پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی و نقد عقاید زرتشتیان در توحید، نبوّت، معاد از منظر قرآن تحت word

 پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی و نقد عقاید زرتشتیان در توحید، نبوّت، معاد از منظر قرآن تحت word دارای 157 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی و نقد عقاید زرتشتیان در توحید، نبوّت، معاد از منظر قرآن تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی و نقد عقاید زرتشتیان در توحید، نبوّت، معاد از منظر قرآن تحت word

مقدمه ;;

فصل اول : کلیات تحقیق:(28-4)

1-بیان مسأله;;

2-علت انتخاب موضوع و اهمیت و فایده آن ;

3-تاریخچه و پیشینه پژوهش;

4-سؤالات پژوهش ;

5-فرضیه های پژوهش;;

6-روش پژوهش ;;;;

7-ساختار پژوهش ;;;;

8-محدودیت‌ها و مشکلات و موانع پژوهش ;;;;

9-شرح حال اشوزرتشت ;;;;;

1-9-1-ولادت زرتشت ;;;;

1-9-2-پدر، مادر، فرزندان و همسران زرتشت;;

1-9-3-نام‌های زرتشت ;;;;;

1-9-4-زادگاه و موقعیت جغرافیایی و سکونت زرتشت ;;;;

10-اوستا و بخش‌های آن ;;;;

11-آداب و رسوم ;;;

1-11-1-جشن نوروز ;;

1-11-2-جشن سده ;

1-11-3-جشن مهرگان

1-11-4-جشن تیرگان ;;;;

1-11-5-چشن گاهنبار ;;;;

12-فَرَوَهَر ;;;;;;;;

13-رسالت زرتشت;;;;;

14-زرتشت در قرآن و احادیث;;;;;

فصل دوم: توحید:(74-36)

2-مفهوم توحید;;;;

2-1-توحید در لغت ;;

2-2-توحید در اصطلاح ;

2-3-نگاهی به عقاید زرتشتیان در توحید ;;

2-3-1-ثنویت زرتشتی

2-3-2-نظر محققین درباره توحید در دین زرتشت ;;

2-3-3-خدا در گاتاها (اهورامزدا) ;;;

2-3-4-نام‌ها و صفات اورمزدیشت ;;

2-3-5-آتش و قبله در زرتشت ;;

2-3-6-نسبت آتش پرستی ;;;

2-3-7-نقش ایزدان ;

2-3-8-نیروهای شرّ ;;;

2-3-9-مفهوم ذات متعال اهورامزدا ;;

2-3-10-توحید در قرآن ;;;;

2-3-11-نام‌های خداوند در قرآن ;;;

2-4- اشتراکات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در توحید ;;;

2-4-1-توحید ذاتی ;;;

2-4-2-توحید در عبادت ;;;

2-4-3-توحید خالقیّت ;;

3-4- افتراقات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در توحید ;;

3-4-1-تفاوت الله با اهورامزدا ;;;;;

3-4-2-تفاوت شیطان با اهریمن ;;

3-4-3-اختلاف در عبادت، جهت، وقت ;;;

3-4-4-اختلاف در توحید ربوبیّت ;;

3-4-5-اختلاف در توحید افعالی ;;;

3-4-6-اختلاف در توحید صفاتی ;;;

 فصل سوم: نبوّت:(105-76)

3-مفهوم نبوّت;;;;

3-1-نبوّت در لغت ;;;;;

3-2-نبوّت در اصطلاح;;;;;;;

3-3-نگاهی به عقاید زرتشتیان در نبوّت ;;;;;;

3-3-1-سیمای زرتشت ;;;;;

3-3-2-توصیف عقاید زرتشتیان در نبوت ;;;

3-3-3-اهداف بعثت از نگاه زرتشت ;;;

3-3-4-انتخاب آزاد ;;;;;;;

3-3-5-اوصاف شخص رسول ;;;;;;

 3-3-5-1-بشر ;;;;;

 3-3-5-2-منتخب از بین مردم و هم زبان با قوم خویش;

3-3-6-ویژگی رسالت زرتشت ;;

 3-3-6-1-هدایت‌گری و دعوت به یگانه پرستی ;;;;;;;

 3-3-6-2-مبارزه با مفاسد و زشتی‌های رایج اجتماعی ;;;;

3-3-7-اعتقاد زرتشتیان درباره متن کتاب مقدس ;;

3-3-8-معجزه اشوزرتشت ;;;;;

3-3-9-ارهاصات (نشانه‌های پیش از نبوت در هنگام تولد یا بعد از آن);;

3-4- اشتراکات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در نبوّت ;;

3-4-1-پیامبر خدا ;;;

3-4-2-معجزه ;;;

3-4-3-دعوت مردم ;;;;

3-4-4-جهانی بودن دین ;;;;

3-4-5-اشتراک در توحید، نبوّت، معاد ;;;;;;

3-5- افتراقات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در نبوّت ;;;;

3-5-1-نوع معجزه ;;;;;;

3-5-2-پذیرش پیامبران گذشته ;;;;

3-5-3-زمان آغاز رسالت ;;;

3-5-4-تفاوت مراتب پیامبران در فضیلت ;;;;;

 فصل چهارم: معاد:(142-107)

4-مفهوم معاد ;;;;;;;;;;

4-1-معاد در لغت ;;;;;;;

4-2-معاد در اصطلاح ;;;;;;

4- 3- نگاهی به عقاید زرتشتیان در معاد ;;;;;;;;

4-3-1-مرگ ;;;;;;

4-3-2-مرگ در باور زرتشتی ;;;;

4-3-3-مرگ در باور اسلامی ;;;

4-3-4-مرگ در قرآن ;;;;;

4-3-5-مقایسه مرگ در باور اسلامی و زرتشتی ;;;;;

4-3-6-باور اشوزرتشت به جهان واپسین و آخر عاقبت جهان ;;;

4-3-7-برج سکوت ;;;;

4-3-8-غسل، دفن و آیین خاکسپاری;;;

4-3-9-آیات و روایات درباره معاد ;;

4-3-10-پل صراط یا چینوت ;;;;;;

4-3-11-پاداش و کیفر بهشت و جهنم و پیام زرتشت ;;;;

4-3-12-اعتقاد به روز جزاء ، بهشت و دوزخ ;;

4-4- اشتراکات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در معاد ;;;

4-4-1-وجود مرگ و فناناپذیری روح ;;;

4-4-2-غسل و کفن و دفن میّت ;;;

4-4-3-محاسبه اعمال بوسیله ترازو ;;;

4-4-4-پل یا صراط ;;;;

4-4-5-اعتقاد به روز جزاء ;;;;

4-4-6-بهشت و دوزخ ;;;;;;

4-4-7-منجی مورد انتظار ;;;;

4-4-8-خلود و جاودانگی ;;;

4-5- افتراقات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در معاد ;;;;

4-5-1-اختلاف در نام پل;;;;

4-5-2-شفاعت ;;;

4-5-3-برزخ ;;;;;

4-5-4-نام فرشته مرگ ;;;

4-5-5-نام منجی بشریت ;;;;;;

4-5-6-عمر دنیا ;;;;;;

4-5-7-نوع بهشت و جهنم ;;;;;

نتیجه گیری;;;;;;;

واژه نامه ;;;;;;;

 فهرست منابع   142

 1-   بیان مسئله

یکی از ادیان موجود در جهان دین زرتشت است که از آن به عنوان دین آسمانی نیز یاد شده است.  نام کتاب مقدس زرتشتیان اوستا و نام پیامبرشان اشوزرتشت می‌باشد

بین آموزه‌های اسلام و آیین زرتشتی قرابت‌‌‌های زیادی دیده می شود در اسلام خدا، شیطان، نیروهای شیطانی و ; است در زرتشت اهورا، اهریمن، ; وجود دارد

در اسلام فرشتگان هستند و در آیین زرتشت امشاسپندان و فروهرها

فرجام جهان در اسلام ظهور مصلح آخرالزمان، جهان آخرت، پل صراط است و در زرتشت ظهور سوشیانس، جهان آخرت، پل چینود که همه حکایت از اشتراک‌های زیاد این دو آیین آسمانی دارد

در این تحقیق عقاید زرتشتیان در سه اصل توحید و نبوّت و معاد مورد بررسی قرار گرفته و سپس با استفاده از  دیدگاه قرآن، اشتراکات و افتراقات دین زرتشت و اسلام در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است

2-  علت انتخاب موضوع و اهمیت و فایده آن

این تحقیق عقاید دین زرتشتی که دین ایرانیان باستان بوده و اکنون در حال انقراض و از بین رفتن است با اعتقادات دین اسلام مقایسه می‌شود، تا مشخص شود ایرانیانی که با دعوت پیامبر اسلام حضرت محمّد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) به اسلام گراییده‌اند با ایرانیانی که بر دین کهن ایرانی یعنی زرتشت پابرجا مانده‌اند در اصول اعتقادی مانند توحید، نبوت و معاد با هم چه اشتراکاتی دارند و تفاوت آنها در چه حدّی است

از آنجا که برای پذیرش هر دینی نیاز به تحقیق و تفحص است؛ و تحقیق و پژوهش در اصول اعتقادی ضرورت دارد، انگیزه‌ای شد تا در مورد یکی از ادیان زنده دنیا که دین زرتشتی می باشد و محل سکونت آنها کشورهای آسیایی و ایران خصوصاً استان یزد می‌باشد پژوهشی انجام شود

برای ایرانی مسلمان، مطالعه و بررسی آیین زرتشت و فلسفه و اخلاق آن فرصت مغتنمی است برای آشنایی و شناخت بیشتر اسلام؛ زیرا پیروان این دو دین بزرگ مانند دو رود خروشان در این سرزمین با هم تلاقی و تعامل بسیار داشته‌اند. شباهت‌ها و همسانی‌های این دو دین در عرصه باورها، ضرورت آشنایی عمیق‌تر مسلمانان از آیین زرتشت را ضروری‌تر می‌کند

این پژوهش برای آشنایی بیشتر مسلمانان با عقاید زرتشتیان کشورمان می‌باشد و نیز پاسخی بر سؤال دوران کودکی‌ام که زرتشتیان شهرمان چه عقایدی دارند که معلم زرتشتی من نمی‌توانست قرآن را تدریس کند و معلم دیگری در ساعت قرآن، در کلاس ما حاضر می‌شد

3- تاریخچه و پیشینه پژوهش

کتابی که امروز به عنوان کتاب دینی زرتشتیان با نام اوستا در دنیا مشهور است مجموعه‌ای از نمازها، سرودها، مراسم و آداب دینی است؛ آن قسمت از اوستا که به گاتها مشهور است پیام آسمانی اشوزرتشت می‌باشد

کتاب اوستا و ترجمه‌های آن از جمله گاتاها،سرود زرتشت، یسنا، یشت‌ها، ویسپرد و خرده‌اوستا ترجمه‌هایی به زبان فارسی هستند که ابراهیم پورداوود آن را به نگارش درآورده است همچنین گفتاری درباره دینکرد نوشته جواد مشکور عصر اوستا ترجمه مجیدرضی و گنجینه‌اوستا تألیف هاشم رضی، ارداویراف نامه تصحیح و ترجمه محمدمعین ما را با عقاید زرتشتیان آشنا می‌کند

الملل والنحل ابوالفتح محمد بن عبدالکریم شهرستانی، خرده اوستا ترجمه و تفسیر موبد اردشیر آذرگشسب ادیان بزرگ جهان نوشته هاشم رضی، آثار الباقیه ابوریحان بیرونی ترجمه علی‌اکبر داناسرشت، تاریخ جامع ادیان نوشته جان بی‌ناس، زرتشت پیغمبر ایران باستان اثر پرفسور ا. و. وجکسن کتاب‌ها‌یی هستند که به توصیف عقاید زرتشتیان پرداخته است

کتاب‌های المیزان علامه طباطبایی، معاد در قرآن آیت الله جوادی آملی، التوحید محمدبن علی بی بابویه شیخ صدوق، کتاب‌های خدمات متقابل اسلام و ایران، معاد، نبوت، عدل الهی نوشته شهید مرتضی مطهری در زمینه دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته و همچنین مقالاتی در مجلات تخصصی کلام، فصلنامه کلام اسلامی صباح، طهور تا حدی به این مطالب پرداخته است اما اثری که صرفاً این دو دین را در مورد اصول توحید و نبوّت و معاد مورد مقایسه قرار دهد و اشتراکات و افتراقات آن را بیان کند نوشته نشده است. در این اثر دیدگاه اعتقادی زرتشیان در حوزه توحید، نبوّت و معاد با دیدگاه اسلام که بیشتر برگرفته از قرآن است، مقایسه خواهد شد

 4- سؤالات پژوهش

سؤال اصلی : زرتشتیان درباره توحید، نبوّت، معاد چه اعتقادی دارند و دیدگاه قرآنی در این عقاید چیست؟

سؤال‌های فرعی پژوهش

1-    اشتراکات و افتراقات زرتشتیان در مورد توحید با دیدگاه قرآن چیست ؟

2-    اشتراکات و افتراقات زرتشتیان در مورد نبوّت با دیدگاه قرآن چیست ؟

3-    اشتراکات و افتراقات زرتشتیان در مورد معاد با دیدگاه قرآن چیست ؟

 5- فرضیه های پژوهش

فرضیه سؤال اصلی : عقاید زرتشتیان در توحید و نبوّت و معاد با دیدگاه قرآن رابطه قرابت و نزدیکی دارد

فرضیه سؤال‌های فرعی

1-    بین دیدگاه زرتشتیان و قرآن در مورد توحید ذاتی و خالقیّت قرابت و نزدیکی وجود دارد

2-    بین دیدگاه زرتشتیان در مورد نبی این اشتراک وجود دارد که هر دو پیامبر را بشر می دانند اما در نوع معجزه تفاوت دارند

3-    زرتشتیان درخصوص حتمیّت مرگ و حیات پس از آن با قرآن اتفاق نظر دارند اما درخصوص برخی مسائل مانند نام پل، نحوه محاسبه و غیره با هم اختلاف دیدگاه دارند

6- روش پژوهش

این پژوهش براساس روش توصیفی تحلیلی می‌باشد که سعی شده عقاید در عرصه توحید، نبوّت و معاد زرتشتیان از منابع خودشان استخراج و ضمن توصیف با منابع اسلامی مخصوصاً قرآن مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد

7- ساختار پژوهش

در فصل اول با عنوان “کلیات” به شرح حال اشو زرتشت و مباحث دیگر پرداخته شده است و نیز در ابتدای هر فصل به مفهوم شناسی و کلمات کلید پرداخته شده است. در فصل دوم عقاید زرتشتیان در توحید تبیین شده و سپس اشتراکات عقاید زرتشتیان با دیدگاه قرآن در توحید و در ادامه، افتراقات آن بررسی شده است

در فصل سوم، عقاید زرتشتیان در نبوّت و افتراقات و اشتراکات آن با دیدگاه قرآنی بحث شده است. در فصل چهارم، همین محورها در موضوع معاد پی گرفته شده است. و در ادامه نتیجه تحقیق حاضر، تبیین شده است.

8- محدودیت‌ها ، مشکلات و موانع پژوهش

از عمده‌ترین مشکلات این پژوهش در دسترس نبودن منابع دست اول زرتشتیان و آشنا نبودن با زبان سانسکریت بود که برای فهمیدن لغات دشوار آن زمان زیادی صرف شد. همچنین یکی از موانع پژوهش در منبع اصلی، یعنی اوستا بود که چند هات به عنوان سخنان اشوزرتشت بیان شده بود و بقیه کتاب توسط موبدان تفسیر شده بود که در اصل سخن پیامبر نبود که به عنوان سند قرار گیرد، بلکه سلیقه های شخصی افراد بود که به عنوان اعتقادات زرتشتیان به کتاب اضافه شده بود و یکی از محدودیت‌ها در این زمینه کم بودن ترجمه‌ها و مطالب علمی بود

9-شرح حال اَشوزرتشت

زرتشتیان پیامبرشان را اشوزرتشت می‌نامند چرا که اعتقاد دارند چکیده پیام‌هایی که پیامبرشان برای بشر آورده پیام اشویی است که بارها در گاتاها و در تمام اوستا نیز به این واژه اشاره شده است. و اشو یعنی پاک به معنی کامل کلمه « پاکی تن و روان و راستی و درستی و عشق اهورایی[1]

با توجه به منابع دینی زرتشتیان، اشوزرتشت در زمان پادشاهی لهراسب در مکانی به نام شهر رغه[2] یاری که در کنار دریاچه چیچست واقع بوده به دنیا آمده است. که ایرانیان و اکثر دانشمندان باور دارند که دریاچه چیچست همان دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی و شهر ارومیه امروزی می‌باشد. ونظریه‌ای که امروزه بیشتر طرفدار دارد این است که دریاچه‌‌ی چیچست دریاچه هامون یا آمودریا،می‌دانند، که آریایی‌ها در آنجا زندگی می‌کرده‌اند[3]

طبق مدارک تاریخی که مورخین ارائه کرده‌اند زرتشت تنها نوزادی بوده که موقع تولد خندیده است و این مسئله در بندهای 95-93 فروردین یشت، فرگرد19 وندیداد اشاره شده، مورخین یونانی نیز این مطلب را تأکید کرده‌اند و زرتشت در سن سی سالگی به پیامبری مبعوث می‌گردد[4]

 1-9-1- ولادت زرتشت

در اغلب کتاب‌ها بیان شده است که زندگی اشوزرتشت معلوم نیست و درباره زمان زرتشت از ششصد سال پیش از مسیح تا شش هزار پیش از مسیح اختلاف است. ولی محققین غالباً زمان زرتشت را ششصد سال قبل از مسیح می‌دانند [5]

آقای خورشیدیان نویسنده کتاب پاسخ به پرسشهای دینی زرتشتیان ، که خود یک جرّاح چشم و موبد هستند در صفحه 16 کتابشان این‌گونه می‌گوید

« چون همه پیامبران و بزرگان باستان زمانی که به دنیا آمده‌اند کسی خبر نداشته که این کودک در بزرگی به این پایه مینوی خواهد رسید و تاریخ زایش او مهم خواهد شد و در ضمن شناسنامه هم که وجود نداشت که تاریخ دقیق را ثبت کنند، به ناچار تاریخ زایش آنها را بعدها با توجه به شواهد حدس می‌زدند و یا از بستگان نزدیک پرسیده می‌شد. بنابراین نخستین روز زایش هیچ پیامبری مشخص نیست . در مورد مسیح که تولد او را اوائل دی ماه دانسته‌اند به خاطر اختلاف بین فرقه‌های مختلف مسیحی پنج روز را که کریسمس می‌نامند تا همبستگی ایجاد شود. همچنین در مورد تولد حضرت محمّد(صلّیالله علیه و آله و سلّم) بین پیروان مذهب شیعه و سنی هفت روز اختلاف است که آن را هفته وحدت می‌گویند تا موجب اتحاد و همبستگی شود.آنچه در تاریخ سنتی و در اوستا پیاپی آمده روز زایش اشوزرتشت خورداد از ماه فروردین که روز ششم فروردین می‌شود بوده است. از نظر ایشان محل زایش با تاریخ تولد پیامبر اهمیتی ندارد. مهم پیام پیامبر است و اثری که این پیام در سرنوشت مردم اثرگذار است.»[6]

تاریخ سنتی حیات زرتشت، چون با افسانه و اسطوره با اقبال محققان روبه‌رو نشده است، تاریخ‌گذاری با محاسبه ارقام و اعداد هم مانند تاریخ سنتی مشخص نیست پس باید حیات زرتشت را بر پایه کهنگی زبان گاتاها و یشت‌هایی که از تجدد طلبی زرتشتیان در امان  مانده‌اند تعیین کرد و از این طریق می‌توان زمان تقریبی حیات زرتشت را به دست آورد. و محققان با رعایت همین طریقه زمان نزدیک به او را برآورد کرده‌اند و اکثر محققان بر این باورند که زرتشت در حدود نیمه هزاره اول پ.م یا در حدود سده هفتم یا هشتم پ.م پا به عرصه وجود نهاده است[7]

 1-9-2-پدر، مادر، فرزندان و همسران زرتشت

پدر زرتشت پوروشسب و مادرش دوغدو از خانواده سپیتمه[8] یا اسپنتمان می‌باشد[9]

بر طبق تاریخ سنتی، زرتشت سه همسر برگزیده است؛ ولی در داستان‌ها فقط نام زن سوم او به نام هووی[10] مؤنث

هووَ به معنی دارنده گاو خوب از خانواده هوگوه[11] آمده که دختر فَرشوشتره[12] بود است[13]

نام دو همسر دیگر زرتشت معلوم نیست. به روایت سنتی یک پسر به نام ایَست و استَرَه[14] و سه دختر به نام‌های تریتی، فرین و پورچیستا از همسر اول زرتشت می‌باشند. اُروَتدنَرو خورشیدچهر از فرزندان همسر دوم زرتشت هستند. و هوشیدرو هوشیدر ماه و سوشیانت سه پسری هستند که فرزندان هووی، همسر سوم زرتشت می‌باشند که در آخرالزمان ظهور خواهند کرد[15]

1-9-3- نام‌های زرتشت

نام حقیقی زرتشت آن‌گونه که در گاتاها آمده زرتوشتره اسپیتامه است. (یسناهات 29 بند8) یونانیان زرتشت را زروآستر می‌نامند و بر این باورند که این نام از کلمه آستر یا استر (ایستار) به معنی ستاره مشتق شده و مفهوم آن ستاره شناس بوده است. زولستر شرق شناس آلمانی نام زرتشت را صاحب شتر زرین تفسیر می‌کند

یوستی، محقق آلمانی این نام را مرکب از زر به معنی زرین و استر یا ستاره دانسته و آن را ستاره زرین بیان می‌کند. ماکس مولر دانشمند آلمانی الاصل استاد آکسفورد صاحب شتر جسور تفسیر می‌کند. جکسون، دانشمند انگلیسی معنی این نام را دارنده شتر پیر یا خشمناک می‌داند. بویس، مستشرق انگلیسی نام زرتشت را آنکه شتر می‌راند یا آنکه شتر را اداره می‌کند تعبیر کرده است[16]

مارتین هاوگ، مستشرق آلمانی بر این باور است که این کلمه در اصل جارات-اوتارا بوده است که به سانسکریت ستایش کننده عالی معنی می‌دهد. بارتولومه در ابتدا بر این باور بود که نام زرتشت ترکیبی از دو کلمه زرت و اشترا بوده و آن که به آبادانی مرتع تمایل دارد معنی می‌دهد ولی بالاخره معتقد می‌شود که نام زرتشت از کلمه شتر مشتق شده است او می نویسد بنیانگذار مذهب ایرانی یک نام کاملاً وطنی و خانه درآمد دارد و اتفاقاً به همین جهت باید آن را اصیل دانست .اعراب نام زرتشت را زر-وشت یا سلطنت زرین تفسیر کرده‌اند

بالاخره محققین زرتشتی نظیر آذرگشسب و پوروالا چنین تعبیر می‌کنند که نام اصلی زرتشت اسپیتامه بوده و هنگامی که به پیغمبری مبعوث گردیده، لقب زرتشت به او اعطا شده است. این نام ترکیبی از اوش به معنی سوزاندن و درخشیدن، و زر به معنی زرین و طلایی است. گاو وحشی در بین هندوان اوشترا نامیده می‌شود زیرا دارای رنگ سوخته است از این توجیه نتیجه می‌گیرند که زرت اوشتر یعنی کسی که چهره‌اش از نور خدا درخشان است و به عبارت دیگر هاله‌ای از نور بر گرد چهره اوست. در تصاویری که از زرتشت ارائه می‌شود این نظر منعکس گردیده، و او را چون مقدسین مسیحی و امامزاده‌های ایرانی، با هاله‌ای از نور نقّاشی می‌کنند

آذرگشسب(Azar Goshasb) می‌نویسد

« اسفتمان پس از رسیدن به مقام پیمبری با کنیه زرتشت مفتخر گردیده بنابراین سخنی نامعقول است اگر بگوییم پیمبر پس از رسیدن به چنین مقام والای روحانیت، به لقب دارنده شتر پیر یا زردرنگ، مفتخر گردیده است او به غربیان انتقاد می‌کند که نادانسته زرتشت را با شتر و حیوان گردن دراز مربوط ساخته‌اند! و بالاخره نتیجه می‌گیرد که زرتشت دارای مفهوم کسی که چهره‌اش از نور خداوندی روشن است و هاله‌ای از روشنایی گرد سرش می‌درخشد می‌باشد.»

