی در تامین سرمایه یک شرکت سهامی شرکت می کند. شرکت مزبور ممکن است در شرف تاسیس یا شرکت موجودی باشد که آن شخص حقیقی یا حقوقی سهام آن را خریداری می کند . بانکها ، مانند هر شخص حقیقی یا حقوقی ، می توانند در تامین سرمایه شرکتهای سهامی در شرف تاسیس یا شرکتهای سهامی موجود مشارکت کنند و بدین گونه هم به رونق اقتصادی جامعه کمک کنند و هم به سود برسند.
به موجب ماده 11 قانون عملیات بانکی بدون ربا ، بانکها می توانند به فروش اقساطی ، به شرح
فوق مبادرت ورزند .

معاملات سلف :
منظور از معاملات سلف این است که یک شخص حقیقی یا حقوقی محصولات آینده بنگاههای تولیدی را پیش خرید کنند.
اجاره به شرط تملیک:
نوعی قرارداد اجاره است که به موجب آن ، در صورتی که مستآجر به تعهدات خود ، طبق قرار داد ، عمل کند ، در پایان مدت اجاره مالک عین مال مورد اجاره می شود.
جعاله :

قراردادی است که به موجب آن جاعل (کارفرما )تعهد می کند که در مقابل عمل مشخصی که عامل (کارگزار) انجام می دهد ، اجرت (کارمزد) معینی را به او بپردازد . به این اجرت در اصطلاح حقوقی جعل می گویند . بانکها می توانند عملیات مجاز بانکی را از طریق جعاله انجام دهند .

مزارعه:
قراردادی است که به موجب آن یک شخص حقیقی یا حقوقی (که مزارع نامیده می شود ) مزارعه ای را که تصرف و بهره برداری از آن مجاز است ، برای مدت معینی ، به یک شخص حقیقی ویا حقوقی دیگر که عامل نامیده می شود واگذار می کند تا طبق قرارداد در آن کشت و زرع کند و از محصول به دست آمده سهم معینی را به مزارع بدهد.
مساقات:
قراردادی است بین صاحب درخت ونظایر آن و کسی که نگهداری و برداشت محصول را تعهد می کند . تعهد کننده مزبور عامل نامیده می شود

خرید دین:
به منظور ایجاد تسهیلات لازم برای واحدهای تولیدی ، بازرگانی و خدماتی ، بانکها می توانند اسناد و اوراق تجاری متعلق به این قبیل و موسسات راتنزیل کنند .
یاد آوری این نکته ضرورت دارد که منظور از اسناد و اوراق تجاری ، اسناد و اوراقی مانند سفته و برات است که بر اثر معاملات تجاری حقیقی ایجاد شده باشند . بنابر این بانکها موظفند از تنزیل اسناد و اوراق صوری ، که بحق در معاملات تجاری ایجاد نشده اند ، پرهیز کنند.

حسابداری شعب بانک

اسناد محاسباتی
عملیاتی که برای نگهداری حسابها در دفاتر بانک انجام می گیرد باید مبتنی بر اسناد و مدارک کتبی باشد و هیچ یک از واحدها مجاز نیستند بدون سند محاسباتی ارقامی در دفاتر ثبت نمایند.
اسناد محاسباتی باید با مشخصات کامل از نظر تاریخ ، نام حسابها و توضیح کافی موضوع سند و مبلغ تنظیم شود و با امضاء و مهر شعبه تکمیل گردد. تغیر ارقام و قلم خوردگی در اسناد موجب سلب اعتبار سند می شود ، مگر آنکه با ذکر توضیح کافی وتصحیح ارقام بطور خوانا به تایید و به امضاء مجدد مسئول رسیده باشد.

دفاتر
کارمندانی که مسئول ثبت اسناد در دفاتر و نگهداری حسابها هستند باید به اصول دفتر داری و روشهای حسابداری بانک اشنا باشند . تراشیدن ، پاک کردن ، قلم زدن مندرجات دفتر و بین سطور نوشتن و یا جای سفید گذاشتن در هر صفحه بیش از حد معمول منع قانونی دارد و اشتباهات احتمالی در ثبت اقلام باید با رعایت اصول دفتر نویس اصلاح گردد.
دفاتری که از نظر امور حسابداری مورد استفاده شعب می باشند عبارتند از:
دفتر روزنامه گروه ، دفتر معین جزء ، دفتر روزنامه شعبه ، دفتر معین کل و دفتر صندوق

دفتر روزنامه گروه

دفتر روزنامه دفتری است که کلیه عملیات روزنامه شعب باید بصورت ریز و بر حسب طبقه بندی حسابها در آن ثبت گردد و چون در بانک صادرات ایران هر گروه بانکی دارای دفتر جداگانه می باشد، بنابراین برای نوشتن دفتر مزبور باید ابتدا اسناد بدهکار و بستانکار حساب جاری را در خلال ریز در ستونهای مربوط و در ذیل سرفصل حسابجاری درج و درپایان روز اسناد مربوطه به سایر فصول حسابها را به تفکیک در ذیل سرفصل مربوط به همان حساب ثبت نموده و پس از حصول اطمینان از صحت عملیات انجام شده برابر ما به التفاوت جمع کل اقلام بدهکار و بستانکار روزانه سند صندو

ق صادر و دفتر روزنامه عمل نمایند تا موازنه حساب روز برقرار گردد. ضمنا” در پایان وقت اداری که مسئول گروه موجودی نقد خود را به رئیس شعبه یا حسابدار مربوطه تحویل و تسویه حساب می نماید صحت جمع صفحات دفتر و صدور و ثبت سند صندوق در ذیل عملیات دفتر روزنامه هر گروه

بانکی باید از طرف مسئول صندوق یا رئیس شعبه تائید شود.
پس از انجام عملیات فوق ، هر گروه بانکی باید ابتدا اقلام مربوط به حسابهای انتظامی را به موجب اسناد صادره بعد از رقم صندوق ثبت نموده و سپس جمع اقلام بدهکار و بستانکار روزانه هر یک از

سرفصل ها را با قلم قرمز در ذیل اقلام همان سرفصل تعین و پس از بستن حساب روز، ضمن انتقال جمع کل گردش عملیات بدهکار و بستانکار تا آخر روز قبل در زیر جمع اقلام بدهکار و بستانکار امروز، جمع کل گردش عملیات بدهکار و بستانکار تا آخر امروز که باید مساوی و برابر باشد در

انتهای صفحه ثبت و جمع بندی نماید.
مبلغی که به موجب سند صندوق در دفتر روزنامه ثبت می شود معرف مابه التفاوت وجوهی است که یک گروه بانکی در خلال روز از اشخاص و مشتریان دریافت و یا به آنها پرداخت نموده است. بنابراین هرگاه وجوه دریافتنی بیش از وجوه پرداختنی باشد چون جمع اقلام مندرج در ستون بستانکار دفتر روزنامه بیشتر از جمع اقلام بدهکار می باشد برای ایجاد توازن در جمع کل عملیات روزانه باید سند بدهکار صندوق صادر ودر دفتر ثبت گردد و برعکس در صورتیکه وجوه پرداختنی بیش از وجوه دریافتنی باشد چون اقلام مندرج در ستون بدهکار دفتر روزنامه بیشتر از اقلام بستانکار می باشد و برای ایجاد توازن در جمع کل عملیات روزانه ، سند بستانکار صندوق صادر و در دفتر روزنامه ثبت می شود.
شماره ردیف صدور برگه اسنادی که در دفاتر روزنامه ثبت می شود در اول هر ماه از 1 شروع و تا آخر ماه ادامه می یابد واین شماره ردیف باید عینا در روی اسناد مورد عمل درج گردد.

دفتر معین جزء

چون لازم است وضعیت هر یک از حسابها ی جزء شعب از نظر نوع حساب و مشخصات و مبلغ بطور تفکیک در کلیه واحدها مشخص باشد بنابراین کلیه شعب باید برای حسابهای جزء هر سرفصل در دفتر معین جزء ، حساب جداگانه ای اختصاص داده مبلغ و مشخصات اسناد مورد عمل را به موجب نوع حساب فرعی در دفاتر معین جزء به ریز ثبت و شماره ردیف دفتر را در روی اسناد درج نمایند. بدیهی است جمع گردش عملیات و مانده کلیه حسابهای جزء که در دفتر معین ، یک سرفصل حساب را تشکیل می دهند باید با گردش عملیات و مانده سرفصل حساب مربوط در دفتر معین کل و خلاصه کل روزانه برابر باشد.

دفتر روزنامه شعبه

در کلیه شعبی که از 5 گروه یا بیشتر تشکیل شده است برای ثبت و ادغام جمع عملیاتی که بوسیله گروه ها انجام میشود باید دفتر روزنامه شعبه به شرح زیر تنظیم گردد.
همه روزه به موجب خلاصه دفتر روزنامه گروه ها عملیات بدهکار و بستانکار در سر فصل با ذکر نام سرفصل و شماره گروه ها به ترتیب نوشته شده و جمع عملیات هر سرفصل معین می گردد و سپس با جمع بندی صفحات نوشته شده ” جمع گردش عملیات روز ;;;;;”بدست می آید طریقه بستن دفتر روزنامه شعبه عیناَ مانند دفتر روزنامه گروه می باشد.


برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله انگل شناسی تحت word دارای 50 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله انگل شناسی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله انگل شناسی تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله انگل شناسی تحت word :

انگل شناسی

مقدمه:

انگل شناسی علم پرداختن به موجودات زنده ای است که برای به دست آوردن غذا، به طور موقت یا دائم درسطح خارجی یا داخل بدن موجودات زنده دیگر زندگی می کنند. این علم همچنین به رابطه این موجودات به میزبانان خود می پردازد.

دامنه وسیع علم انگل شناسی از ماکرواکولوژیکی تا میکرواکولوژیکی وبیوشیمیایی وبهداشت عمومی ، جغرافیا ، علوم اجتماعی واقتصادی وعلوم مرتبط با آنها را شامل می شود. درسالهای اخیر سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که شش بیماری مهم انسانی درجهان منتشر است . پنج بیماری از این شش بیماری انگلی است که عبارتند از: شیستوزومیازیس، مالاریا ،

فیلاریازیس ، تریپانوزومیازیس افریقایی ولیشمانیازیس. بیماری شش نیز جذام است که عامل باکتریایی دارد. درنتیجه انگل شناسی پزشکی دربین شاخه های علوم پزشکی ودانشمندان علوم پزشکی اهمیت زیادی پیدا کرده است . انگل شناسی ازنظر رشد وتوسعه علوم به ویژه کاربردهای طبی ، دامپزشکی ، کشاورزی وصنایع غذایی اهمیت زیادی دارد. بنابراین روشن است که آشنایی با زندگی انگلی وانگلها ، نه تنها ازنقطه نظر رشد وتوسعه علوم ، بلکه ازنظر کاربردهای علمی ان نیز بسیار مهم است.

جنبه های زندگی انگلی :
چهره واقعی زندگی انگلی غالبا قابل لمس ودرک نیست، زیرا روابط بین انگلها ومیزبان آنها بسیار پیچیده است. انگل شناسی درواقع یکی از چهار جنبه مختلف از سیمبیوزیس است.

سیمبیوزیس : هرحیوان ، گیاه ویا موجود زنده اولیه ای آغازیان یا ( پروتیستا) که بخشی یا تمام زندگی خودرا به همراه موجود دیگر ازجنس دیگری می گذارند، را یک سیمبیونت یا سیمبیوت می نامند. چهار شکل از سیمبیوتیک شناخته شده است . اگرچه خط تفکیک بین آنها کاملا دقیق نیست . به ویژه انواع اشکال سیمبیوزیس که شناخته شده اند، فورزیس ، کامنسالیسم ، پارازیتیسم وموچوآلیسم می باشد.

0 فورزیس : هیچ نوع وابستگی ازنظر متابولیکی ویا غیر از آن بین آنها وجود ندارد . نمونه این نوع زندگی انتقال باکتریها توسط اتصال به پای حشرات است . اگرچه پرواز حشره ازجایی به جای دیگر به انتقال منجر می شود ، ولی هیچ اجباری دراین ارتباط ازدوطرف نیست واصولا یک نوع رابطه اتفاقی است.

0 کامنسالیسم : یک مثال دراین مورد درشرایط محیطی دریایی ، رابطه بین آمفی پریون پرکولا یا کنتروکاپروس آکوله آتوس با شقایق دریایی . ماهی دربین خارهای شقایق دریایی زندگی می کند ،درحالی که هیچ نوع آزاری ازسوی میزبان نمی بیند. با توجه به اینکه ترشحات ماهی باعث حفاظت درمقابل نما توسیتهای میزبان می شود. این لایه حفاظتی که ماهی ایجاد می کند ، فقط پس از ورود وخو گرفتن اولیه ماهی است . پس از ورود ماهی به درون خارهای شقایق دریایی ، این عمل حفاظتی نیز انجام شده ، ماهی ازآسیب ماهی خوارها به خاطر وجود نما توسیتهای میزبان محفوظ می ماند. علاوه بر محافظت، ماهی از غذای میزبان نیز برخوردار می شود.

0 پارازیتیسم : پارازیتیسم عبارتست از نوعی زندگی اجباری دو موجود با هم که انگل کوچکتر است واز جنبه متابولیکی با میزبان رابطه دارد. این رابطه ممکن است دائمی باشد. مثلا کرمهای پهن نواری که در روده پستانداران دیده می شوند. یا ممکن است موقتی باشد. مانند پشه ها ، ککها یا کنهای خونخوار گفته می شود که پارازیتیسم که رابطه اجباری است، زیرا انگل به طور معمول نمی تواند بدون ارتباط وتماس با میزبان خود باقی بماند .

انگلهای خونخوار مانند کنه ها ، ککها وپشه ها ازنمونه های اولیه خونخواری مستقیم از میزبان هستند . چون ارتباط بین انگل ومیزبانش عموما شامل تماس میزبان با مواد آنتی ژنی انگل است ، خواه ناخواه این مولکولها با بدنه انگل (آنتی ژنهای سوماتیک) یا ترشحات یا مواد دفعی انگل ( آنتی ژنهای متابولیک) مقایسه می شوند. آنتی بادیها معمولا توسط میزبان درواکنش به انگل تولید می شوند. بنابراین برعکس فورزیس وکامنسالیسم زندگی انگلی علاوه بر وابستگی متابولیک دربخشی از انگل ، عموما شامل پاسخهای میزبان دربرابر بخش دیگری از انگل می باشد.

0 موچوآلیسم : نمونه معروف این نوع زندگی گلسنگها هستند که ترکیبی از قارچها وآلگها هستند. درطی این ارتباط ، آلگها مقدار زیادی ترکیبات عالی تولید می کنند که این مواد توسط قارچها مصرف می شوند. درحالی که قارچها نیز آب ومواد معدنی مورد نیاز آلگهارا تولید می کنند . آنهارا ازخشک شدن وخطر نور شدید محافظت می کنند . نمونه دیگر موچوآلیسم رابطه برخی از تاژکداران موجود درروده موریانه های چوب خوار است.

رابطه انگلها با میزبان :
انگلها به اشکال مختلفی با میزبان خود رابطه برقرار می کنند که می توان انگل اجباری یا اختیاری ، موقتی یا دائمی ، خارجی یا داخلی ، اتفاقی یا سرگردان ، بیماری زا یا غیر بیماری زا وزئونوزرا را نام برد.

به علاوه میزبانها نیزاشکال مختلفی دارند. ازجمله میربان واسط یا نهایی ، ناقل مکانیکی یا ناقل ترانسفور ،مخزن وبالاخره هایپرپارازیتیسم راذکر کرد وبرخی از سیمبیونتها نیز رابطه استفاده متقابل تحت عنوان نظافتچی ونیازمند حفاظت با یکدیگر برقرار می کنند. به طور مثال درمحیطهای دریایی ، برخی از انواع ماهیها وسخت پوستان وظیفه پاک کردن بدن گونه های بزرگتر را به عهده می گیرند.

این عقیده وجود دارد که منفعت حاصل از این کار دو طرفه است وانواع مختلف دارای این زندگی هستند. از جمله تمساح با مرغ مصری ، گاوهای اهلی با مرغ ماهیخوار وکرگدن با پرندگان کنه خوار.

عفونت و بیماری انگلی :
انتقال انگلهای مستلزم وجود سه عامل است: یک منبع عفونت ، یک راه انتقال و وجود یک میزبان حساس . برایند ترکیب عوامل فوق ، تعیین کننده شیوع انگل در یک زمان و مکان معین است.راههایی که انگل به وسیله آنها ازمنبع اولیه به میزبان حساس می رسد متفاوت است. شانس بروز عفونت درشرایط محیطی که درآن انگل بتواند خارج از مواد دفعی زندگی کند ونیز درشرایط فقدان بهداشت فردی واجتماعی افزایش می یابد. انسان مبتلا به عفونت انگلی می تواند به اشکال زیر عمل نماید .

0 تنها به عنوان میزبان انگل
0 همراه بادیگر حیوانات به عنوان میزبان اصلی
0 به عنوان میزبان تصادفی همراه با یک یا چند حیوان به عنوان میزبانهای اصلی .
علاوه بر لزوم سازگار بودن طبیعی انگل با میزبان خود، سهولت انتقال انگل بستگی به عادات وتجمع گروهی ونیز مقاومت میزبان دارد.

تشخیص
تظاهرات بالینی دراغلب بیماریهای انگلی آنقدر عمومی است که دربسیاری از موارد بنای تشخیص بر پایه نشانه شناسی کافی نیست .اگرچه یک پزشک باتجربه ممکن است علائم ونشانه های ویژه برخی بیماری انگلی را شناسایی کند ولی درموارد غیرمعمول ممکن است نشانه ها آنچنان گیج کننده باشند که هیچ تابلوی بالینی واضحی را نشان ندهند . همچنین بسیاری از عفونت ها به ویژه عفونت های کرمی نشانه های کم وغیر مشخصی داشته واغلب از نظر بالینی عیر قابل افتراق هستند. تشخیص نهایی وشیوه درمانی درست نیاز به شناسایی انگل در آزمایشگاه دارد.

درمان
درمان موفقیت آمیز بیمار شامل اقدامات پزشکی وروشهای جراحی ، توجه به وضعیت غذایی ودارو درمانی اختصاصی است. پزشک باید توانایی بیمار درهمکاری آگاهانه ، بهسازی محیط ، همه گیر شناسی بیماری وانتخاب روشهای جلوگیری از گسترش عفونت را نیز مد نظر داشته باشد.

