پروژه دانشجویی مقاله رابطه بین شیوه های فرزندپروری، با مکان کنترل در دانش آموزان تحت word دارای 96 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله رابطه بین شیوه های فرزندپروری، با مکان کنترل در دانش آموزان تحت word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله رابطه بین شیوه های فرزندپروری، با مکان کنترل در دانش آموزان تحت word
فصل اول (طرح تحقیق)
مقدمه 2
بیان مساله 5
اهداف تحقیق 7
فرضیه های تحقیق 7
تعریف اصطلاحات 8
شیوه های فرزندپروری 8
مکان کنترل 9
فصل دوم (پیشینه تحقیق)
گفتار اول: خانواده 11
مقدمه
ابعاد شیوه های فرزندپروری 13
بعد «گرم» بودن والدین 13
بعد «کنترل» والدین 14
جنبه های مثبت کنترل والدین 15
جنبه های منفی کنترل والدین 17
بعد «تعهد» (دخیل شدن) والدین 18
الگوهای با وم ریند در مورد شیوه های فرزندپروری 19
والدین دارای اقتدار منطقی 20
والدین استبدادی 21
والدین آزاد گذار 22
والدین افراطی (زیاده رو) و والدین و مسالحه کار (سهل انگار) 23
الگوهای جدید فرزندپروری باوم ریند 25
تأثیر متقابل کودک و والد بر یکدیگر 26
نگرش های فرزندپروری – عمل فرزندپروری 28
گفتار دوم: مکان کنترل
مقدمه 30
مفاهیم و اصول در نظریه یادگیری اجتاعی راتر 30
درک سازه مکان کنترل 33
تحول شخصیت از دیدگاه راتر 35
جنبه های منفی احاطه و کنترل 37
پیامدهای شخصی منفی 38
پیامدهای منفی بین فردی و اجتماعی 39
بررسی مقیاس های مکان کنترل 39
گفتار سوم: سوابق پژوهشی
الف – تحقیقات انجام شده درباره شیوه های فرزندپروری درداخل و خارج از کشور 42
ب – تحقیقات انجام شده درباره مکان کنترل در داخل و خارج کشور 46
ج – بررسی ارتباط شیوه های فرزندپروری و مکان کنترل در گستره تحقیقات 49
فصل سوم: روش تحقیق
مقدمه 57
جامعه آماری 57
نمونه آماری 57
روش نمونه گیری 57
ابزارهای گردآوری اطلاعات و شاخص های روان سنجی 57
پرسشنامه شیوه های فرزندپروری بانتون 57
مقیاس مکان کنترل نوویکی – استریکلند
روش تحقیق 62
شیوه اجرای تحقیق 62
روشهای آماری تحلیل داده ها 63
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
الف – تحلیل توصیفی 65
ب – تحلیل استنباطی 71
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
خلاصه تحقیق 75
بحث و نتیجه گیری 75
محدودیت های تحقیق
الف – محدودیتهای خارج از کنترل پژوهشگر 77
ب – محدودیتهای در کنترل پژوهشگر 78
ارائه پیشنهادها (پیشنهادات) 79
کاربردها 79
منابع 81
بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله رابطه بین شیوه های فرزندپروری، با مکان کنترل در دانش آموزان تحت word
1ـ احدی، حسن و محسن، نیک چهره (1381) روانشناسی رشد با مفاهیم بنیادی در روانشناسی نوجوانی و جوانی، چاپ دهم تهران، انتشارات پردیس
2ـ اکبری، طیبه (1379)، بررسی تاثیر سبکهای تربیتی مادران بر بزهکاری نوجوانان و نیز تاثیر شرایط خانوادگی پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
3ـ استانفورد و به یر (1993) تعامل والدین و کودکان ترجمه محمد دهگانپور و مهرداد خسرازچی (1377) چاپ اول تهران: انتشارات رشد
4ت اسمعیل زاده، زهره (1380)، ارتباط بین شیوههای فرزند پروری)، چاپ سوم تهران: انتشارات ورای دانش
7ـ برومند نسب، مسعود (1373)، بررسی رابطه نگرشها و شیوههای فرزند پروری با جایگاه مهار و رابطه جایگاه مهار با عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه سوم راهنمایی شهرستان دزفول پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
8ـ پارسا، محمد (1372) روانشناسی رشد کودک و نوجوان تهران، انتشارات بعثت
9ـ پروین (1895) روانشناسی شخصیت (نظریه تحقیق ) ترجمه جعفر جوادی و پروین کدیور (1377) جلد اول، چاپ چهارم، انتشارات فرهنگی رسا