آذرگشسب می‌نویسد

« شتر حیوانی نبود که در بین آریاهای ایرانی اهمیت داشته باشد تا دارنده آن به خود مباهات کند بنابراین دارنده شتران زردرنگ و پیر و خشمگین هیچ چسبندگی با نام پیمبر ایران ندارد»[17]

اگر به واقعیت توجه کرده و نام زرتشت را آن‌سان که در گاتاها آمده و با زمان و مکان زادگاه او سازش دارد توجیه کنیم می‌فهمیم که در جامعه رمه‌دار سه هزار سال قبل که چارپایان و رمه بزرگترین سرمایه بود، اغلب نام‌هایشان ترکیبی با نام‌های حیوانات اهلی بوده است.نام گاو و اسب و شتر که عامل اصلی در زندگانی مردم خوارزم و باکتریا، زادگاه زرتشت بوده است در ترکیب نام‌های این مردم به وفور به کار گرفته می‌شده است

در اوستا و حتی گاتاها نام‌های مرکبی در ارتباط با اسب و گاو و شتر وجود دارد مانند پوروش‌اسپه پدر زرتشت به معنی دارنده اسب سیاه سفید یا خاکستری، ویشتاسپه، حامی مشهور زرتشت به معنی دارای اسب سرکش. در ارتباط با گاو مانند دوغدوه، نام مادر زرتشت به معنی دوشنده شیر گاو و در ارتباط با شتر مانند فرش‌اوشتره از پیروان مشهور زرتشت به معنی صاحب شتر تیز و درخشان و یا جسور و غیره

نامه‌های فوق نمونه‌هایی از ترکیب اسامی دوران رمه‌داری است که در شرق ایران و به خصوص مناطق خوارزم تا خراسان امروز رواج کامل داشته است. برخلاف نظر آذرگشسب شتر در محل سکونت زرتشت بسیار اهمیت داشته و اصولاً این منطقه سرزمین تربیت شتر در عهد باستان بوده است

ترکیب نام‌های خاص و اسامی افراد با اسب و گاو و شتر برای افتخار به حیوانات نبوده است بلکه این یک عادت و رسمی بوده است.[18]

نام زرت- اوشتر که در گاتاها به طور آشکار ذکر شده مسلماً ترکیبی است با نام شتر و می‌تواند همان معنای دارنده شتر زرگون باشد، همان‌گونه که فرش‌اوشتره در گاتاها فرشه به معنی درخشنده و شفا داده شده تعبیر کرده‌اند و برخی نیز جسور و تیز . آذرگشسب که خود به نام فرشوشته و قرابت آن با نام زرتشت توجه دارد می‌نویسد

« در اوستا فقط به دو نام برخورد می‌کنیم که با اوشتر ختم می‌شود و این دو یکی زرتشت و دیگری فرشوشتر است و در هر دو مورد اوشتره معنی روشنایی را می‌بخشد .»

حال اگر به زرتشت به دلیل پیامبریش لقب آن که در سرش هاله‌ای از نور داده شده است، به فرش‌اوشتره چه کسی و به چه مناسب کنیه درخشندگی و نورانی شدن داده است؟ بهترین تعبیری که می‌توان برای نام زرتشت کرد، داشتن ارتباط با شتر است و صاحب شتر زرگون به حقیقت نزدیک‌تر است و در پیام زرتشت کوچک‌ترین نشانی از ستاره‌پرستی یا حتی احترام و توجه به ستاره وجود ندارد

اسپیتامه، برخلاف برداشت برخی از محققین ایرانی، نام اصلی زرتشت نیست بلکه نام خانواده زرتشت می‌باشد و آن را بسیار سفید و پاک معنی کرده‌اند. اسپنتمان به معنی مقدس و پاک  است و چون جدّ زرتشت شخصی بسیار زاهد و پرهیزگار بود زرتشت خود را از خاندان اسپنتمان می‌خواند.[19]

اگر زرتشت لقب او باشد پس از بعثت چه کسی این کنیه را به او عطا کرده است ؟ اگر بپذیریم که اهورامزدا به او کنیه نورانی داده است پس می‌بایستی در گاتاها قبل از اینکه به رسالت خوانده شود با نام اسپیتمه از او نام برد[20]

«زرتشت را در مکان‌ها و زمان‌های مختلف به نام‌های زرتشت،زرتوشت، زردشت، زرتوشترا ،زاراروس، زراوسترا، زاراآدوس، زاراهوشت، زردوهشت و غیره نامیده‌اند ولی نام واقعی او همان است که به صراحت در گاتاها ذکر شده و آن زرت‌اوشتره یا مخفف آن زرتشت است.»[21]

1-9-4-زادگاه و موقعیت جغرافیایی و سکونت زرتشت

احمد بن یحیی بن جابر بلاذری در کتاب فتوح البلدان در صفحه 464 می‌نویسد : « ارومیه شهری است کهن، که به زعم مجوسان ؛ زرتشت بزرگ ایشان از آن شهر برخاسته است»[22]

منابع پهلوی نیز برآنند که دین مزدیسنی به زرتشت در ایرانویچ[23] ابلاغ و اعلام شد و ایرانویچ را همان منطقه آذربایجان می‌دانستند. بعدها عده‌ای از محققان نواحی خوارزم را ایرانویچ به شمار آورده‌اند[24]

درباره وطن زرتشت نیز نظریات محققین یکسان نیست

نیبرگ بر این باور است که موطن اصلی زرتشت خوارزم و گاتاها در شهر ری یا راگا نوشته شده است

بارتولومه زادگاه زرتشت را شمال غربی ایران می‌داند که مکتب خود را در آذربایجان پایه‌گذاری کرده و آنگاه به اجبار به شرق ایران منطقه شمال خراسان فرار نموده است. او سپس در منطقه حکومت ویشتاسب استقرار یافته و دین زرتشت از این ناحیه به سرزمین‌های دیگر نفوذ یافته است. بارتولومه با تکیه بر نام‌هایی که در اوستا به کاربرده شده و انطباق آنها با موقعیت کنونی قطعی می‌داند که منطقه گسترش دین زرتشت در اطراف دریاچه هامون و شمال افغانستان گسترش یافته است

پرفسور گلدنر، شرق‌شناس شهیر آلمانی اظهار نظری شبیه بارتولومه ‌دارد

مولتون معتقد است که زبان گاتاها لهجه قدیمی بسیار خاصی است که متعلق به مناطقی بین پارتیا و ایندوس می‌باشد که می‌توان تقریباً سیستان کنونی را دانست و سیستان قدیم در ضمن برای دامداری و زراعت بسیار آمادگی داشت و به فضای گاتاها بسیار نزدیک است و زرتشت را متعلق به این منطقه حدس می‌زند[25]

جکسون نیز نظری شبیه بارتولومه ارائه می‌دهد و بر این عقیده است که پدر زرتشت اهل آذربایجان و مادر او آذری بوده است و زرتشت مجبور شده به شرق ایران مهاجرت کرده و گاتاها را در شرق تنظیم نموده است

هرتسفلد ، خاورشناس آلمانی زرتشت را از خانواده سلطنتی مادها دانسته و زادگاه او را در غرب ایران، محل سکونت قبایل مادی حدس می‌زند که به علت مخالفت ، با اشراف مادی محاکمه و سپس به شرق ایران تبعید شده است

آلتهیم موطن زرتشت را در شمال شرقی ایران، سرزمین باکتریا حدس می‌زند .هنینگ ، شرق شناس آلمانی زادگاه و محل اعلام پیام زرتشت را شمال شرقی ایران می‌داند .کریستنسن، دانشمند دانمارکی نیز شرق ایران را موطن زرتشت می‌داند[26]

لومل خوارزم یا خیوه را ، که در شمال افغانستان کنونی است ، زادگاه زرتشت می‌داند و معتقد است علت آنکه برخی به اشتباه موطن او را در غرب ایران حدس زده‌اند آن است که ری یاراگا و آذربایجان مراکز مهم دین زرتشت در قدیم به شمار می‌رفته است ولی این مناطق به هیچ وجه با فضای اوستا قابل تطبیق نیستند . مغان یا روحانیون دین زرتشت در دوره‌های پس از او به جامعه غرب ایران تعلق داشته و مادی الاصل بوده‌اند و دین نیز در زادگاه این روحانیون توسعه یافته است، به خصوص در آذربایجان که مرکز آتش پرستی بوده و نام آن نیز از آتر سرچشمه گرفته است

هرتل پدر داریوش را همان ویشتاسب گاتاها دانسته و بر این باور است که زرتشت در غرب ایران پرورش یافته و سپس به شرق ایران مهاجرت کرده، و در دربار ویشتاسب پدر داریوش و حاکم باکتریا(باختر) از حمایت او برخوردار گردیده است

هومباخ، زبان شناس و خاورشناس آلمانی از مطالعه در زبان گاتاها زادگاه زرتشت را به طور حتم شمال شرقی ایران تعیین می‌کند

شدر موطن زرتشت را در شمال شرقی سرحدات ایران و در ترکستان شرقی (تقریبا نواحی دریاچه آرال) حدس می‌زند. او بر این عقیده است که زرتشت هرگز به ایران کنونی قدم نگذاشته ، و روایات مربوط به فعالیت او در غرب ایران و سرزمین آذربایجان و حتی در افغانستان همه حکایاتی است که جنبه روایت داشته و بعدها شکل گرفته است.او بر این باور است که مغان یا روحانیون مذهب زرتشت پس از او به غرب مهاجرت کرده و دین زرتشت را به آذربایجان و دیگر مناطق غربی ایران توسعه داده‌اند^[27]

«ویدن گرن می‌نویسد شواهدی که در دست است موطن زرتشت را حدود خوارزم ، باکتریا و سغدانیا در اطراف دریاچه آرال مشخص می‌سازد. تجزیه و تحلیل زبان گاتاها در تحقیقات مدرن ما را به این نتیجه قطعی هدایت می‌کند که این زبان مسلماً به شرق ایران تعلق دارد. مطالب و فضای گاتاها نیز در بررسیهای اخیر معرف این است که در شرق ایران تنظیم شده است

بویس شمال شرقی ایران و مناطق اطراف خوارزم که نواحی سغدیا، باختر، فرقاته ، پارت را در بر می‌گیرد و امروز جمهوری‌های ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکمنستان شوروی است ، موطن زرتشت پذیرفته و معتقد است که زبان گاتاها لهجه شرقی است که حتی تا قرن دوم میلادی هم در خوارزم صحبت می‌شده است.» [28]

طبق تحقیقات جدید سرزمین زرتشت و محل تاثیر او را باید در شمال افغانستان تعیین کرد.رودلف محقق آلمانی می‌نویسد که مطالعات و بررسی‌های دقیق زبان شناسی زادگاه زرتشت را در شمال شرقی ایران قطعی می‌سازد.ایلرس دانشمند آلمانی نیز شمال شرقی ایران را زادگاه زرتشت می‌داند

زولتسر، خاورشناس آلمانی در بررسی و مطالعات خود به این نتیجه رسیده است که تا قرن اخیر نظریه‌ای که در زمان ساسانیان از طرف نظریه‌پردازان زرتشتی بیان می‌شد و طبق آن زرتشت از شمال غربی ایران و سرزمین مادها یا آذربایجان ریشه گرفته بود مورد قبول قرار می‌گرفت. اخیراً ثابت شده است که این تصور فقط پایه سیاسی داشته و فقط یک ابداع بوده است[29]

بررسی‌های زبان شناسی مدرن به خصوص نشان می‌دهد که زبان گاتاها متعلق به شرق ایران بوده است نه غرب. امروز پژوهشگران جدید زرتشت را به خوارزم یا خراسان قرون وسطی نسبت می‌دهند که شامل هرات و مرو و مشهد هم بوده است . از سرودهای گاتاها این نتیجه گرفته می‌شود که زرتشت هنگامی که از زادگاه خود فرار می‌کند زیاد دور نمی‌شود و محل واقعی ویشتاسب را در باکتریا یا حوالی بلخ کنونی باید حدس زد

نویسندگان تاریخ عصر اوستا، گیگر، اشپیگل‌ویندیشمان می‌نویسند «که اغلب مورخان رومی زرتشت را به بلخ نسبت داده‌اند . این محققان نیز با بررسی خود به همان نتیجه می‌رسند که شمال شرق ایران زادگاه زرتشت بوده است.»[30]

تقریباً همه دانشمندانی که محل تولد زرتشت را در غرب ایران دانسته‌اند تحت تأثیر روایات سنتی و اسطوره‌های مذهبی قرار گرفته و هیچ‌گونه مدرکی جز این روایات ارائه نکرده‌اند، در حالی که امروزه مسلم شده است که این منابع به هیچ‌وجه اصالت ندارند ، و حتی خود این محققین نیز این واقعیت را تأیید می‌کنند[31]

محققانی که زادگاه زرتشت را غرب ایران حدس زده‌اند منطقه تأثیر او را قاطعانه در شمال شرقی ایران و نواحی بلخ و خوارزم پذیرفته‌اند . ویشتاسب و عشیره او متعلق به نواحی خوارزم و باکتریا بوده است و در این واقعیت همه نظر یکسانی دارند

با یک تجزیه و تحلیل منطقی می‌بینیم که مهاجرت زرتشت از آذربایجان به بلخ غیر عملی است . در مطالعات زبان شناسی قرن بیستم این نتیجه قطعی شده که زبان گاتاها و وداها به هم بسیار شبیه می‌باشند. در ضمن مسلم است که لهجه گاتاها با لهجه آریاهای غرب به هیج‌وجه مانند هم نیست بلکه با زبان مردم خوارزم قدیم شباهت دارد که به کلی از بین رفته است. از این بررسی نتیجه‌گیری می‌شود که گاتاها در بین مردم خوارزم تنظیم و توسعه یافته است

حال آیا امکان داشته است که زرتشت در بین مردم آذربایجان پرورش یافته، به پیامبری مبعوث و پیام خود را اعلام کرده باشد ولی پس از سال‌ها کوشش بی‌نتیجه به بلخ و خوارزم مهاجرت نموده باشد ؟

اولاً : از مطالب گاتاها برمی‌آید که زرتشت در خانواده ویشتاسب به زبان آنان سخن می‌گفته و اگر زرتشت تا چهل و دو سالگی در آذربایجان به سر برده باشد به هیچ‌وجه برای او امکان نداشته است به روانی در بین آنان و به لهجه محلی مردم خوارزم شعر بسراید، همان‌گونه که برای حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله و سلّم) نیز آسان نبود به ایران مهاجرت کند و به زبان فارسی قرآن را بیان نماید. بزرگ‌ترین عامل نفوذ این پیامبران، بیان شیوا و زیبای آنهاست، به همین جهت نیز محمّد (صلّی الله علیه وآله و سلّم) معجزه خود را قرآن نامیده است . به زرتشت نیز در بعثت از جانب اهورامزدا به جای قدرت و کرامت و اعجاز، کلام روان و زیبا عطا می شود. زرتشت هرگز قادر نبود در بین راه ارومیه به خوارزم لهجه خوارزمی یاد بگیرد و پیام خود را از زبان آذربایجانی به زبان محلی بلخ برگرداند، آن هم به صورت شعر نغز و سرود زیبا

ثانیاً : فاصله بین ارومیه تا خوارزم چند هزار کیلومتر بیراهه پر از کوه و صحرا و موانع سخت طبیعی است و در این دوران بعید به نظر می‌رسد که نه راهی و نه وسیله‌ی مسافرتی وجود داشته باشد بنابراین عاقلانه نیست که یپذیریم که زرتشت این منطقه را برای مهاجرت انتخاب کرده باشد[32]

ثالثاً : مدارک تاریخی مسلّم شاهد بر آن است که نواحی غربی ایران قبل از هزاره اول ق.م تحت نفوذ تمدن بابلی و آشوری قرار داشته است و اگر زرتشت در چنین محیطی پرورش یافته باشد مسلماً باید در گاتاها اثری از فرهنگ و تمدن بابل را مشاهده کرد و حداقل نام و نشانی از آن یافت در حالی که در این سرودها کوچک‌ترین اثری از این فرهنگ وتمدن ایشان یافت نمی‌شود[33]

رابعاً : روایات سنتی و آنهایی که با تکیه بر این روایات، مدعی هستند زادگاه زرتشت غرب ایران است و سپس به شرق مهاجرت کرده است، هیچ‌گونه مدرک و دلیلی قاطعی برای اثبات نظر خود ارائه نمی‌کنند و دلیلی ندارد که یک چنین ادعای نامعقول را بر راه حل طبیعی و ساده و معقول که متکی به دلایل منطقی است، ترجیح دهیم

از تجزیه و تحلیل فوق نتیجه گرفته می‌شود که زرتشت در منطقه‌ای در اطراف دریاچه آرال در بین آریایی‌های که اجداد مهاجران هند و ایران بوده‌اند، زندگی می‌کرده است. نام زرتشت به طوری که قبلاً توجیه شد خود یکی از دلایل بارز وابستگی او به منطقه باختر یا باکتریاست، زیرا در ادوار بسیار قدیم نام افراد به زادگاه و رسوم و آداب معمول وابستگی شدیدی داشته است. زبان او نیز نشانه نزدیکی او با مردم این منطقه و گویندگان وداهاست. مهاجرت زرتشت یا فرار او نیز در همان مناطق صورت گرفته است و از عشیره‌ای به عشیره دیگر و یا روستایی به روستای دیگر رخ داده است و ممکن است همان‌طور که نیبرگ حدس می‌زند مهاجرت زرتشت از حوالی سیحون به منطقه کناره جیحون صورت گرفته باشد. هر چند که نقطه خاصی در این محدوده حائز اهمیت نیست[34]

10-اوستا و بخش‌های آن

کتاب زرتشتیان اوستا نام دارد که در گذر زمان، توسط موبدان زرتشتی به خصوص تا دوره اسلام به آن اضافاتی شده و با دخل و تصرّف در آن از صورت اولیه خود خارج شده است ولی قسمتی که اثر مسلم زرتشت است «گاتها» می‌باشد که اکنون در میان کتاب یسنا جای دارد. گاتاها دارای 17 هات یا بخش یا فصل است که شامل 5 بخش اَهنَوَد، اُشتَوَد، سپنتمد و هُوَخشتَر و وَهشتوایش‌گات می‌باشد[35]

اوستا پیش از اسلام به بیست و یک نسک یا کتاب تقسیم می‌شد ولی پس از اسلام بسیاری از نسک‌های آن گم شد و اوستای موجود به شرح زیر به پنج کتاب تقسیم گردید[36]

نخست : کتاب یَسنا که به معنی نیایش است و سرودهای گاتها که قدیمی‌ترین قسمت کتاب اوستا در این جزء قرار دارد. یسنا کهن‌ترین و مهم‌ترین بخش اوستاست و شامل هفتاد و دو فصل یا هائی‌تی یا هات می‌باشد که هر کدام از فصول برای خود سربخش و عنوانی دارد

بنا به باور موبدان و تأیید کتاب اوستا و اوستاشناسان از هات بیست و هشت تا سی و چهارم و چهل و سوم تا پنجاه و سوم به مناسبت نامی که دارد و زبان و فرهنگی که بر آن حاکم است، کتاب «گاتها» نامیده می‌شود که برداشت اشوزرتشت را از پیام‌هایی که اهورامزدا به او الهام نموده، به صورت شعر و با خطی بسیار کامل به نام خط دین دبیره نوشته شده است[37]

اوستا، الفبای مخصوص و صدادار دارد که آن را دین دبیره می‌خوانند به معنای خط دین است[38]

البته اوستا به زبان فارسی نیز ترجمه شده است که مشهورترین ترجمه نوشته استاد ابراهیم‌ پورداوود است که ایشان کتاب‌هایی مانند گاتاها، سرودزرتشت؛ یسنا جلد یک و جلد دو؛ یشت‌ها جلد یک و جلد دو، ویسپرد و خرده اوستا را به نگارش درآورده است. و همچنین موبد فیروز آذرگشسب گات‌ها سرودهای زرتشت را در دو جلد به نگارش درآورده است. و آقای علی اکبر جعفری نیز ستوت‌یسن را که ترجمه اوستا است به نگارش درآورده‌اند. از دیگر ترجمه‌ها می‌توان از کتاب خرده اوستا ترجمه و تفسیر موبد اردشیر آذرگشسب و گنجینه اوستا نوشته هاشم رضی را نام برد

گاتاها یک سرود مذهبی و عرفانی است وبه طور قطع مفاهیم واشاراتی که در زمان زرتشت مطرح بوده با مطالب امروز اختلاف دارد، به خصوص که زبان شعر اصولاً قابل تأویل و تفسیر است و در تعبیر اشارات نمی‌توان فقط به معانی ظاهری توجّه کرد. برای رفع این اشکال باید به هدف کلی زرتشت آشنا شد و مشکلات را با توجه به آن مفاهیم اصلی توجیه نمود

اوستای متأخر به نام دین زرتشت جنگ بین اورمزدا و اهریمن را بیان می‌کرد و ایزدان و دیوان را در مقابل هم قرار می‌داد. سراسر ادبیات اوستایی پر از برخوردهای بین سپاه خیر و شر، نور و تاریکی، ایزدان و دیوان است. به طور حتم کسی که با این ادبیات تغذیه فکری شود هرگز نخواهد توانست بدون پیش داوری در گاتاها قضاوت کند. برای توجیه گاتاها و پیام زرتشت باید به کلی اوستای متأخر را فراموش کرد و فقط به گاتاها پرداخت [39]

البته درباره اوستا نیز مجهولات فراوان است که آیا اساساً اوستا قبلاً تدوین شده بود؟ اگر تدوین شده بود چه زمانی این تدوین صورت گرفته است؟

در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران آقای مرتضی مطهری این‌گونه می نویسد

«بعضی معتقدند که اوستا در دوره هخامنشی مدون بود و با حمله اسکندر از میان رفت و یا اسکندر آن را سوزاند . البته معروف میان مورخین شرقی همین است که اسکندر اوستا را سوزانده است ولی مسأله سوزانیدن اسکندر از نظر محققین امروز غربی مسلّم و مورد اتفاق نیست؛ عده‌ای همین قدر می‌گویند با حمله اسکندر اوستا دچار پریشانی و پراکندگی گردید. در دوره اشکانی مجدداً در صدد جمع آوری اوستا برآمدند، ولی قدر مسلّم این است که در آغاز ظهور ساسانیان اوستا مرتب و مدون نبوده است و به دستور اردشیر، یکی از روحانیان زرتشتی از نو اوستا را مرتب می‌سازد، اما آن روحانی براساس چه مدرکی این کار را کرد؟ البته معلوم نیست. اوستای ساسانی با اوستای اصلی چقدر انطباق دارد چقدر اختلاف دارد؟ باز هم معلوم نیست. آنچه معلوم است این است که اختلاف فراوانی میان آنها بوده است. چرا همه اوستای ساسانی باقی نیست و فقط قسمتی از آن باقی است؟ این نیز معلوم نیست.»[40]

دوم : یَشت‌ها، به معنی ستایش و قربانی دادن است و آن بیست و یک فصل است[41]

کلمه یَشت به معنی ستایش بسیار می‌باشد که تنها در مورد اهورامزدا و امشاسپندان و ایزدان (ستودنی‌ها ) به کار می‌رود این بخش از اوستا هم به زبان شعر است ، شعری که، یعنی پر از استعاره، بزرگ‌نمائی، ستایش‌های بسیار غلوگونه و سایر ویژگی شعرهای حماسی، همانند شعرهای عارفانه شعرای نامدار ایران است این اشعار در توصیف عوامل طبیعت مانند، خورشید و ماه و آتش و آب و قوای ماورای طبیعت مانند ایزدان و امشاسپندان و حتّی درباره اهورامزدا می‌باشد[42]

سوم : ویسپرد (Visparad) که همه ردان و بزرگان معنی شده است این بخش از اوستا نقل قول و برداشتی است از یَسنا و دارای بیست و سه کرده یا فصل است[43]

چهارم : وندیداد (Vi.Daeva.Data) یا وی دیوداد، به معنی قانون ضددیو می‌باشد و آن بیست و دو فصل است [44]

وندیداد قوانین شرعی زرتشتیان زمان اشکانیان را به گونه‌ای بیان کرده است که برای زرتشتیان مقدس باشد تا در اجرای بندهای آن با تمام وجود بکوشند و فقه و شریعت و آداب طهارت و کیفرها و توصیه‌های بهداشتی و پزشکی را مطرح می‌نماید و با وجودی که از مطالب بسیار خردمندانه‌ای برخوردار است که از دانش زمانه خویش بسیار جلوتر می‌باشد، ولی بسیاری از بخش‌های این کتاب با روح مکتب و دین اشوزرتشت سازگاری کامل ندارد[45]

پنجم : خرده اوستا به معنی اوستای کوچک است که مشتمل بر دعاهای روزانه می‌باشد[46]

خرده اوستا که در زمان شاهپور دوّم پادشاه ساسانی (400میلادی) به وسیله موبد موبدان «آذرباد مهر آسپند»[47] فراهم شده تا زرتشتیان بتوانند مراسم شادی و سوگ و آداب مذهبی و نمازها را بگونه یکنواخت به عمل آورند. بعدها به زبان «زند» و سپس با افزودن توضیحات در پاورقی «پازند» نیز مطالب زیادی به این کتاب افزوده شده و به صورت کتاب مناجات زرتشتیان می‌باشد[48]

پس از گاتها که کتاب آسمانی زرتشتیان است و به زبانی بسیار کهن نوشته شده که زبان اوستائی گفته می‌شود تا خرده اوستا که خیلی از بندهای آن به زبان پارسی است مجموعا اوستا گفته می‌شود یعنی اوستا مجموعه کتاب و سنت و ادبیات و تاریخ و فرهنگ و باورها و مناجات و خلاصه مذهب و فرهنگ زرتشتیان را تشکیل می دهد[49]

11- آداب و رسوم

پروژه دانشجویی مقاله مناسبات تشیع و تصوف در آناتولى و تأثیر آن بر همگرایى صفویان و ترکمانان این من

 پروژه دانشجویی مقاله مناسبات تشیع و تصوف در آناتولى و تأثیر آن بر همگرایى صفویان و ترکمانان این منطقه تحت word دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله مناسبات تشیع و تصوف در آناتولى و تأثیر آن بر همگرایى صفویان و ترکمانان این منطقه تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله مناسبات تشیع و تصوف در آناتولى و تأثیر آن بر همگرایى صفویان و ترکمانان این منطقه تحت word