درطی 10 تا 15 سال اخیر پیشرفتهای قابل توجهی در درمان بیماریهای انگلی صورت گرفته است . هم اکنون داروهای موثر ونسبتا غیر سمی متعددی برای درمان اغلب بیماریهای انگلی دردسترس است.

زندگی انگلی
زندگی انگلی ( زندگی مشترک یا سیمبیوزیس)
هرحیوان، گیاه یا موجود زنده اولیه ای ( آغازیان = پروتیستا ) که بخشی یا تمام زندگی خود را به همراه موجود دیگر ازجنس دیگری را می گذراند و یک سیمبونت یا سیمبیوت می نامند.

انگل شناسی درواقع یکی از چهار جنبه مختلف از سیمبیوزیس است . درفورزیس (رابطه مکانیکی حمل کردن موجود کوچکترتوسط موجود بزرگتر) – کومنسالیم (بهره وری مشترک ووجود ازیک ماده غذایی (پناه گرفتن ) ازیکدیگر) – پارازتیسم درزندگی اجباری دایم یا موقت موجود کوچکتر با موجود بزرگتریعنی میزبان- موچوآلیسم ( وابستگی متابولیک دوموجود که گاهی به حیات آنها وابسته است مورد نظر است) .

انگلها با اشکال مختلفی با میزبان خود رابطه برقرار می کنند که می توان انگل اجباری یا اختیاری – موقتی یا دائمی – خارجی یا داخلی – اتفاقی یا سرگردان – بیماری زا یا غیر بیماری زا وزئو نوزا را نام برد. به علاوه میزبانها نیز اشکال مختلفی دارند ازجمله میزبان واسط یا نهایی- ناقل مکانیکی یا ناقل ترانسفور – مخزن وبالاخره هایپرپارازیتیسم را می توان نام برد.

تاریخچه رشد وتکامل انگلها
درمورد خاستگاه انگلها ازاجداد آزاد زی همه نظریات توافق دارند که انگلها به طور اتفاقی وارد بدن میزبان شده وپس از انجام موتاسیونهای مختلف برای محیط جدید سازش یافته واین سازشها یکباره حاصل شده وتطابق اولیه درحد یک عنصر وسپس سایرعوامل ودرنهایت به تغییر مسیر زندگی آنها منجر شده است. مقایسه انگلها با هم خانواده های آزاد آنها ازنظر نقص دردستگاهها ازجمله دستگاه گوارش نشان دهنده حد مشترک آنهاست . تعداد بیشتر میزبانها نشان دهنده تکامل زیستی بیشتر انگل است.

طبقه بندی انگلها :
0 کرمها
0 تک یاخته ها
. بند پایان

شرایط محیطی
مهمترین محیطهای مناسب انگل در بدن مهره داران ، گوارشی – خون ، ریه ها ، حفره عدسی و بافتها می باشد واحتمالا مواد غذایی متنوع از جمله قندها ، پروتئینها ، چربیها و انزیم ها با PH مناسب و عدم اکسیژن ، وضع ساختمان اندامها در ایجاد شرایط مساعد نقش دارند . گاهی انگلها محیط بدن میزبان را به نفع خود تغییر می دهند. مثلا الودگی سستدها ، باعث کاهش PH اسیدی روده میشود. از محیطهای مناسب دیگر برای انگلها، خون و روده .

مراحل زندگی انگلی :
تماس انگل با میزبان
1 کمو تاکسی 2 تماس تصادفی تماس غیر فعال
استقرار انگل در بدن میزبان
1 انتخاب محیط واتصال موفقیت امیز
2 قالب شدن بر مکانیزمهای طبیعی میزبان

3 انجام تغذیه از مواد غذایی موجود
4 ارتباط به سیستم انزیمی میزبان
5 فراهم کردن عوامل محرک
6 تغییرات بیماری زا در میزبان

خروج: خروج از مرحله انگلی به اشکال تخم – لارو به صورت فعال یا غیر فعال و یا ترکیبی از ان دو می باشد .

نیاز های غذایی انگلها
در امر ذخیره و مصرف گلیکوژن چرخه گلیکوژن یا امپدن میرهوف الگوی عمل است که شامل دو مرحله و هر یک پنج پله است که حاصل کار اکسیداسیون و احیای گلوکز می باشد. متابولیسم چربیها در سیتوپلاسم انجام می گیرد که پس از طی مراحل مختلف به تولید اسید پیرویک ختم می شود. اسید پیرویک حاصله نیز از مسیر گلیکولیز به تولید انرژی – کلسترول سه کربنه و فسفر گلیرالدمید منتقل می شود. اخرین مرحله نیز پیروات و استیل کوا می باشد.

متابولیسم پروتئینها به تولید پیروات واستیل کوا می باشد. انگلهایی مانند تریپا نوز ومالویسی، لشمانیا، برازیلیس، تینامیداتی ژینا، اکینوکوکوس گرانولوزوس امکاریس ولیتوموزوییدس کارینی را می توان نام برد که وابستگی زیادی به متابولیسم قندها نشان می دهند.

دستاورد انگل شناسی
این علم زمینه بهره مندی از جنبه های مختلف از جمله فیلوژنیک، اکولوژی، مورفولوژی، فیزیولوزی،درمان، ایمونولوژی و تغذیه و هم چنین در مطالعه زمینه های بیولوژی سلولی و مولکولی، بیوشیمی و شیمی گامهای بلندی برداشته است

نقش وتاثیر درزندگی
اشنایی با زندگی انگلی و انگلها نه تنها از نقطه نظر رشد و توسعه علوم بلکه از نظر کاربردهای علمی ان بسیار مهم است. در سالهای اخیر سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که شش بیماری مهم انسانی در جهان منتشر است. پنج بیماری از شش بیماری از نوع انگلی است. در نتیجه انگل شناسی پزشکی در بین شاخه های علوم پزشکی اهمیت زیادی پیدا کرده است.

همچنین با پیشرفتهای روز افزون علوم دریایی، تولیدوتکثیر انواع غذاهای دریایی مانند میگووماهی که یکی از مهمترین منابع غذایی برای مردم دنیاست نیازبه شناسایی وکنترل انگلها دارند.

رودولف لوکارت پدرانگل شناسی:

رود ولف Rudolph Leuckartبعنوان پدر انگل شناسی و نیز یکی از مشهورترین جانور شناسان قرن نوزدهم شناخته می شود. لوکارت با نام کامل کارل گئورگ رودولف لوکارت Karl Georg Friedrich Rudolf Leuckartدر سال 1822درشهر Helmstedtالمان بدنیا امد.

در جوانی زمانی که دانشجوی پزشکی بود به جانور شناسی علاقه پیدا کرد و تحت هدایت جانور شناس مشهور رود ولف واگنر Rudolph Wagnerبه مطالعه پرداخت. در 1852به عنوان دانشجوی ممتاز و بخاطره تزش از دانشگاه جایزه گرفت.

او اندکی پس از گرفتن دکترای پزشکی MDاز دانشگاه گوتینگن المان، دوره جانور شناسی را با سفر علمی به دریای شمال برای مطالعه بی مهرگان دریایی اغاز کرد .توصیف دقیق او از جزئیات مرفولوژیک کمک بزرگی برای رشته جدید التاسیس سیستما تیک جانوری بود،ایده ای مبتنی بر اینکه با توجه به تغییرات ساختاری می توان تکامل را رد یابی کرد .لو کارت در 1845( 28سالگی ) به درجه استادیاری ودر1869به استاد کاملی دانشگاه لایپزیک نایل شد.اودرسال1898درگذشت.

معروفترین کارهای لوکارت در زمینه انگل شناسی بر عفونتهای مهره داران ،بویژه تنیاها ،فاسیولا وتریشین وپنتاستومیا متمرکز بود.اونشان دادکه تنیا ساژیناتافقط در گاو وتنیاسولیوم فقط در خوک رخ میدهد.اوبه کمک همکارش چرخه زندگی تریشین درخوک وانسان را مستند کرد.کتابهای درسی لوکارت امروزه قدیمی وکلاسیک هستند .اومعلم برجسته بودونمودارهای دیواری علمی (wall Chart)تهیه کردو ازانها در تدریس کمک می گرفت.درسال1892بیش از صد تن از شاگردان او بمناسبت 70سالگی لوکارت ،نمایشگاهی ازاین چارتهاتشکیل دادند.

شناسایی ژنوم شیستوزوما:

شیستوزومیازیس یا بیلها رزیازیس از مهمترین بیماریهای انگلی است.در انسان این بیماری معمولا در اثر3گونه شیستوزوما بنامهای ش.هماتوبیوم ،ش.مانسونی وش.ژاپونیکم ایجاد می شود.
زیستگاه کرم بالغ انها بترتیب درعروق شبکه لگنی ،عروق مزانتر فوقانی است ودرانجا جفتگیری وتخمگذاری می کنند.اندازه انهاحدودیک سانتی متر است.

کرمهاماده در هرروز برحسب گونه از 30 تا 3000 تخم در داخل رگها می گذارند که برای خروج از بدن انسان از طریق مدفوع ،ادرارویا خلط اجبارا بعد از گذشتن از دیواره رگها وارد بافتها می شوند وبسیاری از این تخمها بدلیل دخالت سسیستم ایمنی در بافتها محبوس می شوند.علایم بیماری هم عمدتا بخاطر تخمهای انگل است وشامل سوءتغذیه ،نارسایی کلیه،سرطان مثانه و;است.

اگرچه این کرمها Dl oeciousبوده یعنی دارای دو جنس نر وماده جدا ازهم هستند اما بیشتر اوقات به شکل جالبی کرم ماده درشیاری که در اثر جمع شدن بدن کرم نر در حول محور طولی خود پدید می اورد،زندگی می کند(شکل).عمر هر یک از این کرمها دربدن انسان اتوده حدود 10سال است اما گاهی تا35سال نیز می رسد.انواع شیستوزومیازیس جمعا هر ساله 150 میلیون نفر را در جهان الوده می کنندوموجب مرگ 0/5-1میلیون نفر می شوند و بدین ترتیب در میان بیماریهای انگلی،بعداز مالاریا بیشترین مرگ ومیر را دارد.

قدمت این بیماری به هزاران سال می رسد وحتی تخمهای کرم را در بدن مومیایی های مصر یافته اند.
همه اینها مقدمه ای بود برخبر زیر،و بدین ترتیب بعد از تعیین توالی کامل ژنوم انگلهای مالاریا وپشه انوفل اکنون شناسایی ژنوم شیستوزوما در اخرین مراحل خود است.

در دومطالعه جداگانه در چین و برزیل به ترتیب ژنوم ش.مانسونی (بالغ بر 15هزارژن)تعیین توالی و انالیز شده است.این تحقییق همچنین پروتئنهایی را شناسایی می کند که نهایتا بتوان انهارا با داروها یاواکسنها غیر فعال کرد بویژه اینکه مقاومت در برابر تنها داروی موثر علیه این بیماری یعنی پرازیکوانتل دربسیاری از مناطق جهان از جمله مصر رو به افزایش است و هنوز هیچ واکسن عملی و موثری هم تا کنون ساخته نشده است.

امیب انگل تک یاخته ای:

امیب گونه ای از انگل های تک یاخته ای است که با اندازه ای در حدود یک صدم تا سه صدم میلی متر باعث اسهال خونی می شود .این انگل تنها انسان را به عنوان میزبان خود الوده و به دیگر جانوران کاری ندارد.

شناسایی انگل:
انگل به دو شکل سیست(کیسه ای )که حالت الوده کننده امیب بوده ونیز به شکل متحرک که حالت مهاجم وعفونی امیب است وجود دارد.شکل متحرک توانایی اتوده کردن انسان را ندارد و خیلی زود در محیط بیرون از بدن نابود می شود.عفونت از راه اب و خوراک الوده،سبزیجات نشسته یا از طریق دست فردالوده به دیگری منتقل می شود.مگس نیز در انتقال اتودگی از مدفوع به مواد خوراکی نقش مهمی را ایفامی کند.

این انگل بر خلاف ژیاردیا در کودکان بسیار کم بوده ،بیشتر در بزرگسالان دیده می شود.هنگامیکه شکل کیسه ای امیب(سیست)وارد بدن می شود،پس از گذشتن از معده،در روده تبدیل به شکل متحرک و مهاجم می شود.انگل مهاجم و عفونی می تواند زخمی کوزه مانند را در پوشش روده پدید اورده،از انجا خود را به جگر یا دیگر دستگاههای درونی بدن برساند.

نشانه ها بیماری:
بیشتر بیماران بدون علامت هستند .این افراد اگرشناخته نشوند به دلیل پخش انگل از راه مدفوع،در انتشار الودگی نقش مهمی خواهند داشت.برخی بیماران دچار اسهال ابکی ودل پیجه می شوند.در پاره ای دیگر نشانه ها به صورت اسهال چرکی یا خونی ،تب و لرز ،سر درد و دل پیچه خود را نشان خواهد داد.اگر درمان انجام نگیرد،بیماری بصورت دوره ای ممکن است برگشت پیداکند،یعنی بیماری خود به خود خوب شده اما پس از جند هفته به دلیل وجود انگل در روده دوباره بر می گردد.

گاهی اوقات انگل دیواره روده را زخم یا سوراخ کرده ،باعث خونریزی روده ای می شود .اگر انگل همراه با جریان خون به جگر برسد ،باعث پدید امدن ابسه کبدی می شود که دارای نشانه هایی به صورت تب،بزرگی و دردناک شدن جگر ،نفخ وبزرگی شکم و دل درد می شود.

تشخیص:
امیبروده ای رامی توان باازمایش مدفوع تشخیص داد،امادرموردامیب کبدی باید ازمایش خون ،سونوگرافی یاسی تی اسکن از جگر(کبد)انجام شود.
درمان:
برای شکل روده ای یا کبدی داروهای گوناگونی وجود دارد.مانندمترونیدازول،یدوکینول ، دیلو کسا ناید، امیتن ، کروکین ،پارمو مایسین .

پیشگیری:
1- رعایت بهداشت فردی و اجتماعی 2- سالم کردن اب اشامیدنی شهر ومنابع ان
3- درمان افراد ناقت 4- رعایت کلیه مسائل بهداشتی
داروهای ضد کرم وانگل:
نسخه های مرکب :
نسخه شماره 1- داروجهت رفع کرمک
صبر زرد 0/5 تا1 گرم زرده تخم مرغ 1عدد

اب نیم گرم 50 تا100 گرم
طرز تهیه و مقدار مصرف: داروهای فوق مخلوط و تنقیه شود.
نسخه شماره2- دارو جهت رفع کرمهای اسکاریس
ریشه انار یک قسمت
پوست ریشه شال( ازاد درخت) یک قسمت
سرخس یک قسمت
فوفل یک قسمت

طرز تهیه و مقدارمصرف :
مقدار2 قاشق غذا وری از مخلوط فوق را که قبلا کوبیده و نرم شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس انرا صاف کرده صبح ناشتا میل کنید.

نسخه شماره 3-دارو جهت درمان کرم کدو
تخم کدو 15 گرم
برنک کابلی 15 گرم
فوفل یک دانه
قارچ کوهی 30 گرم

طرز تهیه و مقدار مصرف:
مخلوط فوق را که قبلا کوبیده و نرم شده باشد در یک لیوان ابجوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد انرا صاف کرده صبح ناشتا میل کنید.

نسخه شماره 4-دارو جهت رفع کرمهای دراز
برنک کابلی 25 گرم
پوست هلیله زرد 25 گرم
امله منقی 25 گرم
تربد سفید 15 گرم
شکرسرخ 100 گرم

طرز تهیه و مقدار مصرف :داروها را کوبیده و الک کرده و با شکر سرخ مخلوط و بصورت حب در اورده و به مقدار 20 گرم با اب گرم میل کنید .
نسخه شماره 5 – دارو جهت دفع انواع کرمها
پوست هلیله زرد 15 گرم
برنک کابلی 15 گرم
تربد سفید 30 گرم
شکر سرخ 60 گرم

طرز تهیه و مقدار مصرف :داروها را نر م و الک و مخلوط کرده و هر بار 30 گرم با کمی اب میل کنید
نسخه شماره 6- دارو جهت درمان کرم کدو
ریشه سرخس 10 گرم
تربد 10 گرم
برنک کابلی 25 گرم
درمنه ترکی 25 گرم
باقلای مصری 15 گرم

طرز تهیه و مقدار مصرف :
دو قاشق غذا خوری از مخلوط فوق را که قبلا کوبیده و نرم شده باشد رد یک لیوان اب جوش ریخته مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس ان را صاف کرده روزی دو بار برای مدت 5 روز صبح وشب میل کنید .

نسخه های تک دارویی
نسخه ی شماره 1- دارو : برگ و سر شاخه گیاه افسنطین ( گونه های مختلف ارتمیز یا Artemisia Spp ) مقدار مصرف : 2 تا 4 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد . سپس ان را صاف کرده به مدت 5 روز متوالی هر بار یک فنجان میل کنید .
توجه : از مقادیر زیاد این دارو اجتناب گردد چون ایجاد مسمومیت می کند .

نسخه شماره 2- دارو: پوست انار ( Punica granaum)
مقدار مصرف: 4 تا 15 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق را کوبیده شده باشد دریک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد .صبح و شب هر دفعه یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 3- دارو:سیر( Allium sativum)
مقدار مصرف :3 تا 6 گرم

طرزتهیه : مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد روزی سه بار یک فنجان میل کنید .
نسخه شماره 4 – دارو:تخم کدو ( Cucurbita maxima and C.pepo)
مقدار مصرف : بزرگسا لان 200 تا 250 گرم-اطفال 50 تا 100 گرم

طرز تهیه : مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس انرا صاف کرده میل کنید و پس از چند ساعت دو قاشق غذا خوری روغن کرچک یا زیتون میل کنید .
نسخه شماره 5 – دارو:ریشه سرخس نر( Aspidium Filix- mas)

مقدار مصرف: 5 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس انرا صاف کرده میل کنید.
توجه: این گیاه سمی بوده و باید زیر نظر پزشک تجویز شود و در مورد بیماران قلبی و زنان حامله نیز توصیه نمی گردد.
نسخه شماره 6 – دارو: ریشه بسفا یج (Poypodium vulgare )
مقدار مصرف: 2 تا 4 گرم

طرزتهیه :مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس انرا صاف کرده میل کنید.
نسخه شماره 7 – دارو: قارچ کوهی) Pleurotus enyngii)
مقدار مصرف :3 تا 6 گرم
طرزتهیه: با کمی اب میل کنید .
نسخه شماره 8 – دارو: گل زبان در قفا (Delphinium consolida)
مقدار مصرف:2تا4گرم

طرز تهیه : مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس انرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 9- دارو :تست هوایی گیاه سداب(Ruat graveolence)
مقدار مصرف : 0/5 تا 1گرم
طرز تهیه: مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد دریک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس ان را صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 10- دارو: برگ و پوست زبان گنجشک( Faraxinus excelsior )
مقدار مصرف: 3تا6گرم

طرز تهیه : مقذار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس ان را صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره11- دارو:برگ وپوست زبان گنجشک ( Faraxinus excelsior )
مقدار مصرف : 3 تا 6 گرم

طرز تهیه: مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان اب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس ان را صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
ضرورت پیشگیری از بیماریهای انگلی:
انگلها از نظر انسانی دو دسته زیان را به بار می اورند یک دسته زیانهای بهداشتی که با بیمار کردن انسان و یا مرگ انسان ، خسارت می زنند که از نظر ارزش مادی نمی توان برای ان محاسبه کرد. زیانهای اقتصادی ناشی از وجود انگلها ، از جنبه قابل بررسی و پر اهمیت است.