10ـ خدا پناهی، محمد کریم (1376) انگیزش و هیجان، تهران: انتشارات سمت
11ـ دلاور، علی (1378)، مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران انتشارات رشد
12ـ دلاور، علی (1378)، روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی، تهران، انتشارات رشد
13ـ دولت زاده، فریبا (1381)، بررسی ارتباط بین شیوههای تربیتی والدین با خلاقیت و کنجکاوی دانش آموزان دختر دبیرستانهای شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
14ـ راکعی، لیلا (1380)، بررسی تاثیر شیوههای فرزند پروری برروی انگیزش پیشرفت، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
15ـ زندن (1988) روانشناسی رشد، ترجمه حمزه گنجی (1376) چاپ اول، تهران انتشارات بعثت
16ـ سردروه ، محمد (1381) بررسی ارتباط بین نگرش به شیوه های فرزند پروری مادر (اقتدار منطقی، استبدادی، آزاد گذاری و ادراک فرزندان از آن شیوهها با مکان کنترل و خود پنداره دانش آموزان، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه تربیت معلم تهران
17ـ سیف، علی اکبر (1379) ، روان شناسی پرورشی (یادگیری و آموزش) تهران، انتشارات آگاه
18ـ سیف، علی اکبر (1384)، روش تهیه پژوهشنامه، تهران انتشارات دوران
19ـ شاکر واقفی، آزاده (1379)، ارتباط منبع کنترل و ویژگیهای رفتاری دانش آموزان سال سوم راهنمایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
20ـ شاملو، سعید (1374)، بهداشت روانی، تهران انتشارات رشد
21ـ شریعتمداری، علی (1380)، روانشناسی تربیتی، تهران، انتشارات امیرکبیر
22ـ شلویری، گلرخ (1377)، بررسی رابطه ویژگیها و مکان کنترل مادر و فرزند با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر پایه چهارم ابتدائی شهر تهران در سال تحصیلی 76 ـ 75 پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده علوم تربیتی
23ـ شولتز (1998) نظریه شخصت، ترجمه یحیی سید محمدی (1377)، چاپ اول، تهران انتشارات نشر نما
24ـ فراهانی، محمد نقی (1377)، نظریه یادگیری اجتماعی راتر
25ـ فراهانی، محمد نقی (1378)، روانشناسی شخصیت، نظریه، تحقیق، کاربرد، دانشگاه تربیت معلم
26ـ فرگوسن، جرج تاکانه، یوشیتو (1383)، تحلیل آماری در روان شناسی و علوم تربیتی، ترجمه علمی دلاور و سیامک نقشبندی، تهران نشر ارسباران
27ـ کریمی، یوسف (1374)، روانشناسی شخصیت، چاپ چهارم، انتشارات پیام نور
28ـ کیخائی، علیرضا (1374)، بررسی رابطه منبع کنترل، عزت نفس و معدل سال اول دانشجویان دختر پایه دوم مراکز تربیت معلم استان سیستان و بلوچستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
29ـ لطف آبادی، حسینی (1378) روانشناسی رشد 2 نوجوانی و بزرگسالی، چاپ اول، تهران انتشارات سمت
30ـ لطیفی، نرجس (1384) بررسی رابطه شیوههای فرزند پروری با خود تنظیمی در دانش اموزان دختر دوره متوسطه: پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
31ـ ماسن و همکاران (1986)، رشد شخصیت کودک، ترجمه مهشید یاسایی، 1383، چاپ چهارم، تهران مرکز
32ـ مدنی، مریم (1384) بررسی رابطه سبک تربیت خانوادگی و سبک مدیریت مدیران منطقه 16 آموزش و پرورش شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
33ـ معنوی پور، داوود و پیر خائفی، علیرضا (1384)، روشهای پژوهش در علوم رفتاری، تهران انتشارات دواوین
34ـ مهرافروز، حجت الله (1378) بررسی رابطه بین نگرش نسبت به شیوههای فرزند پروری مادر (اقتدار منطقی، استبدادی، آزادگذاری) با مکان کنترل و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پسر پایه چهارم ابتدائی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده علوم تربیتی