چکیده    
مقدّمه    
وضعیت تصوف در آناتولى (از قرن هفتم تا دهم هجرى)    
فتوت در آناتولى    
وضعیت تشیع در آناتولى تا قرن دهم هجرى    
رابطه تشیع و تصوف در آناتولى    
1 طریقت مولویه و رابطه آن با تشیع    
2 جنبش بابائیه    
3 طریقت بکتاشیه    
4 قیام بدرالدین سماونه    
نقش ترکمانان آناتولى در بر آمدن صفویان و رسمیت یافتن تشیع در ایران    
نتیجه    
کتاب نامه    

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله مناسبات تشیع و تصوف در آناتولى و تأثیر آن بر همگرایى صفویان و ترکمانان این منطقه تحت word

1 آربرى، آ.ج. و دیگران، تاریخ اسلام کمبریج، ترجمه احمد آرام، چ اول، تهران، امیرکبیر، 1380

2 ابن بطوطه، شرف الدین ابوعبداللّه محمد بن عبداللّه، سفرنامه، ترجمه محمد على محمد، ج 1، چ پنجم، تهران، آگاه، 1370

3 اسپناقچى پاشازاده، محمد عارف، جغرافیاى عالم اسلام، تصحیح صدیقه سلطانى فر، چ اول، تهران، جهاد دانشگاهى، 1369

4 الشیبى، کامل مصطفى، تشیع و تصوف تا آغاز سده دوازدهم هجرى، ترجمه علیرضا ذکاوتى قراگزلو، چ اول، تهران، امیرکبیر، 1359

5 انوشه، حسن. «بکتاشیه»، دائره المعارف تشیع، ج 3، چ 1، تهران، موسسه دائره المعارف تشیع، 1371

6 اوزون چارشى لى، اسماعیل حقى، تاریخ عثمانى، ترجمه ایرج نوبخت، چ اول، تهران، کیهان، 1368

7 پطروشفسکى، ایلیاپاولویچ. اسلام در ایران، ترجمه کریم کشاورز، چ چهارم، تهران، پیام، 1354

8 تاریخ ایران کمبریج (دوره تیموریان)، ترجمه یعقوب آژند، چ اول، تهران، جامى، 1379

9 تاریخ ایران کمبریج (دوره صفویان)، ترجمه یعقوب آژند، چ اول، تهران، جامى، 1380

10 تشودى (tschudi)، «بکتاش»، دائره المعارف الاسلامیه، ج 4، ترجمه محمد ثابت الفندى و دیگران، چ اول، تهران، جهان، 1352 ق / 1933 م

11 توال، فرانسوا، ژئوپلتیک تشیع، ترجمه حسن صدوق ونینى، چ اول، تهران، دانشگاه شهید بهشتى، 1380

12 تیشنر، فرانتس، تصوف در کشورهاى اسلامى، آیین جوانمردى، ترجمه احسان نراقى، چ اول، تهران، نشر نو، 1363

13 جعفریان، رسول، صفویان در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، ج 1، چ اول، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1379

14 خواجه الدین، محمد على، سرسپردگان، چ 2، تبریز، کتابخانه منوچهرى، 1349

15 رئیس نیا، رحیم، بدرالدین مزدکى دیگر، چ اول، تهران، آگاه، 1361

16 رحیم لو، یوسف، «آغاز سلطنت صفویان، آشفتگى ها در روایات و تحقیق واقعیت تاریخى»، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسى مشهد، سال 26، ش 2، 1372

17 رفیق، احمد، «شیعیان و بکتاشیان»، ترجمه توفیق سبحانى، مجله معارف، دوره دهم، ش 1، 1372

18 رویمر، هانس روبرت، ایران در راه عصر جدید، ترجمه آذر آهنچى، چ اول، تهران، دانشگاه تهران، 1380

19 زرین کوب، عبدالحسین، جستجو در تصوف ایران، چ سوم، تهران، امیرکبیر، 1376

20 سبحانى، توفیق و انصارى، قاسم، «حاجى بکتاش ولى و طریقت بکتاشیه»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانى تبریز، سال 28، ش 120، 2535

21 سومر، فاروق، نقش ترکان آناتولى در تشکیل و توسعه دولت صفوى، ترجمه احسان اشراقى و محمد امامى، چ 1، تهران، نشر گستره، 1371

22 سیورى، راجر، ایران عصر صفوى، ترجمه کامبیز عزیزى، چ 4، تهران، نشر مرکز، 1374

23 شاو، استانفورد جى، تاریخ امپراتورى عثمانى و ترکیه جدید، محمود رمضان زاده، چ اول، مشهد، آستان قدس رضوى، 1370

24 صولتى، قدرت، معارفى از تشیع در مثنوى مولوى، چ اول، تهران، ابرون، 1377

25 عروج نیا، پروانه، «بکتاش ولى»، دانشنامه جهان اسلام، ج 3، چ اول، تهران، بنیاد دائره المعارف اسلامى، 1376

26 غنى، قاسم، بحث در آثار و افکار و احوال حافظ، ج 2، چ اول، تهران، زوار، 1374

27 کاهن، کلود، «بابائیه»، دانشنامه جهان اسلام، ج 1، چ دوم، تهران، بنیاد دائره المعارف اسلامى، 1375

28 کیسلینگ، هـ . جى، «بدرالدین بن قاضى سماونه»، دانشنامه جهان اسلام، ج 2، چ اول، تهران، بنیاد دائره المعارف اسلامى، 1376

29 گولپینارلى، عبدالباقى، مولویه بعد از مولانا، ترجمه توفیق سبحانى، چ اول، تهران، کیهان، 1366

30 ، مولانا جلال الدین، ترجمه توفیق سبحانى، چ دوم، تهران، مطالعات فرهنگى، 1370

31 ، ملامت و ملامتیان، ترجمه توفیق سبحانى، چ اول، تهران، روزنه، 1378

32 پیگولوسکایا و دیگران، تاریخ ایران، ترجمه کریم کشاورز، چ چهارم، تهران، پیام، 1354

33 گیب، همیلتون، اسلام بررسى تاریخى، ترجمه منوچهر امیرى، چ اول، شیراز، علمى و فرهنگى، 1367

34 لاپیدوس،ایرام، تاریخ جوامع اسلامى از آغاز تا قرن هجدهم، ترجمه محمود رمضان زاده، ج 1، چ اول، مشهد، آستان قدس رضوى، 1376

35 مزاوى، میشل، پیدایش دولت صفوى، ترجمه یعقوب آژند، چ اول، تهران، گستره، 1363

36 معین، محمد، فرهنگ فارسى، ج 5، چ 8، تهران، امیرکبیر، 1371

37 مورگان، دیوید، ایران در قرون وسطى، ترجمه عباس مخبر، چ اول، تهران، طرح نو، 1373

38 میتکا، رائول، «جنبش بابائیان در آناتولى»، ترجمه عباس زارعى مهرورز، کیهان فرهنگى، سال 6، ش 6، 1368

39 هاجسن،مارشال. گ. س. فرقه اسماعیلیه، ترجمه فریدون بدره اى، چ اول، تبریز، کتابفروشى تهران، 1343

چکیده

فضاى آشفته سیاسى و ترکیب اجتماعى و فرهنگى ناهمگون سرزمین آناتولى، همواره پذیراى پیروان ادیان و مذاهب گوناگون بوده است. تهاجم مغول و پیامدهاى سیاسى اجتماعى ناشى از آن، فضاى فکرى ومذهبى آشفته و در عین حال، آزادى را براى پیروان مذاهب و نحله هاى مختلف، نظیر تشیع و تصوف که تا پیش از آن آزادى عمل چندانى نداشتند، فراهم نمود. در آناتولى از قرن هفتم به بعد، تصوف در نتیجه شرایط آشفته اجتماعى، تشویق مغولان و مهاجرت برخى از بزرگان تصوف به این سرزمین، به شکل بى سابقه اى گسترش یافت و به علت وجود برخى زمینه هاى مشترک و ورود گسترده غلات شیعه به طریقت هاى صوفیانه، با تشیع درآمیخت

موضوع این پژوهش بررسى اوضاع دینى سرزمین آناتولى با تأکید بر وضعیت تشیع و تصوف و رابطه این دو مسلک با یکدیگر است که با هدف آگاهى از عقاید و باورهاى مذهبى رایج در میان ترکمانان این منطقه و نقش آن ها در همگرایى آنان و نیز رهبران طریقت صفویه صورت گرفته است

 

واژگان کلیدى: تشیع، تصوف، آناتولى، ایران، ترکمان، صفویه، طریقت

مقدّمه

سرزمین آناتولى2 ضمن اینکه خود همواره متأثر از شرایط سیاسى، اجتماعى و فرهنگى مناطق همجوار بوده، گاه تأثیرهاى شگرفى را نیز بر این مناطق داشته است

تا آنجا که به کشور ما مربوط مى شود، آگاهى از اوضاع و تحولات سیاسى اجتماعى و فضاى فکرى و مذهبى حاکم بر سرزمین آناتولى، به ویژه از قرن هفتم به بعد، در فهم و ارزیابى هر چه بهتر تحولات سیاسى، اجتماعى و فرهنگى آن در این دوره که بارزترین آنها برآمدن صفویان و رسمیت یافتن مذهب تشیع از سوى آنان است، بسیار بااهمیت و راهگشا خواهد بود

اطلاعات موجود در منابع قدیمى وپژوهش هاى جدیدى که در شناخت اوضاع سیاسى اجتماعى آناتولى مى توان به آنها تکیه کرد، بیشتر به تحولات سیاسى نظامى و یا حداکثر ساختارشناسى قبایل ساکن در این سرزمین توجه داشته اند. این در حالى است که فضاى فکرى و مذهبى حاکم بر سرزمین مذکور و باورهاى مذهبى ترکمانان این منطقه کمتر مورد توجه قرار گرفته است

با وجود این، پژوهش هاى ارزشمند برخى محققان ترک نظیر عبدالباقى گولپینارلى و فاروق سومر و نیز مقالات پژوهشى متعددى که درباره جنبش ها و طریقت هاى فعال در آناتولى صورت گرفته است در کنار اطلاعات پراکنده اى که در برخى منابع قدیمى فارسى و تواریخ عثمانى موجود است، براى آگاهى از فضاى فکرى و مذهبى حاکم بر سرزمین آناتولى بسیار ارزنده و راهگشا مى باشند

در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از اطلاعات موجود، اوضاع دینى سرزمین آناتولى، بخصوص وضعیت تشیع و تصوف و رابطه این دو مسلک در طول سده هاى هفتم تا دهم هجرى و تأثیر احتمالى این جریان برهمگرایى ترکمانان آناتولى و صفویان، مورد بررسى قرار گیرد

به طور کلى، وضع دینى سرزمین آناتولى، بخصوص در سده هاى میانه اسلامى، بسیار پراکنده و مغشوش بوده و اختلاط شدید ادیان و مذاهب گوناگون از بارزترین ویژگى هاى آن به شمار مى آید. این امر تا حد زیادى ناشى از اوضاع و احوال سیاسى، فرهنگى و اجتماعى حاکم بر این سرزمین، در دوره مذکور است

در واقع، سرزمین آناتولى که به دلیل شرایط خاص طبیعى و جغرافیایى آن همواره مورد توجه اقوام و ملل مختلف بوده است، در طول دوره هاى متمادى به صورت نقطه اتصال و محل تلاقى و برخورد فرهنگ ها، مذاهب و دستاوردهاى فکرى گوناگون درآمده است. تا پیش از ظهور اسلام، این سرزمین صحنه رقابت ادیان مسیح، یهود و ادیان ایران باستان بود. با ظهور اسلام، تسلط مسیحیان روم بر آسیاى صغیر و اشتیاق مسلمانان عرب به فتوحات بیشتر، باعث توجه مسلمانان به این منطقه شد و آن را به صورت یکى از دارالحرب هاى اسلامى درآوردند و سرانجام، در نتیجه این فتوحات و نیز تحت تأثیر عوامل دیگرى همچون فعالیت مبلغان اسلامى، دین اسلام یکى از ادیان رایج در این منطقه شد

از اواسط قرن پنجم هجرى به بعد، در نتیجه تسلط ترکان سلجوقى و سپس مغولان بر جهان اسلام، موج عظیمى از قبایل ترک نژاد آسیاى مرکزى با عقاید و افکار گوناگون به آسیاى صغیر مهاجرت کردند.علاوه بر این، پریشانى اوضاع سیاسى و اجتماعى در مناطق شرقى جهان اسلام، به ویژه از قرن هفتم به بعد، موجب مهاجرت ارباب مذاهب گوناگون نظیر عرفا و متصوفه، باطنیان و شیعیان این مناطق به سرزمین آناتولى گردید. در نتیجه چنین عواملى، وضع مذهبى و بافت اجتماعى این سرزمین بسیار ناهمگون ونامتجانس گشت و چالش ها و تنش هاى دینى و اجتماعى متعددى به وجود آمد

بدون تردید، اوضاع و احوال بسیار آشفته سیاسى این سرزمین در پیدایش چنین وضعیتى نقشى اساسى داشته است. این امر، به ویژه در مورد قرن هفتم تا دهم هجرى، به خوبى صادق است

در واقع، ضعف و انحطاط داخلى دولت سلاجقه روم (470ـ707ق) که از مدت ها قبل آغاز شده بود، پس از دوره درخشان سلطنت علاءالدین کیقباد سلجوقى (616 634 ق) به دلیل تهاجم مغول و مهاجرت موج جدیدى از قبایل ترک نژاد، بخصوص ترکان خوارزمى، بیش از پیش تشدید و آشکار گردید. این امر باعث شد تا در گوشه و کنار این سرزمین مدعیان قدرت سر برآورده و دولت هاى محلى متعددى را تأسیس کنند. بدین سان، دوره اى از هرج و مرج و آشفتگى هاى سیاسى اجتماعى در این سرزمین آغاز گردید که خود زمینه ساز آشفتگى اوضاع دینى و مذهبى در این منطقه شد و نتیجه آن اختلاط شدید ادیان و مذاهب و نیز پیدایش نوعى غلیان و جوش و خروش مذهبى شدید در میان مردم بود

در این میان، آنچه بیش از پیش زمینه را براى ظهور این آشفتگى هاى دینى و فکرى آماده مى ساخت، عقاید ساده و عوامانه قبایل صحراگرد این مناطق بود که با وجود پذیرش اسلام، آگاهى چندانى از تعالیم این دین آسمانى نداشتند. این ویژگى باعث مى شد تا آنها از هر گونه تفکر و عقیده مذهبى جدید و حتى بدعت آمیزى به خوبى استقبال کنند؛ بخصوص هنگامى که چنین افکار و عقایدى با شعارهاى مهدیگرایانه و مساوات طلبانه این مردمان محروم همراه مى بود

پروژه دانشجویی مقاله خانواده و آسیب های روانی موجود در آن تحت word

 پروژه دانشجویی مقاله خانواده و آسیب های روانی موجود در آن تحت word دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله خانواده و آسیب های روانی موجود در آن تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله خانواده و آسیب های روانی موجود در آن تحت word

مقدّمه

خانواده های سالم از ویژگی های زیر برخوردارند

خانواده ناسالم (آسیب زا)

ویژگی‌ها و مشخصات خانواده های ناسالم

لزوم خانواده درمانی;

1 . ساده سازی رشد

2 . کمک به برخورد مناسب با بحران های خانوادگی;

3 . آموزش به کودکان و نوجوانان

4 . بهبود ارتباطات در درون خانواده

5 . کمک به تشکیل خانواده و جلوگیری از به هم پاشیدن آن

منابع

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله خانواده و آسیب های روانی موجود در آن تحت word

1 . سیداحمد احمدی، مقدّمه ای بر مشاوره و روان درمانی، اصفهان، انتشارات دانشگاه اصفهان، 1377;

2 . کلمیت وزیون اشتیرلین، مفاهیم و تئوری های کلیدی در خانواده درمانی، ترجمه سعید پیرمرادی، انتشارات همام، 1379;

3 . غلامعلی افروز، روان شناسی خانواده، همسران برتر، انتشارات انجمن اولیا و مربیان، 1377;

4 . ویرجیناستیر، آدم سازی، ترجمه بهروز بیرنگ، نشر رشد، 1376;

5 . سالوادر مینوچین، خانواده و خانواده درمانی، ترجمه باقر ثنایی، تهران، امیرکبیر، 1376;

6 N.W Ackerman (1990), The Psychodynamics of family life, New York, Norton

7. Bowen (1989), Family Therapy in chinical practice, New York, Jason Aronson

8. Minuchine,s (1995), Family Tenrpy Techniques, eambridge, Massachusetts

مقدّمه

خانواده، واژه ای پرمعناست که وقتی به آن فکر می‌کنیم موجی از احساس و عاطفه را در ما برمی انگیزد. خانواده جایگاه آسایش و اطمینان، اولین نهاد اجتماعی و اساس و بنیان هر جامعه است; مفهومی که امروزه در کشورهای توسعه یافته می‌رود که فضای اصیل خود را از دست بدهد. به راستی خانواده یعنی چه و آیا وجود آن ضرورت دارد؟

در فرهنگ اسلامی، خانواده به مثابه دژی استوار و نهادی مقدس، بیشترین مسئولیت را در رشد و تحول، تربیت و تعالی و سعادت انسان بر عهده دارد. اساس تشکیل خانواده و ازدواج در نظام الهی رسیدن به آرامش روان و آسایش خاطر، پیمودن طریق رشد، نیل به کمال انسانی و تقرّب به ذات حق است

آکرمن (1990)خانواده را به عنوان واحدی عاطفی ـ اجتماعی، کانون رشد و تکامل، التیام و شفادهنده و نیز مرکز پاتولوژی معرفی نموده است. در خانواده فرد خود را متعلق به مجموعه ای می‌داند که مختص اوست. به گفته مینوچین(1995) افراد هویت خود را از طریق خانواده احراز می‌کنند. ازدواج نخستین سنگ بنای تشکیل خانواده و جامعه است

نقطه آغاز شکل گیری خانواده زمانی است که دو فرد بالغ (یک زن و یک مرد) با هدف تشکیل خانواده به یکدیگر می‌پیوندند. عقد ازدواج نقشی را به وجود می‌آورد که جدا از نقش های قبلی است و نقطه بحرانی این انتقال نقش، شروع دوره زناشویی است

بدون تردید، خانواده های لجام گسیخته و متزلزل، جامعه متزلزل را پدید می‌آورند. جامعه ای که در آن نشانی از خانواده سالم یافت نشود میزان طلاق روز به روز بالا می‌رود و ازدواج های مطلوب و برنامه ریزی شده کمتر صورت می‌گیرد. به طور کلی، ریشه بسیاری از کجروی های اجتماعی را باید در خانواده جستوجو کرد. در نشستی که توسط انجمن اولیا و مربیان انجام شده بود، در مبحث کودک و خانواده گزارش‌ها و نتایج تحقیقاتی حاکی از آن بود که اگر شاهد لجام گسیختگی جوامع هستیم، اگر میزان ارتکاب جرایم روزبه روز افزایش می‌یابد، اگر میزان اختلالات رفتاری و شخصیتی هر روزه بیشتر می‌شود، اگر بیش از 50 درصد تخت های بیمارستانی را بیماران اسکیزوفرن اشغال کرده اند و اگر از هر چهار ازدواج قریب سه ازدواج به طلاق منجر می‌شود، ریشه تمامی این مسائل را باید در خانواده جستوجو کرد

به راستی آیا خانواده تا این حد مؤثر است؟ مسلم است که جواب مثبت می‌باشد، ولی پرسش اصلی این است که ویژگی یک خانواده سالم چیست؟ چگونه می‌توان از بروز مشکلات در خانواده جلوگیری نمود؟ محققان و روان شناسان، به ویژه خانواده درمانگران و مشاوران خانواده، در خصوص خانواده سالم تعاریفی دارند و ویژگی هایی را برشمرده اند

به نظر ویرجنیاستیر (1376)خانواده هایی که دارای عملکرد مطلوب هستند مشکلات خود را در زمان بندی های خاص حل می‌کنند و از فلج و خشک نمودن فرآیندهای تعاملی در خانواده اجتناب کرده و وقتی اتفاق و مشکلی در خانواده رخ می‌دهد از مچ گیری و جستوجوی فرد گناهکار خودداری می‌کنند، در حالی که در خانواده های مشکل دار وقتی مشکلی رخ می‌دهد آن را به گردن یکدیگر می‌اندازند و در آخر یک نفر که ضعیف تر است و نمی تواند از خود دفاع کند باید بار همه گناهان و مشکلات را به دوش بکشد. معمولا این فرد است که نشانه های بیماری را بروز می‌دهد و برچسب بیماری می‌خورد و به اصطلاح بلاگردان (سپر بلا) خانواده است. خانواده های سالم شیوه های رفتاری ناموفق در حل مشکلات را رها ساخته و به جستوجوی استراتژی های نو و خلّاق می‌پردازند، در حالی که خانواده های مشکل دار به انکار مشکل می‌پردازند و یا سعی می‌کنند آن را بر اساس منطق روزمرّه و شیوه های ناکارآمد و هیجانی حل کنند

خانواده های سالم از ویژگی های زیر برخوردارند

الف. بهره مندی اعضا از آزادی های اولیه، به گونه ای که قادرند پنج نوع آزادی را درک نمایند

1 آزادی تصور کردن; 2 آزادی اندیشه; 3 آزادی احساس کردن; 4 آزادی انتخاب; 5 آزادی خلّاقیت

ب. در خانواده سالم درخواست‌ها و موضوعات به شکل مبهم و چندپهلو مطرح نمی شوند، بلکه به شیوه ای واضح بیان می‌گردند

پروژه دانشجویی مقاله بررسی شرکت یا معاونت متهم ردیف دوم در قتل عمدی تحت word

 پروژه دانشجویی مقاله بررسی شرکت یا معاونت متهم ردیف دوم در قتل عمدی تحت word دارای 64 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بررسی شرکت یا معاونت متهم ردیف دوم در قتل عمدی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی شرکت یا معاونت متهم ردیف دوم در قتل عمدی تحت word

مقدمه;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

فصل اول – کلیات شرکت و معاونت در قتل عمد

مبحث اول – شرکت;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار اول – سابقه تاریخی شرکت در جرم;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار دوم – شرکت در قتل عمد;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار سوم – مجازات شرکت در قتل عمد;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار چهارم – انواع شرکت به اعتبار عناصر مادی و روانی;;;;;

الف – انواع شرکت به  اعتبار عنصر مادی ;;;;;;;;;;;;;;

1-      شرکت در فعل و شرکت در نتیجه;;;;;;;;;;;;;;;;;

2-      شرکت سبب و مباشر یا چند سبب  و چند مباشر;;;;;;;;;

3-      شرکت فاعل و تارک فعل;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ب – انواع شرکت به اعتبار عنصر روانی;;;;;;;;;;;;;;;;

1- اجتماع عمد و شبه عمد;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

2- اجتماع عمد و خطای محض;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

3- اجتماع عمد ، شبه عمد و خطای محض;;;;;;;;;;;;;;;

مبحث دوم – معاونت;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار اول : سابقه تاریخی معاونت در جرم;;;;;;;;;;;;;;

گفتار دوم : عنصر مادی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار سوم: عنصر روانی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار چهارم: مجازات معاونت در قتل عمد;;;;;;;;;;;;;;;

فصل دوم – تجزیه و تحلیل آرا;;;;;;;;;;;;;;;;;;. 26

مبحث اول – تحلیل شکلی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار اول – بررسی مقررات «ق.آ.د.ک 1378»;;;;;;;;;;;;;

الف: تبصره ماده 213 ق.آ.د.ک;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ب: مواد 232 و 233 ق.آ.د.ک;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ج: مواد 260 و 265 ق.آ.د.ک;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار دوم – نقد ادبی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

مبحث دوم – تحلیل ماهوی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار اول – بررسی ادله اثبات جرم و نظر قضایی قضات;;;;;;;

الف – اقرار;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ب – علم قاضی;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار دوم – بررسی مقررات «ق.م.ا. 1375 و 1370»;;;;;;;;;

الف – ماده 231 ق.م.ا;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ب – ماده 232 ق.م.ا;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ج – ماده 205 ق.م.ا;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

د – ماده 206 ق.م.ا;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ه. – ماده 207 ق.م.ا;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ی – اصل 37 ق.ا;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

گفتار سوم – دیدگاه فقهی در;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

الف – تعیین مجازات قتل عمد;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

ب – عدم احراز شرکت در قتل عمد;;;;;;;;;;;;;;;;;;

نتیجه گیری;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

پیشنهادات;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

منابع و مآخذ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی شرکت یا معاونت متهم ردیف دوم در قتل عمدی تحت word

الف. کتب حقوقی

1-     آشوری، محمد، آیین دادرسی کیفری، چاپ هفتم، جلد دوم، انتشارات سمت، سال 1385

2-            آقایی نیا، حسین، جرایم علیه اشخاص (جنایات) ، چاپ دوم، نشر میزان، سال

3-     اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، چاپ سیزدهم، جلد دوم، نشر میزان، سال 1385

4-            گلدوزیان، ایرج، بایسته های حقوق جزای عمومی، چاپ دهم، نشر میزان، سال 1384

5-            میر محمد صادقی، حسین، جرایم علیه اشخاص، چاپ اول، نشر میزان، سال 1386

6-     نوربها، رضا، زمینه حقوق جزای عمومی، چاپ یازدهم، انتشارات گنج دانش، سال 1383

 ب – کتب فقهی

1- شیروانی، علی، ترجمه و تبیین شرح اللمعه، چاپ ششم، جلد چهاردهم، انتشارات دارالعلم، سال 1385

2-محقق داماد، مصطفی، اصول فقه، چاپ چهاردهم، دفتر سوم، انتشارات مرکز نشر علوم اسلامی، سال

ج – جزوات درسی

1- بخنوه، تقدیرات درس حقوق جزای عمومی (2)، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری ، سال تحصیلی
85-

2- موحدی، تقریرات درس حقوق جزای عمومی (2) ، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، سال تحصیلی
85-1384

 د – قوانین

1- قانون مجازات اسلامی 75 و

2- قانون آیین دادرسی کیفری

3- قانون اصلاح قانون آیین دادرسی کیفری

مقدمه

هدف از مطالعه و تحقیق در رشته های مختلف علم، صرف نظر از مباحث خداشناسی و دیدن شگفتی های خدا در طبیعت و خلقت ، فهم قوانین و سنت های خدا در زمین جهت خدمت و ایجاد آسایش برای افراد بشر است. علم بدون عمل، هیچ فایده ای نه برای خود فرد و نه برای دیگران نخواهد داشت

علم حقوق نیز از این قاعده مستثنی نیست. هدف اصلی علم حقوق، ایجاد عدالت، نظم و جلوگیری از تضییع حقوق انسانهاست. حقوق زنده و پویای یک کشور را در دادگاه ها و در آرا قضایی باید جست. اجرای دقیق قوانین وضع شده برای همه، اعتماد عمومی و ثبات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را برای یک کشور به ارمغان می آورد. به نظر
می رسید در جهت رسیدن به همین هدف، دانشکده علوم قضایی نیز در اقدامی پسندیده به تغییر روش تحقیق دوره کارشناسی اقدام نموده است، تا دانشجویان به سنجش علمی و عملی بیشتر دانسته های خود در کنار تحقیق موضوعی عناوین بپردازند و مبانی تئوری حقوق را در حیطه عمل بسنجید

 فصل اول

در کلیات شرکت و معاونت در قتل عمدی

عمل مجرمانه همواره ناشی از رفتار تنها یک نفر نمی‌باشد بلکه گاه با همکاری چند نفر ارتکاب می یابد این همکاری در برخی مواقع به شکل مستقیم و در واقع با ارتکاب جمعی عنصر مادی جرم صورت می گیرد، در حالی که در سایر موارد، اشخاصی به یک نفر که مباشر اصلی جرم است یاری و کمک می رسانند. در حقوق ایران همکاری در ارتکاب جرم به شکل «شرکت» یا«معاونت» پیش بینی شده است که در این فصل در ارتباط با جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص بویژه جرم «قتل عمدی» مورد بررسی قرار می گیرد

مبحث اول : شرکت

گفتار اول : سابقه تاریخی شرکت در جرم

قبل از تصویب قانون آزمایشی سال 1304 تعیین تکلیف شرکای جرم بر عهده حکام و قضات بود که در مورد مجازاتهای مشخص حدود، قصاص و دیات طبق کتاب و سنت و در مورد تعزیرات طبق میل خود عمل می‌کردند. ماده 27 قانون مجازات عمومی مصوب  1304 شرکای جرم را از فاعلان مستقل آن تفکیک و چنین تعریف می کرد: «هرگاه چند نفر مرتکب یک جرم شوند به نحوی که هر یک فاعل جرم شناخته شوند مجازات هر یک از آنها مجازات فاعل است و اگر هر کدام یک جز از جرم واحد را انجام دهد به طریقی که مجموع آنها فاعل آن جرم شناخته شود، شرکای در جرم محسوب و مجازات هر یک از آنها حداقل مجازات فاعل مستقل است، لیکن هر گاه نسبت به خصوص بعضی از شرکاء اوضاع و احوالی موجود باشد که در وصف جرم یا کیفیت مجازات تغییر دهد تاثیری در حق سایر شرکا نخواهد داشت.»