ضایعات کاهش نیروی کار انسانی موجب زیانهای اقتصادی در کار انسان. به علاوه برای انسان از نظر مبارزه با بیماری و پیشگیری از انها و همچنین هزینهای زیاد تولید دارو و تاسیس درمانگاهای وانجام اعمال جراحی و تربیت کادر پزشکی و پرستاری و تاسیس کارخانجات تولید لوازم و وسایل مربوط به امور درمان، خود هزینه بسیار مهم غیر قابل محاسب ای را به دنبال دارد.

دسته دیگر از زیانها خسارات ناشی از الودگی در حیوانات اهلی و حتی وحشی مورد استفاده انسان است که از این نظر بسیار اهمیت دارد و لیکن مکانیزمی که بتواند از کلیه این خسارات براورد واقعی داشت وجود ندارد زیرا به عوامل موثر در این زمینه بسیار زیاد و اثار متداخر وپیچیده انها به گونه ای از که انجام این محاسبه را غیر ممکن می کند.

براورد برخی خسارت های اقتصادی انگلها
.نیو سان، استورات، روبرستون میزان تلفات ناشی از کوکسید در 400گوسفند را 15/0 گزارش نمودند.
. فاستر و رائو و هیرکودات در هندوستان، کو کسید یوز را یکی از بیماریهای مهلک گوسفند وبز نامیدند.
. لوتس(1954) اپمر یا ئینا کول کیموی را یکی از مهلک ترین کو کسید های گوسفندان دانسته و میزان بیماری را 20/0 و تلفات هر ساله انهارا 230000راس ذکر می کند.

. در کوکسید یوز مزمن نیز اثار سوء کاهش وزن، کاهش شیر و کندی رشد در پشم کاملا مشخص است. البته بیماریهای مزمن انگلی همه این عوارض را دارند و مطالعات تجربی انجام شده در الودگیهای کرمی مانند فاسیولا و اوستر تازیا ، تریکواسترونژیلوس و همونیمس این مطالب را اثبات کرده اند به نظر می رسد عامل این کاهش فراوردها ، کاهش متا بولیسم کامل حیوان است که احتمالا به علت اثار سوء انگل از جمله زخمهای لوکال ایجاد شده در مجرای گوارشی و ایجاد درد است.

. کاهش رشد مو به میزان 40-20/0در بره ها و گوسفندان بالغ مبتلا به فاسیولا نیز نشان دهنده اثار سوء اقتصادی اشاره شده می باشد.

. در مجموع مرگ و میر ناشی از کوکسیدیوز گوسفندان ، بطور متوسط 10/0براورده شده است.

ملاحظه می شود که رقم قریب به 80میلیارد ریال خسارت سالیانه تنها ناشی از کوکسیدیوز، ان هم تنها در گوسفندان کشور ما رقم قابل توجهی است که با احتساب سایر بیماریهای منجر به مرگ یا حتی فاقد علائم بالینی که حداقل به کاهش فراورده های دامی منجر می شود، بسیار هشدار دهنده است.

اهمیت بهداشتی انگلها :
زئو نوز عبارت استاز بیماریها ویا عفونتهایی که عامل بیماریزای انها بطور طبیعی حیوانات مهره دار در انسان انتقال پیدا می کند . زئو نوزها از سه نظر مهم هستند :
1 از نظر تاثیر در بهداشت انسان ، به صورت ایجاد بیماریهای تک گیر یا بومی یا همه گیر .
2از نظر تاثیر در بهداشت حیوان از نظر بیماریها .
3 از نظر اقتصادی .

عوامل ایجاد کننده بیماریها زئو نوز عبارت باکتریها ، ویروسها ، قارچها وانگلها هستند .
زئو نوز های انگلی مهم در ایران
زئو نوز های انگلی مهم در ایران ، توکسوپلاسموز ، لیشمانیوز جلدی و احشایی کیست هیداتیو، کرم کدوی گاوی می باشند که اهمیت انها به لحاظ ایجاد خطرات جانبی برای انسان است .بیماریهای زئو نوز دیگر نیز هستند که اثار سوء انها اثبات شده است و لیکن خطرات انها کمتر و قابل تحملتر است،مانند کریپتو سپوریدیوم.

لانه اکولوژیک
هر بیماری مشترک ، اکولوژی و اپیدمیولوژی خاص به خود را دارد . هر چه تعداد گونه های حیوانیکه استعداد ابتلا ( حساسیت ) به بیماریها را دارد کمتر باشد، انتشار جغرافیایی بیماری محدودتر است. اگر در عین حال بیماری منتقله بوسیله بندپایان باشد فقط در ان شرایط اکولوژک بیماری دیده می شود که محیط برای زندگی و تولید مثل حیوان مخزن و تکثیر بندپای ناقل مساعد باشد. بطوری که بسیاری از بیماریهای زئو نوز در شرایط اکولوژیک خاصی و در کانونهای محدودی دیده می شود که این کانونها را لانه اکولوژیک می نامند .

عوامل موثر در انتشار زئونوزها
1 تغییر و تراکم جمعیتی انسان و حیوان.
2 افزایش حرکات جمعیت انسان و حیوان از قبیل مهاجرت،زیارت،جنگ ،زلزله،پناهندگی،توسعه کشاورزی .
3 تجارت محصولات حیوانی .
4 تغییرات محیطی زندگی انسان و تعویض شرایط طبیعی مانند بیابان زایی یا بیابان زدایی.
5 تماس شغلی با حیوانات و محصولات یا فضولات حیوانی .
6 تغییر در عادات زندگی و فرهنگ غذایی می باشد.

اثار خطرناک توکسو بلا سموز
اثار بسیار خطرناک تو کسوبلا سموز در مادران و نوزادان که گاهی در 30%موارد عوارض غیر قابل برگشت ایجاد میکند ،بسیار حائز اهمیت است ومتا سفانه در این بررسی میزان وجود انتی بادی ضد تو کسو پلاسما نیز بسیار هشدار دهنده است .به علاوه وجود میزان بالای کر یپتوپسور یدیوم خود عامل هشدار دهنده است .به علاوه وجود میزان بالای کریپتوپسور ید یوم خودعامل هشدار دیگری است.

در مورد اهمیت بهداشتی انگاها با عنایت به بیماریهای انگلی زئونوز (مشترک بین انسان و حیوان)
نیزسخن دقیقی نمی توان گفت،ولی اثار خطرناک توکسوپلاسموز ،لیشمانیوز،کریپتوسپوریدیوز و فاسیولز و غیره که در سال هزاران نفر را به کام مرگ می برد حکایت کننده از اهمیت بهداشتی و درمانی این قبیل بیماریهاست که عامل ایجاد انها عده کمی از انگلهای موجود در جهان طبیعت هستند.

انواع کرمها:
در تبقه بندی جانوران که در اغاز قرن نوزدهم انجام گرفت ، تمام جانورانی که دارای بدنی دراز فاقدضمائم واضح بودند به کرمها موسوم شدند .کرمها به یونانی) Helmenthes ) وبه لاتین
Vermes نام دارند.این جانوران به علت داشتن یک انتهای قدامی یا سرکه دارای اندامهای حسی است وبه قصد برخورد وربه رو شدن با محیط به طرف جلو حرکت می کندویک انتهای خلفی یا دم، با اسفنجها ، مرجانها وشانه دارن اختلاف وتمایز دارند.

این جانوران می توانند روی سطح شکمی که رو به پائین ودربرابر زمین واقع است گردش کنندویا بی حرکت بمانند. کرمها تقارن دوجانبی دارند. عده ای از آنها زندگی آزاد ومحل زندگیشان متفاوت است وعده ای دیگر زندگی انگلی دارند ودربدن گیاهان، جانران وحتی انسان به سر می برند واغلب مولد امراض خطرناکی برای آنها هستند.

کرمهای پهن
پست ترین کرمها ، کرمهای پهن یا پلات هلمنت ها می باشندکه بدنهای نازک ونرم دارند. عده کمی ازآنها آزادند وبیشتر آنها به حالت انگل هستند. این کرمها از3 رده تورکیان ، بادکش داران ، ونواریان تشکیل شده اند.
رده تورکیان
رده تورکیان یا کرمهای پهن آزادانه اکثرا درآب شیرین یا شور ویا جاهای مرطوب به سر می برند. پلانارینها جزاین رده هستند ، که درآبهای سرد ودائمی به کنده هاوتیرهای معلق درآب آویزانند وازنور فراری هستند. این کرمها هرمافرودیت هستند، یعنی هر دو دستگاه نر وماده را دارا هستند. بدنشان فاقد کوتیکول است.

رده بادکش داران
رده بادکش داران یا کپکها که انگلهای داخلی یا خارجی هستند، بدنشان ازکوتیکول پوشیده شده است. فاقد قطعه یا بند هستند. این جانوران دارای بادکش ها وقلابهای برای چسبیدن به بدن میزبان هستند. دارای مرحله لاروی وبلوغ هستند ومرحله لاروی را معمولا دربدن یک نرم تن شکمپا به سر می برند. تعداد تخمهایی که تولید می کنند، فوق العاده زیاد است کپک بزرگ یا فاسیولاهپاتیکا کرم معمولی کبد گوسغنذ است که درمرحله بلوغ درمجاری صفراوی به سر می برد.

رده نواریان
رده نواریان یا کرمهای نواری انگلهای داخلی می باشند که در روده مهره داران به سر می برند. به جانوران ، بدنی پهن ونواری شکل دارند وبدن آنها ازقطعات زیاد یا بندهای کوتاه زیاد تشکیل یاقته است. ازکوتیکل پوشیده شده اند .

اینها دهان ولوله گوارش ندارند ومواد غذایی از دیواره بدنشان جذب می گردد. قسمت جلوی بدن یا سر آنها اسکولکس نام دارد. کرمهای کدو نام دیگر نواریان می باشد.

کرمهای لوله ای شکل
بدن آنها بدون تقسیم است. دارای بدنی باریک واستوانه ای ، همراه با کوتیکل مقاوم ویک لوله هاضمه کامل ودایمی می باشند. این جانوران درمیان جانوران پریاخته ازحیث تعداد بعد ازحشرات شاید مقام دوم راداشته باشند. جنسهای نر وماده آنها معمولا ازهم جدا می باشند وجنس نر وکوچکتر از ماده است. نمونه بارز کرمهای لوله ای ، کرم آسکاریس می باشد.

کرم آسکاریس
کرم آسکاریس یا کرم روده انسان وخوک دارای بدن لوله ای وباریک است ودرهر دو انتها نازک می شود. پوشش بدن ازکوتیکل صاف وسخت ومدوری است که دارای خطوط کوچک می باشد. چهار خط طولی سفید رنگ درطول بدن امتداد می یابد. دهانش دارای سه لب است. این کرم انگلی است که در روده میزبانش زندگی می کند. کرمهای نر وماده نیز درداخل روده میزبان جفتگیری می کنند.

کرمهای حلقوی
بدن آنها مرکب از بسیاری قطعات حلقه ای شکل ، همانند ویا قطعه می باشند . داشتن قطعات مشابه ، معمولا هم درشکل خارجی وهم درساختمان داخلی از قبیل عضلات ، اعصاب واندامهای گردش خون ، وازنش و تولید مثل نمایان است. کرمهای حلقوی شامل رده کم تاران ، رده پرتاران ورده زالوها می باشد.

رده کم تاران
کرم خاکی مثالی از این رده است . بدن این کرم استوانه ای دراز وبه طور واضح در دوانتها نازک وباریک است. سر مشخص و متمایزی درحیوان وجود ندارد. بدن یک کرم بالغ به 80 تا 100 قطعه حلقه ای شکل تقسیم شده است . دهان کرم درحلقه اول است. روی حلقه های 31 تا 37 برآمدگی غده ای واضحی به نام کمربند تناسلی دیده می شود.

درهر حلقه به جز اولی وآخری چهر جفت تارمو مانند کوچک ( ابریشم) وجود دارد. تارها درموقعی که کرم درسوراخش قرار دارد ویا روی زمین حرکت می کند، مانند گیره یا میخ عمل می نماید.

رده پرتاران

رده پرتاران، حلقویانی هستند که درطول سواحل فراوان هستند . دارای سر متمایز بوده ودرهر حلقه یک جفت پانمای جانبی وجود دارد. جنسهای نر وماده معمولا ازهم مجزا هستند . نرئیس یا کرم صدفی نمونه این رده است. این کرم هنگام روز زیر سنگها یا دریک سوراخ موقتی درحالی که فقط سرش بیرون است ،

مخفی می شود . شب از پناهگاه بیرون آمده روی شن می خزد وبه اطراف شنا می کند. درناحیه سر 4جفت شاخک پیش دهانی درپشت دارد. اینها اندامهای حسی جانورند . دریک طرف هر حلقه بدنی یک پانمای پهن وجود دارد. دارای دستگاه گردش خون هستند. پلاسمای خون قرمز وحاوی هموگلوبین محلول وگلبولهای بی رنگ است.

رده زالوها

زالوها کرمهای آبزی ویا گاهی خاکزی دارای عادات شکاری یا انگلی هستند ودرآنها بادکش های بزرگ انتهایی به منظور حرکت وچسبیدن وجود دارد. بدن زالو درحال بی حرکتی دراز یا تخم مرغی شکل است واساسا از 34 حلقه که به وسیله عقده های عصبی مشخص است، تشکیل می شود. بدن از کوتیکل پوشیده شده است. دستگاه عضلانی زالو کامل وپرکار وقوی است. زالو هرمافرودیت است.

زالوها جانوران لاشه خوار ، شکاری یا انگلی بوده وگروهی دارای عادت خونخواری هستند . این زالوی خونخوارتوسط بادکش به میزبان چسبیده، پوست آن را سوراخ ویک آنزیم ضد انعقاد به نام هیدرودین آزاد می کند واز خون میزبان استفاده می کند. دریک وهله غذایی یک زالو می تواند چندین برابر وزن خود خون بخورد. قسمت بیشتر آب خون دفع می شود ولی قسمت غلیظ ومتراکم چنین غذای کاملی به صورت مایع غلیظی باقی می ماند وبه آهستگی ظرف چندین ماه گوارش می یابد.

کرم کدو
کرم کدوی خوک وانسان یا تنیاسلیوم گونه ای ازکرمهای پهن ، رده نواریان است. نواریان اکثرا دراز ودارای بدنی پهن هستند که از تعداد زیادی قطعات یا بندهای کوتاه تشکیل گردیده اند. این کرمها از کوتیکل پوشیده شده اند. دارای مجاری وازنشی یا دفعی هستند ویک حلقه عصبی با سه جفت طنابهای عصبی دارند. اینها دهان ولوله گوارش ندارند ومواد غذایی از دیواره بدنشان جذب می شود وهمگی انگلهای داخلی هستند وکرمهای بالغ درلوله مهره داران ولاروها دربافتهای میزبان واسط به سر می برند.

شکل ظاهری
کرم کدو خوک و انسان یا تنیاسولیوم از زمانهای قدیم شناخته شده است . یک سر کوچک مانند یا اسکولکس دارد که درکناره های آن چهار مکنده یا بادکش ودرنوک یا روستلوم آن دایره ای از قلابهای متعدد دیده می شود. گردن یا منطقه جوانه ، اسکولکس را به بدن متصل می سازد. بدن شامل رشته ای تا 1000 بند یا پروگلوتید می باشد.

بادکشها وقلابها به کار چسبیدن اسکولکس به دیواره روده میزبان می آید وزنجیره پروگلوتیدها درحفره روده آزادانه قرار گرفته است. پروگلتیدهای جدید درناحیه گردن دائما به وسیله جوانه زدن پدید می آیند وبا فشار پرو گلوتیدهای دیگر به عقب رانده می شود. همچنان که پروگلوتیدها به عقب می روند ، اندازه آنها افزایش یافته ، کاملتر شده بالاخره جدا می گردند.

پرو گلوتید
هر بند بدن کرم کدو را پرو گلوتید نامند. در هر پرو گلوتید ، عظلات ، پارانشیم و قسمتهایی از مجاری وازنشی که بوسیله یک مجرای عرضی به هم متصل است ، تعداد زیادی سلولهای شعله ای و اعصاب موجود است . هنگامی که یک پرو گلوتید از اسکولکس فاصله معینی پیدا می کند ، مجموعه کاملی از اندامهای جنسی نر و ماده در ان پدیدار می شود . در پرو گلوتید دستگاه گوارش ، جریان خون و تنفس وجود ندارد و دستگاه تناسلی بر عکس رشد زیادی کرده است.

دستگاه عصبی : در اسکو لکس دو حلقه عصبی وجود دارد که روی این دو حلقه مزبور چهار جفت گانگلیون عصبی واقع شده است. علاوه بر ان گانگلیون بزرگ قعری نیز در اسکولکس وجود دارد. در هر طرف بدن در امتداد و نزدیک لوله یک زوج رشته عصب طولانی موجود است که در ستاسر بدن وجود دارد.

اندامهای حسی
در این جانوران به علت دارا بودن زندگی انگلی اندامهای حسی موجود نیست .ولی رشته هاعصبی زیادی در زیر پوست و اسکولکس آنها وحود دارد.