35ـ میرزائی، شکوفه (1382) بررسی رابطه شیوههای فرزند پروری با انگیزه پیشرفت تحصیلی دختران دوره راهنمایی منطقه 6 شهرستان تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
36ـ میرزائی تهرانی، شکوفه (1379) رابطه موضع کنترل (درونی ـ بیرونی) با عزت نفس دختران سال سوم دبیرستانهای شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، روان شناسی تربیتی، دانشگاه ازاد واحد تهران مرکز
37ـ نادری، عزت اله و سیف نراقی، مریم (1373)، روش تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی با تاکید بر علوم تربیتی، انتشارات بدر
38ـ وزیری، شهرام و همکاران (1383)، روش تنظیم و گزارش پژوهش در روان شناسی و علوم تربیتی تهران، نشر روان
بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله رابطه بین شیوه های فرزندپروری، با مکان کنترل در دانش آموزان تحت word
1- Baron, R.D 8 Byrne, D. (1991). SOCial Psychology: understand ding human interaction. Fifthedition, U.S.A. Simon and Schuster
2- Baumrind , D. (1971). Current Patters of Parental authority DeveloPmental Psychology MonograPh , 4,1-
3- Baumrind , D. (1991). The ifluence of Parenting style on Adolescent Competence Use. Journal of EarlyAdolescence , 11,56-
4- Berndt, T.s-(1992)child DeveloPment. London: Brown and Benchmark Publishers
5- Cook , J.L. (1995).Family characteristics and locus of control in reletion to adolescent employment and Job satisfaction. Humanisties and social sciences, 56 , (3-A)
6- DunloP,R.,Burns , A.8 Bermigham , S.(2001).Parent- childrelations and adolescent self – image following divorce: A loyear study. Journal of you thand adolescence , 30 , (2) , 117-
7- Glasgow , k.L. , Darnbusch , S.M., Troyer,L., Steinberg , L. , and Ritter , P.L.(1997). Parental styles , adolescent’s attributions , and educational out comes in nine heterogeous high schools. Child DeveloPment, 68, (3). 507-
8- Hetherington , M.8 Porke , R.D. (1993).Child Psychology. Fourth Edition Mcgrow Hill Book company
9- Janssens , J.M.A.M.(1994).Authoritarain childrearing, Parental locus of control , and the childs behaviorstyle. International Journal of Behavioral Derelopment of locus of control in early adolescence. International Journal of Behavioral Development 17 , (3) , 488-
10- krampment , G.(1989) Perceived Child rearing practices and the development of locus of control in early adolescence. International Journal of Behavioral Development 12,(2) , 177-
11- Lamborn , S.D. Mounts , N.S., steinberge , L. 8Dornbusch , S.M. (1991). Authoritative , authoritarian , indulgent , and neglectful families. Child Development , 62, 1049-
12- Maccoby. E.E. (2000). Parental and its effects on children: onreading and misreading behavior genetics. Annual Review of Pyschology
13- Shaffer , D.R. (1996). Development Psychology childhood and adolescence. Fourth Edition Univesity of Georgia: A Brooks/ cole Pub lishing company
14- Shaffer (2000). Social and Personality Development. Wads worth , Thomas learning. University of Georgia
15- Shapiro , D.H.8schwarz , C.E. (1996). Controlling ourselves controlling our word. American Psychologist , 51 , (12), 1213-
16- sprintball , N.A.8collins , A.W.(1999)Adolescent Psychology aDevelopmental view. Third Edition Flill , Inc. Mcgraw
مقاله:
