پروژه دانشجویی مقاله تصفیه فاضلاب صنایع غذایی تحت word دارای 72 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله تصفیه فاضلاب صنایع غذایی تحت word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله تصفیه فاضلاب صنایع غذایی تحت word
بخش اول : آب و خواص آن
1-1- موجودیت آب
1-2- منابع آب
1-2-1- آبهای سطحی
1-2-2- آبهای زیر زمینی
1-3- خواص آبهای آشامیدنی
1-3-1- خواص فیزیکی آب
1-3-2- خواص شیمیایی آب
1-4- سختی آب
بخش دوم: آب در صنایع غذایی
2-1- مصرف آب در صنایع غذایی
2-1-1- آلودگیهای ناشی از مصرف آب در فرآیندهای صنعتی
2-3- جنبه های تاریخی مصرف صنعتی آب
2-3-1- میزان مصرف صنعتی آب در ایران
2-4- مزایای حاصل از کاهش مصرف آب
2-4-1- استفاده مجدد آب
2-4-2- بازچرخش یا ریسایکلینگ
2-5- انواع مصارف آب در صنایع غذایی
2-5-1- آب خنک سازی
2-5-1-1- انواع سیستم های خنک سازی
بخش سوم: انواع فاضلاب صنایع غذایی
3-1- ویژگیهای فاضلاب صنایع غذایی
3-1-1- صنایع تولید قند وشکر
3-1-2- صنایع تولید کمپوت وکنسرو
3-1-3- صنایع نوشابه سازی
3-1-4 صنایع لبنیاتی
3-1-5- صنعت تولید روغن نباتی
3-1-6- کشتازگاهها ومجتمعهای تولید گوشت
3-2- لزوم تصفیه فاضلاب صنایع غذایی
3-2-1- اثرات دفع فاضلاب صنایع غذایی به آبهای پذیرنده
3-2-1-1- مواد معلق
3-2-1-2- املاح معدنی محلول
3-2-1-3- مواد آلی محلول
3-2-1-4- اسیدها وقلیاها
3-2-1-5- مواد تولید کننده کف
3-2-1-6- رنگ
3-2-1-7- آلودگیهای حرارتی
3-2-1-8- میکروارگانیسم ها
3-2-1-9- مواد شناور
3-3- استراتژی تصفیه ودفع فضولات صنعتی
3-3-1- تخلیه فاضلاب صنعتی به فاضلابروی شهری
3-3-1-1- ملاحظات اختصاصی فاضلاب جهت تخلیه به فاضلاب شهری
3-3-2- تصفیه اختصاصی فاضلاب صنعتی
3-3-3- تصفیه مشترک با صنایع دیگر
3-3-4- تغییرواصلاح فرآیندهاجهت کاستن از حجم فاضلاب غلظت آلاینده
3-4- فاضلاب بهداشتی صنایع
بخش چهارم: روشهای تصفیه فاضلاب صنایع غذایی
4-1- تصفیه فیزیکی
4-1-1- آشغالگیری
4-1-2- دانه گیری
4-1-4- شناورسازی
4-1-5- حوضهای متعادل کننده یا یکنواخت ساز
4-2- تصفیه شیمیایی
26 ph4-2-1- تنظیم
4-2-2- اکسیداسیون مواد آلی مقاوم
4-2-3- گند زدایی
4-2-4- انعقاد و لخته سازی
4-2- جذب سطحی مواد آلی محلول و مقاوم
4-3- تصفیه بیولوژیکی
4-3-1- اصلاحات رایج در تصفیه فاضلاب
28BOD 4-3-1-1-
28COD4-3-1-2-
29TSS4-3-1-3-
29TDS4-3-1-4-
4-3-2- اصلاحات رایج در راهبری تصفیه خانه
4-3-2-1- زمان ماند هیدرولیکی
4-3-2-2- زمان ماند میکروبی
30MLSS4-3-2-3-
30FM4-3-2-4-
4-3-3- تصفیه هوازی فاضلاب
4-3-3-1- تخلیه به آبهای طبیعی
4-3-3-2- کاربرد فاضلاب در زمین
4-3-3-3- برکه های تثبیت
4-3-3-3-1- برکه های بی هوازی
4-3-3-3-2- برکه های اختیاری
4-3-3-3-3- برکه های هوازی
4-3-3-3-4- برکه های تکمیلی
4-3-3-3-5- برکه های هوادهی
4-3-3-4- صافی چکنده
4-3-3-5- تماس دهنده های بیولوژیکی چرخان
4-3-3-6- سیستم لجن فعال
4-3-4- روشهای بی هوازی تصفیه فاضلاب صنایع غذایی
4-3-5- انواع سیستم های بی هوازی تصفیه فاضلاب
4-3-5-1- سپتیک تانک
4-3-5-2- راکتور بی هوازی با بستر لجن رو به بالا
4-3-5-3- صافی بی هوازی
بخش پنجم: راهبری تصفیه خانه های فاضلاب صنایع غذایی
5-1- علل عدم موفقیت تصفیه خانه های فاضلاب صنایع غذایی
5-2- فاکتورهای موثر در راهبری تصفیه خانه های فاضلاب صنایع غذایی
5-2-1- شدت آلودگی فاضلاب خام
5-2-2- مواد مغذی یا نوترینت ها
5-2-2-1- بالکینگ
49 5-2-3- اکسیژن محلول
5-2-4- زمان ماند
51ph5-2-5-
5-2-6- سمیت
5-2-7- دما
5-2-8- اختلاط
5-2-9- میزان جریان ورودی
5-3- پایستن فرآیند
5-3-1- شاخصهای بصری
5-4- شاخصهای آزمایشی
5-5- مشکلات سیستم های لجن فعال و رفع آنها
5-5-1- روشهای کلی تشخیص مشکلات
60 BOD 5-5-2- حذف کم
5-5-2-1- حذف بارهای آلی
5-5-2-2- مواد سمی یا بازدارنده
5-5-2-3- دماهای پایین
افزایش زمان ماند هیدرولیکی
63MLVSS افزایش
63 نامناسب PH 5-5-2-4-
5-5-2-5- زمان هوادهی ناکافی
64 ناکافیMLVSS5-5-2-6-
منابع
بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله تصفیه فاضلاب صنایع غذایی تحت word
1- مهندسی محیط زیست جلد اول (آب وفاضلاب) ترجمه ترکیان