دستگاه تناسلی
این کرمها نر و ماده هستند ودر هر قطعه بذن آنها هردودستگاه تناسلی نروذستگاه تناسلی ماده وجودداردذستگاه تناسلی نر در قطعات نزدیکتر به گردن شروع به تشکیل شدن می نماید ولی ذستگاه تناسلی ماده در قطعات پایین تر بوجود می آید.بنابر این بیضه ها زودتر از تخمدانها تشکیل می شود. دربندهای میانی بدن،هر ذو دستگاه وجود دارد. به تدریج که به انتهای بدن نزدیک می گردد.در بندهای متوالی عمل لقاح انجام می شود و تخمها تشکیل می گردند.در بندهای آخر این دستگاه تناسلی از بین می رود وفقط آثاری از آنها باقی می ماند.

رشد تخم و چرخه زنئگی کرم کدو
رشد و نمو یا سیر تکاملی تخمها در یک موقع شروع می شود وتاموقعی که پرو گلوتیدهای رسیده از کرم جدا واز مدفوع میزبان به خارج دفع و سپس متلاشی می گردند،ادامه می یابد.پس از مدتیدر هر یک از تخمهای پراکنده در روی زمین یک لارو شش قلابی بوجود آمده ،آنگاه تکامل تخمها متوقف می شوند . چنانچه خوکی این تخمها را بخورد ،پوسته تخمها در روده خوک هضم شده ولاروها در خون یا عروق لنفی راه می یابندواز آنجا نیز به عضلات ارادی رفته وکیست پیدا می کنند.

کیست بزرگ وپر از مایع می شود وازاین پس آن را کرم مثانه ای یا سیستی سرکوس می نامند.داخل سیستی سرکوس اسکولکس با بادکشها وقلابهای آن بوجود می آید . ولی رشد ونمو صورت نمی گیرد .وقتی انسان گوشت خوکمحتوی چنین کیستی را بطور خام یا کاملا نپخته بخورد ،دیواره خارجی کیست گوارش یافته و اسکولکس به روده میزبان(انسان) میچسبد وبدین ترتیب کرم کدوی جدید شروع به تشکیل شدن مینماید . عفونتهای رویانی در انسان ،موجب ابتلا سیستم اعصاب مرکزی شذه و عوارض شدید و وخیمی به بار می آورد.

علایم بالینی
وجود لارو در عضلات ومغز و کبد که تقریبا دو ماه پس از خوردن تخم کرم ایجاد می شود ایجاد بیماری می کند که سیستی سرکوزیس نام دارد.اگر لارو در مغز باشد علایم عصبی از جمله صرع بروز می نماید.استقرار لارو در بطن چهارم مغز باعث بالا رفتن فشار داخل مغز و هیدروسفالی می شود که با علایم سردرد،تهوعو استفراغو دوبینی همراه است.

تشخیص
تشخیص آلودگی به کرم بالغ با مشاهده تخم در مدفوع ویا در لام تهیه شده با نمونه برداری از اطراف نشیمن گاه داده می شود. از روشهای آزمایشگاهی و سرمی واشعه ایکس برای تشخیص استفاده می نمایند.

درمان
برای ذرمان بایذ از تجویزهای داروهایی که باعث حل شدن کرم در داخل ذبدن شود خودداری کرد ونیز باید از ایجاد استفراغ در موقع درمان جلوگیری نمود.داروی موثر پرازیکوآنتل است.
پیشگیری
خوشبختانه چون لارو این کرم در بدن خوک پرورش می یابد وخوردن گوشت خوک برای مسلمانان حرام است افراد مسلمان به این بیماری مبتلا نمی شوند.

آلودگی به کرمهای گرد روده ای در ایران:
کرمهای انگلی انسان به سه گروه اصلی گرد یا نخی(نماتودها)،پهن یا نواری(سستودها)وترماتودها تقسیم می شوند.محل زندگی هر کدام از این کرمها ذر بدن متفاوت است .نماتودها انگل های استوانه ای و نخی شکل هستند که طول آنها از یک میلی متر تا حدود یک متر متفاوت است.بعضی از نماتودهافمانند آسکاریس و کرمک،در لوله گوارش زندگی می کنند وبه نماتودهای روده ای معروف هستند ،برخی در بافت همبند ایجاد بیماری می کنندو بعضی نیز در قسمتهای دیگر بدن به سر می برند.

چون که کرمهای استوانه ای ونخی شکل انواع فراوان دارند،در این مقاله به آسکاریس ،کرمک(اکسیور)و کرمهای قلابدار اشاره می شود.
آلودگی به آسکاریس
آسکارید یا آسکاریس بالغ کرمی است استوانه ای شکل که درازای آن از 15 تا40 سانتی متراست.کرم ماده بزرگتر از کرم نر است وروزانه بیش از 000/200 تخم در روده رها می سازد.آسکاریازیس یا بیماری ناشی از آسکاریدها یکی از فراوان ترین بیماریهای انگلی انسان است که در بین مردم کشورهای در حال توسعه شایع تر است.در واقع بیش از یک جهارم مردم جهان که اکثر آنها در کشورهای غیر پیشرفته زندگی می کنند به آسکاریس آلوده هستندو آلودگی بیشتر در کودکان این مناطق مشاهده می شود .

در نقاط روستایی که فاقد تسهیلات بهداشتی باشند واز کود انسانی در مزارع استفاده کنند آلودگی به آسکاریس شایع تر وشدیدتر است.
در مناطق روستایی ایران آلودگی به کرم آسکاریس بسیار زیاد است و در حدود نیمی از جمعیت کشور مبتلا به آلودگی با آسکاریس هستند.

آسکارید در روده باریک انسان زندگی میکند وبا کمک فعالیت عضلانی فخود را در ژوژنوم روده کوچک نگه می دارد .برای آنکه تخمهای آسکاریس خاصیت آلودهکنندگی پیدا کنند باید مدتی در محیط خارج از بدن و در درون خاک بمانند تا تحت شرایط مساعد در داخل تخمها لارو تشکیل شود.پس از دو تا سه هفته تخم ها لارودار و آلوده کننده می شود . چنین تخمهایی قادرند ماه ها وسال ها در داخل خاک و شرایط مناسب زنده بمانند و خاصیت بیماری زایی خود را حفظ کنند.
بیماری زایی و تظاهرات بالینی

انسان با خوردن آب و سبزی هاو مواد آلوده دیگر مانند خاک حاوی تخم آلوده کننده آلوده می شود. تخم در روده کوچک باز می شود ولارو آن آزاد می گردد.لارو از جدار روده می گذردوخود را به مویرگهای خونی یا عروق لنفی می رساند وسرانجام به ششها می رود .لارو پس از مدتی اقامت در ریه و گذراندن یک دوره ده روزه خود به نایژه ها ،نای واپیگلوت می رساندو مجددا خورده می شود وبرای بار دوم وارد روده باریک می گردد.لارو در روده آخرین مراحل دگر دیسی را به پایان می رساند و به کرم بالغ تبدیل می شود. معمولا از زمان ورود به تخم دارای لارو به روده تا هنگام بلوغ حدود 2 تا 3 ماه طول می کشد.

زمانی که لارو از شش عبور می کند ممکن است عوارض متعددی مانند سینه پهلو، سرفه خشک یا همراه با خلط،خس خس صدا ،تب و افزایش ائوزینوفیل های خون بروز می کند . اگر تعداد کرم های بالغ روده زیاد نباشد علایم چشمگیری بروز نمی کند،اما در صورتی که بار انگلی زیاد باشد درد شکم ، بزرگ شدن شکم و حتی در موارد شدیدتر انسداد روده و در هم گرفتگی روده نیز پیش می آید. گاه کرم بالغ وارد آپاندیس ،مجاری صفراوی و لوزالمعده می شود و سبب التهاب دمل می گردد. در صورتی که کرمها تحریک شوند امکان دارد به قسمت بالای دستگاه گوارش بیایند و از ذهان خارج شوند ویا درون حلق اختلال تنفسی ایجاد کنند.

بیماریهای انگلی:

بیماریهای انگلی عبارتست از ورود یک عامل خارجی به عنوان یک عامل بیماری زاکه وارد بدن می شود از طریق غذا یا آب یا آلودگی از طریق یک فرد الوده دیگر می باشد.

انگل یا پارازیت به موجودی اطلاق می شود که بر روی و یا در درون موجود زنده دیگری مستقر شده وبرای رشد و تکثیر خود از محیط مناسب ومواذ غذایی موجود میزبان استفاده میکند.لزومی هم ندارد که انگل به میزبان خود آسیب برساند گاهی هم به صورت مسالمت امیز زندگی می کنند. به هر حال خاصیت انگلی این است که بیماریزایی ئاشته باشد و خاصیت میزبان هم دفاع از خود است .از جمله خاصیت انگل عبارت است از : عفونی کردن، تهاجم، آسیب زایی و سم زدایی. اگر انگل بتواند به میزبان خود آسیب کافی برساند تغییراتی در بدن میزبان بوجود خواهد آمد که تظاهرات ان به صورت بیماری خودنمایی می کند.


برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله در مورد فرش بلوچ تحت word دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله در مورد فرش بلوچ تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله در مورد فرش بلوچ تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله در مورد فرش بلوچ تحت word :

مقدمه:
بلوص معرب بلوچ است، یکی از معانی لغوی آن “علامتی را گویند که بر تیزی تاق و ایوان نصب کنند و نام ولایتی هم هست و تاج خروس را نیز گفته اند و آن گوشتی باشد که بر سر خروس رسته است (اینها را می توان در فرهنگ های معین و عمید نیز دید) بدین ترتیب از آنجا که برخی از بلوچان دستار خود را مانند تاج خروس بر سر خویش استوار می کنند، ممکن است به این نام خوانده شده باشند.”

علاوه بر آن تفاسیر و معانی دیگری نیز برای کلمه بلوچ آمده است که برخی از آنان بر پایه منطق و استدلال علمی و زبان شناسی استوار نیستند “از نقطه نظر جعفری (جعفری، 1343 هـ ش (الف) 771- 770) برخی آن (بلوچ را از ترکیب دو کلمه “بل” Bal و “اوچ” uch می دانند). وی اضافه می کند: “بل “همان” بهل” فارسی است و “اوچ” هم”اوز uz” به معنی بلند است، پس بلوچ، پهلوان برزو بلند را گویند، شاید همین طور باشد و این نام را چنانکه بسی پیش از آنکه بلوچان و شاید در زمان ساسانیان یا از آن هم پیشتر که به مکران و کرمان تا فارس و خوزستان راه یافته بودند، به آنان داده اند و چون اینان با بلوچان بالا بلند تر و نیرومندتر از خود روبرو شده و زبون آن گشته، آنان را پهلوان بالا بلند خواندند”.

برخی نظیر جعفری بلوچ را برلیچ یعنی باشندگان دشت های لخت و بیابان برهنه تعبیر کنند و بعضی بلوچ را مترادف کوچ خوانند و گویند که بلوچها در دشتها می زییند و کوچ ها در کوه ها، مگر در مجاروت هم. صدها سال قبل از میلاد گویند که بلوچها از حلب به سوی شرق حرکت کردند، آنها مالدار و کوچی بوده، جاییکه سرسبز و شاداب بوده و علوفه فراوان، سکونت گزیدند که یکی ازین محلات برز کوه یا البرز است که بعداً از آنجا بسوی جنوب حرکت کرده و در مکران (اسم اولی بلوچستان) مسکن گزین شدند.

برخی از دانشمندان معتقدند که بلوچ ها از طوایف آریایی اند که در محدوده سرزمین امروزی خویش زندگی کرده اند. مانند موج دریا گاهی پیش رفته و زمانی هم به عقب زده شده اند ولی همیش با بیگانگان مغرور در ستیز بوده اند. بلوچستان با دریای مکران ساحل طولانی داشته و دارای بنادر چابهار، تیس، پزم، راخج، کنارک، گواتر وغیره است. چابهار بندر عمده معاملات تجارتی بلوچستان است و سایر بنادر عمدتاً در خدمت ماهیگیری اند.

بلوچها علاوه بر بلوچستان در سیستان، خراسان، مازندران، کرمان و تهران بود و باش دارند و لهجه های بیشتر مروج درین بخش بلوچ نشین عبارت اند از: رخشانی، سرحدی، سراوانی وغیره.
قبایل زیر: اسماعیل زی، ریکی، لاشار، یاراحمدزی، گمشادزی، مزارزی، میربلورزی، شالی بر، سهراب زی، رودینی، مگسی، رخشانی، اربابی، گورگیج، براهوی، ساسولی، ناروی، شاهوزی، هاشمزی، خاشی، بزرگزاده، بلیده ای، سالارزی، باران زی، برهان زی، بامری، نوشیروانی، دامنی وغیره در بلوچستان ایران زندگی می نمایند.

قبایل بلوچ:
عشایر اصلی خراسان که به حرفه ی بافندگی اشتغال دارند و تقریباً همه ی آن ها جزء گروه بلوچ های قدیم به شمار می ورند از این قرارند:
قبیله محل
بهلولی خاف و جنگل (تربت حیدریه)
بایزیدی محولات (تربت حیدریه) قائن
کلاه درازی تربت حیدریه ترشیز (کاشمر)

جان میرزایی زاوه و علیک (تربت حیدریه)
رحیم خانی تربت حیدریه و سرخس
براهویی تربت حیدریه و سرخس
کور خیلی(سالار خانی) تربت حیدریه و جنگل
حسن زایی مختلف

جان بیگی (بلوچهای جدید) رشخوار (تربت حیدریه)
از صورت اسامی مذکور می توان استنباط کرد که اغلب قبایل و عشایری که به قالی بافی اشتغال دارند در اطراف تربت حیدریه مسکن گزیده اند.
طوایف بلوچ:

طوایف مختلف بلوچ در خراسان در زمان سلطنت نادر شاه افشار به خراسان انتقال یافته و در شهرهای مختلف آن از جمله تربت جام و تربت حیدریه ساکن شده است. به غیر از این دو شهر گروهی از این طوایف در شهرهای درگز، سرخس، تایباد و حتی مشهد اسکان یافتند.
تیره های دیگری (سالارخانی ها و رحیم خانی ها )در اطراف خواف و سرخس می باشند و به قالی بافی به همان درجه از اهمیت می نگرد که بهلولی ها و بالاخره بلوچ های مستقر در زابل و

حومه را از تیره های سارانی، رخشانی، بارانی، جهاندیده که از بافته های آن ها از نظر کیفیت به مرغوبیت قالیچه ها، گلیم ها، خورجین های تیره های ذکر شده نبوده و بیشتر کشابهت به بافته های افغانستان دارد. برخی از مهم ترین طوایف بلوچ خراسان عبارتند از میر رحمانی، سالارخانی، سید محمد خانی، پریکاری، رحیم خانی، عیسی زایی، زرداد خانی، چاکرزایی، شانبری، کوهکن و سنگ چولی.

فرش بلوچ:
قالی بلوچ به طور کلی دارای ابعاد کوچک و متوسط است. کوچکترین آن ها به عرض 80 تا 90 و طول 120 و 140 سانتی متر و قالیچه های بزرگتر به اندازه های تقریبی 100 در 150 سانتی متر و دو ذرعی های آن ها به ابعاد تقریبی 200×110 سانتی متر می باشد. بافت کلگی و کناره هایی در اندازه های متوسط نیز در میان آن ها معمول است. همچنین این قالی ها سبک وزن بوده و

قیمت نسبتاً پایین آن سبب شده است که این قالی ها در اروپا زیاد رواج یابند. این قالی یک نمونه مشخص از هنر دستی را به نام هنر دستی مرزی تشکیل می دهد که در هر یک از این هنرها می توان عناصر تعداد زیادی از تمدن ها را پیدا کردو تأثیر فرهنگ ترکمنی توسط مایه های گوناگون رنگ های بلوطی و قرمز تیره رنگ های تیره (آبی تیره) و در پیاده کردن طرح های هندسی و منظم مثل شش ظلعی، لوزی، هشت ضلعی، قلاب و غیره در این قالی ها ظاهر می گردد. تأثیر تمدن فارسی را نیز در قالب پاره ای نقش ها طبیعت گرایانه می بینیم که در متن و حاشیه ی آن ها دیده می شود.

ویژگی های فنی بافت:
شیوه ی بافت یک پود، یک پود نازک مهم ترین ویژگی قالیچه های بلوچی می باشد و نوع گره آن ها فارسی حداکثر 1600 گره در دسی متر مربع و در موادر استثنایی 3000 گره در دسی متر مربع می باشد. استفاده از موی بز در کنار پیچ فرش ها از ویژگی قالیچه های بلوچ می باشد که در

بافت های قدیم و جدید بلوچی است. تار و پود و پرز آن ها اکثراً از پشم است. پشم های محلی که استفاده از چله پشم در بافت های قدیمی از ویژگی های مهم آن بود که در سال های اخیر کاربرد نخ پنبه تا حدی از اصالت اولیه این بافته ها کاسته است و همچنین دار به صورت افقی است.
رنگ:
رنگ قالیچه های بلوچی معمولاً طبیعی بوده و اکثراً از رنگ های تیره بویژه سیاه، لاکی سیر، قهوه ای، شتری، سماقی، بژ، سرمه ای می بادش که در بازار این دست بافت ها را بعضاً سیاه کار می نامند. در واقع استفاده از چهار و حداکثر پنج رنگ شیوه ی کار این بافندگان می باشند. استفاده از رنگ های شیمیایی نامرغوب که باعث درخشنگی کاذب می گردد از دیگر مشخصات قالیچه های جدید بلوچ خراسان می باشد.

طرح:
فرش های بوجی غالباً در سبک هندسی و تحت تأثیر طرح های ترکمن، قفقاز، و هم چنین ایل افشار بافته می شود. یکی از طرح های مورد علاقه بافندگان بلوچی طرح آخوندی است که بیشتر در ناحیه ی سرخس بافته می شود. در زمینه ی بژ رنگ قالیچه که بصورت محراب طراحی شده نقش درختی خدنگ و استوار مملو از برگ های سه پره و پنج پره گل های سه پره و پنج پره است دیده می شود.

طرح های بوته ای هراتی، مینا خوانی را بعضاً در سبک هندسی می بافند. مینا خوانی که از یک تاری از گل های سرخ کوچک، گل های ختمی و گل های سفید شبیه به نرگس تشکیل شده و همه ی این ها در روی یک زمینه ی آبی تیره قرار گرفته اند و اطراف و حاشیه ی قالی طراز هایی از گل و گیاه می بینیم که دارای همان طرحی هستند که در زمینه ی قالی دیده می شوند. در این جا رنگ مسلط قرمز آجری است که تیره می باشد و با مقداری کمی از رنگ بلوطی تیره، سفید خاکستری رنگ یا به رنگ عاج مخلوط شده است.