1- احقر، قدسی، (1385)، بررسی نقش عوامل خانوادگی در میزان سازش یافتگی عاطفی و اجتماعی و آموزشی دانش آموزان مقطع راهنمایی سراسر کشور، مجله علوم روانشناختی و 85، 19، 5، 256-
2- بشارت، محمدعلی؛ بشاش، لعیا و قاسمی پور، یداله ، (1384)، رابطه شیوه های فرزندپروری با شخصیت نوجوانان، مجله علوم روانشناختی، 84، 4، 13 ، 65-56
3- پاکدامن، شهلا (1383)، بررسی ارتباط بین دلبستگی و جامعه طلبی در نوجوانی ، مجله علوم روانشناختی، 3، 9، 49-25
صادقی، منصورالسادات و حیدری ، محمود (1384)، بررسی سلسله مراتب نظام ارزشی نوجوانان دانش آموز در شیوه های فرزندپروری مختلف، مجله خانواده پژوهی، 3، 1، 254-239
گفتار اول
خانواده
یکی از عوامل مهم و مؤثری که در رشد و تکامل انسان نقش اساسی دارد خانواده است ، محیط خانواده اولین و بادوام ترین عاملی است که در رشد شخصیت افراد تاثیر می گذارد ( شریعتمداری ، 1367 ) زیرا تنها در خانواده است که کودک نخستین چشم انداز را از جهان پیرامون خود بدست می آورد و احساس وجود می کند یعنی می آموزد چگونه غذا بخورد ، لباس بپوشد ، حرف بزند ، معاشرت کند ، همکاری کند . محبت و احترام روا دارد و همچنین در خانواده است که به آداب و رسوم ملی ، مراسم دینی ، وظایف فردی و حدود اختیارات و مسئولیت ها پی می برد ( پارسا ، 1372 )
در واقع خانواده اولین نهاد و کانونی است که محیط امن و مناسب برای رشد کودک فراهم می کند ، خانواده نه تنها در رشد تک تک انسانها می تواند مؤثر باشد بلکه می تواند جامعه ای سالم بسازد ، زیرا خانواده کوچکترین جزء اجتماع است و اجتماعی که از خانواده سالم تشکیل شده باشد مسلماً اجتماعی سالم خواهد بود لذا برای رسیدن به رشد و تکامل و بهبود وضع اجتماعی ، تلاش برای بهبود خانواده و افراد آن مهمترین مساله است ( شافر[1] ، 1966 )
در قرن بیستم توصیه هایی ، درباره اهمیت محیط درون خانواده برای اجتماعی شدن کودکان به عنوان بخشی از نظریه های روان شناختی مطرح شد . تقریباً از دهه 1920 تا 1960 نظریه های یادگیری رفتار گرا حاکم بودند که کودکان را به منزله لوح سفیدی می دانستند و قدرت والدین برای آموزش آنها به طور خوب یا بد بعنوان عامل اصلی قلمداد می شد . نظریه های روان کاوانه بر اهمیت تجربه اولیه خانواده در تعیین پیامد اضطراب های درونی ، ساز و کارهای دفاعی و اجتماعی شدن ارزشها تاکید می کرد . در دهه اخیر هنگامیکه انقلاب شناختی بوجود آمد و نظزیه های یادگیری به عنوان نظریه یادگیری اجتماعی ـ شناختی بازنگری شد ، به نقش فعال کودکان به عنوان یک عامل مهم در اجتماعی شدن خودشان ، تاکید فزاینده ای شد . در حال حاضر ، بر نقش ادراک ها و مفاهیم دو سویه کودک و والد در زمینه خواست ها و تصمیمات همدیگر به عنوان تعیین کننده تاکید روزافزونی می شود ، اما هیچکدام از این تغییرات نظری به طور عمده ، این فرض اساسی را که والدین تاثیر قدرتمندی بر رشد و ویژگیهای کودکان و سرپرستی زندگی کودکانشان دارند ، تحت تاثیر قرار نداده است ( مک کوبی[2] ، 2000 )
واضح است که کودکان چیزهای زیادی را از طریق تجربیات روزمره شان در تعامل با دنیای اجتماعی و فیزیکی یاد می گیرند ، آنچه یاد گرفته می شود در ژنها وجود ندارد و هیچگونه برنامه سازماندهی شده ندارد و بر طبق یک برنامه زمان بندی شده خاص در درون متن اجتماع رخ می دهند در اینجاست که والدین در آن نقش ایفا می کنند ( مک کوبی ، 2000 )
از آنجا که خانواده خود یک واحد اجتماعی است ، و ارزشها و معیارهای اجتماعی از طریق آن به کودک منتقل می شود به عنوان یک واسط از لحاظ تاثیر محیط اجتماعی بر کودک اهمیت فراوانی دارد . به سخن دیگر ، چون خانواده کانون تولد و زایش فرزند است و پیش از وی شکل گرفته است ، تا مرحله ای که فرزند به آگاهی و شعور کافی برسد ، خواه نا خواه در تعیین سرنوشت ، ساختمان روحی و نوع جهان بینی و طرز تفکر وی که خود برگرفته از محیط اجتماعی است تاثیر فراوان دارد ( احدی ، محسنی ، 1378 )