قانون اصلاحی 1352 سعی کرد تا اولاً تعریف روشن تری از شریک ارائه دهد ثانیاً مجازات شرکا تشدید گردد و ثالثاً تکلیف جرایم غیر عمدی در مورد شرکت نیز مشخص شود. که در واقع در قانون اصلاحی 1352 سعی شد نقایص و نقاط ضعف قانون 1304 در مورد شرکت در جرم برطرف گردد. قانون سابق راجع به مجازات اسلامی نیز شرکت را مانند بسیاری از عناوین دیگر تحت نظام خاص تعزیرات قرار داده و بدین شکل از قانون 1352 تا حدی فاصله گرفته بود. قانون مجازات اسلامی 1370 نیز همین رویه را دنبال کرده اما در کنار جرایم قابل تعزیر ، مجازاتهای بازدارنده را هم اضافه نمود

 گفتار دوم: شرکت در قتل عمد

شرکت در جرم ، به موجب ماده 42 «قانون مجازات اسلامی» زمانی رخ می دهد که جرم مستند به عمل همه افراد دخیل در آن باشد، «خواه عمل هر یک به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنها مساوی باشد، خواه متفاوت.» در چنین حالتی مجازات هر یک از شرکا معادل مجازات فاعل مستقل آن جرم خواهد بود، مگر آنکه تاثیر مداخله شریکی در حصول جرم ضعیف باشد که در چنین حالتی به موجب تبصره ماده 42 «دادگاه مجازات او را به تناسب تأثیر عمل او تخفیف می دهد.»

بدین ترتیب چه یک نفر به تنهایی مرتکب عنصر مادی جرم شود و چه آن را به همراه شخص یا اشخاص دیگر انجام دهد (مثل اینکه چند نفر با یکدیگر اقدام به کشتن یک نفر نمایند ) و چه یک عامل بی گناه (مثلاً یک صغیر غیر ممیز) را به ارتکاب جرم وا دارد در همه حالات مرتکب یا مرتکبان به دلیل مستند بودن جرم به عمل آنها به مجازات فاعل مستقل جرم محکوم خواهند شد

ماده 215 «ق.م.ا.» شرکت در قتل را به گونه ای تعریف کرده که با مفاد ماده 42 هماهنگ می باشد. به موجب ماده 215 « شرکت در قتل زمانی تحقق پیدا می کند که کسی در اثر ضرب و جرح عده ای کشته شود ومرگ او مستند به عمل همه آنها باشد خواه عمل هر یک به تنهایی برای قتل کافی باشد، خواه نباشد و خواه اثر کار آنها مساوی باشد، خواه متفاوت.»

با توجه به تعریف فوق که نه تنها به قتل بلکه به سایر جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص نیز تسری می یابد، شرکت در این جرایم زمانی محقق می شود که کسی ، بدلیل دریافت ضربات متعدد چوب یا چاقو یا تیرهای متعدد که از سوی افراد مختلف به سوی وی شلیک شده یا خوردن غذایی که چند نفر آن را مسموم کرده اند به قتل رسیده یا مجروح شده و دلیل مرگ یا جراحت نیز تأثیر مشترک آن ضربات یا تیرها و یا سموم ریخته شده در غذا بوده باشد. به عبارت دیگر برای تحقق شرکت باید اعمال متعدد در عرض هم ارتکاب یافته باشند

همان طور که ماده 215 ق.م.ا. به صراحت اشاره کرده است تساوی اعمال همه شرکا شرط نیست. برای مثال ممکن است یکی ده ضربه و دیگری تنها یک ضربه زده باشد یا اینکه ضربه ضارب زورمندی تأثیری بیش از ضربه یک ضارب کم توان در تحقق مرگ یا جراحت گذاشته باشد. همین طورارتکاب هم زمان اعمال متعدد شرط نیست. برای مثال اینکه ضربات چاقو همه

در یک زمان بر سر و صورت قربانی وارد شده یا اینکه با فاصله زمانی نسبت به یکدیگر وارد شده باشد تفاوتی ایجاد نمی کند به شرط آن که ، همان طور که در بالا اشاره شد، تأثیر همه ضربات در حصول نتیجه محرز باشد. بنابراین اگر مثلاَ یکی از ضاربان به سر قربانی و دیگری بر دست قربانی ضربه زده و مرگ قربانی را صرفاً ناشی از ضربه وارده به سر بدانند بحث شرکت منتفی بوده و تنها آن کسی که به سر ضربه زده است قاتل محسوب خواهد شد. به همین دلیل، دیوان عالی کشور در یکی از آرای خود با این استدلال که «علت مرگ، ضربه مغزی ناشی از شکستگی جمجمه با جسم کوبنده بوده است و این ضربه که موثر در قتل و علت مرگ بوده است امکان ندارد که از ناحیه سه نفر و حتی دو نفر صورت گرفته باشد»، فرض شرکت در قتل را منتفی دانسته است

همین طور، این نکته که هریک از ضربات به تنهایی برای حصول نتیجه کافی بوده است، مسئولیت سایر ضاربان را بنا به تصریح ماده 215، زایل نخواهد کرد. به همین دلیل، ماده 216کسی را که مرگ مستند به فعل اوست قاتل دانسته و اشعار می‌دارد، هر گاه کسی جراحتی به شخصی وارد کند و بعد از آن دیگری او را به قتل برساند قاتل همان دومی است اگر چه

 جراحت سابق به تنهایی موجب مرگ می‌گردید و اولی فقط محکوم به قصاص طرف یا دیه جراحتی است که وارد کرده;»، زیرا در این حالت رابطه سببیت بین جراحت وارده از سوی نفر اول و مرگ قربانی برقرار نیست

استثنای این حالت در ماده 217 ذکر شده است که به موجب آن، «هر گاه جراحتی که نفر اول وارد کرده مجروح را در حکم مرده قرار داده و تنها آخرین رمق حیات در او باقی بماند و در این حال دیگری کاری را انجام دهد که به حیات او پایان بخشد، اولی قصاص می‌شود و دومی تنها دیه جنابت برمرده را می‌پردازد»[1] در چنین حالتی، در واقع فرد دارای حیاتی است که گاه از آن تحت عنوان «حیات غیر مستقره»نام برده می‌شود و در آن حالت، فرد فاقد شعور و حرکت ارادی بوده و از حرف زدن عاجز می‌باشد. بدین ترتیب، حرکات وی را می‌توان به دست و پا زدن های یک حیوان ذبح شده و یا یک شخص تیرباران شده که در حال جان کندن است، تشبیه کرد که ارتکاب هر جنایتی در این حالت تنها موجب دیه جنابت بر مرده، به میزان مذکور در ماده 494 «قانون مجازات اسلامی» خواهد شد

 گفتار سوم : مجازات شرکت در قتل عمد

 

پروژه دانشجویی تحقیق بررسی رابطه بین نگرش اقتضایی مدیران با عملکرد دبیران مدارس راهنمایی تحت word

 پروژه دانشجویی تحقیق بررسی رابطه بین نگرش اقتضایی مدیران با عملکرد دبیران مدارس راهنمایی تحت word دارای 68 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق بررسی رابطه بین نگرش اقتضایی مدیران با عملکرد دبیران مدارس راهنمایی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق بررسی رابطه بین نگرش اقتضایی مدیران با عملکرد دبیران مدارس راهنمایی تحت word

فصل اول : طرح تحقیق  
مقدمه  
بیان مسئله  
فرضیه پژوهش  
پرسش پژوهش  
هدف کلی پژوهش  
اهمیت و ضرورت پژوهش  
تعاریف نظری و عملیاتی واژه ها  
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق  
مقدمه  
سیر تحول اندیشه مدیریت  
نظریه های کلاسیک  
نظریه مدیریت علمی  
نظریه های مدیریت اداری  
مدیریت بوروکراتیک  
نظریه های نئوکلاسیک  
نگاره 1-2 – عناصر بوروکراسی مورد نظر وبر  
مطالعات هاثورن  
نهضت روابط انسانی  
جدول 1-2 تئوری Y,X  
نظریه های موقعیتی و اقتضایی  
نظریه اقتضایی فیدلر  
شکل 1-2- دستاوردهای الگوی فیدلر  
نگرش اقتضایی  
رهبری و مدیریت، تفاوت ها و شباهت ها   
تخصص و تجربه در مدیریت  
مدیریت اسلامی  
پایان نامه ها  
فصل سوم: روش اجرای پژوهش  
مقدمه  
روش پژوهش  
متغیرهای مستقل و وابسته  
جامعه آماری  
شیوه نمونه گیری  
ابزار جمع آوری داده ها  
پایایی و روایی ابزار تحقیق  
فصل چهارم: تحلیل یافته های پژوهش  
مقدمه  
الف – توصیف داده ها  
جدول 1-3- داده های حاصل از اجرای پرسشنامه ها  
ضریب همبستگی با روش نمره های اصلی  
تفسیر و بیان نتیجه  
ب – تجزیه و تحلیل داده ها   
فصل پنجم: نتایج پژوهش  
خلاصه پژوهش  
پایایی و روایی ابزار تحقیق  
تجزیه و تحلیل داده ها   
محدودیت ها و مشکلات پژوهش  
پیشنهادها   
منابع و مآخذ  
پیوست ها  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی تحقیق بررسی رابطه بین نگرش اقتضایی مدیران با عملکرد دبیران مدارس راهنمایی تحت word

1- ایمانی، محمد تقی و همکاران، 1383،« مدیریت: از آغاز تا پست مدرن»،تهران انتشارات فرهنگ سبز

2- پرهیزگار، کمال، 1382، « تئوریهای مدیریت»، تهران ، انتشارات آگاه

3- پاول هرسی و بلانچارد، ترجمه دکتر علاقه مند، 1383،«مدیریت رفتار سازمانی» تهران، انتشار امیر کبیر

4- خلیلی شورینی، سهراب، 1376، «تئوریهای رهبری سازمانی» تهران، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

5- شریفی، حسن پاشا، 1380،« روشهای تحقیق در علوم رفتاری»، تهران،‌انتشارات سخن

6- فقهی فرهمند، ناصر، 1382،«مدیریت پایای سازمان» تبریز، انتشارات فروزش

7- فقهی فرهمند، ناصر، 1381،«مدیریت پویای سازمان»،تبریز، انتشارات فروزش

8- فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 31و32و36

9- فصلنامه مطالعات مدیریت به شماره 41و42و

10-فیضی، طاهره، 1383،«مبانی سازمان و مدیریت» انتشارات دانشگاه پیام نور

11- محمد زاده، عباس، 1375، « رفتار سازمانی : نگرش اقتضایی» انتشاررات دانشگاه علامه طباطبایی

مقدمه

مدیربودن کار ساده ای نیست. در حقیقت، شغل مدیران غالباً به علت درخواست های متفاوت و گاه متناقض و فشار کاری که به آنان وارد می کند تنش بسیاری را سبب می گردد. هر روزه مدیران درگیر مسائل کارکنان، تولید، امور مالی، بازاریابی و حسابداری و غیر آن هستند

مدیران به هنگام طرح مشکلات محل کار خود، اغلب اوقات چنین سؤالاتی را طرح می کنند

چرا کارکنان بیشتر از این کار نمی کنند؟ چرا این همه مشکلات ارتباطی وجود دارد؟ چگونه می توان رضایت شغلی را در میان کارکنان افزایش داد؟ چگونه می توان رهبری مؤثرتری داشت و …

چنین سؤالاتی منعکس کننده نگرانی مدیرانی است که می خواهند رفتاری مؤثرتر با افراد و گروههای کاری داشته باشند. هم چنین، سؤالات بیانگر عدم شناخت کافی مدیران از طبیعت افراد در حین انجام کار است

مدیریت به شکل سنتی از دیرباز وجود داشته است،‌در حالیکه بررسی آن به صورت یک نظام و رشته علمی به قرن حاضر باز می گردد. یکی از علل تأخیر در پیدایش نظام علمی مدیریت فقدان سازمانهای بزرگ تا اوائل قرن گذشته بوده است. علت دیگر اینکه مدیریت جزء قلمرو اقتصاد پنداشته می شد

اگر چه قدمت کارکرد مدیریت به قدمت تاریخ بشر است و همانطور که اشاره شد از حدود دو قرن گذشته مطالعاتی در زمینه مدیریت به عمل آمده است مهمترین مطالعات مدیریت مربوط به اوائل قرن بیستم است که بصورت خلاصه در بخش ادبیات تحقیق به آنها اشاره خواهد شد

سیر تحول اندیشه مدیریت

از زمانی که بشر به زندگی اجتماعی روی آورد، برای رفع نیازهای خود همواره در کارهای دسته جمعی و گروهی نیاز به هماهنگی، رهبری و دربسیاری موارد برنامه ریزی و سازماندهی پیدا کرد. در هر زمینه ای که برای تحقق اهداف دسته جمعی نیاز به همکاری پیدا می شد، رهبری باید گروه را در جهت هدف هدایت می کرد. البته نحوه انتخاب رهبر در جوامع مختلف متفاوت بوده است، ولی واقعیت این است که بدون وجود اندیشه مدیریت از بدو زندگی اجتماعی انسانها، یا از بدو تاریخ، عمل مدیریت وجود داشته است. لوحهای گلی بازمانده از سومریها، که قدمتی 5000 ساله دارد، نشان می دهد که آنان موجودیهای انبارهای خود را در آنها یادداشت و آنها را در معابد نگاهداری می کرده اند. شاید این لوحها اولین آثار مدون عمل مدیریت در تاریخ باشد

بررسی تاریخ ملل باستانی مانند مصر، چین، ایران ، روم و یونان نشان می دهد که بدون وجود سیستم منظمی از اعمال سازمان یافته و نظامدار و بدون مدیریتی دقیق امکان اداره امپراطوریهای عظیم در این سرزمینها، اجرای سیستمهای آبیاری و کشاورزی منظم برای آبادانی سرزمینهای آنها، تدارک و آماده سازی ارتشهای عظیم و توفیق آنها در جنگهای طولانی و بزرگ، ساختن آثار معماری بسیار عظیم و دقیق و زیبا، اجرای نظامهای کنترل و نظارت در سرزمینهای بسیار وسیع، اجرای سیستمهای ارتباطی دقیق و سریع و پیاده کردن شیوه های دقیق برای تجارت بین الملل و بسیاری امور دیگر امکان پذیر نبوده است. دانش علمی مدیریت در این دوران از نسلی به نسل دیگر منتقل و یا به طور تجربی آموخته می شد

در قرون وسطی (سالهای بین 476-1450) با رشد نظامهای فئودالی سازمانهای غیرمتمرکز حکومتی به وجود آمد اما فقط در قلمرو کلیسا شالوده سازمانهای بزرگ، منظم و کاملی پایه ریزی شد و بعد از این دوره تاریخ مدیریت به اداره ارتشهای بزرگ و خدمات اجباری نظام در دنیای مغرب زمین بستگی پیدا می کند

با از بین رفتن نظامهای فئودالی و پیدایش انقلاب صنعتی در اواخر قرن هیجدهم، عقلایی کردن مدیریت ضرورت یافت. انقلاب صنعتی که از انگلستان آغاز شد به سرعت به دیگر کشورهای اروپا اشاعه یافت و نیاز به ایجاد سازمانهای عمومی، بازرگانی و صنعتی وسیع تر به منظور تحقق بخشیدن به هدفهای سیاسی ‌، اقتصادی و اجتماعی کشورها بیش از پیش محسوس شد

یکی از ثمرات انقلاب صنعتی استفاده از ماشین به جای نیروی کارگر و ماشینی کردن تولید بود که باعث شد زندگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جوامع صنعتی اروپا و آمریکا دگرگون شود، شهرنشینی گسترش یابد و جوامع صنعتی به دلیل تولید انبوه به دنبال بازارهای جدید مصرف باشند و به سبب تشکیل سازمانهای بزرگ و نیاز به سرمایه های کلان، سازمانها مالکان متعدد بیابند، مدیریت از مالکیت منفک و در نتیجه برای دستیابی سازمانها به بازدهی و کارآیی بیشتر، تخصص مدیریت و ضرورت تفکر علمی در مدیریت مطرح شود

نظریه های کلاسیک

قدیمی ترین نظریه مدیریت، نظریه سنتی (کلاسیک) است. این نظریه به سه شاخه اصلی مدیریت علمی، مدیریت اداری و مدیریت بوروکراتیک تقسیم می شود. این شاخه ها در دوره زمانی معینی (1900-1950) و توسط سه گروه جدا از هم که به ترتیب اهل آمریکا، فرانسه و آلمان بودند پدید آمده و گسترش یافته است

نظریه مدیریت علمی

یکی از نگرشهای اولیه در بررسی مدیریت، مدیریت علمی بود. افراد مختلف، از جمله فرانک و لیلیان گیلبرت،‌ هنری گانت، و هارینگتون امرسون در شکل گیری آن سهیم بودند در حالیکه نام فردریک تیلور بیشتر با این مکتب مرتبط شده است[1]. تیلور در اوائل زندگی علاقه ای به کارایی و بهره وری پیدا کرد. طبق این روش، مدیر نقش برنامه ریز و هماهنگ کننده را ایفا می کند. اشتیاق وی به استقرار نظام پاره کاری برای انگیزه اقتصادی تمامی کارکنان است. به عبارت دیگر، وی فرض را بر این اصل گذاشت که پاداشهای مالی نخستین وسیله ای است که کارگران را به ارائه بازدهی بیشتر سوق می دهد

مدیریت علمی سریعاً در تفکر بازرگانی رسوخ پیدا کرد و تخصص گرایی و تولید انبوه را تسهیل نمود. تیلور منتقدانی نیز داشت. اتحادیه های کارگری، سر به مخالفت با مدیریت علمی برداشتند زیرا هدف آنرا بدست آوردن بازده بیشتر از کارگران می دانستند. مع الوصف مدیریت علمی شالوده اندیشه مدیریت معاصر را تشکیل داده است

نظریه های مدیریت اداری

کانون توجه نظریه مدیریت علمی تنها بر سطح عملیاتی سازمانها متمرکز بوده و صاحب نظران دریافتند که اداره سازمانها با مدیریت سطح عملیاتی متفاوت است در این زمینه بررسی هایی انجام شده و در یکی از این بررسی ها فعالیتهای سازمانهای تجاری به شش دسته تقسیم شده است: فعالیتهای فنی، بازرگانی، مالی، امنیتی، حسابداری، مدیریتی

با توجه به اهمیت توانایی مدیریتی در عملکرد سازمان به این نکته توجه شد که مدارس و دانشگاهها که مهارتهای فنی را ترویج می کنند از مدیریت غافل اند. علت عدم توجه مدیران و دانشگاهها به مدیریت را نداشتن نظریه مدیریت می دانستند. قبل از طرح نظریه مدیریت اداری عقیده بر این بودکه «مدیران مادرزاد مدیر هستند» و نیازی به تربیت خاص برای مدیر شدن ندارند ولی این نظریه تأکید دارد که مدیریت نیز مهارتی مانند همه مهارتهاست و می توان با توجه به اصول مدیریت آن را به دیگران آموزش داد

اصول مدیریت عبارت است از

تقسیم کار،‌ اختیار، انضباط، وحدت فرماندهی، وحدت جهت، اولویت منافع عمومی بر منافع خصوصی، جبران خدمات کارکنان، تمرکز، سلسله مراتب، نظم، انصاف، ثبات شغلی و استخدامی، ابتکار و روحیه کار گروهی

مدیریت بوروکراتیک

بوروکراسی روشی است برای سازماندهی و هر گاه بحث درباره بوروکراسی مطرح می شود سازمانهای بزرگی که به طور نظام یافته کار می کنند به ذهن متبادر می شود. به نظر برخی صاحب نظران، بوروکراسی شکل ایده آلی برای سازماندهی است که فعالیتهای سازمانهای بزرگ را به گونه ای هدایت می کند که بیشترین تولید یا خدمت مؤثر حاصل شود. مدیریت بر چنین سازمانی (مدیریت بوروکراتیک) دارای هفت مشخصه به شرح زیر است

- قوانین مقررات، غیرشخصی بودن، تقسیم کار، ساختار سلسله مراتبی، تعهد برای کار مادام العمر، ‌ساختار اختیار و منطقی بودن و بر مشهورترین نمودار ساختار بوروکراتیک را پیشنهاد کرد که به گمان وی در تمامی سازمانها مصداق دارد. با وجودی که امروزه واژه بوروکراسی عموماً به مفاهیم کاغذ بازی ، تشریفات و عدم انعطاف اطلاق می شود، مدل بوروکراسی وی مبتنی بر منطق، تعقل و کارایی است. عناصر بوروکراسی ایده آل و بر در نگاره 1-2 آمده است

نظریه های نئوکلاسیک

با بهره گیری از نظریه های کلاسیک، بر کاربرد مطالعات علمی برای تعیین بهتر و سریع تر شیوه های تولید و کارایی بیشتر طرحهای سازمانی و مدیریت تأکید می شد. در این دوران پیشرفت فناوری بسیار سریع و زیاد بود و پیشرفتهای اجتماعی مناسب با پیشرفتهای فناوری نبود. مشاغل روز به روز بیشتر تخصصی می شدند. مدیران بیشتر حرفه ای شدند، ولی ضعف عمده در این دوره و این نوع نگرش مدیریت سلب انسانیت از اعضای سازمان بود، زیرا کارگر بدون انگیزه و استعداد فرض می شد که می توانستند مانند ماشین او را از نظر علمی تحت نفوذ درآورند

چون انسان همیشه الگوهای پیش بینی شده یا قابل انتظاری را دنبال نمی کند، مدیریت از عدم تحقق اهداف و پایین بودن کارایی تولید عاجز شد. به همین جهت در پی راه چاره ای برای حل مسایل سازمانی برآمد و براساس یافته های تجربی و علمی، عامل انسانی و تأثیر رفتار مؤثر عوامل انسانی در تحقق اهداف سازمانی اهمیت یافت. تکوین این نظریه ها با مطالعات هاثورن [2] آغاز شد