یکی دیگر از طرحهای معروف بلوچها طرح «مشهد- بلوچی» که در آن متن قالیچه بصورت مشبک تقسیم شده و در داخل هر یک از خانه های این شبکه شکل الماس مانندی بافته شده است. رنگ زمینه این قالیچه ها اغلب به رنگ قرمز و خطوط شبکه برنگ آبی فیلی نیلی و پرزهای آن بلند و ابریشم مانند می باشند.
در قالی های نمازی، نقش محراب یا طاقنما، که اغلب در زمینه به رنگ گندمگون یا قهده ای خیلی روشن، تقریباً همیشه دارای یک درخت زندگی بسیار بلند است که شاخه های ساده شده ای با برگهای دندانه داری به دو رنگ وجود دارند معمولاً به رنگ قرمز و آبی. در بالای قوس دو عدد مستطیل را می بینیم که دارای نقش های گیاهی «هندسی و منظم» هستند که گاهی شکل ساده شده‌ی کف دست بجای نقوش گیاهی درون این دو عدد مستطیل دیده می شوند که برای گذاشتن کف دو دست نماز گزاری که به سجده رفته در نظر گرفته شده اند. که این نقش به پنجه اکبر معروف است.

بلوچها به تقلید از بافندگان ایل افشار قالیچه های با طرحهای مرغی نیز می بافند. طرح طاووسی یکی از انواع آن است. در این طرح چهار طاووس قرمز و سبز در زمینه سرمه ای فرش ترنج کوچک الماس مانندی را در بر گرفته اند و ممکن است این موتیف چهار طاووسی در طول فرش در چند نوبت تکرار شود. در زمینه لچکهای بهم پیوسته فرش که غالباً به رنگ بژ هستند نیز نقوش این پرندگان توأم با گلدانهای گل بافته شده اند. حاشیه‌ی این قالیچه ها با اشکال هندسی پوشیده شده است.

عمده ترین و شناخته ترین طرحهای قالیچه های بلوچ که به صورت ذهنی بافته می شود عبارتند از:
1- گل شفتالو 2- سه خشتی 3- سنگ چولی (نام یکی از طایفه های قدرتمند بلوچ که اکثر این طرح ها در مرکز و شرق خراسان چون تربت حیدریه و تربت جام ساکن هستند) 4- فتح ا; خانی 5- یعقوب خانی 6- دخترقاضی 7- گوزنی 8- چشمه گل 9- مدد خانی 10- چهار مرغ 11- طاووسی 12- کشمیری 13- گاو و برج 14- کلاه دراز یا کلاه بلند (در اصل همان ماهی هراتی می باشد، اما ماهی آن ماند تیغ ماهی است) 15- علی اکبر خانی 16- برگ تاکی 17- گل شیخی یا کله قندی 18- گل اشرفی 19- گل ستاره 20- پر جلکی 21- عبدالسرخ کاشمر 22- گل بادامی 23 چهار مرغ (که مقصود همان چهار مرغ زیر کوه قائن است) 24 تمینگ (نام روستایی از توابع تربت جام در شمال شرق خراسان می باشد)

نقشه های بعدی به ترتیب، نقشه های تصویری، لچک ترنج، شکارگاه، تلفیقی، گلدانی واگیره (تکراری)، هراتی و سرهم سوار می باشند.


برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله علل پیشروی مسلمانان در ایران و شکست ساسانیان تحت word دارای 38 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله علل پیشروی مسلمانان در ایران و شکست ساسانیان تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله علل پیشروی مسلمانان در ایران و شکست ساسانیان تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله علل پیشروی مسلمانان در ایران و شکست ساسانیان تحت word :

علل پیشروی مسلمانان در ایران و شکست ساسانیان

• مقدمه
• همانگونه که بنای یک ساختمان عظیم مستلزم پایه¬های سترگ و ستون¬های محکمی است بنای هر شاهنشاهی و حکومتی بر ستون-های قابل اتکایی استوار است. در بررسی علل انقراض سلسله ساسانی ابتدا باید معین گرداند که پایه¬های شکل¬گیری این نظام سیاسی چه بود و این پایه¬ها و مایه¬ها در طول سالیان چه مسیری را گذرانده و چه آسیب¬هایی را پشت سر گذاشته که سرانجام سنگینی تنه عظیم خود را تاب نیاورده و به سراشیبی سقوط افتاده است.

• در خصوص ظهور و سقوط حکومت¬ها یک نظریه عمومی وجود دارد که ابن خلدون آن را به خوبی تشریح کرده و از نظر نگارنده بسیار قابل اعتنا می¬باشد.
• به نظر ابن خلدون نبرد و تنازع میان دو شیوه اساسی معیشت بادیه¬نشینی و یکجانشینی ریشه تحولات تاریخی و پیدایش و استقرار دولت و طبقه حاکم بشمار می¬آید. چنانکه می¬گوید: «زندگی بادیه¬نشینی کهن¬تر و پیشتر از زندگی شهرنشین است و بادیه¬نشینی به منزله گهواره اجتماع و تمدن است و اساس تشکیل شهرها و جمعیت آنها از بادیه¬نشینان بوجود آمده است.» [1]

• مضمون نظریه وی این است که در حالیکه طوایف دامدار و صحرانشین در جستجوی مرتع در حرکت هستند مردم یکجانشین در روستاها و شهرها سکونت گزیده¬اند. در شرایط سکونت در یک محل فساد و تن-آسانی و تجمل¬پرستی و تنزل اخلاق اجتماعی توسعه یافته و موجب تباهی می¬شود در اثر همین رخوت و سستی مردم دلاور و جنگ¬جوی قبایل بر شهرنشینان غلبه می¬یابند و خود آنها نیز سرانجام به تن¬آسانی و تجمل روی آورده و مغلوب و مقهور طوایف صحراگرد می¬شوند.

• در واقع نیروی این اقوام صحراگرد و دلاور بازوی نظامی این سرزمین به حساب می¬آمد که با نام¬های گوناگون همچون «مادها، هخامنشیان، سلوکیه، پارت¬ها، ساسانیان، اعراب مسلمان، ترکان غزنوی، ترکان سلجوقی، ایلخانان مغول، ترکان تیموری، ترکمن¬های صفوی، پارسیان زند و ترکمن¬های قاجار» [2] در پهنه سرزمین ایران آشکار شده و بترتیب جای خود را به دیگری دادند.

• از سویی دیگر شاهنشاهی¬های ایران از یک روند ظهور و سقوط خاص خود نیز پیروی می¬کنند که شاید ویژگی بسیاری از حکومت¬های سلطنتی باشد. برای روشن¬تر شدن این نظر حکومت هخامنشیان را به عنوان نمونه بررسی می¬کنیم.
• با ظهور کورش و مبارزات و جنگ¬های مشهورش بنای یک حکومت و امپراطوری عظیم در فلات ایران شکل می¬گیرد. امپراطوری که نه تنها تمام حوزه فرهنگی ایران را در سیطره خود می¬گیرد بلکه سرزمین¬های وسیعی چون مصر، یونان و ; را زیر چتر خود قرار می¬دهد.

• معمولا بنای اولیه چنین حکومت¬هایی چنان استوار است که چند پادشاه بعد از بنیانگذار و نخستین شاه مقتدر با دشواری زیادی روبرو نمی¬شوند.
• بنای مستحکم کوروش در زمان کمبوجیه، داریوش کبیر با همان قوت و قدرت پایدار می¬ماند همین استحکام حتی در زمان خشایارشاه نیز با وجود دراز دستی¬های وی برقرار است؛ اما فتور و سستی و علائم اولیه زوال در زمان شاهان بعدی نمودار می¬شود.

• بعد از این مانند بسیاری از شاهنشاهی¬های ایرانی قدرت جنگاوری در شاهان دیگر کمتر می¬شود تا جایی که همچون گرگ پیری که در سنین کهنسالی به مکر و چاره¬اندیشی روی می¬آورد به «سربازان طلایی» خود روی می¬آوردند مثلا بجای روبه¬رو شدن با یونان می¬کوشند با اختلاف¬افکنی بین آتن و اسپارت مانع از وحدت یونان شده و در نتیجه از نگاه و درازدستی آنها به قلمرو خود جلوگیری نمایند.

• اما این ترفند هم تا جایی کاربرد دارد که آرمان¬های بلندپروازانه، جنگاوری و انتقام¬جویی سردار مقدونیه مطرح نباشد. بعد از این می¬بینیم هخامنشیان نیز پایه¬های رفیع حکومت خود را در اثر سستی، فساد و تسویه حساب¬های خونین برای رسیدن به سلطنت، حذف همه شاهزادگان و نخبگان سیاسی و اقتدارطلبی گروههای مختلف قدرت و نیز کم شدن روحیه جنگاوری فرو افتاده می¬بینند. ویژگی که وجه مشترک بسیاری از شاهنشاهی¬های ایران محسوب می¬گردد. همین اتفاق در اکثر سلسله¬های بعدی ظهور و سقوط یافته یعنی اشکانی، ساسانی و حتی سلسله¬های معاصر یعنی صفویه، افشاریه، زندیه و قاجار مشاهده می¬شود.

• اقدامی که جانشینان شاه اسماعیل به خصوص شاه عباس اول و شاهان قبل و بعد وی انجام می¬دهند بسیار حائز اهمیت است، یعنی کشتن هر کس که به نوعی خطری احتمالی برای شاهنشاه داشته باشد مباح است حتی اگر آن شخص فرزند و جگرگوشه بی¬گناه وی باشد؛ اگر هم شاهزاده¬ای زنده می¬ماند مجبور بود با زنان حرمسرا و خواجه¬سرایان زندگی کند.

• بدین ترتیب حکومت و شاهنشاهی از نخبگان سیاسی و شاهزادگان جنگاور و مقتدر خالی می¬شود و افراد ضعیف¬النفس هم که عمدا در حرمسرا پرورش یافته¬اند دیگر به کار حکومت و مدیریت کلان کشور بزرگی چون ایران نمی¬آیند.
• اما ظهور و سقوط ساسانیان علاوه بر این¬که از همین نظریه¬های عمومی پیروی می¬کند دارای مشخصه خاص خود نیز هست چرا که برای نخستین بار یک شاهنشاهی در ایران بنا می¬شود که ستون¬های نگاهدارنده آن با سلسله¬های قبل متفاوت است.

• سخن و عقیده نگارنده این است که این پایه¬های رفیع در مسیر چهارصد ساله ساسانیان دچار فسادها و آسیب¬هایی می¬شود که کم¬کم با قدرت¬یابی عوامل خارجی دچار زوال تدریجی می¬شود. اما این ستون¬ها چنان قوی بوده که بعد از حمله اعراب این شاهنشاهی و عناصر مهم آن بسیار آرام و تدریجی فرو می¬ریزد چرا که از زمان حمله اعراب و تسخیر تیسفون پایتخت ایران و شکست بزرگ نهاوند و نیز مرگ یزدگرد در مرو بیش از دو دهه طول می¬کشد.

• شکی نیست که ماهیت و شعارهای دینی نهفته در آئین اسلام خود در این روند زوال موثر بوده است. این ماهیت دین اسلام علاوه بر آن که در خود اعراب چنان شجاعتی ایجاد می¬کند که مفهوم ترس از مرگ را از بین می¬برد، از طرفی دیگر شعارهای برابری طلبانه و انسانی آن را در برابر دین سیاسی شده زرتشتی که سخت¬گیریهای روحانیون آن قرون وسطایی واقعی را برای اندیشه¬های سترگ ایرانیان ترسیم کرده بود، دارای جذابیتی خاص نیز می‌شود.

• فرضیه تحقیق
• فرضیه نخستین این تحقیق این است که در میان عوامل داخلی انقراض ساسانی همان پایه¬هایی که دولت ساسانی بر آن بنا شده بود در طول سال¬های متمادی و در اثر فساد، انحراف، اقتدارطلبی، وابستگی و ; موجب انقراض سلسله ساسانی می¬شود.

• فرضیه دومین این است که سلسله ساسانی در کنار سایر امپراطوری-های عظیم ایرانی از یک نظریه عمومی زوال نیز پیروی می¬کند. که در طول تاریخ سرنوشت تمامی شاهنشاهی¬های ایرانی بوده است و آن تن¬آسانی شاهان و نیز عدم دخالت مستقیم در جنگ¬ها، کشتار اکثر شاهزادگان قابل حکمرانی، شهرنشینی و در نتیجه شهرزدگی و رخوتی است که رگ¬های شاهنشاهی ساسانی رسوخ کرده و زوال آن را سبب می¬شود.

• فرضیه سوم تأثیر عوامل خارجی در انقراض سلسله ساسانی است فرضیه این است که شکست¬هایی که برخی همسایگان بر ساسانیان تحمیل کردند آسیب جدی بر پیکره نظام ساسانی وارد آورد. بخصوص هیاطله که قباد را به اسارت و گروگان گرفتند و باج سنگینی به ایران تحمیل نمودند. از طرفی اعراب که همیشه در زیر سایه قدرت ایران بودند در چند جریان به خصوص در به تخت نشاندن بهرام گور با حمایت نظامی با ایران زورآزمایی کردند و این کم¬کم ابهت ساسانیان را در نزد همسایگان و نیز امپراطوری روم کم¬رنگ کرد تا جایی که در اواخر حکومت خسروپرویز و پس از مرگ وی ضربات مهلکی را به پیکره این شاهنشاهی بزرگ وارد می‌آورد.

• فرضیه چهارم انقلاباتی است که در طول سلطنت ساسانیان رخ داد همچون نهضت مزدک و نیز دعوی مانی که پایه¬های عقیدتی موبدان و هیربدان و در نتیجه دین زرتشتی را را برابر عقاید دیگر همچون مسیحی و بعدها اسلام که دارای تعالیم بسیار ساده و همه فهمی بود سست کرد و قرون وسطایی را که موبدان زرتشتی بوجود آورده بودند و در نتیجه سخت¬گیری¬هایی که از طرف شاهان به این روحانیون تفویض شده بود هم به مشروعیت دین زرتشتی که باید مثل همه ادیان اقناعی باشد آسیب زد و هم قدرت¬های شاهان ساسانی را تقلیل داد.

• دین¬مداری دولت ساسانی
• یکی از پایه¬های سترگ شاهنشاهی ساسانی دین¬مداری آن است. ساسانیان از همان ابتاد بنای سلسله خود را بر ایدئولوژی دین زرتشتی قرار دادند. دلایل زیادی بر این عقیده وجود دارد که اشاره خواهد شد. در قسمت قبلی اشاره شد که این پایه و ستون نظام ساسانی در ادامه حکومت دچار آفت¬هایی گردید و ستون محکمی که می¬بایست برپادارنده این نظام شود مقدمات سقوط آن را در اثر قدرت فزاینده روحانیون زرتشتی و دست¬درازی آنها به ادیان دیگر و دخالت در عزل و نصب شاهان و نیز مواجهه با نهضت¬های بزرگ همچون نهضت مزدک و نیز آزار عیسویان ایران و ارمنستان و همچنین سرکوبی و قتا مانی و پیروانش تضعیف گردید و سرانجام ایران را آماده پذیرش آئینی نو نمود.

• دلایل دین¬مداری
• ساسانیان
• بنای اولیه و نخستین کسی که از او در ابتدای برآمدن ساسانیان یاد می¬شود ساسان است که مردی از نجبای قوم خود بود. چنان¬که بسیاری از محققان ذکر کرده¬اند «ساسان در معبد اناهید در شهر استخر سمت ریاست داشت» [3] بنابراین نام این سلسله از مقامی دینی حکایت دارد.
• اردشیر پسر بابک که قبلا با رسیدن به مقام عالی اگبدی دومین پایه حکومت خود را بنا نهاده بود پس از نبردهایی که در این تحقیق نمی-گنجد در سال 226 تاج شاهنشاهی ایران را بر سر نهاد.

• در اینجا دومین علائم دینی بودن ساسانیان آشکار می¬شود بر اساس عقیده اکثر محققان این دوران اردشیر تاجگذاری را در زادگاه خود پارس انجام داد یعنی یا در معبد آناهیتا (ناهید واقع در شهر استخر که روزگاری جد او ساسان موبد بزرگ آن بود) [4]
• سنگ¬نگاره¬هایی نیز که از مراسم تاجگذاری اردشیر در نقش رستم باقی مانده حکایت از همین دین¬مداری و استفاده از دین برای استحکام پایه¬های قدرت است. تصاویر گویا اهریمن یا یکی از ارواح خبیثه را نشان می¬دهد که اهورامزدا او را پایمال سم ستور کرده است. به روایت کریستنسن خطوطی به زبان یونانی و پهلوی بر اسب شاه کنده شده است که می¬گوید: «این سوار پرستنده خدایگان اردشیر شاهنشاه ایران و از نژاد ایزدان پسر پابک شاه است» [5]

• حکایت¬های زیادی که از اردشیر نقل شده یعنی کشتن اژدها که از قصه مردوک خدای ملی بابلیان قدیم است حکایت از همین تأکید بر دینی بودن سلسله ساسانی است.
• تغییر سلسله ساسانی تنها یک حادثه سیاسی نبود بلکه به گفته کریستن سن روح جدیدی در شاهنشاهی ایران دمیده شد. که یکی «تمرکز قدرت و دیگری ایجاد دین رسمی» بود در واقع مورد دوم یعنی ایجاد دین رسمی «حقا از مبتکرات ساسانیان» بود و از این نظر شباهت¬های زیادی با تشکیل سلسله صفویه دارد حکومتی که مسیر زوال و انقراض آن هم

بسیار به ساسانیان شباهت دارد یعنی عواملی چون قدرت گرفتن و زیاده¬خواهی روحانیون، دخالت همسایگان و عوامل خارجی، از بین بردن رقیبان سیاسی که به تضعیف حکمرانی انجامید و تضعیف پایه¬هایی که در به قدرت رسیدن هم صفویه و هم ساسانی مؤثر بودند. در زمان ساسانیان این قدرت نظامی در دست خانواده¬های تاجبخش سورن، کارن و ; بود و در صفویه بدست قزلباش¬ها و خاندان¬های ایلی همچون قاجار، استاجلو، تاجیک، ترکمن¬ها و ; قدرت معنوی در زمان ساسانیان روحانیون زرتشتی بودند و در زمان صفویه صوفیان مبارز که هر دو پایه بدست شاهان صفویه و ساسانی عمدا تضعیف گردید.