2- مجموعه قوانین ومقررات حفاظت محیط زیست ایران
3- مجلات آب ومحیط زیست از انتشارات سازمان محیط زیست
4- برکه های تثبیت فاضلاب از سری کتابهای سازمان جهانی بهداشت
5- تصفیه فاضلاب صنایع غذایی از انتشارات سازمان محیط زیست
6- تصفیه فاضلابهای صنعتی
1-1- موجودیت آب
بعد از انسان آب شاید یکی از اجزاء بی نظیرجهان هستی باشد. آب ازدوعنصراکسیژن و هیدروژن تشکیل شده است که این دو عنصر در شرایط معمولی بصورت گاز می باشند. عنصر هیدروژن قابل اشتغال می باشد د رحالی که اکسیژن برای سوختن ضروری می باشد با این وجود آب آتش را خاموش می کند انسان وسایرحیوانات وهچنین گیاهان بدون آب نمی توانند به حیات خود ادامه دهند صنایع بدون آب نمی توانند به موجودیت خود ادامه دهند درعین حال آب باعث مشکلات زیادی در صنایع می شود
در بررسی دقیق خصوصیات آب همواره سئولاتی مطرح می شود از جمله اینکه آب چیست؟ از کجا می آید؟ چگونه و در چه شرایطی باید آب را مصرف کرد؟ چگونه باید با مشکلات ناشی از آب در صنعت مواجه شد؟ سرنوشت آب مصرف شده به کجا می انجامد وبا جریان فاضلاب چه باید کرد؟
آب ماده ای حیاتی است که حدود 60 تا 70 درصد وزن انسان رشد یافته را تشکیل می دهد و بعد از اکسیژن مهمترین ماده برای زیستن می باشد. دو سوم سطح زمین را آب گرفته است و بطور کلی می توان گفت که منابع موجود آب دو نوع است
1- آبهای زیرزمینی
2- آبهای سطحی
بر حسب نوع منبع نوع آب و مواد موجود در آن متفاوت می باشد
1-2-1- آبهای سطحی
1- آبهای جوی
آب باران در پاره ای نقاط برای مصارف عمومی مورد استفاده قرار می گیرد مناطقی که پوشیده از زمینهای آذرین ویادریاچه هایی که دراین نوع زمینها می باشند وسفره های آب دارزیرزمینی وجود نداشته باشد از آبهای جوی استفاده می شود
2- آب رودخانه ها
رودخانه ها و نهرها بوسیله چشمه ها و آبهای جاری تغذیه می شوندآبدهی آنها معمولا زیاد ودر فصول مختلف دارای درجه حرارت متفاوت می باشند
3- آب دریاچه ها و مخازن
آب دریاچه ها می تواند برای مصارف شرب مورد استفاده قرا رگیرد دریاچه های مصنوعی یا مخازن آب برای مصارف شهرهای بزرگ ویا تنظیم آب مصرفی نیز بکار می روند
4- آب دریاها
عظمت دریاها بشر را از گذشته دور به فکر استفاده از این منابع به منظور مصارف صنعتی وشرب کشانده است ولی می دانیم که این عمل به سادگی انجام پذیر نیست. آب دریاها 98 % کل آب آزاد موجود در سطح زمین است
1-2-2- آبهای زیرزمینی
چشمه های رگه های آبهای زیرزمینی می توانند آب خالص طبیعی را با ترکیبی مناسب برای شرب در اختیار انسان قرار دهند ترکیب این آبها به صورت مختلف چون چشمه جریان آبهای زیرزمینی سفره آبهای آبرفتی و منابع عمیق می باشند. آلودگیها بسیار متنوعند واز منابع مختلف و به راههای گوناگون وارد آب می شوند
علت آلودگی هر چه باشد آب را هنگامی آلوده می نامیم که میزان مواد خارجی موجود در آن به اندازه ای باشد که استفاده از آن سبب بروز اثرات زیان آور به راههای مختلف گردد
خواص آب به دو دسته فیزیکی وشیمیایی تقسیم می گردد
1-3- خواص آبهای آشامیدنی
1- خواص فیزیکی آب
2- خواص شیمیایی آب
1-3-1- خواص فیزیکی آب
خوش طعم وخوش بو بودن آب دلیل برخوبی آن نمی باشد.چنانچه آبی ممکن است خوش طعم وخوش بو باشد منتهی قابل نوشیدن نباشد به طورکلی چهار حس انسان در مورد خواص فیزیکی آب قضاوت می کنند
1- حس بینایی (برای تشخیص رنگ وکدری )
2- حس چشایی ( برای تشخیص مزه )
3- حس بویایی ( برای تشخیص بو )
4- حس لامسه ( برای تشخیص حرارت آب )
1-3-2- خواص شیمیایی آب
خواص شمیایی آب با آزمایشهایی که روی آن انجام می گیرد مشخص می گردد. مهمترین خواص شیمیایی آب عبارتند از
1- خاصیت اسیدی و بازی
2- قدرت اسیدی
3- قدرت قلیایی
4- کربناتها
5- بی کربناتها
6- هیروکسیدها مثل سود و آهک
1-5- سختی آب
سختی آب مربوط به املاح خاصی است که در آب وجود دارد مانند بیکربنات کربنات کلرید سیلیکات ونیترات که بصورت محلول در آب وجود دارند
سختی کل شامل سختی موقت یا سختی کربناتی به اضافه سختی دائم یا سختی غیر کربناتی است. سختی آب در اثر جوشاندن آب ته نشین می شود وجرم داخل ظرف را تشکیل می دهد
2-1- مصرف آب در صنایع غذایی