مطالعات هاثورن

تحقیقات هاثورن بین سالهای 1927 تا 1932 در صنایع وسترن الکتریک انجام شد. چندین محقق در این تحقیقات مشارکت داشتند که مشهورترین آنها التون مایو[3] ، فریتز روتلیسبرگر[4]، اعضای هیئت علمی دانشگاه هاروارد ویلیام دیکسون[5]،‌رییس اداره تحقیقات روابط عمومی کارکنان هاثورن بودند

تحقیق اصلی در هاثورن،بررسی تأثیر میزان نور بر بازدهی کاربود، محققان هاثورن دریافتند که عنصر انسانی در محل کار مهمتر از آن است که قبلا تصور می شد. آزمایش نور مبین این بود که بازدهی ممکن است افزایش یابد. صرفاً به این خاطر که کارکنان برای ملاحظات خاص انتخاب شده بودند و احتمالاً احساس برتری می کردند. این بررسی ها نشان داد که فرآیندهای فردی و اجتماعی مهمتر از آن هستند که به بوته فراموشی سپرده شوند و پذیرفته شدن توسط دیگران و مورد اهمیت واقع شدن مهمتر از کسب پول اضافی است

نهضت روابط انسانی

[1] – Frank and Lilian Gilbreths, Henry Gentt, Harrington Emerson, Fredrik W.Taylor

[2] – Howthorn

[3] – Elton Mayo

[4] – Fritz Roethlis berger

[5] – William Dickson

پروژه دانشجویی تحقیق تاثیر عوامل سازمانی بر کیفیت زندگی کاری کارکنان تحت word

 پروژه دانشجویی تحقیق تاثیر عوامل سازمانی بر کیفیت زندگی کاری کارکنان تحت word دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق تاثیر عوامل سازمانی بر کیفیت زندگی کاری کارکنان تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق تاثیر عوامل سازمانی بر کیفیت زندگی کاری کارکنان تحت word

مقدمه    
بیان مساله   
اهمیت و ضرورت پژوهش   
اهداف پژوهش   
فرضیه های  پژوهش   
متغیر های پژوهش   
تعاریف متغیر ها   
فصل دوم
مقدمه فصل 2    
هدف های سازمان   
اهمیت اهداف فردی:   
اهمیت افراد و اهدافشان:   
اشکال سازمانی:    
ابعاد ساختاری و محتوای سازمان:   
نقش ارتباطات   
پاداش ها و استراتژی :   
اثر بخشی شبکه ها :   
مطالعات صورت گرفته در داخل کشور   
مطالعات صورت گرفته در خارج از کشور   
منابع   

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی تحقیق تاثیر عوامل سازمانی بر کیفیت زندگی کاری کارکنان تحت word

 *قاسمی ،محمد1379 ،بررسی تاثیر کیفیت زندگی کاری بر بهره وری نیروی انسانی در صنایع نان قدس رضوی زاهدان

  *نصیری شورچه، محمد سجاد1384 ،بررسی و تجزیه تحلیل عوامل مؤثر بر زندگی کاری کارکنان سازمان ها و ادارت دولتی بوشهر

  *نیرویی ، مریم1382 ، بررسی نظام ارزشی و کیفیت زندگی کاری با ریسک پذیری و تعهد سازمانی بین مدیران شرکت ملی مناطق نفت خیز مناطق جنوب

  *رابینز استیفن،مبانی رفتار سازمانی ، مترجم قاسم کبیری،چاپ اول تهران:مرکز انتشارات علمی دانشگاه ازاد اسلامی1369 صص 77-

  *رابینز ، استیفن ، تئوری سازمان(ساختار ،طراحی و کاربرد ها)، ترجمه ی مهدی الوانی و حسن دانایی فرد، تهران اتتشارات صفار

  *رابینز ،استیفن پی،رفتار سازمانی ،ترجمه ی دکتر علی پارسیان و دکتر سید محمد اعرابی، تهران:انتشارات دفتر پژوهشی فرهنگی

  *سعادت ، اسفندیار 1319 مدیریت منابع انسانی، تهران: سازمانمطالعه و ندوین کتب علوم انسانی دانشگاها1383 چاپ هشتم

  *مورهد و گریفن ،رفتار سازمانی ، ترجمه ی دکتر سید مهدی الوانی و دکتر غلام رضا معمارزاده، تهران:انشارات مروارید

 *هرسی،پاول ،کنت اچ بلانچارد،مدیریت رفتار سازمان،ترجمهی دکتر قاسم کبیری ،تهران:انتشارات جهاد دانشگاهی

  *هنری مینتزبرگ، سازمان دهی پنج الگوی کارساز ،مترجم :  ابوالحسن فقهی ، چاپ اول ،تهران: انتشارات مرکز اموزش مدیریت دولتی

  * رضاییان ،علی ، مبانی سازمان و مدیریت، تهران:انتشارات سمت 1383 چا  ششم

 *هارلود کنتز و دیگران،اصول مدیریت، جلد دوم، مترجمان محمد علی طوسی ، علی اکبر فرهنگی و دیگران ، تهران: انتشارات مرکز اموزش مدیرت دولتی

 * نیکو اقبال ، علی اکبر، بر گزیده نظریه های سازمان و مدیریت ، تهران انتشارات سمت

مقدمه:

پر واضح است که شناسایی اسیب های سازمانی و عوامل پیش برنده و اثر گذار سازمانی،سازمان را قادر می سازد تا با رفع موانع تغییر و تحول سازمانی و تقویت عوامل اثر بخش و مثبت سازمان بستر رشد و شکوفایی استعداد های انسانی و بهبود سیستم های مدیریتی را فراهم اوردو در راستای ارتقای کیفیت زندگی کاری کارکنان گام بر دارد. در فصل یک تحقیق سعی می شود  طرح کلی ‍‍‍ تعریف و ترسیم شود

.در این فصل ابتدا مساله و موضوع پ‍زوهش بیان می شود و این که ایا بین عوامل اثر گذار سازمانی و بهبود کیفیت زندگی کاری در سازمان رابطه وجود دارد یا خیر؟

هم چنین اهمیت و ضرورت پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت هدف ها، فرضیه ها ، ادبیات و پیشینه ی تحقیق و متغیر های پژوهش مورد بحث و بررسی قرار می گیرد

1-2 بیان مساله

بررسی و شناخت عوامل موثر در محیط داخلی سازمان ها همواره یکی از ضرورت ها و دغدغه های مدیران و کارکنان در راستای تحقق هدف های سازمانی بوده است. پر واضح است که شناسایی عامل های اثر گذار در محیط درونی سازمان و کیفیت تعامل این عوامل با همدیگر و متقابلا با عوامل محیط خارجی ،سازمان را قادر می سازد تا در عرصه رقابت و رشد شتابان تکنو لوژی اطلاعات و فناوری های تولید و خدمات به رشد ، بالندگی و بقای خود کمک رسانیده و موجبات تغییر اینده سازمان را فراهم اورند. در این تحقیق سعی شده است این عوامل در قالب مدل شش بعدی وایز بوردا مورد مطالعه قرار گرفته و نقش هر یک از انها در پویایی و ارتقاء فرهنگ سازمانی یاد اوری شود

در عصر جدید سازمان هایی قادرند از طریق افزایش کیفیت زندگی کاری کارکنان به ارتقاء جو و فرهنگ سازمانی،افزایش میزان اثر بخشی و کارایی و ایجاد بهره وری بپردازند که توانسته باشند عوامل درون سازمانی خود را شناسایی و با تقویت نقاط قوت و برطرف نمودن ضعف های سازمانی به این مهم دست یابند. تحقیقات انجام گرفته نشان می دهد ژاپن ازطریق ارتقاء کیفیت زندگی کاری توانسته است 40% بهره وری سازمان ها را افزایش دهد

امروزه لازمه تحقق بخشیدن به هدف های سازمان، شناخت اسیب های سازمانی  و عوامل اثر گذار درون سازمانی نظیر

1هدف ها

2ساختار

3ارتباطاط

4پاداش

5رهبری

6مکانیز های سازمان

می باشد و در واقع مساله اصلی ما در این تحقیق است که انتخاب موضوع پژوهش چه مشکلی از مسایل سازمان را می تواند حل کند و چه راه حلهایی را برای تقویت عوامل درون سازمانی و افزایش کیفیت زندگی کاری کارکنان می تواند ارئه دهد و مفید مؤثر واقع شود. از انجا که یکی از مهم ترین مسائل و مشکلاتی که سازمان های امروزی را با چالش مواجه نموده است عوامل باز دارنده و اسیب شناسی سازمانی است که بر روی زندگی کاری کارکنان اثر می گذارد. ما در این تحقیق به دنبال پاسخ دادن به این سوال هستیم که

ایا بین قدرت و ضعف عوامل شش گانه درون سازمانی و کیفیت زندگی کاری کارکنان رابطه وجود دارد یا خیر؟

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش

یکی از دلایل انتخاب موضوع تحقیق ، جست و جو و شناسایی عوامل پیش برنده و باز دارنده درون سازمانی که هم می تواند بستر شکوفایی و ارتقاء توانمندی ها و اثر بخشی سازمان را فراهم نموده و با اثر گذاری بر روی کیفیت زندگی کارکنان به این مهم دست یابد و بالعکس در صورت عدم شناسایی ضعف ها و اسیب های سازمانی و بی توجهی به نقاط قوت ،موجبات کاهش کیفیت زندگی کاری کارمندان و مدیران را به دنبال اورد . عوامل شش گانه سازمانی به دو صورت مثبت و بازدارنده قادرند بر اجزاء عمده کیفیت زندگی کاری اثر گذار باشند

در اهمیت نظری تحقیق می توان گفت که نتایج و دستاوردهای تحقیق می تواند مورد بهره برداری و استفاده مدیران قرار گرفته و از این طریق به تقویت نقاط قوت و بر طرف کردن نقاط ضعف سازمان و افزایش زندگی کاری کارکنان بپردازد

در اهمیت کاربردی تحقیق می توان گفت که نتایج، دستاوردها و پیشنهادهای ارائه شده تحقیق ، سازمان را قادر می سازد تا با استفاده کاربردی و عملی موجبات کاهش اسیب های سازمانی را فراهم اورده و با افزایش کیفیت زندگی کاری کارکنان و مدیران ، زمینه های کارامدی سازمان، افزایش رضایت مردم و کارکنان  را بهتر از گذشته تهمید کند

1-4 اهداف پژوهش

هدف اصلی:تعیین رابطه بین عوامل سازمانی و کیفیت زندگی کارکنان

هدف فرعی

1:تعیین رابطه هدف و کیفیت زندگی کارکنان

2:تیین رابطه ساختار و کیفیت زندگی کارکنان

3:تعیین رابطه ارتباطات و کیفیت زندگی کارکنان

4:تعیین رابطه پاداش و کیفیت زندگی کارکنان

5:تعیین رابطه رهبری و کیفیت زندگی کاکنان

6: تعیین رابطه مکانیزم ها و کیفیت زندگی کارکنان

5-1 فرضیه های  پژوهش

 فرضیه اصلی: بین متغیر ها و عوامل درون سازمانی و کیفیت زندگی کاری کارکنان رابطه و همبستگی مستقیم وجود دارد

فرضیه های فرعی

1-بین هدف و کیفیت زندگی کاری رابطه مستقیم وجود دارد

2-بین ساختار و کیفیت زندگی کاری رابطه مستقیم وجود دارد

3-بین ارتباطات و کیفیت زندگی کاری رابطه مستقیم وجود دارد

4-بین پاداش و کیفیت زندگی کاری رابطه مستقیم وجود دارد

5-بین رهبری و کیفیت زندگی کاری رابطه مستقیم وجود دارد

6-بین مکانیزم ها و کیفیت زندگی کاری رابطه مستقیم وجود دارد

6-1 متغیر های پژوهش

1) متغیر مستقل : عوامل سازمانی

2)متغیر وابسته : کیفیت زندگی کاری

3) متغیر های تعدیل کننده: جنسیت کارکنان، سوابق خدمتی،تجربه،تحصیلات، مهارت و تخصص کارکنان

4) متغیر های کنترل: جنسیت،تجربه،سابقه و تخصص مدیران

تعاریف متغیر ها

تعاریف تئوریک عوامل سازمانی

هدف : سازمان ها برای کسب مؤفقیت و ایجاد مزیت رقابتی و شایستگی های منحصر به فرد وخلق ارزش برای مشتریان خود نیازمند به هدف گذاری دقیق و این که در جه وضعیتی هستیم؟ فلسفه و دلیل وجودی سازمان چیست؟ به کجا باید برسیم؟ و چگونه به هدف های سازمان دست یابیم اقدام به تعیین هدف های کوتاه مدت ،میان مدت وبلند مدت و هدف های استراتژیک می کنند به هر میزانی که هدف ها شفاف ، روشن و قابل وصول باشد و کارکنان نیز هدف های سازمان را به نفع خویش بدانند سازمان قادر است برای تحقق هدف گام بر دارد

 ساختار

ساختارهای سازمانی متاثر از هدف ها و استراتژی، تکنولوژی و اندازه سازمان می باشد.به هر میزانی که ساختار تشکیلاتی و منابع انسانی و سلسله مراتب سازمانی  مر تبط با استراتژی ، ماموریت ها و ابعاد تکنولوژی و اندازه سازمان طراحی و اجرا شده باشد ، سازمان را قادر می سازد تا برای تحقق هدف  و تامین رفاه و اسایش کارکنان گام بر داشته و کیفیت زندگی کارکنان را ارتقا بخشیده و بستر افزایش اثر بخشی و کار امدی و بهره وری  منابع انسانی و سازمانی را فراهم اورد

ارتباطات

در هر سازمان و گروهی ، ارتباطات چهار نقش اساسی را از قبیل کنترل( از طریق سلسله مراتب اختیار) ، ایجاد انگیزه( از طریق شفاف نمودن شیوه های انجام کار و روش بهبود عملکرد)، ابراز احساسات ( از طریق تخلیه افراد از استرس ها و فشار های روانی )

و اطلاعات ( ارایه اطلاعات برای تصمیم گیری مناسب و ارا‍‍‍‍ئه راه حل) ایفا می کند

پاداش

برقراری سیستم عادلانه و مطلوب پرداخت به عنوان یک سازو کار یک پارچه کننده  اساسی که از طریق ان تلاش های واحد های فرعی مختلف و کارکنان ان ها به سمت تحقق هدف و رشد کیفیت زندگی کاری  کارکنان و تحقق هدف های استراتژیک سازمان تلقی شده و به فعالیت ها جهت داده می شود

رهبری :

سبک های رهبری  و مدیریتی در هر سازمانی می تواند در صورتی که اعتقاد به مشارکت  و دخالت دادن کارکنان در تصمیم گیری ها و بر مبنای تفویض اختیار و مشورت با کارشناسان داشته باشد سازمان را به سمت هدف های خود به پیش برد و از همه مهم تر تولید انگیزش و نفوذ در بین کارکنان قادر است تا روحیه و انگیزه کاری کارکنان را افزایش داده و موجبات ارتقاء کیفیت زندگی  کاری کارکنان را فراهم اورد

 مکانیزم ها :

هر سازمانی باید ابتدا از خود سؤال کند ایا ما از تکنولوژی ها مناسب و جدید برای ایجاد هماهنگی بین واحد های سازمانی و کارکنان خود برخورداریم یا خیرو به چه میزانی کارکنان سازمان با این تکنولوژی ها اشنا بوده و برای بهره برداری و خلق ارزش افزوده اموزش دیده اند  وایا سرعت،دقت و صحت انجام کارها  مرتبط با تکنولوژی سازمان می باشد یا خیر

ب) تعاریف تئوریک یک عناصر کیفیت زندگی کاری

کیفیت زندگی کار کارکنان هر سازمانی می تواند از عناصر زیر تشکیل شود و مجموعه ای که این عناصر و برایند نقطه نظر کارکنان و دید گاه ها و نگرش مدیران و هم چنین وضعیت عوامل داخلی سازمان و تغییرات محیط داخلی  قادر است کیفیت زندگی کاری سازمان  را شکل دهد

1-        نظام پرداخت حقوق و دستمزد

2-        سیستم مزایا و به وی‍ژه مزایای خدامات پرسنلی

3-        داشتن شانس انتخاب شغل دیگر در سازمان

4-        انیت شغلی و اعتماد به نفس

5-        نداشتن تنش و استرس کاری

6-         برخورداری از مدیریت تعارض

7-        مشارکت در فرایندهای تصمیم گیری و تصمیم سازی

8-        دموکراسی در محل کار و ازادی فردی در روش های انجام کار

9-        سهیم بودن در سود و منافع سازمان

10- وجود نظام کارامد بیمه و بازنشستگی

11-امکانات رفاهی و ارتباطات خانوادگی

12-چهار یا پنج روز کار در هفته و سایر موارد

 

 

مقدمه فصل 2 :

 

پروژه دانشجویی تحقیق بررسی تاثیر اضطراب در یادگیری دانش آموزان تیزهوش و عادی تحت word

 پروژه دانشجویی تحقیق بررسی تاثیر اضطراب در یادگیری دانش آموزان تیزهوش و عادی تحت word دارای 60 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق بررسی تاثیر اضطراب در یادگیری دانش آموزان تیزهوش و عادی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق بررسی تاثیر اضطراب در یادگیری دانش آموزان تیزهوش و عادی تحت word

مقدمه     
تعریف و بیان مسئله     
اهمیت و ضرورت تحقیق     
فرضیه های تحقیق    
فر ضیه ها     
تعاریف واژهها و اصطلاحات پژوهش     
تعریف عملیاتی     
تعاریف نظری    
انواع فرضیهها و متغیرهای تحقیق    
ادبیات و پیشینه تحقیق    
پیشینه نظری    
انواع اضطراب    
اضطراب و یادگیری    
خصوصیات شخصیتی تیزهوشان     
زیانهای اضطراب    
الف) زیانهای اجتماعی    
روشهای درمان اضطراب    
1-نقش معلم در کاهش اضطراب دانش آموزان    
2-استفاده از مذهب در کاهش اضطراب    
پیشینه عملیاتی    
تحقیقات داخل کشور    
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور    
روش های تحقیق    
روش پژوهش    
محدودیت های تحقیق    
الف) محدودیتهای قابل کنترل    
ب) محدودیت های غیر قابل کنترل    
یافته های پژوهش و نتیجه گیری    
توصیف داده ها    
نتیجه گیری    
پیشنهادات    
منابع و مآخذ    

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی تحقیق بررسی تاثیر اضطراب در یادگیری دانش آموزان تیزهوش و عادی تحت word

1- راس میچل- روان شناس- ترجمه علی بهرامی و امیر راسترو (انتشارات راهنما- 1372)

2- روان شناس تربیتی- علی شریعتمداری (انتشارات امیر کبیر- 1369)

3- روانشناس کودک- سیروس عظیمی (انتشارات دهخدا- 1363)

4- ارزشیابی شخصیت- دکتر حمزه گنجی (نشر ساوالان)

5- پرسشنامه اضطراب امتحان

6- علی شریعتمداری- نیازهای روانی- ماههنامه پرورشی تربیت (انتشارات وزارت آموزش و پرورش- شماره 5)

7- زهرا کیانی نژاد- پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی- مقایسه اضطراب مدرسه عادی و تیز هوش سال اول راهنمایی شهر بیرجند سال

8- شکوه نوابی نژاد- رفتارهای بهنجار و نابهنجار

9- پایان نامه کارشناسی (اضطراب امتحان) استاد راهنما: آقای رهباردار- معلم پژوهنده: ثریا علیرضایی- تابستان

10-پایان نامه کارشناسی (بررسی علل خانوادگی اضطراب امتحان در دانش آموزان پسر کلاس پنجم شهرستان چناران) استاد راهنما: ولی الله نعمتی

11- مجله استعدادهای درخشان – سال هفتم – شماره 2- صفحه

12- روان شناسی مرضی و تحولی از کودکی تا نوجوانی (انتشارت ژرف) 1370 دادستان

مقدمه

اضطراب یکی از رایج ترین اختلالات در بین دانش­آموزان است که
می­توان به عنوان ریشه بعضی از مشکلات از آن نام برد. بسیار شنیده­ایم که کودکان به دلیل اضطراب به مدرسه نرفته­اند. یا اضطراب از امتحان باعث افت درسی آنها شده است یا یک اضطراب اجتماعی به کناره­گیری آنان انجامیده است ، کم نیستند دانش­آموزانی که حتی یک کلمه سرکلاس حرف نمی­زنند

و یا در یک بازی دسته­جمعی شرکت نمی­کنند ، اگر به همه این رفتارها توجه کنیم ریشه­ای از اضطراب را درآن­ها می­بینیم ، قرن بیستم را قرن ” اضطراب” نامیده­اند. در جوامع صنعتی انسانها دائماً در معرض حوادث گوناگون قرار دارند و نگران حال و آینده خود هستند به عبارت دیگر زندگی مدرن امروزی با پیچیدگی خاص خود شرایط زیستی بشر را تغییر داده و موجب شده است تا آدمی شیوه زندگی گذشته را رها کند و برای سازگاری با شرایط جدید تلاش نماید. کودکان و نوجوانان که بیش از هر گروه دیگر در معرض خطر روزافزون ناشی از اضطراب قرار گرفته­اند. اثر آن را می­توان در رفتارهای اجتماعی و فعالیتهای ذهنی آنها مشاهده کرد ، در یادگیریهای کلامی نوجوانان مضطرب پاسخهای نامربوط و نامفهوم می­دهند و هر قدر مطلب مورد یادگیری دشوارتر باشد این نوع پاسخها شدت زیادتر می­خواهند داشت گاه حتی صدای و تکلم او را نیز تحت تاثیر قرار می­دهد بدیهی است که اضطراب در نوجوانان مزاحمت بیشتری ایجاد خواهد کرد (عظیمی- 1363) ^[1]

اساساً خانواده ، مدرسه و جامعه، سه عامل مهم در بروز و ظهور اختلالات رفتاری در افراد محسوب می­شوند. محیط زندگی ، طرز رفتار اطرافیان ، تصویرهایی را در ذهن نوجوان به جای می­گذارد. که ممکن است اثرات مطلوب و نامطلوب آن در تمام مدت زندگی باقی بماند و نتایج آن هم تنها به خود فرد منتهی نمی­شود. بلکه در چگونگی روابط او با افراد دیگر هم تاثیر می­گذارد ، علمای امر تعلیم و تربیت در مورد نقش مدرسه و نوع نگرش دانش­آموزان به محیط مدرسه و اهمیت تاثیر نوع روابط بین دانش­آموزان و مربیان ، معتقدند که هرگاه نوجوان از اعتماد به نفس ، آرامش درون ، صفای قلب و نگرش مثبت به مربی خود ، برخوردار است آموزش نیز برایش لذت بخش خواهد بود و بالعکس ، موجب اضطراب و دلهره و مدرسه گریزی وی می­گردد

تعریف و بیان مسئله

اضطراب در یادگیری نقش مهمی دارد. اضطراب ، ذکاوت و هوش انسانی را فعال می­کند و راه حل مستحکمی برای تمرکز و رسیدن به نتیجه و پاداش رضایت بخش است. ناراحتی ناشی از اضطراب متوسط ، ما را وادار می­کند تا راههای مختلف دوری از اضطراب را کشف کنیم و این فی نفسه یک فرآیند یادگیری است. با وجود این بین اضطراب و یادگیری ارتباطی پیچیده وجود دارد. افزایش اضطراب تا میزان معینی ، محرکی است برای بالابردن یادگیری ، ولی پس از این میزان معین افزایش اضطراب باعث کاهش دریادگیری می­شود و اگر میزان اضطراب بازهم افزایش یابد ، باعث عدم وجود محرک یادگیری شده و به ایجاد خطر بیشتر در خطاها و اشتباهات منجر خواهد شد. این موضوع بدان معنی است که یک سطح مطلوبی از اضطراب برای یادگیری بهینه وجود دارد ، که پس از این سطح افزایش اضطراب نتیجه معکوس داده و ضد سازنده است

اضطراب بسیار کم مساوی است با رخ ندادن چیزی و اضطراب بسیار زیاد مساوی است با اشتباه کردن

در مورد هر فردی سطح مطلوب اضطراب از زمانی به زمان دیگر و از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییرمی­یابد ، این تفاوت ناشی از تجارب قبلی یادگیری است که میتواند فرد را به مقدار زیاد یا کم اضطراب ، حساس کند. (راس. میچل)[2]

 (ارمنست- ر- هیلگارد) گاهی اضطراب را مقدم بر هر چیز و یک حالت ترس و نگرانی و ناراحتی می­داند

اضطراب با ترس ارتباط نزدیک دارد اما ترسی است که گاهی در مقابل امر مبهم به وجود می­آید و زمانی موضوع معینی ندارد. خلاصه می­توان گفت اضطراب گاهی به معنای ترس مبهم است و گاهی به معنای یک ترس مبهم محدود نیز استعمال می­شود و آن ترس از ناامنی است. اضطراب در این معنی جنبه اجتماعی دارد و از لحاظ منشاء امری است اجتماعی که از کودکی شروع می­شود ، محرومیت از محبت یا غفلت والدین از این لحاظ و فقدان محبت در کودک احساس نامنی به وجود می­آورد ، در دوره بالاتر در موقع حمله و تعرض ، موقعی که درمعرض آسیب بدنی قرار می­گیرد و از این که در انجام کارها متکی به والدین است دچار اضطراب و ناراحتی می­شود. شریعتمداری- 1369)[3]