همانطور که گفته شد پی ریزی رفتار فردی در خانواده شکل می گیرد ولی این نکته قابل توجه است که اگرچه همه والدین طالب سعادت و نیک بختی فرزندان خود هستند و با کوششها و زحمات فراوان سعی می کنند نیازهای مادی و معنوی کودکان را تا آنجا که ممکن است به بهترین نحو تامین نمایند ؛ اما متاسفانه اغلب اوقات به علت عدم آگاهی از شیوه های صحیح تربیتی ، تلاششان بی نتیجه مانده ، یا حتی نتیجه معکوس به بار می آورد ( احدی ، محسنی ، 1378 )
خانواده بنادی ترین نهاد اجتماعی در تمدن بشر است که از دیر باز مورد توجه بسیاری از اندیشمندان علوم مختلف بویژه جامعه شناسان بوده است . اهمیت خانواده به عنوان کانون اصلی زندگی فردی و اجتماعی ، نقش و کارکرد آن در تکوین رشد و تعادل شخصیت و کنش های فردی ، چگونگی هویت فردی و اجتماعی و همچنین روابط تنگاتنگ و بلند مدت اعضای خانواده است ( قدسی احقر ، 1384 )
مسائل نوجوانان یکی از مشکلات قابل توجه عصر ماست ، فاصله ای که بین نسل قدیم و نسل جدید از لحاظ افکار ، اندیشه ها و عواطف و احساسات وجود دارد زمینه ساز برخوردها و ناسازگاریهایی بر خلاف خواست هر دو طرف شده است . بدین معنا که پدران و مادران از نوجوانان انتظاراتی دارند که به سبب احساسات تند و حساس فرزندان ، اغلب آن انتظارات برآورده نمی شود . جوانان نیز از جامعه و والدین خود توقعاتی دارند که به جهت اختلاف سنی و تغییراتی که در محیط و اندیشه ها پدید آمده ، انجام آن توقعات ، بر سالخوردگان مقدور نیست . این فاصله بین والدین و فرزندان با گذشت زمان روز به روز بیشتر و شکاف بین آنها عمیق تر شده است به نحوی که پدران ، فرزندان را بی بند و بار ، بی علاقه ، بی ایمان معرفی می کنند و در مقابل ، فرزندان ، والدین خود را افرادی بی خبر ، خرافاتی و کهنه پرست می دانند ( احدی ، محسنی ، 1378 )
ابعاد شیوه های فرزند پروری[3]
بیشتر محققان ویژگیهای کلی را برای تعاملات بین والد ـ کودک بر حسب ابعاد والدینی تعریف کرده اند . والدین در اینکه چگونه رفتار می کنند یا ابعاد والدینی خاص را کجا به کار می برند ، وابسته به رفتار متفاوت فرزندان هستند ( برنت[4] ، 1992 )
شیوه های والدین ، غالباً بر حسب تعامل دو بعد رفتاری آنها متصور می شود بعد اول : به بررسی رابطه عاطفی ‹‹ گرم بودن [5]›› با کودکان می پردازد و حدود آن از رفتاری پاسخده[6] ، پذیرا و کودک محور آغاز می شود و به رفتاری بی توجه و طرد کننده که مرکز آن بر نیازها و امیال والدین گذاشته شده است ختم می شود . بعد دوم : ‹‹ کنترل[7]››والدین بر کودک را بررسی می کند و از رفتاری نحدود کننده تا روشی آسان گیر و بی ادعا متغییر است و در آن برای رفتار کودک محدودیت های مختصری منظور شده است ( هتر ینگتون و پارک[8] ، 1993 )
بعد گرم بودن والدین
بلکی ( 1981 ؛ به نقل از سانتروک و یوسن[9] ، 1992 ) بیان می کند که گرم بودن مؤثرترین بعد والدین در دوران نوزادی است ؛ آن نه تنها کنش روانشناختی سالم را در طول دوره رشد پرورش می دهد ، بلکه شالوده اساسی تجربیات آینده در آن قرار می گیرد . والدین گرم ، کسانی هستند که اغلب با نوزادانشان سخن می گویند و کوشش می کنند کنجکاوی آنها را برانگیزانند و به آنها کمک کنند تا راه حل مثبتی را برای ایجاد دلبستگی عاطفی امن بوجود آورند ( شافر ، 1996 ) . والدین گرم ، والدین پاسخگو و تحسین کننده هستند ، آنها نسبت به نیازهای فرزندانشان حساس هستند ، حامی صمیمی تلاش ها و کوشش هایشان هستند و به طور گسترده ای به تفکرات ، احساسات و اعمال فرزندانشان علاقمندند ( شیفر ، 1959 ، به نقل از کیمل و وانیر ، 1985 ) . والدینی که گرم هستند از تشویق