استفاده از آب در تمام صنایع وبه ویژه صنعت غذایی امری رایج بوده وبدون حضور این ماده حیاتی انجام فعالیتهای صنعتی غیر ممکن خواهد بود.مثالهای ارائه شده در زیر نمونه هایی ازاهمیت آب درعملیات کارخانه های صنعتی است
1- تولید کاغذ منسوجات و همچنین مواد غذایی
2- انتقال مواد اولیه (چغندر شستشوی خاکستر و رسوبات زائد کوره های بلند ذوب آهن)
3- آبکشی وشستشو در صنایع (لبنیات نوشابه سازی داروسازی وآبکاری)
4- سرد کردن محصولات (صنایع آبکاری)
5- تهویه مطبوع ودهها مصرف دیگر
مقدارمصرف آب با توجه به فرآیند تولید وسطح فن آوریهای مورداستفاده درهرواحد صنعتی متفاوت می باشد
موارد اصلی استفاده های آب در صنعت را می توان به صورت ذیل خلاصه کرد
- تولید انرژی از طریق تهیه بخار
- انتقال حرارت
- انتقال وجا به جا کردن مواد خام یا محصولات زائد
- فعالیتهای مکانیکی
- تولید محصول
2-2-1- آلوذگیهای ناشی از مصرف آب در فرایندهای صنعتی
از آنجا که آب حلال خوبی در طی تماس با مواد آنها را در خود حل کرده و همچنین قادر است مواد معلق ریز ونامحلول را نیز با خود نماید به همین دلیل درآب مصرف شده هرفرآیند صنعتی تغییراتی حاصل می شود که ممکن است فیزیکی شیمیایی ویا بیولوژیکی باشد . نمونه های زیر مواردی از این تغییرات می باشند
الف- افزایش دما
ب- انحلال گازها گردوغبار یا محصولات شیمیایی ویا بلعکس حذف گازها
ج- سوسپانسیون شدن انواع ذرات
د- انحلال ترکیبات آلی و معدنی مختلف
ه- ورود روغن گریس ومواذ نرم کننذه مورد استفاده در صنعت
1-3- جنبه های تاریخی مصرف صنعتی آب
طی قرن گذشته رشد عظیمی درمصرف آب فرآیندهای صنعتی روی داده است. بر اساس بررسیهای
انجام شده علت اصلی افزایش مصرف آب صنعتی آب تا سال 1349 افزایش تولید بود بعدازسال 49 این روند شروع به تنزل نموده وحتی دربرخی موارد مصرف آب کاهش یافت دلایل کاهش مصرف می تواند به صورت زیر خلاصه شود
1- محدودیت منابع آب وافزایش میزان آلودگی در اثر ورود فاضلابهای صنعتی
2- افزایش هزینه تولید آب از جمله هزینه پمپاژ وتصفیه به دلیل آلودگی بالاتر
3- افزایش هزینه تصفیه فاضلاب تولید شده در صنایع به دلیل فشارهای سازمانهای دولتی
4- تغییر و به کار گیری فن آوریهای نوین و پیشرفته تولیدی در صنعت
در زمینه کاهش مصرف آب در صنعت باید به این مساله توجه داشت که مصرف ویژه آب در واحد تولید برای هرصنعت به طورچشمگیری از یک کشور به کشور دیگر واز یک ناحیه به ناحیه دیگردر در همان کشور متفاوت است . به عنوان مثال میزان مصرف آب به ازای هر تن محصول تولید شده روغن نباتی درکارخانه ای واقع در تهران وکارخانه ای دیگردر یکی ازاستانهای کشورمتفاوت است این تفاوتها به انتخاب فناوری نوع آب وهوا در دسترس بودن آب و بسیاری ازعوامل دیگربستگی دارد
2-3-1- میزان مصرف صنعتی آب در ایران
در جدول میزان مصرف سالیانه آب در بخشهای مختلف ارائه شده است
درصد نسبت به کل
منابع قابل بهره برداری
درصد نسبت به
کل مصرف
میلیارد متر مکعب
در سال
بخش
مصرف کننده
شماره
70
93
77
کشاورزی
3
4
شرب شهری
0
0
شرب روستایی
0
0
صنعتی
75
جمع کل
2-4- مزایای حاصل از کاهش مصرف آب
کاهش مصرف آب در صنایع از هر طریقی که امکان پذیر باشد مناف فراوانی را برای خود صنعت و هم برای جامعه و اقتصاد کشور دربرخواهد داشت.اگر صنعتی میزان آب خود را کاهش دهد آنگاه
- با کاهش مصرف آب در صنعت آب بیشتری برای استفاده شرب وکشورزی در دسترس خواهدبود
- هزینه های برق مصرفی جهت پمپاژ آب وتصفیه خانه و همچنین میزان مواد شیمیایی مصرف شده ودر نتیجه هزینه تصفیه فا ضلاب کاهش خواهد یافت
- با کاهش مصرف آب از حجم فاضلاب تولید شده نیز کاسته شده ودر نتیجه هزینه تصفیه فاضلاب کاهش خواهد یافت
- با کاهش تخلیه فاضلاب آ لوده صنایع منابع آبی در برابر ورود انواع آ لودگی محافظت شده و در نتیجه کیفیت خود را برای بهترین مصرف حفظ خواهد کرد
2-5- انواع مصارف آب در صنایع غذایی
دریک تقسیم بندی کلی مصرف آب در صنایع غذایی می تواند در یکی از 4گروه کلی زیر قرار گیرد
- خنک سازی
- فرآیند
- دیگهای بخار وتولید بخار
- مصارف بهداشتی وخدماتی
2-5-1- آب خنک سازی
از مهم ترین کاربردهای آب در صنعت استفاده از خاصیت آن در انتقال حرارت می باشد. در اکثر