در این پژوهش نیز از آنجا که تصور می­شود دانش­آموزان تیزهوش با توجه به ویژگیها و تفاوتهایی که در بعضی از زمینه­ها به ویژه درسی با دانش­آموزان عادی دارند برآن شدیم تا ببینیم که آیا از نظر وجود اضطراب و میزان آن در یادگیری در دو گروه دانش­آموزان تیزهوش و عدای در دوره راهنمایی تفاوت معناداری وجود دارد ؟

لذا این سئوالات مدنظر است

1- آیا در بین دانش­آموزان دختر تیزهوش و عادی از نظر اضطراب در مقطع راهنمایی تفاوت معنا داری وجود دارد ؟

2- آیا بین دانش­آموزان دختر عادی و تیزهوش در پایه­های مختلف تحصیلی (دوره راهنمایی) تفاوت معناداری وجود دارد؟

اهمیت و ضرورت تحقیق

از آنجا که سن نوجوانی مخصوصاً دوره راهنمایی تحصیلی یکی از بحرانی­ترین مرحله از زندگی هر نوجوان است لذا باید برآن باشیم تا خصوصیات فردی در نوجوان را دراین دوره از زندگی او بدقت بشناسیم و درباره آن تحقیق کنیم تا در برخورد و روبرو شدن با نوجوانان که این برهه بسیار حساس زندگی خود را
می­گذرانند هوشیارانه و با اطلاع کافی عمل نمائیم

از طرفی وجود اضطراب در نوجوانان اگر از حد متوسط آن بالاتر رود باعث می­شود که روی یادگیری و پیشرفت تحصیلی آنها تاثیر گذارد و باعث به وجودآمدن پی­آمدهای ناگوار و گاهی غیرقابل جبران می­گردد

این پیامدها ممکن است به اشکال گوناگون مانند : خلق و خوی نامناسب – بدبینی- زودرنجی- نارضایتی- احساس گناه- نفرت از خود- اتهام به خود- گوشه­گیری از اجتماع – بی­تصمیمی و مشکلات در تصمیم­گیری- اختلال در خواب و خوراک- بی اشتهایی و اشتغالات ذهنی بروز کند

این موارد که ذکر گردید می­تواند موانعی در سر راه پیشرفت نوجوان باشد. لذا شناخت انواع اضطراب­ها و نگرانی­ها ، انسان را بدنبال راههای مقابله با آن راهنمایی خواهد کرد

در این تحقیق به دنبال آن هستیم که عواملی را که باعث بروز اضطراب در دختران دانش­آموز دوره راهنمایی  می­شود را بیابیم و از آنجا که دانش­آموزان تیزهوش و با استعداد از بسیاری جنبه­های ذهنی و فکری با همسالان عادی خودشان تمایزاتی دارند در این زمینه یعنی اضطراب تفاوت آن را در این دو گروه از دانش­آموزان مورد بررسی قرار دهیم

[1] پاورقی : سیروس عظیمی روانشناسی کودک ، انتشارات دهخدا

[2] راس- میچل- روان شناس- ترجمه علی بهرامی و امیر راسترو ، انتشارات رهنما- 1372

[3] شریعتمداری ، علی ، روان شناس تربیتی ، انتشارات امیرکبیر تهران – سال

پروژه دانشجویی مقاله قاعده «ذوات الاسباب» در منطق در یک نگاه تحت word

 پروژه دانشجویی مقاله قاعده «ذوات الاسباب» در منطق در یک نگاه تحت word دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله قاعده «ذوات الاسباب» در منطق در یک نگاه تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله قاعده «ذوات الاسباب» در منطق در یک نگاه تحت word

چکیده  
مقدّمه  
ذوات‏ الاسباب در منطق  
اوّلیات و غیر اوّلیات  
قاعده ذوات ‏الاسباب در بیان ابن‏ سینا  
منشأ یقین در قضایا از نظر محقق طوسی  
یقین به غیر ذی‏سبب نظری از دیدگاه ابن‏سینا  
امکان یا امتناع یقین به ذی‏سبب از راه غیر سبب  
امکان یا امتناع یقین به ذی‏سبب از راه معلول  
امکان یا امتناع یقین به ذی‏سبب از راه برهان انّی مطلق  
امکان یا امتناع یقین به غیر ذی‏سبب  
قاعده «ذوات ‏الاسباب» و تجربیات  
خودشکن بودن قاعده «ذوات ‏الاسباب»  
قاعده «ذوات‏ الاسباب» از نظر صدرالمتألّهین  
اشکال‏ها و پاسخ‏ها بر اساس قاعده «ذوات ‏الاسباب»  
اشکال اول و پاسخ آن  
اشکال دوم و پاسخ آن  
اشکال سوم و پاسخ آن  
جمع‏بندی  
••• منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله قاعده «ذوات الاسباب» در منطق در یک نگاه تحت word

ـ ابن‏سینا، الاشارات و التنبیهات، مع الشرح، بی‏جا، دفتر نشر الکتاب، 1403

ـ ـــــ ، الشفاء، البرهان، قاهره، المطبعه الامیریه، 1375ق

ـ طباطبائی، سید محمّدحسین، رسائل سبعه، قم، نشر کتاب، 1362

ـ طوسی، نصیرالدین، منطق التجرید، الجوهر النضید، قم، بیدار، 1363

ـ ملّاصدرا (صدرالدین محمّدبن ابراهیم شیرازی)، شرح و تعلیقه صدرالمتألّهین بر الهیّات شفاء، تحقیقنجفقلی حبیبی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1382

ـ ـــــ ، تعلیقات بر شرح حکمه‏الاشراق، قم، بیدار، بی‏تا

چکیده

برخی از منطق‏دانان، مانند شیخ‏الرئیس، محقق طوسی، صدرالمتألّهین و علّامه طباطبائی پس ازتقسیم برهان به «لمّی» و «انّی مطلق» و «دلیل»، متعرّض قاعده «ذوات الاسباب» شده و مدعیشده‏اند: چیزی که دارای سبب نیست باید بیّن باشد، وگرنه اصلاً با قیاس برهانی معلوم نمی‏شود.اگر مفاد قاعده مزبور پذیرفته شود، لازمه آن نامعتبر دانستن برهان‏های «انّی مطلق» و «دلیل» است.ظاهر عبارات این دسته از منطق‏دانان آن است که یقینیات یا باید از اوّلیات باشند و یا از راه علت(برهان لمّی) معلوم شده باشند. از سوی دیگر، شیخ‏الرئیس و علّامه طباطبائی با صراحت تمام،نوعی از برهان انّی را معطی یقین می‏دانند. به هر حال، مهم استدلالی است که به سود قاعده اقامهمی‏شود. به نظر نویسنده استدلال ارائه شده مضمون قاعده را به اثبات نمی‏رساند، و به علاوه، اگرمضمون قاعده پذیرفته شود، اولین قربانی آن خود قاعده خواهد بود؛ زیرا استدلالی که بر این قاعدهاقامه شده از نوع برهان لمّی نیست. بنابراین، باید پذیرفت که طرح قاعده «ذوات الاسباب» برایمحدود کردن اعتبار برهان‏های انّی است، نه برای بی‏اعتبار کردن آن

کلید واژه‏ها: ذوات‏الاسباب، برهان لمّی، برهان انّی، دلیل

 

مقدّمه

منطق‏دانان برهان را به «لمّی» و «انّی» تقسیم کرده و در برهان لمّی گفته‏اند: حدّ وسط استدلال،علت ثبوت نتیجه (اکبر برای اصغر) است و به قرینه مقابله، «برهان انّی» آن است که حدّ وسطعلت ثبوت نتیجه نباشد

سپس برهان انّی را به «دلیل» و «انّی مطلق» تقسیم کرده‏اند. از نظر منطق‏دانان، دلیل آن استکه حدّ وسط معلول نتیجه باشد، و به قرینه مقابله، «برهان انّی مطلق» آن است که حدّ وسطْ معلولنتیجه هم نباشد؛ همان‏گونه که علت نتیجه نیست.349 در برهان انّی مطلق، اوسط و اکبر تلازمدارند و در واقع، با علم به یکی از دو متلازم، علم به متلازم دیگر حاصل می‏شود. برهان انّیمطلق دو قسم است: یا تلازم حدّ وسط و حدّ اکبر از این نظر است که هر دو معلول امر سومیهستند که در برهان سخنی از آن به میان نیامده، و یا چنین نیست، بلکه به تعبیر علّامه طباطبائیاوسط و اکبر از لوازم عامّه هستند

باید توجه داشت که برهان‏های لمّی و انّی اختصاص به قیاس‏های اقترانی ندارند و اقسامبرهان در قیاس‏های استثنایی هم جاری است. از این‏رو، منطق‏دانان استثنا یا مقدّمه دوم درقیاس‏های استثنایی را به منزله حدّ وسط در قیاس‏های اقترانی می‏دانند.351 بحث این مقاله، ربط ونسبت بین قاعده «ذوات‏الاسباب» با انواع برهان‏ها در منطق و ارزیابی خود قاعده است

 

ذوات‏الاسباب در منطق

برخی از منطق‏دانان مانند ابن‏سینا پس از تقسیم برهان به «لمّی» و «انّی مطلق» و «دلیل»، قاعده«ذوات ‏الاسباب» را مطرح کرده‏اند. طبق قاعده «ذوات‏الاسباب لاتعرف إلاّ باسبابها» یا «العلم بذیالسبب لاتعرف إلاّ بسببها» یقین دایم به هر چیزِ دارای سبب جز از راه سبب آن حاصل نمی‏شود.بنابراین، اگر ذات سبب بدون علم به علت معلوم شود، مفید یقین موقت است، نه یقین دایمی. ابن‏سینا و به تبع او، محقق طوسی گفته‏اند: اگر قضیه غیر بدیهی دارای علت نباشد یقین بدانممکن نیست

اوّلیات و غیر اوّلیات

اگر تصور اجزای قضیه برای تصدیق کافی باشد آن را «اوّلی» خوانند و اگر تصور اجزای قضیهبرای تصدیق کافی نباشد علم به آن باید از راهی غیر تصور اجزای قضیه به دست آید. غیراوّلیات، یا بدیهیات ثانویه (بدیهیات غیر اوّلی) هستند یا نظریات. راه‏های احتمالی که بشر عادیرا به قضایای بدیهی غیر اوّلی می‏رسانند، استقرا و تجربه هستند و تنها راهی که ما را به نظریاتمی‏رساند قیاس و استخدام حدّ وسط است. استخدام حدّ وسط هم به چند صورت امکان‏پذیراست: 1 برهان لمّی؛ 2 برهان انّی مطلق؛ 3 دلیل

بنابراین، آیا طرح قاعده «ذوات‏الاسباب» در منطق برای انحصار برهان به برهان لمّی و ازاعتبار انداختن برهان انّی است یا برای سامان دادن برهان و مشخص کردن حدود اعتباربرهان‏های انّی؟

قاعده ذوات‏الاسباب در بیان ابن‏سینا

شیخ الرئیس در برهان شفاء در فصل هشتم از مقاله اولی، تحت عنوان «فی انّ العلم الیقینی بکلما له سبب من جهه سببه»، استدلالی برای اثبات این قاعده ذکر می‏کند

اذا کان لحمل محمول علی موضوع دائما او سلبه عنه دائما او لحمله و سلبه فیوقت معیّن یکونان فیه بالضروره علّه لتلک العلّه صارت النسبه بین الموضوع والمحمول تلک النسبه و ذات المحمول و الموضوع لیس لهما ـ لو لا تلک العلّه ـتلک النسبه بالوجوب بل بالامکان. و اذا علما من غیر الوجه الذی به صار حکم مابینهما ضروریا علی تلک النسبه فقد علما من جهه غیر الجهه التی بها لا یمکن الاّیکونا بتلک الحال. و ذلک هو ان یعلم الحکم بوجه غیر وجه السبب الذی یوجبه،لانّ کل نسبه للموضوع الی المحمول المذکورین و للمحمول الی الموضوعالمذکورین تفرض واقعه لا من الجهه التی توجبها العلّه فهی واقعه من جهه امکان لا وجوب فیکون قد علم انّ کذا کذا و لم یعلم انّه لایمکن الاّ یکون کذا، إذ لایعلم ما بهلا یمکن الاّ یکون کذا.[352]

مطالبی که از استدلال مزبور استخراج می‏شود به شرح ذیل است

1 یقین به قضیه «أ ج است» مؤلَّف از دو باور صادق است: باور به اینکه «أ ج است» و باور بهاینکه «ممکن نیست أ ج نباشد.» به عبارت دیگر، باور به خود قضیه و باور به امتناع نقیض آن

2 هر گاه نسبت بین «أ» و «ج» دارای علتی باشد با وجود علت، نسبت بین آن دو ضروری ووجوب است، و با نبود علت، نسبت بین آن دو امکانی است. این حکم بسیار روشن به نظرمی‏رسد؛ زیرا با فرض وجود علت، انفکاک «ج» از «أ» ممکن نیست و با نبود آن، دلیلی بر وجوباتحاد نیست

3 اگر علم به نتیجه از طریق علت معلوم شود، نتیجه یقینی است، وگرنه یقینی نیست

حال مقصود از «علم به نتیجه از طریق علم به علت» چیست؟ علم به نتیجه یقینی از طریقعلم به علت آن در بادی نظر، به یکی از دو طریق ذیل، قابل فرض است

الف. از راه برهان لمّی و علّیت نفس‏الامری حدّ وسط نسبت به نتیجه؛ یعنی با علم به حدّوسطی که علت برای نسبت موضوع به محمول است، یقین ضروری و غیر موقّت به «أ ج است»و «ممکن نیست که أ ج نباشد» حاصل می‏شود. پس اگر برهان لمّی باشد بی‏شک، علم حاصلضروری و خلاف آن ممکن نیست

ب. از راه برهان انّی مطلق؛ یعنی حدّ وسط و حدّ اکبر هر دو معلول علت سومی باشند. دراین فرض، با علم به حدّ وسط، علم به علت حاصل می‏شود و از راه علم به علت، علم به معلولحاصل می‏گردد

بنابراین، قاعده «ذوات‏الاسباب» به حسب ظاهر، برهان انّی مطلق را، که در آن حدّ وسطواسطه برای اثبات علت نتیجه است، نفی نمی‏کند، در صورتی که صغرا و کبرا بیّن باشند

به عبارت دیگر، بحث در این است که آیا برای یقین به نتیجه، راهی جز برهان لمّی وجود

دارد یا خیر؟ در واقع، پرسش این است که در جایی که برهان لمّی ممکن است، آیا با برهان غیرلمّی می‏توان به یقین رسید یا خیر؟ به تعبیر دیگر، آیا می‏توان برای یک مدعا دو برهان لمّی و انّیاقامه کرد و هر دو را یقین‏آور دانست؟ یا اینکه برهان در انحصار برهان لمّی است و دلیل و انّیمطلق معطی یقین نیستند و احیانا یقین حاصل از این دو برهان موقّتی و غیردایمی است. به بیاندیگر، آیا طرح قاعده «ذوات‏الاسباب» در منطق، برای آن است که دلیل و انّی مطلق را در مجرایقاعده از اعتبار ساقط کند یا خیر؟

پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت ه

 پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل تحت word دارای 247 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل تحت word

چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1 مقدمه
1-2 بیان مساله و علل انتخاب موضوع
1-3 اهداف پژوهش
1-4 اهمیت پژوهش
1-5 نوع طرح پژوهش
1-6 متغیرهای پژوهش
1-7 فرضیه های پژوهش
1-8 قلمرو پژوهش
1-1-8 قلمرو موضوعی
2-1-8 قلمرو مکانی
3-1-8 قلمرو زمانی
1-9 محدودیتهای پژوهش
1- 10 روش پژوهش
1-11 روش جمع آوری اطلاعات
1-12 ابزار اندازه گیری اطلاعات
1-13 واژگان کلیدی و اصطلاحات
1-14 ساختار پژوهش
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
1-تاریخچه،مبانی نظری، چارچوب گزارشات مالی، انرون
2-1 مقدمه
2-2 گفتار اول: تاریخچه
2-2-1 مقاله فنی انتشار یافته توسط انجمن حسابداران قسم خورده انگلستان و ولز
2-2-2 متن پیشنهادی شماره 42 (ED42)
2-2-3 متن پیشنهادی شماره 49 (ED 49)
2-2-4 شرایط پیشنهاد شده توسط متن پیشنهادی گزارشگری معاملات (FRED4)
2-2-5 بیانیه تحقیق مالی شماره 5 (1994) گزارشگری محتوای معاملات
2-3 گفتار دوم: مبانی نظری
2-3-1 تجزیه و تحلیل مزایا و مخاطرات
2-3-2 شناخت
2-3-3 عدم شناخت
2-3-4 تهاتر
2-3-6 نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم
2-3-6 معاملات مرتبط
2-4 گفتار سوم : چارچوب گزارشات مالی
2-4-1 ترازنامه
2-4-2 صورتهای مالی اساسی دیگر
2-4-3 یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی و گزارش هیئت مدیره به مجمع عمومی صاحبان سهام
2-5 گفتار چهارم: فروپاشی انرون مقدمه ای برای تحول در وضع قوانین و استانداردهای
مرتبط با معاملات خارج از تراز نامه
2-5-1 آنچه برای انرون اتفاق افتاد؟
2-5-2 تاریخچه انرون
2-5-3 گزارش Powers و Batson در مورد انرون
2- شرکتهای با اهداف خاص، قانون سار بینز اکسلی
2-1 گفتار پنجم: شرکتها با اهداف خاص
2-2-1 مقدمه
2-2-2 تعریف شرکتها با اهداف خاص
2-2-3 ارتباط با تامین مالی خارج از تراز نامه
2-2 گفتار ششم: قانون سار بینز اکسلی
2-2-1 مقدمه
2-2-2 ارتباط قانون ساربینز اکسلی با موضوع خارج از تراز نامه
2-2-3 اقلامی که افشاء آنها در ارتباط با ترتیبات خارج از ترازنامه لازم است
2-2-4 افشاء اقلام تعهدات قراردادی
3- شیوه های مورد استفاده در تامین مالی خارج از تراز نامه
1-2 گفتار هفتم : شرکتهای فرعی و شبه شرکتهای فرعی
2-2-1 تعریف شرکتهای فرعی وشبه فرعی
2-2-2 معافیت شبه شرکتهای فرعی از تلفیق
2-2-3 ارتباط شرکتهای فرعی و شبه فرعی با تامین مالی خارج از تراز نامه
2-2 گفتار هشتم: سرمایه گذاری در ارزش ویژه سایر شرکتها
3-2-1 سرمایه گذاری هایی که نه موجب افزایش نفوذ قابل ملاحظه می شودونه موجب افزایش کنترل
2-2-2 سرمایه گذاری هایی که موجب افزایش نفوذ قابل ملاحظه می شود اما موجب افزایش کنترل
نمی شود
2-2-3 سرمایه گذاری هایی که موجب کنترل می شود
2-2-4 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری سرمایه گذاریها
2-2-5 تلفیق
2-3 گفتار نهم: اجاره های بلند مدت
1-2-3 ارزیابی معامله
2-2-3 ماهیت شیوه ها و الزامات گزارشگری مالی
3-2-3 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای اجاره های بلند مدت
2-4 گفتار دهم: فروش و اجاره آن از خریدار
1-2-4 ارزیابی معامله
2-2-4 اجاره های سرمایه ای
3-2-4 اجاره های عملیاتی
4-2-4 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای فروش و اجاره آن از خریدار
5-2-4 استاندارد بین المللی حسابداری برای اجاره ها
2-5 گفتار یازدهم: فروش و توافقات باز خرید
1-2-5 ارزیابی معامله
2-2-5 ماهیت شیوه ها و الزامات گزارشگری مالی
3-2-5 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای فروش و توافقات بازخرید
4-2-5 شیوه حسابداری
2-6 گفتار دوازدهم : کالاهای امانی
1-2-6 ارزیابی معامله
2-2-6 ماهیت شیوه ها و الزامات گزارشگری مالی
3-2-6 حقوق هر طرف معامله برای بازگرداندن کالا
4-2-6 تعیین قیمت برای انتقال نهایی مالکیت به مشتری
5-2-6 آیا مشتری لازم است به سازنده کالا مبلغی به عنوان ودیعه بدهد؟
6-2-6 آیا مشتری حق استفاده از کالا را دارد؟
7-2-6 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای کالاهای امانی
2-7 گفتار سیزدهم: نقل و انتقالات داراییهای مالی با مشارکت های مداوم
1-2-7 ارزیابی معاملات
2-2-7 موارد افشاء طبق SFAS شماره
3-2-7 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای نقل و انتقالات دارائیهای مالی
2-8 گفتار چهاردهم: تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی
1-2-8- روشهای تجزیه و تحلیل
2-2-8- طبقه بندی نسبتها
3-2-8- فرض تداوم فعالیت
2-9- گفتار پانزدهم : پیشینه پژوهش
1-2-10: نتیجه گیری
فصل سوم: روش شناسی پژوهش (متدولوژی)
1-3 مقدمه
2-3 اهداف پژوهش
3-3 روش جمع آوری داده ها
4-3 قلمرو پژوهش
5-3 جامعه آماری
6-3 نحوه گردآوری اطلاعات
7-3 نمونه گیری
8-3 فرضیه های پژوهش
9-3 متغیرهای پژوهش
10-3 تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش
11-3 اندازه گیری متغیرهای پژوهش
12-3 روش آماری آزمون فرضیه ها
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش
1-4 مقدمه
2-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
3-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
4-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
5-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
6-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
7-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5 مقدمه
2-5 خلاصه ای از کل پژوهش
3-5 خلاصه یافته های پژوهش
4-5 نتیجه گیری
5-5 پیشنهادات
1-5-5 پیشنهادات مربوط به یافته های پژوهش
2-5-5 پیشنهادات برای پژوهش های آتی
6-5 محدودیت های پژوهش
7-5 فهرست منابع
فصل ششم :پیوستها

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل تحت word

1-      استانداردهای حسابداری ایران- نشریه 160- سازمان حسابرسی.سال

2-      اکبری – فضل ا; – تجزیه و تحلیل صورتهای مالی – نشریه 129- سازمان حسابرسی.سال

3-      استانداردهای حسابرسی – نشریه 124- سازمان حسابرسی.سال

4-      ثقفی- علی- فرضیه بازار موثر (کارا) اوراق بهادار و تاثیر آن در حسابداری.تابستان

5-      جواهری-اسماعیل- قانون ساربینز اکسلی – زمستان 1385- مجله حسابرس- شماره

6-      حساس یگانه –یحیی- 1384- فلسفه حسابرسی- انتشارات علمی و فرهنگی

7-   حساس یگانه- یحیی- نادری نوعینی-محمد مهدی – درسهایی از فروپاشی انرون در زمینه حاکمیت شرکتها- مجله حسابدار- شماره 192-193- اسفند و فروردین 86 و

8-      دستگیر-محسن- سلیمانیان- غلامرضا- تامین برون ترازنامه ای، رویکرد مقایسه ای اردیبهشت 1386- مجله حسابدار- شماره 182

9-       Off Balance Sheet finance (Ron Paterson)- First published in the United Kingdom by THE MACMILLAN PRESS LTD- January

10-   Off Balance Sheet Financing – What Value does it bring to the frim – MASTER Thesis – Michael Leigh and Lena Olveren- January

11-   Report and Recommendations Pursuant to Section 401 (C) of the Sarbanes – Oxley Act of 2002 on Arrangements with off- Balance Sheet Implications, Special Purpose Entities, and Transparency of Filings by Issuers.(Submitted to the president of the united states, the Committee on Banking, Housing, and Urban Affairs of the United States Senate and the committee on Financial Services of the United States House of Representatives.) June

12-   What happened to Enron Anuj Thakur, Samir Kalra, Rahul Karkun. March

13-    Financial Engineering with Special purpose Entities. Bala G. Dharan, Ph. D. CPA- J. Howard Creekmore professor of Accounting- Jesse H. Jones Graduate School of  Management Rice university, Houston – June

14-   Disclosure in MD& A about off- Balance Sheet Arrangements and Aggregate contractual obligation under section 401 (C) of the Sarbanes-Oxley Act of 2002- Wilson sonsini Goodrich & Rosati – February

15-   The Sarbanes – Oxley Act of 2002.  Holme Roberts & Owen LLP (HRO) Alert- March

2-1 مقدمه:

اخیراً در پی رسوائیهای بوجود آمده در سال 2001 در آمریکا  و سایر کشورها اصطلاح «خارج از ترازنامه[1]» که برخی اوقات مفاهیم ضمنی پنهانی در خود دارد، یا دست کم می‌توان گفت که کاملاً شفاف نیست کاربرد بیشتری پیدا کرد، بطور کنایه ای آنچه باید در ترازنامه باشد، نیست و اینکه صادر کننده گزارش، معامله یا شیوه معامله را به گونه ای طراحی کرده است که چنین نتیجه ای در برداشته باشد. هر چند سوالاتی در این زمینه وجود دارد که اقلامی که باید در ترازنامه منعکس شوند، ولی منعکس نشده‌اند، تنها برای فریب استفاده کنندگان صورتهای مالی نیست. بسیاری از معاملات قانونی چنین سوالاتی را بوجود می‌آورند و البته محدودیتهایی در مورد اینکه چه چیز باید در ترازنامه قید شود وجود دارد. سوال گسترده تر و اساسی‌تر اینکه شیوه‌های مورد استفاده در معاملات خارج از ترازنامه اغلب شامل یک پیوند اقتصادی یا قانونی بین شرکتها و مخاطرات و مزایای بوجود آمده از معاملات و همچنین حقوق یا تعهداتی است که در ترازنامه منعکس نشده‌اند (یا بطور کامل منعکس نشده‌اند)