و پاداش استفاده می کنند و انتقاد خیلی کمی از فرزندانشان می کنند ، به ندرت آنها را تنبیه کرده و از آنها غقلت نمی کنند . والدین پاسخگو و گرم افرادی هستند که اغلب به کودکانشان لبخند می زنند ، جایزه می دهند ، تشویق می کنند و صمیمیت زیادی با آنها دارند و در عین حال ، آنها وقتی که کودک رفتاری بد انجام می دهد از او انتقاد می کنند ( سانتروک و یوسن ، 1992 ) . بورای ( 1987 ؛ به نقل از دکودیک و میوز ، 1997 ) بیان می کند که والدین گرم و مهربان ، ارزیابی های مثبتی از فرزندان خود می کنند ، آنها از فرزندانشان حمایت عاطفی می کنند که باعث می شود ، فرزندان احساس ارزش بکنند که پایه خودپنداره است . والدین گرم به نیازها و خواسته های فرزندشان پاسخ می دهند ، به آنها پداش می دهند ، تشویق و تحسین می کنند ، مسئولیت پذیر ند و عواطف مثبتی را نسبت به کودکانشان ابراز می کنند ، آنها هنگامیکه فرزنداشان تکلیف سختی را انجام می دهند به آنها پاداش می دهند و محیط خانه را محیطی دلپذیر و شاد می کنند ، افرادی که در چنین شرایطی رشد می یابند ، نسبت به نیازهای دیگران حساس و مسئول هستند . همانگونه که والدینشان در برابر نیازهای آنها مسئول هستند ( برنت ، 1992 )
بعد کنترل
دومین بعد مهم والدین ، کنترل است . هیچیک از والدین نمی خواهند تا فرزندشان خارج از کنترل او باشد . این بعد از فرزند پروری نسبت به بعد ‹‹ گرم بودن ›› پیچیده تر است زیرا هیچیک از نفاط انتهایی این بعد پسندیده و مطلوب نیست ( برنت ، 1992 )
برای هدایت کودکان به سوی رشد مثبت اجتماعی ، عشق و علاقه والدین به تنهایی کافی نیست . برای اینکه کودکان بتوانند افراد با کفایتی در اجتماع باشند و صلاحیت فکری پیدا کنند ، مقداری کنترل از جانب والدین ضروری است . در هر حال باید به خاطر سپرد که هدف غایی پرورش اجتماعی ، خودگردانی است نه تنظیم توسط عوامل خارجی . هرگونه افراط در آسان گیری یا محدودیت توسط والدین به رشد ناقص پرورشی در کودکان منجر می شود ( هترینگتون و پارک ، 1993 )
اغلب تحقیقاتی که در زمینه فرزند پروری انجام شده است ، والدین را تشویق می کنند تا کنترل ثابت و در عین حال انعطاف پذیر داشته باشند ، آنها کودکانشان را نباید با کنترل سخت از خانه فراری دهند و یا آنها را در حصار بسته قرار نگاه دارند . کنترل والدین می تواند بسیار محدود کننده و سخت گیرانه یا بسیار آزاد گذارنده یا سهل گیرانه باشد . اما توصیه اینکه ، والدین حد وسطی را انتخاب کنند خیلی مشکل است زیرا آنها نمی توانند به سادگی حدی بین سخت گیری و آزادگذاری در نظر بگیرند ( برنت ، 1992 )
جنبه های مثبت کنترل والدین
چهار شکل از کنترل والدینی که در اینجا ذکر می شود می تواند اثرات مثبتی بر رفتار و بالندگی کودک داشته باشد
الف ) ــ تنظیم مجموعه ای از انتظارات بالا برای کودکان و آموزش آنها برای برآورده کردن این انتظارات :
والدین برای کنترل مناسب فرزندان برای آنها انتظارات بالایی را در نظر می گیرند و آنها را آموزش می دهند تا به این انتظارات دست یابند ( مک کوبی ، 1980 ؛ نقل از برنت ، 1992 )
این انتظارات باید با آموزش همراه بوده و واقعی و مناسب با سن فرد باشند . والدینی که از کودکانشان انتظار دارند تا روشهای مورد پذیرش جامعه را انجام ندهند باید در نظر داشته باشند که در این صورت کودکان آنها دچار مشکل می شوند . تنظیم مجموعه ای ازانتظارات بالا و متناسب با سن ، باعث کاسته شدن اظطراب در کودکان می شود . به عنوان مثال : والدین نباید انتظار داشته باشندکه یک کودک دوساله به مدت یک ساعت در مطب یک دکتر بنشیند و کاری انجام ندهد
ب ) ــ تاکید مداوم بر نقش