صنایع غذایی وجود دیگهای بخار برای تولید آب گرم وبرجهای خنک کننده امری ضروری ولازم
است بدون بهره گیری از قدرت انتقال حرارت آب فرآیند تولید ضنایع غذایی متوقف خواهد شد
در کشورهای صنعتی حدود 60 تا 70 درصد از کل مصرف آب صنایع غذایی در عملیات خنک سازی استفاده می شود
دونوع خنک سازی وجود دارد : خنک سازی بدون تماس وخنک سازی تماسی
د رخنک سازی بدون تماس عمل خنک سازی به طور مستقیم ازطریق انتقال دهنده های حرارتی صورت می گیرد. در این حالت آب از لوله ها خارج نشده و هیچ تماسی با محصولات تولید شده ندارد. واغلب از فرآیند خنک سازی حرارت زاید حاصل می شود. به منظور پیشگیری ازآلودگی یا خوردگی مواد شیمیایی به آب خنک سازی افزوده می شود
آب خنک سازی تماسی ممکن است توسط محصولات جانبی فرآیند تولید مواد خام جزئی محصولات نهایی ویا سایر مواد شیمیایی از قبیل افزودنیها وکاتالیست ها آلوده شود. بنابراین درآب خنک سازی تماسی مصرف شده هم حرارت زاید وهم آلاینده های شیمیایی حضور خواهند داشت. آب خنک کننده معمولا از طریق سیستم های زیر مورد استفاده قرار می گیرد
2-5-1-1- انواع سیستم های خنک سازی
الف- سیستم آب خنک کننده یکبار مصرف
در چنین سیستمی آب خنک کننده پس از انجام تبادل گرما به صورت فاضلاب در آمده ودفع می شود با توجه به محدود بودن منابع آب چنین سیستمی برای صنایع غذایی مطلوب نمی باشد چرا که آب مصرف شده پس از دفع حرارت در برجهای خنک کننده می تواند دوباره مصرف شود
ب- سیستم آب خنک کننده گردشی باز
درچنین سیستمی آب خنک کننده دریک مسیربسته جریان داشته وپس ازانجام تبادل حرارتی که منجر به افزایش دمای آن می شود مجددا خنک شده ومورد استفاده قرار می گیرد
برای خنک سازی از دو روش زیر استفاده می شود
1- استفاده از حوضچه های تبخیر
2- استفاده از برج خنک کننده
استفاده یکی از دو روش فوق وابسته به حجم آب خنک کننده اندازه کاهش دمای آب و مهم تر از همه کیفیت آب خنک کننده در گردش است
ج- سیستم آب خنک کننده گردشی بسته
دراین سیستم آب در یک مدار بسته بدون تماس مستقیم با محیط جریان دارد از این روحجم آب خنک کننده ثابت می ماند
از ویژگی های این سیستم حاقل بودن میزات تلفات آب است . به همین دلیل این سیستم برای مناطقی که مشکل کمبود آب دارند مناسب می باشد برای خنک کردن آب در گردش چنین سیستمی از یک سیتم آب خنک کننده گردشی باز استفاده می شود
3-1- ویژگیهای فاضلاب صنایع غذایی
نتیجه مصرف آب در صنایع غذایی ایجاد فاضلاب است که بر حسب نوع تولید و فرآیند هم از لحاظ حجم وهم از لحاظ کیفیت از تنوع گسترده ای برخوردار است . به عنوان نمونه مقدار اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی فاضلاب این صنایع در برخی موارد پایین تراز 100 وگاهی بیشتر از100000 میلی گرم در لیتر است. میزان مواد معلق نیز در فاضلابهای صنایع غذایی بسیار متغیر بوده وممکن است تاحدود 120000 میلی گرم در لیتر متفاوت باشد . در بین صنایع مختلف غذایی صنایع کنسرو سازی بیشترین فاضلاب را تولید می کند وصنعت نیشکر بالاترین بار مواد معلق را ایجاد می کند
حضور آلاینده های سمی در جریان فاضلاب از جمله مواردی است که می تواند در فاضلاب صنایع غذایی مهم تلقی شود. این آلاینده ها ممکن است شامل آفت کشهای حذف شده از مواد خام در طی عملیات شستشو حلالهای استفاده شده برای استخراج هیدروکربورهای پلی آروماتیک ورودی از آب شستشوی رودخانه مواد شمیایی گندزدا وقارچ کشهای استفاده شده برای تولیدات یا مصرف شده در شستشو کانال ها ودیگر تجهیزات وترکیبات فنلی که به طور طبیعی در مواد اولیه حضور دارند
فاضلاب صنایع غذایی از نظر حجم وآلودگی جمعیت معادل قابل توجهی را به ازا واحد تولید شامل می شود
جمعیت معادل برای صنایع غذایی به ازای هر واحد تولید یا مصرف
جمعیت معادل برحسب نفر
واحد تولید یا
مصرف
نوع صنعت غذایی
از نظر آلودگی فاضلاب
از نظر حجم فاضلاب تولید شده
20 تا
26 تا
1000لیتر شیر
تولید شیر
450 تا
67 تا
یک تن چغندر
قند وشکر
180 تا
27 تا
یک تن کنسرو
کنسرو ومیوه
یک تن روغن
روغن نباتی
40 تا
40 تا
یک تن شیرینی
شیرینی سازی
70 تا
2 تا 2
یک گاو= دوبره