تامین مالی خارج از ترازنامه یکی از انواع معاملات خارج از ترازنامه است که نخستین بار در اوایل دهه 1970 میلادی با شکل گرفتن و گسترش یافتن بازارها و ابزارهای پیچیده مالی، پدیدار گشت. شرکتهای بزرگ با استفاده از این ابزارها و با استفاده از خلاء‌های قانونی، اقدام به این گونه معاملات کردند. تامین مالی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شرکتها برای ادامه فعالیت می‌باشد که شرکتها برای برآورده کردن این نیاز متوسل به انواع متفاوتی از این نوع معاملات می‌شوند. با توجه به اینکه معاملات خارج از ترازنامه شکلی از حسابداری ساختگی است جوامع مختلف با توجه به قوانین کشورشان نسبت به کاربرد این اصطلاح واکنش‌های متفاوتی از خود نشان داده‌اند، به عنوان مثال در برخی کشورها از اصطلاح «حساب آرایی[2] » یا «حسابداری  ساختگی[3]» استفاده می‌شود. به هر حال در این مورد اتفاق نظر هست که معاملات خارج از ترازنامه‌ای معاملاتی هستند که هدفشان این است که از بازتاب جنبه‌های قطعی فعالیتها در حسابها خودداری کنند، بنابراین این اصطلاح دارای مفهوم منفی است و عقیده بر این است که باید از عملکرد کسانی که در چنین معاملاتی شرکت می‌کنند با وضع استانداردهای جدید حسابداری جلوگیری به عمل آید

در این فصل از پژوهش ابتدا تاریخچه مختصری از مباحث و مقالات منتشره توسط نهادهای رسمی و غیر رسمی حرفه حسابداری در مورد موضوع و هم چنین به برخی از روشها و تکنیکهای مورد استفاده اشاره می‌شود

2-2- گفتار اول:

تاریخچه:

2-2-1مقاله فنی انتشار یافته توسط انجمن حسابداران قسم خورده انگلستان و ولز(ICAEW) [4]

یک شماره از مقاله در اوایل سال 1980 منتشر شد که در آن به تامین مالی خارج از ترازنامه موجود در شرکتهای فهرست شده، در بورس لندن اشاره می‌کرد که این امر باعث نقد حرفه حسابداری و تعدادی از شرکتها شد. در پاسخ، انجمن، مقاله فنی (603 TR)[5] را در دسامبر 1985 به عنوان یک مقاله برای بحث منتشر کرد

این مقاله از طریق تهیه صورتهای مالی برای بررسی معاملات خارج از ترازنامه به بررسی نکات زیر پرداخت

1-در صورتهای مالی که می بایست به شکل صحیح و قانونی ارائه شوند، لازم است که این اطلاعات براساس محتوا و واقعیت اقتصادی معاملات مورد توجه قرار گیرند و نه صرفاً شکل قانونی آنها مد نظر قرار گیرد. محتوای معاملات و سایر رویدادها همواره با شکل قانونی آنها سازگار نیست، هر چند اثرات خصوصیات قانونی  یک معامله خود بخشی از محتوا و اثر تجاری آن است. این اثرات بایستی در چارچوب کلیّت معامله از جمله  هرگونه معاملات مرتبط مورد تفسیر قرار گیرد. جایی که اقلام بر مبنای محتوای معاملات مربوط در حسابها گنجانده می‌شود و این مبنا متفاوت از شکل قانونی آنها است، یادداشتهای مربوط به حسابها باید شکل قانونی معاملات مربوط به این اقلام و مبالغ مربوط را افشاء کنند

2- در شرایط خاص جایی که عملیات حسابداری برای معامله ای با اهمیت برای نشان داده محتوای معاملات به جای شکل قانونی اش، با شرایط فعالیت شرکت منطبق نباشد، افشاء باید شکل صحیح و بی‌طرفانه‌ای فراهم کند،‌در این حالت احتمالاً حسابهای فرضی جداگانه‌ای که بر مبنای محتوای اقتصادی تهیه شده‌ است، ارائه می‌گردد

انتشار مقاله فنی (603 TR) بحثهای زیادی را در داخل حرفه حسابداری و هم چنین اعضای اصلی حرفه ایجاد کرد. خصوصاً اینکه اعضای جامعه حرفه اعلام نمودند که هر چند با اهداف اصلی مقاله (603 TR) موافق اند، اما با راه‌حل‌های پیشنهادی آن مخالفت دارند و استدلال کردند که هدف اصلی صورتهای مالی فراهم آوردن قابلیت مقایسه و یکنواختی (ثبات رویه) است و این امر در بهترین شکل بوسیله حداقل کردن مفاهیم ذهنی و نظری بدست می‌آید. پس از این مباحث ایجاد شده کمیته استانداردهای حسابداری (ASC) [6] گروهی را مامور بررسی و مطالعه موضوع معاملات خارج از ترازنامه کرد. کمیته استانداردهای حسابداری دو پیش نویس در مورد تامین مالی خارج از ترازنامه منتشر کرد، اما قبل از اینکه طرح کامل شود، هیئت استانداردهای حسابداری(ASB) [7]جایگزین آن شد

2-2-2 متن پیشنهادی 42- (ED42) [8]

نخستین موضوع در مورد معاملات خارج از ترازنامه در مارس 1988 تحت عنوان حسابداری برای معاملات با اهداف خاص توسط کمیته استانداردهای حسابداری (ASC) منتشر شد. متن پیشنهادی از مطالبی که پیش از این توسط کمیته استانداردهای حسابداری ارائه شده بود تفاوتهای زیادی داشت. در متن پیشنهادی جدید، به جنبه مفهومی موضوع توجه بیشتری شده بود تا این که نسبت به جزئیات موضوع. توجه متن پیشنهادی به بررسی امکان استفاده از اصول و قواعد در پیشنهاد برای تدوین تعدادی استاندارد برای معاملات مشترک و ترتیبات خارج از ترازنامه معطوف شده بود، اما جزئیات قوانین هنوز در ارتباط با این گونه معاملات تدوین نشده بود

2-2-3 متن پیشنهادی 49- (ED49)

متن پیشنهادی شماره 49 با متن پیشنهادی شماره 42 تفاوت اساسی نداشت، با این وجود در جزئیات تفاوتهای زیادی بود. از آنجایی که بیانیه پیشنهادی شماره 42 از یک شیوه عمومی پیروی میکرد، این احساس بوجود آمد که دستورالعمل کاربردی تری مورد نیاز است، بنابراین به بیانیه پیشنهادی شماره 49 یکسری برنامه‌های کاربردی اضافه شد

در آگوست 1990 کمیته استانداردهای حسابداری (ASC) جای خود را به هیئت استانداردهای حسابداری (ASB) داد. هیئت استانداردهای حسابداری ابتدا سعی کرد از طریق مفاهیم اساسی این گونه معاملات بسوی تدوین استانداردهای جدید گام بردارد ولی بخاطر خلاء قانونی این گونه معاملات تدوین استانداردها به کندی پیش می‌رفت

2-2-4 شرایط پیشنهاد شده توسط متن پیشنهادی گزارشگری معاملات شماره 4 (FRED 4) [9]

گزارشگری محتوای معاملات در انتهای آوریل 1993 منتشر شد. با وجود متن پیشنهادی اولیه، مقدمه اصلی (FRED4) مجدداً درباره محتوا و واقعیت اقتصادی معاملات یک واحد تجاری که باید در صورتهای مالی شرکتها منعکس شوند تاکید داشت. این محتوا باید بوسیله در نظر گرفتن همه جوانب و مفاهیم ضمنی یک معامله (یا یکسری از معاملات وابسته) مورد شناسایی قرار گیرد و به معاملاتی که در عمل اثر تجاری دارند اهمیت بیشتری بدهد. جهت تعیین محتوا لازم است معاملاتی که منجر به افزایش یا کاهش دارائیها و بدهیهای واحد تجاری می‌شوند در نظر گرفته شوند

2-2-5 بیانیه تحقیق مالی شماره 5 (1994) گزارشگری محتوای معاملات [10]

بیانیه پیشنهادی تحقیقات مالی شماره 4 (FRED 4) در سال 1995 به استاندارد تبدیل شد. اصول مطرح شده در بیانیه تحقیق مالی شماره 5 بطور کلی شامل همان مواردی بود که در بیانیه پیشنهادی تحقیقات مالی شماره 4 وجود داشت. فقط تغییر مهم مربوط به واگذاری حسابهای دریافتنی نزد عامل (عمدتاً بانکها) و حذف آنها از حساب مطالبات در ترازنامه فروشنده می‌باشد

هدف بیانیه تحقیق مالی شماره 5 در قسمت اول این استاندارد بدین صورت بیان شده است: هدف این است که از محتوای معاملات گزارش شده در صورتهای مالی اطمینان حاصل کنیم. همچنین اثر اقتصادی معاملات شرکت و دارائیهای تحصیل شده، بدهیها، سود یا زیان، باید بطور منصفانه در صورتهای مالی شرکت نشان داده شود

2-3 گفتار دوم:

مبانی نظری:

2-3-1 تجزیه و تحلیل مزایا و مخاطرات

اهمیتی که ریسکهای ذاتی در جریان منافع آتی دارد این است که کمک می‌کند به رفع این مشکل که چه اقلامی مناسب تعریف دارائی و بدهی هستند و خاطر نشان می کند که تخصیص مخاطراتی که در درون یک معامله است، چگونه می تواند نشان دهد که حقوق و تعهدات گمراه کننده است، و آیا اینکه واحد تجاری تحصیل یک دارایی و یا ایجاد بدهی را در نتیجه معاملات بدست آورده است یا خیر

طبقه بندی مزایا و مخاطرات وابسته به دارائیها و بدهیها به روشهای مختلفی امکان پذیر است. تجزیه و تحلیلی که اخیراً انجام شده است و به صورت فهرستی از مزایا و مخاطرات بیان شده است در پیش نویس متن پیشنهادی کمیته استانداردهای حسابداری بین المللی [11](E40) تحت عنوان «حسابداری برای ابزارهای مالی»[12] بیان شده است که به صورت زیر می‌باشد

ابزارهای مالی ایجاد شده در نتیجه تقبل یا انتقال یک یا چند ریسک توصیف شده در زیر می‌باشد

ریسک قیمت[13] شامل: الف – ریسک ارزی[14] ب – ریسک نرخ بهره[15] ج – ریسک بازار[16]

ریسک ارزی: ریسک مربوط به نوسان ارزش یک ابزار مالی بواسطه تغییرات در نرخهای تسعیر ارز

ریسک نرخ بهره: ریسک مربوط به نوسان ارزش یک ابزار مالی بواسطه تغییرات در نرخهای بهره بازار

ریسک بازار: ریسک مربوط به نوسان ارزش یک ابزار مالی بواسطه تغییرات بازار، چه آن تغییراتی که علت آنها عوامل خاص اوراق بهادار یا منتشر کننده اوراق و یا عوامل موثر بر همه اوراق بهادار معامله شده در بازار

ریسک اعتباری:[17] ریسک مربوط به یک ابزار مالی در نتیجه ناتوانی در تسویه کردن بدهیها به علت رخ دادن یک زیان مالی

ریسک نقدینگی[18]: ریسک یک شرکت که بعلت کم توجهی به تناسب تعهدات وابسته به ابزارهای مالی، با کمبود نقدینگی مواجه شده است (ریسک وجود نقد هم گفته می شود) .ریسک نقدینگی ممکن است در نتیجه یک ناتوانی در فروش دارائیهای مالی که سرعت فروش آن محدود به ارزش بازار آن است بوجود آید. تغییرات در قیمت بازار موجب ایجاد نوسانات در ارزش یک ابزار مالی می‌شود به عنوان مثال، قیمت بازار اوراق بهادار، متاثر از تغییرات در ارزش بازار این اوراق است

مزایای وابسته به داراییهای مالی ممکن است نه فقط شامل سودهای حاصل از تقبل ریسک قیمت باشد، هم چنین حقوق نسبت به دریافت بهره و پرداخت سرمایه، وثیقه قرار دادن ابزار به عنوان اوراق بهادار برای تعهدات، واگذاری ابزار برای منفعت و استفاده از ابزار برای تسویه تعهدات باشد. بدهی مالی معمولا از معاملاتی که در آن واحد تجاری منافع گذشته را دریافت کرده است ناشی می‌شود، مانند وصول وجه نقد. موارد بالا تنها یکی از روشهای ممکن جهت توضیح انواع مزایا و مخاطرات وابسته به داراییها و بدهیها است. به هر صورت ممکن است مخاطرات و مزایا به عنوان نتایج یکسری از معاملات پنهان شوند که فهم این موضوع به بررسی ارتباط بین معاملات بستگی دارد، اگر چه ممکن است این مخاطرات در هر یک از معاملات ( یا در مجموعه معاملات) تفکیک شده باشند و یا در نتیجه معاملات انتقال یافته باشند

در مجموع، تحلیل تاثیر تجاری یک معامله با در نظر گرفتن اینکه مزایا و مخاطرات در کدام بخش از معامله می‌تواند پنهان شده باشد امکانپذیر است، هم چنین این موضوع که انگیزه انجام معامله توسط واحد تجاری در راستای رسیدن به چه اهدافی بوده است در تشخیص ماهیت درست معامله موثر است

به هر حال در نظر گرفتن کلیت معامله برای شناسایی انگیزه و علل انجام معامله خیلی بهتر از ارزیابی جداگانه، بخشهای هر معامله است

2-3-2 شناخت [19]

سوال کلیدی این است که چه چیزی تعریف یک دارائی یا بدهی، که باید در ترازنامه شناخته شود را جامع می‌کند

طبق استانداردهای حسابداری ایران، یک عنصر باید در صورتهای مالی شناسایی شود اگر

شواهد کافی مبنی بر وقوع تغییر در دارایی ها یا بدهیهای مستتر در آن عنصر (از جمله در صورت لزوم، شواهدی مبنی بر اینکه یک جریان آتی ورودی و خروجی منافع اتفاق خواهد افتاد) وجود داشته باشد.

آن قلم را بتوان با قابلیت کافی به مبلغ پولی اندازه گیری کرد [استانداردهای حسابداری-سازمان حسابرسی-نشریه 160-ص518].

طبق استاندارد کمیته استانداردهای حسابداری بین المللی [20](IASC) یک عنصر باید در صورتهای مالی شناسایی شود اگر

شواهد کافی دال بر وجود یک قلم (زمان تحصیل شواهدی که نشان می دهد جریان منافع آتی خارجی یا داخلی رخ خواهد داد،) وجود داشته باشد.
یک قلم را بتوان با یک مقدار پولی با قابلیت اطمینان کافی اندازه گیری کرد.

این اصول شبیه اصولی هستند که در فصل 4 پیش نویس بیانیه اصول، هیئت استانداردهای حسابداری (ASB) به آن می‌پردازد،

این جالب توجه است که معیارهای پیش گفته توسط کمیته استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IASC) با معیارهایی که در پیش نویس (E40) «حسابداری برای ابزارهای مالی» وجود دارد که به صورت زیر عنوان شده است،‌تفاوت دارد

یک دارائی یا بدهی مالی در ترازنامه مورد شناخت واقع می‌شود هنگامی که

مزایا و مخاطرات مربوط به یک دارائی یا بدهی به داخل واحد تجاری منتقل شده باشد.
بهاء یا ارزش دارائی واحد تجاری یا مقدار تعهدات تقبل شده بصورت قابل اتکاء قابل اندازه گیری باشد.

همانطور که می‌توان دید مورد دوم در هر دو تعریف تقریبا مشابه است، اما مورد اول تا حدود زیادی متفاوت است

آزمونهای شناخت اغلب بصورت انتقال مزایا و مخاطرات از یک گروه به دیگران است اما مشکل این است که مزایا و مخاطرات فوراً و یکجا منتقل نمی‌شوند

بطور خلاصه اینکه منتقل ساختن مزایا و مخاطرات همیشه یک رویداد قابل تشخیص نیست. اما صرفنظر از مشکلات ثبت کردن اطلاعات مربوط در سیستم حسابداری این قابل بحث است که آیا این مبنایی معقول برای تهیه یک ترازنامه را بوجود می‌آورد؟ مشکل دیگر اینکه هر یک از تعهدات قراردادی تبدیل به یک بدهی خواهد شد مثل تعهدات اجاره‌های بلند مدت (نه فقط تعهدات اجاره های سرمایه ای شناسایی شده در ترازنامه) ، قراردادهای فروش بلندمدت مواد اولیه و پرداختهای آتی حقوق تحت قراردادهای استخدامی

2-3-3 قطع شناخت [21]

قطع شناخت با این سوال ارتباط دارد که چه وقت داراییها و بدهیهایی که از قبل مورد شناخت واقع شده اند از ترازنامه حذف می‌شوند

طبق استانداردهای حسابداری ایران ادامه شناخت یک دارایی یا بدهی در صورتهای مالی باید قطع شود اگر

شواهد کافی مبنی بر دستیابی به منافع اقتصادی آتی یا تعهد انتقال منافع اقتصادی (از جمله در صورت لزوم، شواهدی مبنی بر اینکه جریان آتی ورودی یا خروجی منافع اتفاق خواهد افتاد.) دیگر وجود نداشته باشد [استانداردهای حسابداری-سازمان حسابرسی- نشریه 160-ص518].

 هیئت استانداردهای حسابداری (ASB) در پیش نویس اصول گزارشات، معیارهای زیر را برای قطع  شناسایی ارائه می‌کند

شناسایی یک قلم به عنوان دارائی یا بدهی قطع می‌شود اگر

آن قلم دیگر تناسبی با تعریف داراییها یا بدهیها در سرفصلهای صورتهای مالی نداشته باشد.
شواهد کافی کمتری وجود دارد مبنی بر اینکه واحد تجاری دسترسی به منافع اقتصادی آتی دارد و یا یک تعهدی که منافع اقتصادی را منتقل می کند (شامل جایی که شواهدی مبنی به وجود یک جریان داخلی یا خارجی آتی از منافع اتفاق خواهد افتاد)

پیش نویس کمیته استانداردهای حسابداری بین المللی (IASC) درباره ابزارهای مالی ضوابط نسبتا ساده تری را برای عدم شناسایی داراییها و بدهیهای مالی دارد. این شرایط شامل موارد زیر است

مزایا و مخاطرات وابسته به دارایی یا بدهی به سایرین منتقل شده باشد.
حقوق یا تعهد واقعی اعمال شده تسویه شده است، فسخ شده است و یا منقضی شده است.

اما اشکالی که این تعاریف دارند این است که آیا همه مزایا و مخاطرات ملزم به انتقال است یا تنها هر کدام که با اهمیت تر است و آیا مزایا و مخاطرات به عنوان یک مجموعه در نظر گرفته می‌شود یا بطور اختصاصی.

2-3-4 تهاتر [22]

بر طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی استانداردهای ایران تهاتر زمانی مناسب است که  واحد تجاری قادر باشد بر تسویه حساب از طریق پرداخت مبلغ خالص یا عدم پرداخت و الزام دیگری به پرداخت مبلغ خالص اصرار  ورزد و این توان تضمین شده باشد. در چنین حالتی بدهی واحد تجاری یعنی تعهد انتقال منافع اقتصادی تنها به اندازه مبلغ خالص می‌باشد [استانداردهای حسابداری-سازمان حسابرسی- نشریه 160-ص511]

تهاتر دو یا چند قلم دریافتنی و پرداختنی تنها زمانی مناسب است که توان واحد تجاری برای تسویه حساب از طریق پرداخت مبلغ خالص یا عدم پرداخت و الزام دیگری به پرداخت مبلغ خالص، تضمین شده باشد. این تضمین مستلزم وجود حق قانونی تهاتر است و اینکه چنین حقی در صورت ناتوانی دیگری در ایفای تعهد همچنان برقرار باشد. در غیر اینصورت معمولاً این امکان وجود دارد که واحد تجاری به ایفای تعهد ملزم شود، بدون آنکه بتواند  به منافع اقتصادی آتی دارایی دست یابد [استانداردهای حسابداری-سازمان حسابرسی- نشریه 160-ص21]

متن پیشنهادی گزارشگری مالی شماره 4 (FRED4) روشن می‌سازد که داراییها و بدهیهایی که واجد شرایط شناخت هستند باید بطور جداگانه در صورتهای مالی آورده شوند نه به صورت خالص (تهاتر شده)

متن پیشنهادی تنها جایی روش خالص (تهاتر) را مجاز شمرده است که مانده های بدهکار و بستانکار واقعاً داراییها و بدهیهای جداگانه نیستند

متن پیشنهادی در موارد زیر تهاتر را مجاز شمرده است

واحد گزارشگر ادعا می‌کند که توانایی تصفیه حساب خالص بدهیها را دارد. برای تشخیص این مورد هیچ حسابی که جزء بدهیهای احتمالی شرکت است نباید در تسویه حساب خالص لحاظ شود (مگر اینکه رویدادهای احتمالی در تاریخ ترازنامه به وقوع پیوسته باشد). برای مثال حق یک بانک برای اینکه فشار بیاورد برای تسویه حساب یک وام پرداختی به مشتری و ودیعه‌ای که مشتری نزد بانک دارد و با احتمال اینکه مشتری از شرایط وام تخلف کند، در این مورد بانک نباید ودیعه و وام را در ترازنامه خود تهاتر کند مگر اینکه شرایط وام در تاریخ ترازنامه نقض شده باشد.
واحد گزارشگر با اطمینان توانایی تسویه حساب نهایی داشته باشد، این با اهمیت است که هیچ امکانی وجود نداشته باشد که شرکت تحت فشار قرار گیرد تا منافع اقتصادی را به گروهی منتقل کند در حالیکه از دسترسی به منافع اقتصادی خودش ناتوان باشد.
 واحد گزارشگر نباید ریسک با اهمیتی را که مرتبط باشد با مبالغ ناخالص تحمل کند. بنابراین لازم است که اقلام از یک نوع باشند، بنابراین تغییرات در مقدار منافعی که در جریان است از طرف یکی بازتابی باشد از تغییرات در مقدار منافع در جریان دیگری.

2-3-5 نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم[23]

متن پیشنهادی گزارشگری مالی شماره 4 (FRED4) ایده جدیدی را ارائه کرده است که در پیش نویسهای قبلی توصیه نشده بود. این ایده تحت عنوان نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم بدین معنی که در جایی که یک دارایی کلاً از تامین مالی بوجود می‌آید، قلم  مزبور در ترازنامه به عنوان رقم کاهنده دارائی که به آن مربوط است نشان داده شود، بجای اینکه در بخش بدهیهای ترازنامه بیاید، مشروط بر اینکه ضوابط قانع کننده ای فراهم باشد

در واقع سوال این است که چطور این داراییها و بدهیها در ترازنامه نشان داده می‌شود؟ بنابراین، آن مشابه قطع شناخت اقلام نیست، متن پیشنهادی گزارشگری مالی شماره 4 (FRED4) تصریح می‌کند که مفهوم نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم، نشان دادن آن مزایا و مخاطرات با اهمیت حفظ شده در ارتباط با دارائیهاست و اینکه ادعای تامین کننده منابع مالی تنها به وجوهات نقدی ایجاد شده توسط آن محدود شده است چرا که آن مبالغ ناخالص دارائی را نشان می‌دهد که از منافع آن دارائی در شرکت باقی مانده است

متن پیشنهادی بیان می کند که نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم هنگامی باید مورد استفاده قرار گیرد که یک دارائی که از تامین مالی بوجود آمده است شرایط زیر را داشته باشد

بازپرداخت تامین مالی  تنها از عواید ایجاد شده بوسیله آن قلم خاص که تامین مالی شده است، صورت گیرد.
واحد تجاری تعهدی مبنی بر حفط آن قلم برای بازپرداخت تامین مالی یا باز خرید آن در هر زمان نداشته باشد.