والدین نه تنها باید برای رفتار فرزندانشان معیارها و قوانینی وضع کنند بلکه باید به طور مداوم این قوانین را اعمال کرده و بر آن نظارت کنند . تاکید مداوم بر قوانین جنبه مثبتی از کنترل والدین است . حتی یک کودک دو یا سه ساله اغلب موارد هنگامیکه مادرش به طور مداوم ، قوانین را به او گوشزد می کند از آن قوانین و معیارها ، اطاعت می کند . مادرانی که در اعمال قوانین ثابت هستند ؛ کودکانی دارند که خود کنترل بیشتری را نشان می دهند . تاکید مداوم بر قوانین در دوره نوجوانی و اواسط کودکی بسیار مهم است
ج ) ــ ارتباطات بازبین کودکان و والدین
یکی دیگر از جنبه های مثبت کنترل والدین ، برقراری ارتباطات بازبین والدین و فرزندانشان است . والدینی که به ارتباطات باز ارزش می گذارند ، دلایل وضع قوانین را تشریح می کنند و به فرزندانشان اجازه می دهند در مورد قوانین ، بحث کنند و عقایدشان را در مورد آنها بیان کنند . آنها ، علاقمندند تا بدانند ، چگونه فرزندانشان آنها را ، درک و احساس می کنند و آماده هستند تا دلایل آنها را بپذیرند . آنها می خواهند تا دیدگاه خود را در مورد فرزندانشان توصیف کنند و به نظرات آنها گوش فرا دهند و به این صورت فرایند اجتماعی شدن به آرامی شکل می گیرد ( مک کوبی ، 1980 ؛ نقل از برنت ، 1992 )
د ) ــ اِعمال مدیریت موقتی
جنبه چهارم از کنترل مثبت ، مدیریت موقتی نام دارد . اغلب والدین می توانند موقعیت هایی را که در آن کنترل فرزندانشان مشکل است را تشخیص داده و به نحوی آن را شکل دهند که رفتار کودکانشان به طور مناسبی بروز کند . بعنوان مثال : فرض کنید که مادری به همراه فرزند دو ساله اش برای خرید به فروشگاه می رود ، فرزندش با رسیدن به هر چیزی از مادرش می خواهد تا آن را برایش بخرد ، مادرش به اوبی توجهی کرده و به او نه می گوید . کودک پا فشاری کرده و باعث عصبانیت مادر می شود که این نوعی تعارض را بین مادر و فرزند ایجاد می کند . یکی از راههای مقابله با این وضعیت این است که مادر قبل از رفتن به فروشگاه ، همراه خود مواد خوراکی ، اسباب بازی یا کتاب همراه ببرد و هنگامیکه در داخل فروشگاه چیزی را می خواهد ، به او مواد خوراکی برای خوردن و یا کتاب برای خواندن و نگاه کردن و یا اسباب بازی برای بازی کردن به او بدهد تا زمانی که خرید تمام شود . که به دنبال آن درخواست کودک کمتر می شود و با این نوع از مدیریت موقعیتی ، مادر می تواند از ایجاد تعارض ناخواسته جلوگیری کند
جنبه های منفی کنترل والدین
منفی ترین شکل کنترل والدین اعمال قدرت[10] است که شامل استفاده از تنبیه بدنی ، زور یا محرومیت از امتیازات برای کنترل کردن رفتار و رفتار بد است ( هافمن ، 1970 ؛ به نقل از برنت ، 1992 )
هنگامیکه والدین ، اعمال قدرت را به کار می برند ، آنها به توانایی اشان در تنبیه کودکان و ترس کودک از تنبیه ، تکیه می کنند ، اینگونه والدین نه دلایل خود را برای قوانین و معیارهای رفتاری توضیح می دهند و نه دلایلشان را برای تنبیه بیان می کنند که در این صورت ، آنها فرصت ها را برای افزایش فهم کودک از قوانین و ارتقاء رشد خودگردانی که وابسته به این فهم است از دست می دهند . با انتخاب نظام اعمال قدرتی ، والدین می گویند ‹‹ شما مجبورید از این قانون اطاعت کنید به دلیل اینکه من می گویم و اگر شما این کار را نکنید تنبیه خواهید شد ›› والدین اغلب ، از اعمال قدرت به این دلیل استفاده می کنند که آنها می خواهند تا عصبانیت در مورد کودکان را به صورت یک روش جسمانی بیان کنند . آنها همچنین بر این باورند که باید کودکی را که با رفتار بدش آنها را عصبانی کرده ، بزنند و اعمال قدرت یک روش مؤثر اجتماعی است ( پاترسون ، 1982 ؛ نقل از برنت ، 1992 )