کشتارگاه
5 تا
0
یک گاو
دامداری گاو
0
یک گوسفند
دامداری گوسفند
به طور کلی کاخانجات صنایع غذایی به دو دسته کاخانجات فصلی وغیر فصلی طبقه بندی می شوند در کاخانجات فصلی تولید در ماههای خاصی از سال وجود دارد اما در کاخانجات غیر فصلی فرآیند تولید در تمامی فصول سال فعال بوده ولذا فاضلاب به طور مداوم تولید می شود. فصلی یا غیر فصلی بودن این واحدها از عوامل بسیار مهم در انتخاب روش تصفیه مناسب می باشد
3-1-1- صنایع تولید قند ونیشکر
صنعت قند ویا به عبارتی استخراج شکر از چغندرقند ویا نیشکر از جمله صنایع مهم کشور محسوب می شود که جز صنایع فصلی می باشد. مشخصات فاضلاب مربوط به قسمتهای مختلف کاخانجات قند متناسب با نوع فرآیند منطقه ومواد اولیه مصرفی و ;.. بسیار متفاوت است . به عنوان نمونه در مورد فاضلاب مربوط به مرحله شستشووانتقال چغندر قند میزان دبی از 5 تا 17 متر مکعب به ازای هرتن چغندرقنداکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی آن بین150 تا 7000میلی گرم بر لیتر در چند کارخانه قند تغییر کرده است . در تصفیه فاضلاب ناشی از صنعت قند وشکر اولین گزینه بازیابی واستفاده مجدد آب در قسمتهای مختلف فرآیند است. در تصفیه فاضلاب این صنایع سیستم های برکه تثبیت لاگون هوادهی لجن فعال و تصفیه در زمین می تواند به کار گرفته شود
3-1-2- صنایع تولید کمپوت وکنسرو
صنعت تولید کمپوت وکنسرو به منظوربالابردن عمرنگهداری میوه وسبزیجات وسهولت درجابجایی ونقل وانتقال آن به وجود آمده است.از ویژگیهای این صنعت فصلی بودن آن است
می توان عملیات پیش تصفیه را روی فاضلاب این واحدها انجام داده وسپس آن را به سیستم جمع آوری فاضلاب شهری فرستاد. آشغالگیری یک مرحله پیش تصفیه است که نقش مهمی در جداسازی ذرات موجود در فاضلاب دارد.برای تصفیه فاضلاب حاصله روش ته نشینی شیمیایی به همراه سایر روشها جهت تنظیم PH وکاهش غلظت جامدات معلق به کار برده می شود
3-1-3- صنایع نوشابه سازی
صنایع نوشابه سازی در ایران با تاسیس کاخانه پپسی کولا وکوکاکولا درسال 1333 آغازبه کار کرد امروزه انواع گوناگون نوشابه ها با ترکیبات مختلف درایران تولید می شود. درطی تحقیقات به عمل آمده در صنعت نوشابه سازی مشخص شده است که از کل آب مصرفی در کارخانه حدود 79 درصد به فاضلاب تبدیل می شود که درصد قابل توجهی می باشد و لزوم انجام باز چرخش و استفاده مجدد در این کارخانه ها را آشکار می سازد. فاضلاب صنعتی این واحد ها عمدتا حاصل شستشوی شیشه های خالی شستشوی ماشین آلات مخازن وکف سالنها می باشدعلاوه برآن به علت استفاده از شوینده ها در عملیات شستشواین مواد نیزدرفاضلاب وجود دارند. با توجه به استفاده ازسود در امر شستشو فاضلاب حاصل از این واحدها عموما قلیایی هستند. حجم تولید فاضلاب در کارخانجات تولید نوشابه در حدود 40 مترمکعب به ازا تولید 1000 جعبه نوشابه می باشد. جهت تصفیه فاضلاب این صنایع ابتدا باید از آشغالگیر استفاده کرد. آز آنجایی که اغلب واحدهای نوشابه سازی در محدوده داخل شهر ویا حوضه آن مستقر است می توان پش از عملیات پیش تصفیه فاضلاب را به سیستم جمع آوری فاضلاب شهری وارد کرد تا به همراه آن تصفیه شود
3-1-4- صنایع لبنیاتی
صنعت لبنیات جایگاه مهمی در تامین غذای بسیاری ازکشورها دارد. درایران اولین کارخانه صنعتی پاستوریزاسیون شیر در سال 1336 تاسیس شد. بر اساس اطلاعات موجود 19 واحد فعال تولید شیر پاستوریزه در سطح کشور وجود دارد ( آمار مربوط به چند سال قبل می باشد )
زایدات لبنیاتی عمومامحلولهایی ازشیروفرآورده های شیری حاصل ازضایعات تولید درطی فرآوری وانتقال همراه با دترجنت ها وپاکننده حاصل از شستشو هستند. شدت آلودگی و حجم فاضلاب حاصل از هر کارخانه لبنی به نوع فرآیندها حجم شیر فرآوری شده نوع محصول تولید شده شرایط ونوع تجهیزات شیوه های کاهش زایدات نحوه عمل مدیرو کارمندان ومقدارآب مصرف شده درخنک سازی وشستشو بستگی خواهد داشت. اکسیژن مورد نیاز شیمیایی فاضلاب لبنیاتی بسته به نوع فرآورده از کمتر از 100 تا بیش از 20000 میلی گرم در لیتر متفاوت است