• نگاهی به طبقه¬بندی انجام شده در این دوره نشان از قدرت روحانیون و عناصر معنوی در این دوره دارد. در واقع همین نیروها پایه¬های حکومت ساسانی را تشکیل می¬دادند و با توجه به ویژگیهایی که هر کدام از این پایه¬ها داشتند در استحکام و اضمحلال ساسانی مؤثر واقع شدند. طبقه¬بندی اجتماعی اوستای جدید بدین منوال بود:
• «1- روحانی (آثرون) 2- جنگاور (رثه¬ایشتر) 3- کشاورز (واستریو فشونیت 4- طبقه صنعتگر (هویتی)» [6]

• همین طبقه تقریبا در زمان ساسانیان تکرار می¬شود که نشاندهنده اهمیت به طبقه روحانی و نیز جنگاوران و دبیران است. البته ویژگی¬های زمانه و شعارهای دینی و نیازهای جدید که حاصل نیاز به همراهی مردمان و نیز سازندگان و صنعتگران است طبقات توده ملت و صنعتگران را نیز بدان افزود این طبقات بنا به تحقیق کریستن سن اینگونه بود:
• 1- روحانی (آسرون)

• 2- جنگاوران (ارتیشتاران)
• 3- مستخدمان ادارات (دبیران)
• 4- توده ملت (روستائیان یا واستریوشان)و صنعتگران و شهریان (هوتخشان). [7]

• به تدریج آسرون¬ها یا طبقات روحانی قدرت فزاینده¬ای یافتند که بررسی وقایع حساس زمان ساسانی این حقیقت را آشکار می¬کند. در حکومت-های شاهنشاهی و اقتدارگرا و مطلقه وقتی نیروهای اجانبی یا قدرت-های جانبی قدرت بالاتری حتی اگر در حوزه کاری خود پیدا کنند کم¬کم وارد حوزه قدرت شاهنشاه می¬شود در آن روز نیروهای گریز از مرکز و بیگانه از هرگونه ضعفی برای انتقام¬گیری استفاده می¬کردند آن هم بیگانگانی که در زمان ساسانیان سیلی¬های محکمی از شاهان مقتدر و توانایش خورده بودند و یا مثل اعراب و هفتالیان، ارمنیان و دیگر حکومت-های نیمه مستقل همسایه همیشه در سایه قدرت سلسله¬های ایرانی بودند.

• «ساسانیان از همان ابتاد با روحانیان زرتشتی متحد شدند و این رابطه در میان دین و دولت تا آخر عهد آن استحکام داشت» [8] این حمایت دوسویه باعث دوام هر دو می¬شد. اما هرگاه یکی از دو از یکدیگر جدا می¬شد به نابودی آن دیگر می¬انجامید. نمونه این حوادث گرویدن ظاهری یا از روی علاقه قباد شاهنشاه مقتدر این روزگار است. در اثر حمایت اولیه قباد از مزدک و حامیان وی و روحانیون داعیان بر علیه او شوریدند وی را خلع و برادرش جاماسب را بر جای وی نشاند. اما وقتی قباد بار دیگر به سلطنت رسید مجبور شد بر اساس خواسته آنها عمل کند چنانکه در مجلسی مزدکیان را جمع آورد و موبدان زرتشتی را با آن به مناظره¬ای رو در رو نشاند آنگاه پس از شکست مزدکیان در مجادله فرمان به نابودی آنها داد و بیشتر آنها را با اشاره روحانیون زرتشتی به قتل رسانید.

• فرزندش خسرو نیز در همین راستا به جبران خرابیها و نیز آثار نزدیکان پرداخت و این یعنی همراهی پادشاه با بزرگان آئین زرتشتی !
• نکته¬ای که برخی مورخان به آن اشاره کرده¬اند این است که دلیل پذیرفتن و حمایت مزدکیان از سوی قباد قلبی نبوده و جنبه سیاسی داشته و آن هم «ضعیف نمودن اقتدار اعیان و موبدان» [9] بوده است.

• البته خسرو انوشیروان مانند شاه عباس که شباهت شاهی و تدبیر زیادی بین آنها دیده می¬شود این روحانیون را کنترل می¬کرد چون قدرت نظامی و مشروعیت بالا و تیزهوشی و تدبیر را در این راه بکار می-گرفت. «خسرو با روحانیون زرتشتی متحد شد تا مزدکیان را چاره کند اما نه طبقه روحانیون و نه طبقه اشراف در عهد او به قدرت سابق خود دست نیافتند.» [10]

• موبدان حتی در زمان خسرو انوشیروان نیز در جریان ولیعهدی و جانشینی دخالت می¬کردند. چنانکه در جریان وصیت¬نامه قباد بسیار مؤثر بودند. موبدان چون می¬دانستند که «خسرو در مقابل شورشیان و هرج و مرج خواهان [مزدکیان] سیاستی استوار پیش خواهد گرفت» [11] بر آن شدند اراده قباد را حکم قانون بدانند این شد که در قضیه جانشینی تنها همان وصیت¬نامه را ملاک قرار دادند و بدین ترتیب «وصیت¬نامه پادشاه متوفی را گشوده و در حضور خسرو» [12] قرائت کردند.

• بدین ترتیب قدرت روحانیون که با دخالت در امور سلطنت، سخت¬گیریهای مذهبی، قیام¬های دینی همچون قیام مانی و مزدک و مقامات دینی عیسویان ایران را به چالش جدی کشیده شده بود کم¬کم ضعیف شد. سخت¬گیریهای مذهبی باعث گردید ایرانیان به ادیان و گرایش¬های جدیدتر رو نمایند، از سویی آئین¬های جدیدتر نه آن سخت¬گیریهای موسوم و دین سیاسی شده زرتشتی را داشتند و نه مانند آن و تعالیم فقهی دشوار بودند.

• از سویی دخالت روحانیون که در زمان شاهان ضعیف¬تر بیشتر شده بود سایه¬های ضعف شاهنشاهی ساسانی را در چشم بیگانگان آشکارتر کرد. همانگونه که در اواخر سلسله اشکانی دخالت اعیان و سران طوایف در به سلطنت رسیدن جانشینان شاهان متوفی آسیب جدی به این سلسله وارد آورد.
• مقاومت عیسویان ایران و ارمنستان و حق تمسخر و اوهام دانستن دعوت آنها به گرایش به زرتشتی اگرچه با سرکوبی موقتا آرام شد ولی پایه¬های این عامل ظهور سلسله ساسانی را سست و لرزان نمود.

• شاهنشاهی، خاندان¬های تاجبخش و جنگاوری و جنگ¬های داخلی
• اردشیر سلسله بزرگ ساسانی را وقتی در سال 226 میلادی پایه¬گذاری کرد که مانند همه شاهنشاهی-های قبل ایران از آفت¬های مشترکی رنج می¬برد. مسئله مشروعیت شاهنشاهی، برادرکشی، خاندان¬های بزرگ ایرانی که منسوب به سلسله¬های قبل بودند و قدرت تخریب و سازندگی فراوانی داشتند و گاه حامل جنگ¬های داخلی می¬شدند نمونه‌هایی از آن محسوب می‌شوند.

• برای آنکه این پایه¬های مستحکم برای ساسانیان بجای تخریب موجب سازندگی شود اردشیر اقدامات فراوانی نمود. وی خود زمانی توانست بر قدرت¬های محلی غلبه کند که در دارابگرد به مقام عالی نظامی «ارگبد» دست یابد.
• اگر این ماجرا درست هم نباشد که اردشیر با برادرزاده فرخان پسر اردوان ازدواج کرده است حداقل این نکته هرتسفلد را تأئید می¬کند که «اردشیر می¬خواست به وسیله وصلت با خاندان اشکانی اساس دولت خود را استوار کند» [13] یا چنانکه مورخان عرب و ایران ذکر کرده¬اند «اثبات این نکته است که چون مادر اردشیر از سلسله سابق بوده پس شاپور حقا جانشین اشکانیان به شمار می-رود.» [14]

• شاید امروز تأثیر عقیده عموم ایرانیان به فرماهنشاهی زیاد بزرگ جلوه نکند اما وقتی شورش بهرام چوبین را پیش چشم می¬آوریم و می¬بینیم چگونه بهرام با انتساب خود به اشکانیان تلاش می¬کند مردم و بزرگان را با خود همراه کند به اهمیت آن پی می‌بریم. البته اشتباه بهرام چوبین این بود که فاصله طولانی 400 ساله اشکانیان و فراموشی تاریخی مردم ایران را در نظر نگرفته بود، چنانکه می¬بینیم با وجود همه سجایای اخلاقی، و محبوبیت، بسیاری از بزرگان فقط بهمین دلیل یعنی اتهام نداشتن فرمانشاهی و عقیده حق الهی بودن شاهنشاهی از اردوی او خارج شده و با خسرو برای نابودی و شکست وی همداستان می¬شوند.

• عمق این اعتقاد را در قصه پناه بردن ناشناس بهرام چوبین به پیرزن و طعنه¬های پیرزن به بهرام که بدلیل نداشتن فرشاهی شایسته آن خواریست آشکار می¬شود.
• تأکید به ناچار شاهان ساسانی بر انتساب به گذشته¬های اشکانیان باعث شد ساسانیان اصول ملوک-الطوایفی را از اشکانیان به ارث ببرند. اردشیر هفت دودمان و طوایف بزرگ را به رسمیت شناخت که حداقل سه خاندان کارن، سورن و اسپاهبد اشکانی بودند که تأثیر آنها را در جنگ¬های داخلی، و تاجبخشی به شاهان در دوره¬های مختلف شاهد هستیم ! به همین دلیل برخی دودمانهای ممتاز ساسانی مانند «سپند یاد» و «مهران» می¬کوشیدند خود را به تخمه اشکانی منسوب نمایند.

• بر اساس همین قدرت و اهمیت بود که بهرام چوبین منسوب به همین خاندان¬ها بر علیه ساسانیان شورید و ضربات محکمی بر پایه¬های اشکانی وارد آورد در واقع به همان نظریه می¬رسیم که همان پایه¬هایی که تا متون¬های محکم ساسانی را تشکیل می¬داد به انقراض آن نیز کمک شایان کرد.

• بهرام چوبین اگرچه سرانجام کاری از پیش نبرد اما حتی پس از فرار از ایران به همسایگان و دشمنان ساسانیان پناه برد و بارها برای رسیدن به از دست داده¬های خود با کمک نیروهای «خان ترک» اقدام کرد.

• پس از مرگ بهرام چوبین نیروهایش بسوی دیلمان و گیلان سرازیر شدند و با اتحاد با دشمنان ساسانیان حملاتی را به داخل ایران ترتیب دادند و در تضعیف سلسله ساسانی تلاش¬های فراوانی کردند. بنابراین شورشهای داخلی که گاه و بیگاه پایه¬های مشروعیت ساسانیان را هدف قرار می¬داد نیروهای ساسانیان را بتدریج ضعیف ساخت و آن را به دست بیگانگان بر باد داد.

• جنگاوری و جنگ¬های داخلی
• بی تردید از بین بردن سلسله عظیم شاهنشاهی اشکانی بدون جنگاوری و نبرد مستقیم فرمانروایی بزرگ میسر نیست آن هم سلسله عظیم اشکانی که حتی رومیان نیز نتوانسته بودند آن را از پای درآوردند.
• اردشیر با قدرت تمام پادشاهی¬های محلی را مغلوب کرد و سرزمین-های آن را به کشور خود ملحق نمود و سرانجام در نبردی بزرگ آخرین پادشاه اشکانی یعنی اردوان به دست اردشیر کشته شد.

• این صلابت در میان شاهان بعدی دارای کمیت و کیفیت متفاوتی بود. شاپور اول جانشین خلفی برای وی بود. غلبه شاپور بر قیصر و الریانوس و پیروزیهای دیگرش شاهدی بر این مدعاست. چرا که «دولت شاهنشاهی اردشیر در پناه لشکری آراسته و نیرومند وسعت» [15] گرفته بود. اما جنگاوری نیز آفت¬هایی دارد. مهمترین آفت¬های جنگاوری یکی جنگ با

خودی یعنی جنگ¬های داخلی و دیگر عدم شرکت مستقیم شاهان در جنگ¬های سرنوشت¬ساز کشور است. همان آفتی که هخامنشیان را دچار کرده بود اما به نظر می¬رسد در دوره هخامنشیان شاهان با استفاده از «سربازان طلایی» خود از جنگ دوری می¬کردند اما ساسانیان و شاهان متأخر از دخالت مستقیم در جنگ پرهیز کرده و همان سکه¬ها و اندوخته¬های خود را به صرف نیروهای داخلی می¬کردند.

• ایران در زمان جانشینان شاپور اول دچار جنگ¬های داخلی و بحران مشروعیت بود چنانکه در اثر همین ضعف¬ها نرسه از رومیان شکست خورد و پنج ولایت ایران (ارمنستان صغیر) را به روم واگذار کرد. همین روند در سی سال اول حکومت شاپور دوم ادامه داشت اما در چهل سال دوم شاپور همچون بنیانگذار ساسانی و نیز هم نام خود مقتدرانه عمل کرد و بسیاری از سرزمین¬های از دست رفته را بازستاند. او خود برخلاف برخی شاهان ضعیف¬النفس پس از خود در جنگ¬ها شرکت می¬کرد به همین دلیل در اکثر نبردها پیروزی با وی بود وی با

سخنرانی¬های دینی و ملی خود جنگجویان را برای نبرد تا سرحد مرگ آماده می¬کرد و همین دلیل پیروزیهایش بود. چنانکه اشاره شد شاهان پس از شاپور ضعیف¬النفس بودند و زمام امور را به دست اعیان و روحانیون سپردند این دو گروه تا پس از شاپور دوباره قدرت یافته بودند. می¬گویند بهرام گور بیشتر شهرت و محبوبیت خود را در اثر همین نرم¬خویی و واگذاری امور به اعیان و روحانیون بدست آورده است.


برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله بررسی وضعیت بانکهای خصوصی در ایران تحت word دارای 72 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بررسی وضعیت بانکهای خصوصی در ایران تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله بررسی وضعیت بانکهای خصوصی در ایران تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله بررسی وضعیت بانکهای خصوصی در ایران تحت word :

بخشی از فهرست پروژه دانشجویی مقاله بررسی وضعیت بانکهای خصوصی در ایران تحت word

عنوان فصلها:
فصل اول: آشنایی با بانکداری
فصل دوم: بررسی جنبه های گوناگون خصوصی سازی
فصل سوم: آشنایی با فرآیند خصوصی سازی
فصل چهارم: نتایج خصوصی سازی و دیدگاه مردمی
فصل پنجم: علل عدم اطمینان مردم به بانکهای خصوصی
فصل ششم: معرفی بانکهای خصوصی

مقدمه:
از انگیزه های اصلی در انجام این تحقیق بررسی این موضوع بوده که امروزه در جامعه ما آگاهی و اطمینان اکثر مردم نسبت به بانکهای خصوصی در کشور بسیار کم است و ما در ضمن تحقیق به جمع آوری اطلاعات و پرسشهای مردمی در صدد رسیدن به این موضوع بوده ایم که چرا آگاهی و اطمینان مردن پایین بوده و بانکهای خصوصی چه راهکارهایی برای افزایش این عوامل باید درنظر بگیرند تا بتوانیم آینده روشنی را برای بانکهای خصوصی در کشور ترسیم کنیم. در ضمن این تحقیق ما به بررسی خصوصی سازی در ایران پرداخته و دلائل و روشهایی را که برای تسریع خصوصی سازی در ایران مورد توجه قرار گیرد را بیان کرده ایم.
آشنایی با فرآیند خصوصی سازی در کشور یکی از موضوعات مهم در خور توجه است زیرا ما باید بدانیم که خصوصی سازی در کشور را باید از کجا شروع کنیم و چگونه موسسات دولتی را همگام با سایر موضوعات خصوصی وارد این جریان کنیم. در راستای این برنامه ها هم چنین باید به نقش بانکها در فرایند خصوصی سازی و نقاط صنعتی که در زمینه خصوصی سازی در ایران وجود دارد توجه نماییم. از تمام بررسی های فوق در نهایت به یک نتیجه گیری کلی خواهیم رسید که سطح آشنایی مردم در حال حاضر در مورد بانکهای خصوصی چگونه است و البته می توانیم از نتایج خصوصی سازی سایر کشورها استفاده نماییم و ببینیم مردم سایر کشورها چگونه با این پدیده برخورد کرده اند. البته نباید این مسئله از نظر دور بماند که برای انجام تمام موارد فوق و رسیدن به یک جمع بندی کلی اولین گام تبلیغات است. زیرا تا مردم با خصوصی سازی و بانکهای خصوصی آشنا نشوند نمی توان امیدوار به موفقیت فعالیتهای خصوصی سازی در کشورمان بود. چنانکه متاسفانه در آمار مشاهده می شود اکثر مردم حقی اطلاعی از روند خصوصی سازی ندارند و حتی قشر تحصیل کرده و دانشگاهی نیز در سطح آشنایی با نان چند بانک و یا حتی کمتر از این مقدار آشنایی دارند. تمام تلاش ما در این تحقیق بر این بوده که شما خواننده گرامی با مطالعه مطالب بتوانید تصویری از خصوصی سازی بانکها در ایران را در ذهن خود تصور کرده و آشنایی بیشتر با این مقوله بیابید.

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله حکومت امیرالمومنین علی (ع) و مقایسه آن با سایر خلفا تحت word دارای 15 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله حکومت امیرالمومنین علی (ع) و مقایسه آن با سایر خلفا تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله حکومت امیرالمومنین علی (ع) و مقایسه آن با سایر خلفا تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله حکومت امیرالمومنین علی (ع) و مقایسه آن با سایر خلفا تحت word :

حکومت امیرالمومنین علی (ع) و مقایسه آن با سایر خلفا

چکیده: وفا داری علی (ع) به سیره ی پیامبر (ص) در برابر آزاد منشی عمر در قبال سیره رسول خدا از ویژگی های سیاست امام علی (ع) است. علی (ع) وظیفه ی اصلی خویش را تمسک به نص می دانست در این مورد میان قرآن و سنت تفاوتی قایل نبود. او حتی در حرکات ظاهری خود نیز از رسول خدا تقلید می کرد و از اظهار رای در برابر رسول بیزاری می جست. امام علی یکی از وظایف اصلی حاکم جامعه را تعلیم دین به مردم می دانست. بر این اساس می گفت وی پرچم ایمان را در میان مردم استوار کرده و آنان را بر حدود حلال و حرام آگاه نموده است.