والدین می توانند ، اطاعت فوری را از کودکانشان با استفاده از اعمال قدرت به دست آورند ، اما در بلندمدت این روش غیر مؤثر و حتی مضر است ( لیتون و زویرنر ، 1975 ؛ نقل از برنت ، 1992). ماسن و همکاران ( ترجمه یاسایی ، 1373 ) در مورد تأثیر روشهای بالا چنین گفته اند : با توجه به روشهای مختلفی که والدین در کنترل رفتار کودکان به کارمی برند ، تأثیرات این کنترل کردن ها بر کودکان متفاوت است . سه طبقه کلی در مورد روشهای منضبط کردن کودکان به طور جامع مورد توجه قرار گرفته است : اعمال قدرت یا توسل به زور ، روشهای استنتاجی مانند : توضیح و محروم کردن کودک از محبت ؛ روش اعمال قدرت شامل : تنبیه بدنی ، فریاد زدن و محروم کردن کودک از امتیازات و پاداشهای ملموس است . به طور کلی چنین روشهایی ، بر کنترل والدین نسبت به چیزهایی که کودک می خواهد و بر قدرت بدنی برتر والدین ، تأکید دارد . برعکس روشهای استنتاجی شامل : استدلال ، جایزه دادن و توضیح کارهای کوچک برای دیگران است . چنین روشهایی متکی به ارتباط بین والدین و کودک و توانایی کودک ، در درونی کردن و درک علت خواسته والدین است . محروم کردن از محبت شامل تنها گذاشتن کودک ، اظهار ناامیدی کردن و نادیده گرفتن کودک است . این روشها بر اساس نیاز کودک به تأیید و محبت والدین است و کودک را تهدید می کنند که ممکن است دست کم موقتاً ، محبت والدین را از دست بدهد . تاثیرات این روشهای منضبط کردن کودک به دلایل بسیار پیچیده ای است . اول اینکه تلاش در منضبط کردن کودک ، زمانی بیشترین تأثیر را دارد که کودک و والدین رابطه گرمی داشته باشند . غالب والدین ، ترکیبی از روشهای مختلف را به کار می برند . مثلاً خانواده ها از لحاظ اینکه تا چه اندازه بر اعمال قدرت در برابر استنتاج ، تکیه می کنند با هم فرق دارند ولی کمتر خانواده ای است که از هر یک از این روشها قدری را به کار نبرد . دوم اینکه نوع روشی که به کار می برد تا اندازه ای به پاسخ کودک به تلاش های اولیه صورت گرفته در تربیت اوبستگی دارد . به طور کلی ، ابتدا والدین به سرزنش های ملایم و توضیحات اندک متوسل می شوند ، اگر این رفتار در کودک تاثیر گذار نبود ، به تدریج روشهای اعمال قدرت را به کار می برند ( صص 447 ـ 446 )
بعد ‹‹ تعهد ››[11] ( دخیل شدن ) والدین
در تحقیقات مربوط به ابعاد والدین ، بیشترین تأکید بر روی دو بعد ‹‹ گرم بودن ›› و ‹‹کنترل ›› صورت گرفته است و بعد سوم والدینی که مک کوبی و مارتین آن را تعهد می نامند ، کمتر مورد توجه قرار گرفته است . تعهد والدین می تواند با توجه به نگرشها و رفتارهایشان تعریف شود . در نگرشها ، والدین باتعهد بالا تمایل دارند که کودک محور باشند . آنها برای تعامل با فرزندان خود وقت می گذارند ، که این تعاملات از نشانه های رفتاری تعهد است . تعهد با دیگر ابعاد والدین همپوشی ندارد . والدین با تعهد بالا ، هنگامیکه با فرزندانشان تعامل می کنند ، می توانند گرم و پذیرنده و یا سرد و طرد کننده باشند ، این والدین همچنین می توانند از شکل های کنترل دلخواه یا نا مطلوب استفاده کنند ؛ در واقع ، تعهد بالا معمولاً به جنبه های مثبت و گرم کنترل مربوط می شود . یک جزء مهم در والدین گرم ، پاسخگو بودن والدین به نیازهای کودکان است ( برنت ، 1992 ) . والدین ‹‹ غیر متعهد ›› کسانی هستند که زمان کمی را با فرزندانشان می گذرانند و نمی توانند زیادپاسخگو باشند . به این دلیل که اغلب موارد ، هنگامیکه فرزندانشان به آنها نیاز دارند در کنارشان نیستند . این والدین نیازهای خود را برتر از کودکان می دانند و اغلب کودکانی دارند که تکانشی و پرخاشگرند
نوجوانانی که دارای والدین غیر متعهد هستند ، اغلب بزهکار و الکلی بوده و فاقد هدف های بلند مدت هستند ، آنها به نظر می رسد به فرزندانشان دلبستگی ندارند ، به این دلیل که آنها کسانی هستند که نمی خواهند والدین باشند ( برنت ، 1992 )
الگوهای باوم ریند در مورد شیوه های فرزند پروری