در این صنعت از طریق مدیریت کنترل واصلاح تجهیزات وفرآیند می توان میزان مصرف آب را تا یک به سه وبار آلی فاضلاب را تا دو به سه کاهش داد. بهترین روش تصفیه فاضلاب صنایع شیر که دارای بازدهی بالایی می باشند عبارتند از
1- سیستم لجن فعال
2- فیلتر چکنده
3- لاگون هوادهی
4- دیسک های بیولوژیکی چرخان
5- تصفیه بی هوازی
3-1-5- صنعت تولید روغن نباتی
هدف این صنایع استخراج روغن نباتی از دانه های روغنی است تعداد کارخانجات تولید روغن تصفیه شده درکشور 15 واحد می باشد. در صنایع روغن نباتی آب و مواد شیمیایی محلول در آب از مواد مهم فرآیند تصفیه روغن خام تصفیه صابون واسیدهای چرب محسوب می شودآب مورد استفاده پس ازورود مواد شیمیایی آلودگیها و گرما به صورت فاضلاب درمی آید. فاضلاب نیز از شستشوی تجهیزات ماشین آلات کف وسطوح ایجاد می شود
در تصفیه فاضلاب این صنایع با توجه به بالا بودن مقدار روغن لازم است ازروشهای فیزیکی جهت جداسازی روغن استفاده شود. جهت تصفیه فاضلاب آلوده به مواد چرب درنهایت باید از سیستم های بیولوژیکی استفاده شود
3-1-6- کشتارگاهها و مجتمعهای تولید گوشت
کشتارگاه دام معمولا دراکثرشهرهای ایران وجود دارد که عمل کشتار درآنها به صورت سنتی وغیر اتوماتیک انجام می شود. مشخصات فاضلاب تولیدی کشتارگاهها بر حسب ساده و پیچیده بودن آنها متفاوت می باشد . در کشتارگاههای ساده به ازای هر تن وزن حیوان زنده حدود 15 تا 146 متر مکعب آب مصرف می شود در کشتارگاههای مرغ نیز به ازای هر قطعه مرغ 13 لیتر آب مصرف می شود
3-2- لزوم تصفیه فاضلاب صنایع غذایی
تصفیه فاضلابهای شهری وصنعتی واز جمله صنایع غذایی به دلایل زیر انجام می شود
الف: تامین شرایط بهداشتی برای زندگی مردم وحفظ وارتقای سلامتی آنها
درمیان صنایع غذایی فاضلابهایی چون فاضلاب کشتارگاهها حاوی مقادیرمتنابهی از میکروارگانیسم های بیماریزا می باشدکه درصورت ورود به منابع آب سطحی وزیرزمینی موجب آلوده شدن آنها به جرمهای پاتوژن شده ودراثرتماس انسان بااین منابع خطرگسترش بیماریهای ناشی ازعوامل بیماریزا د ر بین مردم بوجود می آید. از جمله این بیماریها می توان به انواع گاستروانتریت های ناشی از انتروباکترها (باکتری روده ای ) اشاره کرد
ب:حفظ وپاک نگهداشتن محیط زیست از آلودگی
ورود فاضلابهای تصفیه نشده به محیط زیست علاوه بر آلودگی ها وایجاد خطرهای مستقیم برای بهداشت مردم نتایج دیگری از قبیل ایجاد مناظر زشت بوهای ناخوشایند وسرانجام تولید حشرات مخصوصا مگس وپشه را به همراه دارداین حشرات وسیله ای برای جابجا شدن میکروبهای بیماریزا و آلوده سازی محیط با این میکروب ها می باشند
ج: بازیابی واستفاده مجدد از فاضلاب
به طورکلی فاضلاب به دلیل پایین بودن نمکهای معدنی محلول نسبت به آب دریاها جزءآبهای شیرین اما آلوده محسوب می شوداستفاده مجدد وبهره گیری ازفاضلاب تصفیه شده به جای آب شیرین جهت آبیاری کشاورزی و همچنین فضاهای سبز و; دارای فواید اقتصادی فراوانی بوده ودر مقایسه با شیرین سازی آب شور دریاها به مراتب ارزان تر می باشد. این مسئله در کشور ما که در بسیاری از نقاط آن مردم با کمبود آب شیرین مواجه هستند حایز اهمیت بوده و از مصرف آب آشامیدنی برای کشاورزی جلوگیری می کند. لازم به ذکراست که استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده جهت آبیاری کشاورزی به دلیل وجود مواد مغذی همانند ازت و فسفر افزایش محصولات کشاورزی و کاهش مصرف کودهای شیمیایی ودر نتیجه صرفه جویی اقتصادی را سبب می شود
3-2-1- اثرات دفع فاضلاب صنایع غذایی به آبهای پذیرنده
در کشور ایران به دلایل مختلف از جمله عدم بهره گیری از تکنیکهای باز چرخش و استفاده مجدد فاضلابهای ایجادشده اکثرابدون تصفیه یاباتصفیه ناقص وارد رودخانه ها می شوند . تخلیه فاضلابها (صنعتی وغیر صنعتی ) به آبهای پذیرنده بدون اینکه تصفیه ای برروی آنها انجام شده باشد بر حسب نوع ماده آلوده کننده ای که دربردارد باعث آلودگیهای مختلف می شود که در زیر به اختصار به هر یک از آنها اشاره می شود
3-2-1-1- مواد معلق
ورود مواد معلق در آبهای پذیرنده در درجه اول موجب افزون شدن رسوبات در عمق رودخانه و بر هم زدن تعادل اکولوژیکی موجودات کف زی می شود که از آن جمله به از بین رفتن تخم ماهیها می توان اشاره کرد. علاوه بر این افزایش کدورت آب نیز منظره نامطلوبی به آب می دهد.هزینه تصفیه آب در نتیجه افزایش مواد معلق بالا رفته ودر عمل گندزدایی نیز مقدار زیادتری کلر مصرف خواهد شد