کلید واژه: 1) خلافت 2) ابوبکر 3) عثمان 4) عمر 5) بیعت 6) کتاب 7) سنت و سیره ی پیامبر
فهرست مطالب
مقدمه
علی و مشکلات علمی سیاسی خلیفه اول
علی و مشاوره های سیاسی خلیفه دوم
علی و رفع نیازهای علمی عثمان

علی و استمداد معاویه از آن
مرگ عثمان و حوادث خلافت علی (ع)
روی کار آمدن علی (ع)

حوادث بیعت
دفن عثمان
بیعت کردن کوفه
بیعت کردن یمن
مخالفان علی (ع)

انتخاب علی به رهبری جامعه
نتیجه
منابع و مآخذ

مقدمه
دستگاه قضایی نو بنیاد اسلام را رهبری می کرد. هر وقت این دستگاه با مشکلی رو به رو می شود فورا مساله را به آن حضرت ارجاع می داد و راه حل آن را خواستار می شود. گاهی نیز خود امام بودن آنکه کسی به وی مراجعه کند خلیفه وقت را که متصدی مقام قضاوت نیز بود راهنمایی می کرد و به اشتباه او در صدور حکم واقف می ساخت و با قضاوت های شگفت و قاطع خود موجی از تعجب در اذهان صحابه پیامبر پدید می آورد. هر گاه پای مصالح اسلام و مسلمانان به میان می آمد از هر نوع خدمت و کمک بلکه فداکاری و جانبازی دریغ نمی داشت و با چهره گشاده به استقبال مشکلات می شتافت. اهداف اساسی امام: پایداری اسلام و گسترش آن در جهان، آشنا ساختن امت به معارف و اصول و فروع دین، حفظ

عظمت اسلام در نزد دانشمندان یهود و نسارا گروه گروه برای تحقیق درباره ی این آیین نو ظهور به مدینه می آمدند تا آنچه که راه به روی آن حضرت باز بود و دستگاه خلافت ممانعتی نداشت. امام علی (ع) در طول دوران حکومتش سعی در بوجود آوردن حکومت اسلامی و عدل و عدالتی که پیامبر در سیره و خداوند در کتاب آنها را تایید کرده بود را به اجرا در آورد و در این دوران که هر چند کوتاه بود سعی در تخریب عناصری که خلفا به اسلام وارد کرده بودند و همچنین ایجاد صلح و تعلیم دین اسلام در کل فتوحات و بلاد اسلامی را بر عهده داشت.

امام علی (ع) و مشکلات سیاسی خلیفه اول (ابوبکر)
معرفی های جامع پیامبر گرامی از امیرالمومنین در حضور صحابه و یاران خود سبب شد که علی پس از درگذشت پیامبر مرجع فکری و علمی است شناخته شود. خلفا در مشکلات علمی و عقیدتی و حتی سیاسی دست نیاز به سوی آن حضرت دراز می کردند. استمداد خلفا از امام علی (ع) از مسائل مهم تاریخی است که انبوهی از مدارک قطعی همراه است و هیچ فرد منصفی نمی تواند آن را انکار کنند و علی اعلم است به کتاب و سنت و اصول و فروع و مصالح سیاسی اسلام بود.
علی و مشکلات علمی و سیاسی ابوبکر

تاریخ گواهی می دهد که خلیفه اول در مسائل سیاسی معارف و عقاید تفسیر قرآن و احکام اسلام به علی مراجعه می کرد و از راهنمایی های آن حضرت کاملا بهره می برد. در اینجا نمونه هایی را ذکر می کنیم: 1) جنگ با رومیان 2) مسیحی 3) داروی امام درباره یک مرد شرابخوار
امام علی و مشاوره های سیاسی خلیفه دوم

امام علی (ع) در دوران خلیفه دوم نیز مشاور و گره گشای بسیاری از مشکلات سیاسی علمی و اجتماعی او بود. مواردی که عمر از راهنمایی علی (ع) در مسائل سیاسی استفاده می کرد: 1) مشورت در فتح ایران 2) مشورت در فتح بیت المقدس 3) تعیین مبدا تاریخ اسلام 4) تنها فرد برای مرجع فتوا
رفع نیازهای علمی عثمان و معاویه

کمک های علمی و فکری امام علی به خلفا به دوران ابوبکر و عمر نبود بلکه وی به عنوان سرپرست و حامی و دلسوز دین و نیازهای علمی سیاسی اسلام و مسلمانان را در دوره های مختلف خلافت بر طرف می کرد از جمله خلیفه سوم پیوسته از افراد بلند و راهنمایی های علی (ع) بهره می برد. معاویه نیز با تمام دشمنی و کینه ای که به امام داشت در مسائل علمی و مشکلات فکری دست نیاز به سوی آن حضرت دراز می کرد و افرادی را به صورت ناشناس به سوی آن حضرت می فرستاد و جواب سوال های خود را می گرفت. نمونه هایی از مراجعه ی خلیفه سوم به علی (ع): 1) حقوق زن در اسلام و پیوند زناشویی و طلاق و احکام آن 2) احکام و قرینه های مرد برای رفتن و اعمال حج یا عمره 3) از عقاید مسلمانان معذب بودن و ناصر پس از مرگ

مواردی که معاویه از علی (ع) استمداد کرده است: 1) حکم کسی که مدت ها نبش قبر کرده و کفن ها را برده 2) حکم کسی که فردی را کشته است و مدعی است که او در حالی کشته که با همسر او مداخله کرده 3) اختلاف در لباس بین دو نفر 4) مردی با دختری عروسی کرده ولی پدر عروس دختر دیگری به حجله روانه خانه او کرده باشد 5) سوالاتی که فرمانروایی روم درباره ی کهکشان و قوس و قزح;

خدمات اجتماعی امام علی در دوران سه خلیفه پیشین: 1) دفاع از حریم عقاید و اصول اسلام در برابر تهاجمات علمی علمای یهود و نسارا و پاسخگویی به سوالات و دفع شبهات آن 2) هدایت و راهنمایی دستگاه خلافت در مسایل دشوار به ویژه امور قضایی 3) انجام خدمات اجتماعی، انفاق به فقرا و یتیمان، آزاد کردن بردگان، کشاورزی و درختکاری، حفر قنات، ساختن مسجد، وقف اماکن و املاک

روی کار آمدن علی (ع)
امیرالمومنین علی (ع) بیست و پنج سال از حق قانونی و الهی خویش محروم ماند و در این مدت که دور از جنجال حکومت داری به گوشه نشینی پرداخته و به کارهای علمی، پاسخ به بشهات دینی، مناظره با علمای مسیحی و یهودی، پاسخ به مسائل جدید علوم اسلامی، رسیدگی به محرومان، مشورت سیاسی در مسائل پیچیده حکومتی و تربیت مفسر و محدث و متکلم مشغول بود.

در سال 35 هجری در مرکز حکومت یعنی مدینه شورشی به پا خواست، ناراضیان حکومت عثمان، انقلابی را آغاز و بر ضد حکام و عمال او اعتراض کردند، در آن زمان عثمان به بنی امیه که از اقوام او بودند در دخل و تصرف بیت المال اختیار تام داده بود. مردم از مهاجر و انصار و مسلمانان ناراضی دارالحکومه را محاصره کرده بعد از چهل روز عثمان را که تغییری در روش خویش نداد به قتل رساندند.

حوادث بیعت
مهاجرین و انصار و مردم سایر بلاد اسلام به دنبال کشته شدن عثمان در مسجد النبی اجتماع کردند تا تکلیف خلافت و امامت را روشن کنند و اکثر مردم طالب خلافت و حکومت علی بن ابی طالب بودند.
در آن میان عدی بن حاتم، سعید بن قیس، ابو ایوب انصاری، عمار یاسر، ابو هیثم بن تیهان، رفاعه بن رافع، مالک بن عجلان، خالد بن زید به خلافت علی راغب تر بودند و از دیگران علاقه بیشتری نشان میدادند.

پس عمار یاسر در آن اجتماع بزرگ با صدای رسا گفت: ای گروه مهاجر و انصار، عثمان را ملاحظه کردید که در میان شما چگونه زیست؟ خویشتن را دریابید که بار دیگر با کسی چون او مواجه نگردید، اینک علی مرتضی (ع) درمان شماست. قرابت او با رسول خدا و سبقت او در اسلام می دانید از تفرقه بپرهیزید و در بیعت با او تعجیل کنید.
پس از این سختنان، مردم دسته دسته و گروه گروه به خدمت امیرالمومنین علی (ع) رسیدند و گفتند: ای ابوالحسن، مردم، عثمان را کشتند و می دانی که از انتخاب خلیفه چاره ای نیست و غیر از تو کسی شایستگی این کار را ندارد، اجازه بفرما با تو بیعت کنیم

علی (ع) فرمود: حاجتی به بیعت شما نیست، من سالهاست که خلافت را رها کرده ام و هیچ رغبتی به آن ندارم.
دفن عثمان
چون خلافت بر امیرالمومنین علی (ع) تثبیت شد، بلافاصله دستور دفن عثمان را صادر کرد. آنگاه فرمان داد کلیه اموال و دارایی هایی که در سرای عثمان قرار داشت و متعلق به بیت المال بود، به بیت المال برگرداندند، اموال شخصی او را هم به ورثه اش سپرد. سپس دارایی بیت المال که در دارالخلافه جمع آوری شده بود، بین مهاجر و انصار تقسیم کرد که به هر نفر سی دینار رسید.

بیعت کردن اهل کوفه
چون خبر کشتن عثمان و بیعت مهاجر و انصار با امیرالمومنین علی (ع) منتشر شد، اهل کوفه با شنیدن این خبر بی درنگ به نزد امیرشان که آن وقت ابوموسی اشعری بود رفتند و گفتند: چرا با امیرالمومنین علی (ع) بیعت نمی کنی و مردم را به بیعت او تشویق نمی کنی در حالی که مهاجر و انصار با او بیعت کرده اند.
ابوموسی گفت: می نگرم تا بعد از این مردم چه کار خواهند کرد و چه خبر جدیدی خواهد رسید؟
مردم از گفتارش راضی نشدند.

هاشم بن عتبه بن ابی وقاص گفت: ای ابوموسی منتظر چه خبر دیگری هستی، مردم عثمان بن عفان را کشتند آن گاه مهاجر و انصار خاص و عام با امیرالمومنین علی (ع) بیعت کردند. آیا می ترسی اگر با علی بیعت کنی، عثمان از آن جهان باز گردد و تو را توبیخ کند؟

ای ابوموسی اگر در بیعت با امیرالمومنین علی تردید داری و بیعت نمی کنی، امارت کوفه را راها کن تا دیگری را امیر خود قرار دهیم. هاشم این سخن ها را گفت، سپس یک دست را بر دست دیگر زد و گفت: دست راست من از آن امیرالمومنین علی و دست چپ از آن من و به این گونه با او بیعت می کنم و خلافت او را با جان و دل می پذیرم.
چون هاشم بن عتبه این چنین بیعت کرد، هیچ عذری برای ابوموسی اشعری نماند او نیز برخاست و با علی بیعت کرد به دنبال او بقیه مردم کوفه با علی بن ابی طالب بیعت کردند.
بیعت کردن اهل یمن

اهل یمن با شنیدن خبر پذیرش خلافت از جانب امیرالمومنین علی گروه گروه به مدینه رهسپار شدند و ضمن تهنیت گفتن با علی بن ابی طالب بیعت کردند. از بزرگان یمن نخستین کسی که به سوی مدینه حرکت کرد، رفاعه بن وائل علدانی از قبیله همدان بود و بعد از او رویبه بن وبر بجلی به اتفاق قبیله اش به سوی مدینه روی آورد شب و روز در حرکت بودند تا به خدمت امیرالمومنین علی شرقیاب شدند چون خبر حرکت بزرگان یمن به علی رسید به مالک اشتر فرمود با جماعتی از مشاهیر مدینه به استقبال آنان رود.

مالک اشتر هم با شکوه فراوان و تدارک نیکو از مدینه خارج شد و به استقبال رفت وقتی آنان را ملاقات کرد، خیر مقدم گفت و آنان را نیک گرامی داشت و گفت: ای اهل یمن به قومی نیکو وارد شدید که شما را دوست دارند و شما نیز به آنان محبت دارید، به خدمت امامی عادل، خلیفه ای فاضل که مهاجر و انصار او را پسندیده و بر خلافت او اتحاد و اتفاق دارند رسیده اید، پس به همراه مالک اشتر به مدینه وارد شدند، روزی به اشتراحت پرداختند و در روز دیگر ده نفر از مشاهیر آنان یعنی عیاض بن خلیل ازدی و رفاعه بن وائل همدانی و کیسوم بن سلمه الجهنی و رویبه بن وبر بجلی و رفاعه بن شداد خولانی و جمیع بن خیثم کندی و احنف بن قیس کندی و عقبه بن نعمان نجدی و عبدالرحمن بن ملجم مرادی به خدمت امیرالمومنین علی شرقیاب شدند علی آنان را در نزد خویش نشانید و مورد لطف قرار داد آنگاه به آنان فرمود: شما بزرگان و روسای یمن هستیدو اگر برای ما مشکلات و دشواری سخت پدید آید و نیاز به شمشیر و نیزه باشد حمایت شما چگونه است و چه اندازه صبر می کنید؟

عبدالرحمان بن ملجم مرادی از میان جمع سخن آغاز کرد و گفت: یا امیرالمومنین ما را با جنگ ناف بریده و با پستان پیکان شیر داده و در میدان جنگ پرورش داده اند ما از شجاعان و شیران میدان هستیم، به هر سوی فرمان دهی جنگ پرورش داده اند ما از شجاعان و شیران میدان هستیم به هری فرمان دهی اطاعت می کنیم صفات پهلوانی و جنگ آوری را از اجدادمان به ارث برده ایم. علی آنان را مرحبا گفت و اکرام فرمود: با خوشی و خوشحالی به یمن برگشتند.


برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
  • ۰
  • ۰

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

 پروژه دانشجویی مقاله آموزش مدیریت منایع انسانی تحت word دارای 46 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله آموزش مدیریت منایع انسانی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله آموزش مدیریت منایع انسانی تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله آموزش مدیریت منایع انسانی تحت word :

آموزش مدیریت منایع انسانی

چکیده
گرچه پرورش مدیران در گذشته با سودآوری موسسه ارتباط نزدیکی داشته لذا امروزه چهره دیگری یافته است مدیران ارشد سازمانها دریافته‌اندکه تلاشهای آموزشی درست برای تداوم بالندگی کارکنان جهت تصدی مشاغل مدیریتی الزامی است.
تمامی برنامه های آموزشی سازمانهای بزرگ بر اصول مدیریت حرفه ای تاکید دارند که این برنامه ها با ارائه دانش و اطلاعات در زمینه های برنامه ریزی سازماندهی رهبری نظارت و تصمیم گیری به منزله ابزاری برای دستیابی به مدیریتی اثر بخش عمل می کنند.

برای برنامه های بالندگی مدیریت میتوان از طرحهای گوناگون بهره برد. تمرینهای مختلف یادگیری تجربی، نمونه های پژوهشی، آموزشهای دانشگاهی و مدیریت شورایی ظاهراً نیازهای آنان را به خوبی تامین می‌کند. مربی باید آموزشها را به شیوه ای ارائه نماید تا شرکت کنندگان بتوانند مطالب را تجربه کرده و آن را تحلیل نمایند وسرانجام عمل کنند از این رو مربیان بالنده کردن مدیران آموزش نمی دهند بلکه به مدیران کمک می کنند تا مهارت ها ودانش خود را گسترش دهند.

پیش گفتار
مدیریت منابع انسانی علمی است که با استفاده از آن میتوان ضمن کنترل و پایین آوردن هزینه های جاری بهره دهی سازمان را بالا برد و یا ماموریت سازمان را به انجام رساند ویکی از راههای رسیدن به این هدف آموزش کارکنان و نیز تربیت مدیران سازمان بوده که از وظایف مدیران منابع انسانی است.

بدیهی است هر سازمان برای انجام هر چه بهتر ماموریتها به افراد آموزش دیده وبا تجربه نیاز دارد و همگام با پیچیده شدن مشاغل اهمیت آموزش کارکنان نیز افزوده می شود. و پیشرفت تکنولوژی باعث کارآمدی برخی مهارت ها شده که مهارت های مطابق با علوم و فن آوری جدید مورد نیاز باید به کارکنان و آموزش داده شود واین تغییرات همیشه شامل علوم وفن آوری نمی شود و با پیشرفت علوم انسانی وتغییر استراتژی سازمانها درنحوه بکارگیری پرسنل باعث بروز

پیشرفتهای شغلی می شوند هر پست و شغل متفاوت مهارت های خاص خود را نیاز دارد یعنی از مشاغلی که امروزه در بسیاری از سازمانها وجوددارد در دهه قبل با وجود نداشته و یا دچار تغییر دگرگونی هی اساسی شده است و احتمال اینکه فردی مهارتی را برای انجام کار با تصدی شغلی فرا بگیرد ونیاز به بهبود و پیشرفت آن نداشته باشد تقریبا غیر ممکن است واینجاست که نقش آموزش بیش از پیش ملموس تر و روشن می شود.
پس از کارمندیابی واستخدام ابزار اولین گام این است که آنها را آموزش داده در خصوص نحوه وچگونگی انجام کار و پیشبرد آنها به صورت موفقیت آمیز توجیه نمود.

براساس نظردکتر حاجی کریمی
آموزش عبارت است از ایجاد که در آن کارکنان معلومات توانایی هاوگرایشات مربوط به شغل را فرا می گیرند و به بیان دسلر مقصود از آموزش روشهایی است که بدان وسیله مهارت های لازم را برای انجام دادن کارها را به افراد جدیدالورود یاد می دهند.