3-2-1-2- املاح معدنی محلول
املاح معدنی محلول به طور طبیعی در اکثر فاضلابهای صنعتی وجود دارد که تخلیه آنها به آبهای پذیرنده دربعضی موارد ازموارد سختی آب را بالا می برد. به عنوان نمونه در منطقه صنعتی غرب تهران که فاضلابها از طریق چاه جذبی دفع می شود شاهد افزایش سختی آب در چاههای پایین دست هستیم که هزینه تصفیه آب را افزایش داده است
از مسایل دیگر افزایش شوری آب است که از نظرمصارف کشاورزی و دامداری مشکلاتی را ایجاد می کند. وجود ازت و فسفر نیز مشکل عمده دیگری است که باعث باتلاقی شدن منابع آب می شود
3-2-1-3- مواد آلی محلول
مواد آلی محلول در فاضلابها شامل پروتئین هاهیدروکربورها پاک کننده ها فنل ها حشره کش ها آفت کشها وبسیاری از ترکیبات دیگرمی باشد که با ورود به منابع آب اثرات نامطلوبی را ازخود بر جای می گذارند. می توان گفت که عمده ترین هدف تصفیه فاضلاب در حالت متداول حذف موادآلی از جریان فاضلاب است فاضلاب حاوی این مواد زمانی که وارد آبهای پذیرنده می شوند در درجه اول اکسیژن محلول درآب را کاهش داده وایجاد بوو گندیدگی طعم ومزه نامطبوع ومنظره زشت می کند. از سوی دیگر اگر مواد آلی غیر قابل تجزیه بیولوژیکی باشد در محیط وبدن موجودات زنده انباشته شده و در نهایت از طریق چرخه حیات وارد بدن انسا ن ها می شود بسیاری از این مواد خاصیت سرطانزائیشان به اثبات رسیده است
3-2-1-4- اسیدها وقلیاها
فاضلابهای اسیدی وقلیایی علاوه بر اینکه آب را از جهت مصارف شرب تفریحی وشنا نامطلوب می سازد زندگی آبزیان را نیز به خطر می اندازد از طرفی وجود آنها در آب رشد نامطلوب میکروبهای چرخه گوگرد (سولفوباکترها ) وهمچنین فروباکترها را باعث می شود. وجود اسیدها درآب خاصیت خورندگی آب را بالا می برد ودر صورت استفاده برای آبیاری مزارع را از بین خواهد برد
3-2-1-5- مواد تولید کننده کف
این مواد شامل دترجنت ها وسورفاکتانت هامی باشند که همراه فاضلاب وارد آب می شوند. دترجنت ها به مقدارزیاد مخصوصا درصنایع غذایی به دلیل رعایت بهداشت وهمچنین سایرمصارف از جمله کاهش اصطکاک مورد استفاده قرار می گیرند
پس از تخلیه درآبهای پذیرنده این مواد کف زیادی را در سطح آب بوجود می آورند که این علاوه بر ایجاد منظره نازیبا مانع از تبادلات اکسیژن در آب شده و با کاهش اکسیژن محلول حیات آبزیان به مخاطره می افتد
3-2-1-6- رنگ
بعضی از فاضلابهای صنعتی مانند فاضلاب کارخانه های صابون سازی شیمیایی و کشتارگاهها بر حسب موادرنگی موجود قادرندرنگ آب پذیرنده را تغییر دهند که شاخص آلودگی آب است. ترکیبات رنگی با حذف طول موجهای نور خورشید عمل فتوسنتتیک آب را کاهش داده و علاوه بر بد منظره کردن آب درصورتی که ناشی ازذرات معلق یاکلوئیدی باشند می توانند مانع ازجذب اکسیژن اتمسفر شوند
3-2-1-7- آلودگیهای حرارتی
آلودگی حرارتی سه اثر عمده در اکوسیستم آبی ایجاد می کند
1- میزان اکسیژن محلول د رآب را کاهش می دهد این کاهش همزمان با افزایش رشد و تعداد میکروارگانیسم های آبزی است که از این جهت چرخه بسیاری از موجودات از بین رفته ومرگ ماهیان وگیاهان آبزی را شاهد خواهیم بود
2- افزایش دمای آب رودخانه پذیرنده اثر مستقیم روی قابلیت تصفیه خودپالایی خواهد داشت
3- افزایش درجه حرارت آب ممکن است به حدی برسد که خود باعث مرگ موجودات آبزی شود. بر اساس فوق مشاهده می شود که ورود آلودگی حرارتی به آب قادر است سیستم موجودات آبزی را به کلی تغییر دهد
3-2-1-8- میکروارگانیسم ها
فاضلابها بر حسب منشا ممکن است حاوی میکروارگانیسم ها باشند (فاضلاب دباغی ونساجی ) که با تخلیه به آبها موجب افزایش باکتری های آب می شوند
باکتری ها به دو دسته تقسیم می شوند
1- باکتری های غیر بیماریزا که باعث تسریع تجزیه موادآلی رودخانه شده و اکسیژن محلول را کاهش می دهند
2- باکتری های بیماریزا که باعث شروع بیماری می شوند مانند افزایش ابتلا به سیاه زخم در اثر تخلیه فاضلابهای صنایع دباغی
3-2-1-9- مواد شناور