فصل اول
اهمیت و فواید آموزش
همگام با پیچیده شدن مشاغل به اهمیت آموزش کارکنان نیز افزوده می شود درزمانی که مشاغل ساده بودند به آسانی فرا گرفته می شدند اما دگرگونی های پرشتابی که در دهه های اخیررخ داده است سازمان ها را شدیدا تحت فشار قرار داده تا خدمات ومحصولات تولیدی خود را با وضعیت موجود مطابق نمایند.
در اینجا برخی از فوائد آموزش را در سه سطح فوائد برای کارکنان و فوائد آموزش برای مدیران به طور خلاصه بیان میشود

فوائد سازمانی
1-به سودآوری منجر می شودو عملکرد فردی ونیمی ومشارکتی را براساس بهره وری بهبود می بخشد
2-دانش ومهارتهای شغلی را در تمام رده ها بهبود می بخشد
3-به ایجاد تصور ذهن بهتر از سازمان کمک می‌کند
4-رابطه میان مافوق ومادون را بهبود می بخشد بالندگی سازمان را گسترش می‌دهد
5-بوسیله توسعه دامنه مهارت های ارائه شده انعطاف عملیاتی را بهبود می‌بخشد.

6-به درک و اجرای سیاستهای سازمان کمک می‌کند
7-باعث صرفه جویی در هزینه ها می شود
8-احساس مسئولیت نسبت به سازمان را برای توانمندی را گسترش می‌دهد 9-رفتارهای بسته را از بین می برد
10-به کارکنان کمک می‌کند تا با تغییرات دگرگونیها در سازمان براحتی سازگار می شوند ومهارت های لازم را برای کارکنان به منظور تطبیق با شرایط جدید مهیا کند

قواعد فردی
1-کمک می‌کند تا فرد بتواند بهتر تصمیم گیری نماید و مشکلات را به نحو مطلوب حل نماید
2-متغیرهای انگیزشی در فرد را تقویت می کند
3-اعتماد به نفس افراد را بالا می برد

4-به فرد کمک می‌کند تا به فشار روانی تنش یاس وتعارض غلبه نماید
5-کارکنان با بالابردن مهارت می توانند علاوه بر بدست آوردن پاداش بالاتر در پیشرفت در شغل رضایت شغلی بیشتری بدست آوردند
6-باعث بالارفتن جسارت افراد در دست زدن به وظایف جدید ومشاغل بالاتر می شود توانایی یادگیری ومهارتهای مختلف را در فرد افزایش می‌دهد.
قواعد اجتماعی و برون سازمانی

آموزش کارا میتواند خدمات بهتری را برای مشتریان فراهم نماید ارتباط بین گروهها و افراد را بهتر می کند توجیه و آماده سازی کارکنان جدید و کسانی که از طریق انتقال به مشاغل جدید گماشته می شوند را ساده می نماید
اطلاعات جدیدی را در زمینه سایر قوانین دولتی وسیاست گذاری به کارکنان میدهد
اجرای سیاستها و مقررات را ساده تر می نماید و روحیه همکاری را بالا برده وهمبستگی ایجاد میکند

نمودار فرایند آموزش

تعیین نیازهای آموزشی

تعیین اهداف

انتخاب روش ها مناسب

بکارگیری اصول و مبانی یادگیری

بکارگیری واجرای برنامه ها

ارزیابی نتایج

تعریف هدف ویژگیها
آموزش چیست؟
در کتاب دکتر محمد علی طوسی آموزش تجربه ای است مبتنی به یادگیری و به منظور ایجاد تغییرات نسبتا ماندگار که در فرد صورت گیرد تا او بتواند توانایی خودرا برای انجام کار بهبود بخشد دکتر حاجی کریمی در کتاب خود آورده است آموزش عبارت است از ایجاد محیطی که در آن کارکنان رفتارها مهارتها توانایی ها و گرایشات مربوط به شغل را فرا گیرد.

کمسیون خدمات نیروی انسانی تعریف وسیع و گسترده ای از آموزش ارائه مینماید وآموزش را یک فرایند طراحی شده جهت اصلاح نمودن طرز فکر ،‌دانش با مهارت های رفتاری از طریق یادگیری تجربی جهت نائل شدن به عملکرد موثر در یک فعالیت یا دامنه ای فعالیتها و اهداف آنها درکارگاههای آموزش که توانایی افراد و رضایت فعلی و آتی نیازهای نیروی انسانی سازمان را توسعه می دهند می دانند.

هدف اساسی آموزش کمک به سازمان جهت نیل به مقاصدش می‌باشد آموزش به معنای سرمایه گذاری به روی افراد به منظور قادر ساختن آنها برای عملکرد بهتر و قدرت استفاده بهتر از توانایی های طبیعی آنان می‌باشد و به بیان دیگر هدف آموزش توسعه صلاحیت ها وشایستگی کارکنان وبهبود عملکرد آنها می‌باشد
آموزش برای فراگیرنده الگویی فراهم نماید تا آن را پی گیری نماید. هدفها معینی برقرار کند تا به آنها دست یابد فرصتی را فراهم آورد تا مهارتهای خود را تکامل بخشد بازخوردهایی ایجاد می‌کند تا از نحوه عملکرد خود مطلع شوید وبالاخره تشویق شود مهارتهای کسب شده را به شغل خود منتقل کند.
دکتر میرسپاسی اهداف آموزش و بهسازی منابع انسانی را سه دسته هدف بیان می نماید

اهداف سازمان :تعیین تامین اهداف استراتژیک سازمانی که لازمه آن تقویت قابلیت ها و مهارتها که به انجام وظایف محوله وایفای نقش آنها لازم است اهداف پرسنلی: انسان هرچه بهتر بتواند کاری را انجام دهد از خود ونتیجه کار خود راضی تر است ونیز جامعه به اواج بیشتری می دهند
اهداف اجتماعی: جامعه و اهداف آن به کلیه سازمانها و ارگانهایی که در آن وجود دارد محاط است بنابراین اهداف اجتماعی سمت دهنده اصلی فعالیتهای سازمان می‌باشد.

فرایند آموزش
در گذشته مرسوم بود که تنها به یاد دادن مهارتهای فنی اکتفا شود ظرف چند سال گذشته دامنه آموزش گسترده تر شده وامروزه آموزش به معنی یاد دادن شیوه های اصلاحی نیز می شوند. ونباید تنها به آموزش های که در زمینه فرایند تولید به افراد داده می شد اکتفا شود
به نظر میرسد که سازمان برای تعیین فرایند آموزش باید سوالات زیر را تجزیه وتحلیل نماید.
1-هدفهای سازمان چیست؟

2-چه وظایفی باید انجام شود تا به هدف ها بدست آیند؟
3-هر یک از کارکنان باید چه خصوصیاتی داشته باشند تا بتوانند وظایف محوله را به نحو مطلوب انجام دهد
4-کمبودهای کارکنان در زمینه های مهارتی و دانش ونگرش چیست

فرایند آموزش شامل چند مرحله است که اولین مرحله آن تعیین وتجزیه وتحلیل نیازها است در صورتیکه برنامه های آموزش بدون توجه به نیازهای واقعی صورت گیرد بیشتر جنبه نمایشی وتشریفاتی پیدا می‌کند و مسلما کافی نخواهد بود نیازهای آموزشی عبارتند از تغییرات مداوم و سیستماتیک که از نظر رفتارها و مهارتها انگیزه ها در نیروی انسانی به وجود ی آید تا افراد بتوانند وظایف ومسئولیتها شغلی خود را به نحو قابل قبول و مطابق با استانداردهای از بیش تعیین شده انجام دهند واینکه مشخص شود شغل مورد نظری چه مهارتهایی نیاز دارد چگونگی ایجاد مسائل و مشکلات موجود و راهکارهای مناسب در حل مسائل و نیز روحیات و رفتارهای فردی کارکنان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

مرحله دوم تعیین اهداف آموزشی است که تابعی از اهداف سازمانی است و بایستی طوری طراحی و اجرا شوند که اهداف کوتاه مدت میان مدت وبلندمدت سازمان را متجلی نمایند در هدفهای آموزش برای یادگیرنده مشخص می شود که پس از طی دوره چه کارها باید بتواند انجام دهد
مرحله سوم طرح آموزش و انتخاب روشهای مناسب است روشهایی که برای آموزش مطرح می شود به عوامل متعددی بستگی دارد که عبارتند از هزینه تمام شده آموزش –محتوای برنامه های موردنظر- امکانات ومنابع درسی- علاقه و توان کارآموز –علاقه وتوان مربی- اصول یادگیری
مرحله چهارم بکارگیری اصول و بیان یادگیری ومعتبر بودن مطالب آموزشی می‌باشد یادگیری عبارت است از ایجاد تغییر نسبتا پایدار در رفتار بالقوه یادگیرنده در اثر تجربه.

برای یادگیری اصولی را مطرح می نمایند که عبارتند از: اصل مشارکت 2-اصل تکرار مداوم 3-اصل انتقال 4-اصل بازخورد
مرحله پنجم اجرا و بکارگیری برنامه های درسی است: در این راستا چهار عامل مهم واساسی دخیل هستند
1-مربیان و آموزش دهندگان 2-موقعیتها و فرصتها 3–تسهیلات امکانات و مسائل آموزش وکمک آموزشی 4-روشها و فنون مناسب
مرحله ششم ارزیابی نتایج آموزشی است که عبارت است از سنجش عملکرد یادگیرندگان و مقایسه عملکرد حاصل با هدفهای آموزشی از پیش تعیین شده به منظور تصمیم گیری در مورد اینکه آیا فعالتیهای آموزشی انجام شده به بازده مطلوب منجر شده یا خیر

اکنون با توجه به مطالب ذکر شده در فرایند آموزش برنامه های آموزشی را می توان به دو سطح تقسیم بندی نمود.
آموزش کارکنان بخشهای اجرایی:
2-آموزش سرپرستان و مدیران

فصل دوم
آموزش و پرورش مدیران
مدیر و سرپرست به کسی اطلاق می شود که مسئولیت هدایت ونظارت عده ای از کارکنان به او واگذار می شود بنابراین از رئیس با مدیر هر موسسه تا سرپرستان اجرایی آن جزء این طبقه محسوب می شوند( مدیران عالی- میانی- عملیاتی) پروراندن و بالنده کردن مدیران در مقایسه آموزش سایر کارکنان که برای کارهای اجرایی آماده میشوند به آموزش همراه و پرورش تأکید دارد گذارد منظور از آموزش وپرورش این است که در فعالیتهای مربوط به پروراندن مدیران به جای ارائه مجموعه ای از اطلاعات مسلسل و تدریس مهارتهای حرکتی خاص باید فرایند استدلال درست برای ارتقاء توانایی درک درست و تفسیر معلومات به آنان القاء می شود بنابراین پروراندن به رشد شخصی افراد تاثیر و تاکید دارد.

به بیان دسلر مقصود از توسعه مدیریت( آموزش و پرورش مدیر) اقدامی است که از طریق افزودن به داشتن با مهارتهای مدیر و یا تغییر دادن نگرش وی عملکرد مدیریت را بهبود می بخشد. بدین گونه شامل برنامه ریزی می‌شود که در سازمان به اجرا در می آیند مانند آموزش از راه مربیگری: برنامه‌های تخصصی وحرفه ای آموزش و برنامه های دانشگاهی
از آنجا که کارکنان شایسته تر به عنوان مدیر سرپرست انتخاب می شوند ودر سلسله مراتب سازمان ارتقاء می یابند لذا به طور طبیعی این فراد کمتر به آموزش احساس نیاز پیدا می کنند. و از طرفی به دلیل مشغله زیاد و درگیری وقت کمتری هم برای یادگیری خارج از محیط کار برای آنها وجود دارد

فرایند پرورش مدیران
هر گونه تلاش برای پروراندن مدیران با توجه به هدفهای سازمان آغاز می شود هدفها به ما می گویند که به کجا می خواهیم برویم وچهارچوبی را به دست می دهند که به یاری آن میتوان نیازهای مدیریتی را شناسایی کرد

گام بعدی ارزیابی منابع موجود مدیریت است که ازاین طریق فهرست مدیران را در اختیار داریم لذا بر پایه اهداف سازمانی و پیشینه و شرایط مدیران به سمت مرحله سوم یعنی اجرای اقدامات پرورشی لازم برای کسب اطمینان از اینکه سازمان استعدادهای کافی برای پاسخگویی به نیازهای مدیریتی در آینده دراختیار دارد مراکز ارزشیابی که در زمینه گزینش فعالیت دارد منبع موثری برای گزینش و پرورش مدیران هستند
گام بعدی تعیین نیازهای فردی در زمینه پرورش مهارتها وتغییر نگرش وکسب دانش است بخش اصلی پرورش مدیران در تغییر نگرش و رویکرد به نگرش سیستمی وکسب دانش در زمینه های خاص می‌باشد

وقتی نیازهای مربوط به بالندگی شناسایی شدند باید به ارزیابی برنامه های پرورشی که میتوانند این نیاز را پاسخ دهند بپردازیم. از آنجا که هیچ برنامه جامعی برای بالندگی وجود ندارد که شامل مدیران بشود لذا بایستی در پی فعالیتهای باشیم که نیازهای ویژه افراد را پاسخ دهد این برنامه ها باید بر پایه تواناییها و ناتوانیهای فرد فرد مدیران طراحی تدوین شود.
سرانجام پس از طی برنامه های مربوط به بالندگی بایستی به ارزشیابی بپردازیم و با اجرای این مرحله است که میتوان اثر بخشی برنامه را مورد سنجش قرارداده ونقاط ضعف آن را برطرف نمود

 

برنامه ریزی آموزش مدیران سرپرستان
هدف ومحتوای برنامه های آموزش مدیران و سرپرستان را نیاز سازمان تعیین میکند و این نیاز در اغلب موارد بویژه در سازمانهای دولتی مستقیماً با نیازهای جامعه سروکار دارد بنابراین باید استراتژی سازمان راهنمایی این برنامه ریزی نیز قرار گیرد بی شک موفقیت مدیران به میزان بسیار زیادی به بینش دانش مهارتها وتوان آنها دارد که این تواناییها در سطح مختلف مدیریت متفاوت می‌باشد. و هر مدیر وسرپرستی بر حسب رده ای که اعمال مدیریت می کند باید دارای آگاهی های اداری و اطلاعات شغلی مربوط به رفتار و روابط انسانی ومهارتهای تخصصی کافی باشد.
آگاهی های انسانی که همه مدیران تقریبا به یک اندازه به آن نیازمند هستند عبارتند از رهبری موثر ایجاد انگیزه برقراری روابط انسانی مطلوب روابط عمومی خوب و در نهایت مهارت و تخصص لازم

روشهای آموزش و پرورش مدیران
با توجه به اینکه آموزش و پرورش مدیران وسرپرستان در سطوح مختلف مدیریت از ویژگی ها خاصی برخوردار است دانش و مهارتهای ادراکی از سطوح بالاتر اهمیت خاصی دارد لذا مطرح کردن انواع روشها حتی المقدور تناسب هر روش با سطح خاص مدیریت ذکر می گردد.
الف-آموزش و پرورش ضمن خدمت

قرارگرفتن در شغل مدیریت اعمال سرپرستی هدایت کنترل و نظارت بهترین نوع آموزش تجربی است لیکن ممکن است چنان فرصتی دراختیار نباشد که به تجربه عملی مدیران اکتفا شود و لازم است برنامه های آموزشی نیز به آن اضافه شود در این مورد چند شیوه مرسوم آموزش ضمن خدمت را مرور می نمائیم.
1-مربیگری هنگامی که مدیر نقش مؤثری را در راهنمایی مدیر دیگر در پیش گیرد این فعالیت را مربیگری می گویند که مدیران رده های بالاتر به عنوان مربی و راهنما مدیران رده های پایین را ضمن کار تحت آموزش قرار می دهند همانطور که مربیان ورزشی به مشاهده تحلیل و تلاش برای بهسازی عملکرد قهرمان می پردازد مربیان شغلی نیز چنین کنند.

فن هدایت مدیران به توسط مدیران رده های بالاتر مزیتهای دارد که در راستای یادگیری توام به انجام دادن (یادگیری عملی)قرار دارد بویژه که فرصتهایی را برای برخورد متقابل و بازخورد بی درنگ برای عملکرد به دست می‌دهد
لازم به ذکر است این روش دارای محدودیتهایی نیز هست که تداوم بخشیدن به سبکها و عملیات مدیریتی سنتی در سازمان و اعتبار شدید به توانایی معلمی در مدیران، همانطور که ورزشکاران ممتاز و قهرمانان مربیان برجسته‌ای نمی شوند تمامی مدیران خوب نیز مربیان اثربخش نخواهند بود لذا اثر بخشی این روش به توانایی وپیگیری مدیر بستگی دارد

روش کارگردی( چرخش درمشاغل مختلف)
یکی از روشهای مدیران که میتواند اطلاعات جامعی از ویژگیهای مشاغل مختلف در اختیار آنها قرار دهد انتصاب در مشاغل مختلف ومتنوع است روش کارگری را می توان به دو صورت افقی وعمودی اجرا نمود که کارگری عمودی چیزی جز ارتقاء افراد به مشاغل بالاتر نیست لذا در اینجا تاکید بر انتقال افقی است.
سرپرستی های موقتی در مسئولیتهای مختلف مدیرانی با بینش وسیع و مطلع از عموم مسائل واقدامات موسسه می پروراند این روش که تا حدودی با فلسفه تخصص گزینی مغایرت وممکن است به طور موقت کارایی را پایین آورد برای تربیت رده های بالاتر مدیریت تناسب بیشتری دارد
این روش روش خوبی برای گسترش تواناییهای مدیران و مدیران بالقوه ونیز تبدیل افراد تک تخصصی به چند تخصصی می‌باشد این شیوه علاوه بر افزایش تجربه مدیران یک نواختی و کسالت در مشاغل را کاهش می‌دهد و فرصتهای بهتری برای ارزشیابی مدیر ارشد روسای بالادست ارائه دهد.

ممکن است انتقالات افقی شغل به صورت برنامه ریزی شده صورت گیرد و براساس برنامه پرورشی که در آن کارآموز چند ماه را صرف انجام وفراگیری یک فعالیت می‌کند وسپس به سوی برنامه ریزی حرکت می‌کند و ممکن است وقتی کاربرای فرد ضرایب ندارد و دار به شغلی وفعالیت دیگر گمارد سازمانهای بزرگ که از این روش استفاده می کنند گاهی آن را به صورت اشتغال افراد بین واحدهای صفی دستاوردی در همگامی نزدیک به برنامه های جانشینی اجرا می نمایند


برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید
  • علی محمدی
دانشجو | مرکز دانلود | پایانامه دانشجویی | جزوه های درسی | دانلود فایل ورد و پاورپوینت | پایان نامه ها | دانلود رایگان فایل |