مواد شناور شامل روغن گریس وسایر موادی است که بر روی آب به صورت شناور باقی می مانند این مواد دراکثرفاضلابهای صنعتی مخصوصا صنایع غذایی وجوددارندکه نه تنهامناظر ناخوشایندی در منابع آب سطحی دریافت کننده پساب ایجاد می کند بلکه تبادلات را از هوا به اکسیژن کاهش داده و همچنین مانع عبور نور از سطح به داخل آب شده ورشد گیاهان آبزی را به خطر می اندازد
3-3- استراتژی تصفیه ودفع فضولات صنعتی
مصرف آب جزء غیرقابل قبول اجتناب درصنایع غذایی می باشد که درطی مصرف درصدی از آب به فاضلاب تبدیل می شود. این درصد گاهی به 80 تا 90 % بالغ می شود. فاضلاب تولید شده با توجه به آلاینده های بوجود آمده و با توجه به اثراتی که در اثر تخلیه به آبهای پذیرنده ایجاد می نماید لازم است تصفیه شود
انتخاب روش تصفیه به عوامل مختلفی بستگی دارد که بر حسب شرایط موجود نوع تصفیه متاثر می شود. برای تصفیه و دفع فاضلاب صنایع غذایی به طور کلی می توان چهار استراتژی را اتخاذ نمود
1- تخلیه فاضلاب صنعتی به فاضلاب شهری
2- تصفیه اختصاصی فاضلاب صنعتی
3- تصفیه مشترک با صنایع دیگر
4- تغییر واصلاح فرآیند به منظور کاستن از حجم فاضلاب وکاهش غلظت آلاینده ها
3-2-1- تخلیه فاضلاب صنعتی به فاضلابروی شهری
درمناطقی که با کمبود زمین مواجه هستند با لحاظ نمودن ترکیب فاضلاب می توان ازتصفیه مشترک بهره جست. انجام تصفیه مشترک فاضلاب صنعتی وشهری دارای منافع زیر است
الف- افزایش جریان که می تواند موجب کاهش نسبت جریان حداکثر به جریان متوسط گردد
ب- استفاده بهتر از زمینهای موجود در مناطقی که کمبود زمین وجود دارد
ج- دفع موثر لجنهای باقیمانده از تصفیه مجموعه فاضلاب در تاسیسات مشترک تصفیه فاضلاب
د- مصرف مواد غذایی (نوترینت ها ) موجوددر فاضلابهای خانگی برای کمک به تصفیه بیولوژیکی فاضلابهای صنعتی فاقد مواد مزبور
3-3-1-1- ملاحظات اختصاصی فاضلابهای صنعتی جهت تخلیه به شبکه جمع آوری فاضلاب شهری
1- تمام تاسیسات صنعتی و بهره برداری از معادن که ایجاد فاضلاب نموده وکیفیت آن بالا تراز استانداردهای سازمان محیط زیست باشد بایستی قبل از تخلیه نهایی فاضلاب از تاسیسات مناسب تصفیه فاضلاب استفاده نمایند
2- رقیق کردن فاضلاب تصفیه شده یا خام به منظور رسانیدن غلظت مواد آلوده کننده تا حد استانداردهای اعلام شده قابل قبول نمی باشد
3- استفاده از استخر تبخیر برای فاضلابهای صنعتی تصفیه نشده باکسب موافقت سازمان
4- کلیه مواد سمی موجود در فاضلابهای صنعتی باید تا حد استانداردهای اعلام شده تصفیه وکاهش داده شوند وتخلیه مواد مذکور حتی برای مدت کوتاه ممنوع می باشد
5- فاضلاب انسانی تولید کارخانجات باید به طور مجزا ویا ادغام با فاضلاب صنعتی تصفیه شوند و در صورت ادغام ضروری است استانداردهای فاضلاب انسانی رعایت شود
6- خروجی تصفیه خانه هایی که محتوی فاضلابهای انسانی آبهای هرز و میکروارگانیسم ها باشند بایستی به نحوی ضد عفونی شوند که کلی فرم ها تا حد استانداردهای اعلام شده کاهش یابند
7- لجن وسایر مواد جامد تولید شده در تاسیسات تصفیه فاضلاب باید قبل از دفع به صورت مناسب تصفیه شده وتخلیه نهایی این مواد نباید موجب آلودگی محیط زیست شود
8- فاضلاب تخلیه شده باید با شرایط یکنواخت وبه نحوی وارد آبهای پذیرنده شود که حداکثر اختلاط صورت گیرد
9- هدایت مستقیم فاضلاب ورودی به خروجی بدون عبور از تصفیه خانه به عنوان کنارگذر ممنوع است
10- فاضلاب خروجی نباید حاوی کف اجسام شناور و مواد لجن باشد
11- تاسیسات تصفیه فاضلاب نباید بوی نامطبوع ایجاد کند
12- اندازه گیری غلظت مواد آلوده کننده به منظور تطبیق آن با استانداردهای اعلام شده باید سریعا از خروجی آخرین واحد تصفیه ای تصفیه خانه وقبل از ورود به محیط صورت گیرد
13- اندازه گیری جهت تطبیق با استانداردهای اعلام شده باید بر مبنای نمونه مرکب 24 ساعته صورت گیرد درسیستم هایی که تصفیه ناپیوسته دارند اندازه گیری در طول تخلیه به صورت لحظه ای ملاک عمل خواهد بود
14- تاسیسات تصفیه فاضلاب باید به گونه ای طراحی احداث و بهره برداری شود که پیش بینی های لازم جهت به حداقل رسانیدن آلودگی در مواقع اضطراری از قبیل شرایط آب وهوایی نامناسب قطع جریان برق نارسایی تجهیزات مکانیکی و;;. فراهم شود
3-3-2- تصفیه اختصاصی فاضلاب صنعتی