بخش دوم روشن می‌کند که ماهیت استقراض دارائی تامین مالی شده برای توجیه نحوه ارائه ارتباط اقلام کافی نیست شرکت باید با اختصاص دادن آن دارایی‌ها برای بازپرداخت وامها از کنترلش روی دارایی ها صرفنظر کند

2-3-6  معاملات مرتبط[24]

بعضی وقتها ارزیابی ارتباط معاملات پیچیده و به هم فشرده که فقط در یک معامله منفرد نیست، مشکل است. متن پیشنهادی گزارشگری مالی شماره 4 (FRED4) بیان می کند که لازم است بجای پرداختن به حسابداری برای هر معامله بطور جداگانه مفاد و ماهیت همه معاملات تعیین شود. این ضروری است که این گونه معاملات از دیدگاه نتایج احتمالی بوسیله مورد ملاحظه قرار دادن انگیزه همه بخشهای معامله و سناریوهایی که طرفین معامله کننده ممکن است در مورد آنها توافق کرده باشند، مورد توجه قرار گیرند. به نظر می رسد این تنها راهیست برای اینکه حقیقت انگیزه و نتایج این توافقات و ترتیبات شناسایی شود

گفتار سوم:

2-4 چارچوب گزارشات مالی

کمیسیون بورس اوراق بهادار  (SEC) [25] مسئولیتهایی تحت قوانین اوراق بهادار بر عهده دارد تا طبق آن استانداردهای قابل قبولی برای فراهم آوردن صورتهای مالی تعیین کند. بدین منظور کمیسیون این ماموریت را به هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی (FASB) [26] واگذار کرد. هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی، استانداردهای حسابداری، در بسیاری از حوزه ها را انتشار داده است و هم چنین یک چارچوب مفهومی برای حسابداری و گزارشگری مالی خلق کرده است که در وضع استانداردهای حسابداری از آن استفاده می کند. این چارچوب اهداف گزارشگری مالی را مشخص می‌کند که قرار است اطلاعات مفیدی برای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان در فرآیند تصمیم گیری آنها فراهم کند

اصولاً گزارشات مالی شامل چهار بخش عمده می باشد:

ترازنامه ، صورت حساب سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع

هر یک از صورتهای مالی اساسی ذکر شده، انواع مختلفی از اطلاعات را فراهم می کند که هدف آنها ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده از استفاده کنندگان صورتهای مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد. هم چنین یک مجموعه کامل از صورتهای مالی نشان می دهد که نکاتی در مورد اطلاعات کمی و کیفی در آن نیست اگر چه برطبق قوانین، شرکتها ملزم به ارائه اطلاعات بیشتر در مورد معاملات شرکت، عوامل مخاطراتی که شرکت ممکن است با آنها روبرو شود و توضیحاتی در مورد وضعیت مالی و نتایج عملیات هستند

2-4-1 ترازنامه[27]

تمرکز اصلی این پژوهش بر ترازنامه می‌باشد. ترازنامه وضعیت مالی شرکت را در یک زمان مشخص نشان می دهد که عناصر پایه ای آن شامل موارد زیر است

دارائیها – حقوق یا سایر راههای دسترسی به منافع آتی اقتصادی کنترل شده توسط یک واحد تجاری که در نتیجه رویدادها و معاملات گذشته بوجود آمده اند.
بدهیها- تعهدات یک واحد تجاری که منتقل کننده منافع اقتصادی هستند و در نتیجه رویدادها و معاملات گذشته بوجود آمده اند.
حقوق صاحبان سهام: دارائی خالص، سودهای باقیمانده در دارائیهای یک شرکت محسوب می شوند که پس از کسر تعهدات آن باقی می ماند.

در حالی که تعاریف بالا واضح و صریح به نظر می رسند سوالات و مسائل بسیاری در مشخص ساختن اینکه کدام اقلام باید در ترازنامه ارائه شوند مطرح است. علاوه بر این سوالاتی در رابطه با این مساله بوجود می آید که آیا اقلام خاصی که در ترازنامه ارائه می‌شوند باید به عنوان تعهدات گزارش شوند یا در حقوق صاحبان سهام منعکس شوند. شاید فراگیرترین سوال این باشد که آیا در تصمیم گیری در مورد اینکه کدام دارائیها و بدهیها باید در ترازنامه ارائه شوند، باید به آن دسته دارائیها و بدهیها توجه کرد که قانوناً توسط شرکت کنترل شده اند یا به آن دارائیها و بدهیهایی که شرکت را در معرض مخاطرات و مزایا قرار می دهد

اصول پذیرفته شده حسابداری(GAAP) [28]  فعلی بطور کامل برای مشخص ساختن اینکه چه اقلامی باید در ترازنامه قید شوند به رویکرد کنترلی تکیه دارد. بنابراین حتی هنگامی که اغلب مخاطرات و مزایای یک دارائی به طرفین دیگر تعلق دارند شرکت کنترل کننده، دارائی را در دفاتر خود ثبت خواهد کرد. علاوه بر این یک شرکت که حق رای کنترل کننده در یک شرکت دیگر دارد عموماً آن شرکت را تلفیق می کند حتی اگر حق کنترل کننده اش اقلیتی از کل سرمایه را نشان دهد

در حالی که تمرکز بر کنترل بطور کلی امری استوار و سازگار است. تجزیه و تحلیلهای مختلفی وجود دارد که برای تشخیص طرف کنترل کننده مورد استفاده قرار می گیرند. شاخصهای مشترک کنترل یک تجزیه و تحلیل قانونی است که توانایی برای اداره استفاده از دارائی مورد بحث یا در شرایط تلفیق، کنترل رای گیری را مورد توجه قرار می دهد. هر چند نمونه هایی وجود دارند که در آنها تجزیه و تحلیل قانونی کنترل مشهود نیست و بنابراین مورد استفاده قرار نمی گیرند. به عنوان مثال تصمیم گیری در مورد اینکه آیا تلفیق در مورد شرکتها با اهداف خاص (SPEs)[29] انجام می گیرد یا خیر در این حیطه جای می‌گیرد. پیش از انرون[30] و سایر رسوائیهای شرکتها، بسیاری دریافتند که شاخصهای مشترک کنترل در مورد شرکتها با اهداف خاص (SPEs) به خوبی کار نمی کند، عمدتاً بخاطر اینکه بسیاری از این شرکتها فعالیتهای مهم در تشکیلات خود را از قبل برنامه ریزی می کنند، بنابراین کنترل حق رای نامربوط تلقی می شود. تحت دستورالعملهای حسابداری اخیر برای شرکتها با اهداف خاص (SPEs) تجزیه و تحلیل مخاطرات و مزایا بدین منظور صورت می گیرد که کدام اقلام در این شرکتها باید در تلفیق آورده شوند

موضوع دیگری که بطور فراگیر بر چگونگی ارائه شدن دارائیها و بدهیها در ترازنامه تاثیر می گذارد این است که آیا دارائیها و بدهیها باید بطور جداگانه در صورتهای مالی آورده شوند یا خالص شوند. این مساله به ویژه در اغلب قراردادهایی که برای دو شریک حقوقی را فراهم می کند که به عنوان دارائیها تلقی می شوند مهم است . مشابه سوالات مربوط به کنترل در برابر مخاطرات و مزایا، گزارش خالص یا ناخالص، هر دو می توانند اطلاعاتی را فراهم کنند که برای سرمایه گذاران مفید است

هر چند گزارش خالص به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا دریابند که در واقع شرکت بیش از این در معرض تغییرات کامل در ارزش دارائی قرار نمی گیرد چرا که بخشی از مخاطرات و مزایای، مربوط به خریدار انتقال داده شده است

2-4-2 صورتهای مالی اساسی دیگر

[1] – Off- Balance Sheet

[2] – window dressing

[3] – creative accounting

[4] – Institute of chartered Accountants in England and wales

[5] – Technical Release (anon-manadatory) Statement Issued by the (ICAEW)

[6] – Accounting Standards Committee (the predecessor of the ASB)

[7] – Accounting Standards Board (the body charged with setting accounting standards in the UK)

[8]- Exposure Draft (of a SSAP)

2- Statement of Standard Accounting Practice (an  Accounting Standard Issued by the ASC)

[9] – Financial Reporting Exposure Draft (of an FRS)

[10] -Financial Research Statement (FRS) No

[11] – Exposure Draft (of an (IAS) – International Accounting Standard (Issued by IASC)

[12] – Accounting For Financial Instruments

[13] – Price Risk

[14] – Currency Risk

[15] – Interest Risk

[16] – Market Risk

[17]-  Credit Risk

[18] – Liquidity Risk

[19] – Recognition

[20] – International Accounting Standard Committee

[21] – Derecognition

[22] – Offset

[23] – The linked presentation

[24] – Connected Transactions

[25]- Securities and Exchange Commission

[26] – Financial Accounting Standards Board

[27] – Balance Sheet

[28] – Generally Accepted Accounting Principles

[29] – Special purpose Entity

[30] – Enron

 

پروژه دانشجویی مقاله اوپک و منافع ملی تحت word

 پروژه دانشجویی مقاله اوپک و منافع ملی تحت word دارای 75 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله اوپک و منافع ملی تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله اوپک و منافع ملی تحت word

اوپک و منافع ملی  
چکیده  
1 امنیت عرضه  
نتیجه اول  
1-1 خلیج فارس، خاورمیانه و تجارت جهانی نفت  
2 تنوع بخشی به عرضه نفت خام برای تأمین امنیت عرضه  
نتیجه سوم  
نتیجه چهارم  
نتیجه پنجم  
3 پیامدهای اقتصادی سیاست تنوع بخشی به عرضه نفت خام  
1-3 گستردگی طیف هزینه های تولید  
نتیجه ششم  
2-3 افزایش ریسک سرمایه گذاری در حوزه های پر هزینه  
نتیجه هفتم  
4 تغییر پذیری شدید قیمت به عنوان مهم ترین خصوصیت بازار جهانی نفت  
نتیجه هشتم  
5 آثار اقتصادی تغییر پذیری شدید قیمت نفت خام  
نتیجه نهم  
نتیجه دهم  
6 اوپک، تنها سازمان موجود برای مدیریت بحران قیمت  
1-6 حالت اول: افزایش قیمت نفت خام  
نتیجه یازده  
2-6 حالت دوم: کاهش قیمت نفت خام  
نتیجه دوازدهم  
نتیجه سیزدهم  
نتیجه چهاردهم  
7 خروج از اوپک  

چکیده

42 سال قبل (1960) اوپک به ابتکار ونزوئلا تأسیس شد. کوشش­های این کشور در متعاقد کردن ایران و عربستان و عراق در مورد ضرورت تنشکیل این سازمان، بسیار موثر بود. از بدو تأسیس اوپک، به ویژه بعد از افزایش قیمت نفت خام در سال 1974، این سوال همواره برای کارشناسان مسائل نفتی  مطرح بوده است که آیا اوپک ابزارهای مناسبی در اختیار دارد تا بتواند بحران­های حاصل از تغییرات عرضه و قیمت را به نحو مناسبی مدیریت کند؟

پیش فرض ما این است که تأمین امنیت عرضه نفت خام، مهم­ترین هدف سیاستهای بین المللی انرژی در کشورهای پیشرفته صنعتی است. در این مقاله می­خواهیم سه نکته زیر را نشان دهیم

الف ـ بی ثباتی نسبی عرضه و یکنواختی و پایداری نسبی تغییرات تقاضای نفت خام از مهم­ترین خصوصیات بازار جهانی نفت محسوب می­شود؛ لذا قیمت نفت ماهیتاً بی ثبات است

ب ـ اوپک تنها نهادی است که می­تواند بحران­های ناشی از عرضه و قیمت را در بازار جهانی نفت به نحو موثری مدیریت کند. با وجود این، ساختار بازار جهانی نفت و روابط اوپک و غیر اوپک به نحوی است که نتایج اقدامات اوپک در مدیریت بحران قیمت، معمولاً به نفع مصرف کنندگان  بزرگ نفت در کشورهای پیشرفته صنعتی و تولید کنندگان غیر اوپک تمام می­شود

ج ـ در وضعیت فعلی و تا آینده قابل پیش بینی، کشورهای بزرگ صنعتی نمی­توانند بدون اوپک به هدف اصلی خود، یعنی تنوع بخشی به عرضه برای تأمین امنیت عرضه برسند. در این وضعیت، منافع یک عضو اوپک موقعی حداکثر می
­شود که با بقاء اوپک، از اوپک خارج شود و به گروه غیر اوپک بپیوندد؛ هر چند خروج از اوپک چندان هم ساده نیست

در این گزارش کوشیده­ایم با ارائه چارچوبی تحلیلی از جایگاه اوپک در بازار جهانی نفت، سیاستهای این سازمان را در مدیریت بحران عرضه و قیمت ارزیابی کنیم. توجه ما فقط به آن دسته از عوامل بنیادین بازار نفت است که در تمام موقعیتها، نقش کلیدی در تحولات قیمت نفت دارند. بنابراین، نگرش ما در این تحقیق، جنبه تاریخی ندارد؛ زیرا تفسیر برخی رویدادها در بازار نفت مستلزم شناخت اوضاع و احوال حاکم در زمان وقوع آنهاست. با این همه، سعی کرده­ایم در این چارچوب تحلیلی، روند کلی حاکم بر تحولات بازار جهانی نفت را با توجه به روابط اوپک و غیر اوپک در مدیریت بحران عرضه و قیمت ازریابی کنیم

1 امنیت عرضه

امنیت عرضه نفت خام از اهم مسائل راهبردی جهان غرب به شمار می­رود. شاید در کمتر موردی کشورهای پیشرفته صنعتی تا بدین اندازه با یکدیگر به توافق رسیده­اند و در راه تحقق آن تشریک مساعی نموده­اند. شرکتهای نفتی بزرگ درر اموری چون کنترل بازارهای فروش فرآورده­، کسب سهم بیشتر در فعالیتهای اکتشاف  و تولید نفت خام در سطح جهانی، کاهش هزینه تولید و رشد کارآیی، با یکدیگر رقابت می­کنند، اما هنگامی که مسئله امنیت عرضه مطرح می­شود با یکدیگر اتفاق نظر دارند و می­کوشند هماهنگی را در تحقق آن اتخاذ کنند. از این رو در سال 1974 و بعد از اولین شوک نفتی، آژانس بین المللی انرژی IEA ⁴  به منظور تدوین سیاستهای هماهنگ انرژی برای تامین امنیت  عرضه و کمک به کشورهای صنعتی پیشرفته، در جهت مقابله با آثار منفی قیمتهای بالاتر نفت خام تاسیس شد

منظور ما از «امنیت عرضه» در واقع امنیت عرضه انرژی به معنای وسیع کلمه نیست، بلکه امنیت عرضه نفت خام است. می­دانیم که مصرف کنندگان بزرگ در کشورهای پیشرفته، سیاستهای متعددی را برای تأمین امنیت عرضه انرژی اتخاذ کرده­اند، مانند افزایش کارآیی انرژی در نظام تولیدات صنعتی، صرفه­جوییهای مختلف در مصرف انرژی و استفاده از انرژی­های تجدیدپذیر. همچنین می­توان از سیاست­هایی نام برد که به منظور تأمین امنیت عرضه نفت خام اتخاذ شده­اند، مانند استفاده هرچه بیشتر از گاز طبیعی به عنوان جانشینی برای نفت، استفاده از انرژی­های هسته­ای  و حتی بهره­برداری بیش تر از زغال سنگ

سوال اصلی این است که چرا کشورهای صنعتی پیشرفته در مورد امنیت عرضه نفت خام نگران­اند؟ به نظر می­رسد عدم تطبیق توزیع جغرافیایی «ذخایر نفت»⁵ با حوزه­های مصرف، سرچشمه نگرانی چندین ساله بازار جهانی نفت در مورد مسئله امنیت عرضه است. سهم بسیار بالایی از ذخایر نفت جهان در کشورهایی قرار دارد که از لحاظ صنعتی پیشرفته نیستند، لذا میزان مصرف نفت خام آنها بسیار ناچیز است. اما اکثر کشورهای صنعتی پیشرفته که وابستگی شدیدی به نفت خام دارند اساساً یا فاقد ذخایر نفت­اند یا میزان ذخایرشان برای مصارف جاری و آینده آنها کافی نیست. برای تبیین این نکته به جداول شماره 1 و 2 مراجعه می­کنیم. جدول شماره 1 نشان می­دهد که نفت خام، عمدتاً در چه حوزه­هایی مصرف می­شود و جدول شماره 2 مربوط به ذخایر اصلی نفت در جهان است. ⁶

در تحلیل مسئله امنیت عرضه نفت خام باید سه عامل ذخایر، تولید و مصرف را در ارتباط با یکدیگر مطالعه کرد. ذخایر، توان عرضه در آینده را نشان می­دهد؛ بنابراین اطمینان از بهره­برداری به موقع ذخایر در آینده از شرایط امنیت عرضه است. سطح تولیدات کاشف از میزان اطمینان به امنیت عرضه بالفعل است، در حالی که سطح مصارف وابستگی به عرضه نفت خام را تعیین می­کند. از این رو در جداول شماره 1 و 2 مقادیر ذخایر به همراه تولید و مصرف ذکر شده است

ملاحظه می­شود که در امریکا به تنهایی بیش از 25 درصد نفت تولیدی جهان را مصرف می­کند، در حالی که کمتر از 3 درصد ذخایر نفت جهان را دارد. اروپا با کمتر از 2 درصد ذخایر نفت جهان، بیش از 21 درصد مصرف جهانی نفت خام را به خود اختصاص داده است، اما ژاپن با بیش از 7 درصد مصرف نفت خام اساساً فاقد ذخایر نفت است. کشورهای صنعتی OECD با حدود 8 درصد از ذخایر نفت جهان، بیش از 62 درصد نفت خام تولید شده در جهان را مصرف می­کنند. بنابراین نگرانی مصرف کنندگان بزرگ در کشورهای پیشرفته صنعتی در مورد امنیت عرضه نفت خام در آینده کاملاً منطقی است؛ زیرا عرضه نفت خام در آینده با توجه به حجم ذخایری تعیین می­شود که خارج از حوزه جغرافیایی آنهاست، بنابراین کشورهای صنعتی پیشرفته در آینده با مسئله بسیار جدی امنیت عرضه رو به رو خواهند شد

اکنون به بررسی حوزه­های اصلی ذخایر بزرگ نفت در جدول شماره 2 می­پردازیم

 کشورهای عضو اوپک با 814 میلیارد ( هزار میلیون ) بشکه ⁷، حدود 78 درصد ذخایر نفت جهان را که بالغ بر 1046 میلیارد بشکه است به خود اختصاص داده­اند⁸ ، در حالی که فقط 5/6 درصد از مصرف جهانی نفت خام به این کشورها مربوط است. در صورت عدم همکاری اوپک در تنظیم بازار، کشورهای صنعتی پیشرفته با مسئله عدم امنیت عرضه بالقوه انرژی در آینده رو به رو خواهند شد. همکاری اوپک در تامین عرضه نفت خام به مقدار کافی برای مصارف آینده، شرط لازم در تحقق امنیت عرضه برای کشورهای صنعتی پیشرفته است

برای روشن تر شدن بحث، ترکیب کشورهای عضو اوپک را بررسی می­کنیم. یازده کشور عضو اوپک عبارتند از: عربستان، عراق، امارات، کویت، ایران، ونزوئلا، لیبی، نیجریه، قطر، الجزایر و اندونزی. ذخایر اصلی نفت اوپک در کشورهایی است که در حوزه خلیج فارس قرار دارند. برای تبیین این نکته به جدول شماره 3 مراجعه می­کنیم. از این جدول می­توان چند نکته را به شرح زیر استنتاج کرد

 الف ـ کشورهای عضو اوپک از دیدگاه ذخایر نفت ( توان عرضه نفت در آینده) به سه دسته تقسیم می­شوند: 1- کشورهای بزرگ ( ردیفهای 1 تا 6) که به ترتیب عبارتند از: عربستان، عراق، امارات، کویت، ایران و ونزوئلا. این کشورها در مجموع 2/70 درصد ذخایر جهانی نفت را در اختیار دارند. 2 ـ کشورهای متوسط که لیبی، نیجریه و قطر را شامل می­شود. 3 ـ کشورهای کوچک یعنی الجزایر و اندونزی. کشورهای متوسط و کوچک ردیفهای 7 تا11 جدول شماره 3 را تشکیل می­دهند. کشورهای کوچک و متوسط در مجموع 7/7 درصد ذخایر جهانی نفت را به خود اختصاص داده­اندو مجموع ذخایر پنج کشور لیبی، نیجریه، قطر، الجزایر و اندونزی کمتر از ذخایر نفت ایران است. از طرف دیگر، ذخایر نفت شش کشور بزرگ اوپک در مجوع بیش از 9 برابر ذخابر نفت کشورهای دسته دوم و سوم، یعنی کشورهای متوسط و کوچک است. در تحلیل جایگاه اوپک در بازار جهانی نفت و ساختار نظام تصمیم گیری و تعیین اهداف این سازمان، نباید این عدم تجانس در ذخایر اعضای اوپک را فراموش کرد

ب ـ از دیدگاه کشورهای صنعتی وارد کننده نفت خام و شرکتهای نفتی بزرگ بین المللی، مرکز ثقل قدرت در اوپک را باید در کشورهایی جستجو کرد که اولاً دارای ذخایر بزرگ هستند و ثانیاً تولیدات آنها قابل ملاحظه است. از این مجموعه، کشورهایی که مصرف داخلی کمتری دارند از اهمیت بیش تری برخوردارند؛ زیرا با توانایی صادرات بیش تر در آینده، در جایگاه مهمتری از دیدگاه امنیت عرضه نفت خام قرار می­گیرند. بنابراین، قدرت اوپک به ترتیب در شش کشور عربستان، عراق، امارات، کویت،ایران و ونزوئلا متمرکز است. سهم این کشورها در تولید نفت خام جهان حدود 8/31 درصد است، در حالی که سایر کشورهای عضو اوپک فقط 7/9 درصد از تولید نفت خام  جهان را در اختیار دارند

ج ـ از دیدگاه امنیت عرضه نفت خام در آینده، می­توان ونزوئلا را از گروه کشورهای قدرتمند اوپک خارج کرد؛ زیرا این کشور در قاره امریکا قرار دارد و ایالات متحده امریکا بزرگ­ترین بازار صادرات نفت خام این کشور را تشکیل می­دهد. امریکا با 6/25 درصد مصرف جهانی نفت خام ـ که معادل بیش از 7/18 میلیون بشکه در روز است ـ بزرگ
­ترین مصرف کننده نفت خام به شمار می­رود. همچنین این کشور با واردات روزانه حدود 9 میلیون بشکه نفت خام، بزرگترین وارد کننده نفت خام است. بنابراین باید انتظار داشت که امریکا بیش­ترین نگرانی را در مورد امنیت عرضه نفت در آینده داشته باشد. البته این نگرانی نمی­تواند به طور جدی و در بلند مدت در مورد واردات از ونزوئلا مطرح باشد؛ زیرا امریکا به دلیل موقعیت جغرافیایی، بهترین بازار صادرات را برای ونزوئلا تشکیل داده است. از سوی دیگر، ساختار سیاسی، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی ونزوئلا اساساً با کشورهای عربستان، عراق، امارات، کویت و ایران تفاوت دارد. ونزوئلا مطلقاً متاثر از موقعیت سیاسی خاورمیانه به ویژه مسائل اسرائیل و اعراب نیست؛ از این رو، این کشور را نباید در همان چارچوبی دید که بر مسائل ژئواستراتژیک و امنیتی خلیج فارس حاکم است

د ـ با توجه به معیار بالا و خرج کردن ونزوئلا از گروه کشورهای دسته اول اوپک، ملاحظه می­شود که پنج کشور اصلی خلیج فارس یعنی عربستان، عراق، امارات، کویت و ایران جمعاً با در اختیار داشتن 9/62 درصد ذخایر نفت جهان و 2/27 درصد تولید جهانی، بدنه اصلی اوپک را از دیدگاه معیارهای اقتصادی و سیاسی و امنیتی عرضه تشکیل می­دهند

نتیجه اول

اوپک مجموعه­ای نامتناجس از کشورهای صادر کننده نفت خام است؛ لذا با مطالعه خصوصیات نفتی هر یک از اعضای آن نمی­توان به حکم کلی درباره رفتار اوپک به عنوان نهادی تنظیم­گر در بازار جهانی نفت رسید. با وجود این، پنج کشور اصلی خلیج فارس، یعنی عربستان، عراق، امارات، کویت و ایران با دارا بودن حدود 81 درصد ذخایر اوپک 5/65 درصد تولید این سازمان، مجموعه­ای نسبتاً متجانس از کشورهای تولید کننده و صادر کننده نفت خام هستند که بدون در نظر گرفتن این مجموعه، نه می­توان اوپک و ساختار آن را شناخت و نه این امکان وجود دارد که بتوان به بررسی بازار جهانی نفت پرداخت و تحولات آتی آن را ارزیابی کرد

1-1 خلیج فارس، خاورمیانه و تجارت جهانی نفت

در مباحث بالا به نقش کلیدی پنج کشور اصلی خلیج فارس اشاره و معلوم شد که این کشورها که از به لحاظ حجم ذخایر  و ساختارهای ژئواستراتژیک در بازار نفت تا حدی متجانس هستند. همچنین بر این نکته نیز تاکید شد که بدون در نظر گرفتن رفتار این مجموعه، نمی­توان تحولات بازار جهانی نفت را درک کرد. سوال این است که در دسته بندی مناطق جغرافیایی جهان برای ارزیابی حجم ذخایر، تولیدات، مصرف، سرمایه­گذاری و تجارت جهانی نفت خام، چرا سازمان­های تحلیل­گر نفتی و موسسات بین المللی انرژی، از حوزه­­ای تحت عنوان « پنج کشور اصلی خلیج فارس» نام نمی­برند؟

سالنامه آماری BP که از معتبرترین اسناد آماری انرژی است، جهان را از به لحاظ جغرافیایی به مناطقی به این شرح تقسیم می­کند: امریکای شمالی، امریکای مرکزی و جنوبی، اروپا، شوروی سابق، خاورمیانه، افریقا، آسیا و حوزه پاسیفیک، کشورهای OECD، اتحادیه اروپا، اوپک و غیر اوپک. سایر سازمان­های رسمی و موسسات مطالعاتی انرژی نیز کم و بیش، تقسیم­بندی­های مشابهی دارند

خاورمیانه، نزدیک ترین دسته بندی منطقه­ای به خلیج فارس است. سالنامه آماری BP، خاورمیانه را متشکل از شبه جزیره عربستان ( عربستان سعودی، کویت، بحرین، قطر، امارات، عمان و یمن) به علاوه ایران، عراق، سوریه، اردن، لبنان و اسرائیل می­داند. بدین ترتیب، تعریف BP از خاورمیانه، شامل کلیه کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین یمن، سوریه، اردن، لبنان و اسرائیل می­شود. اما سهم یمن و روسیه از ذخایر نفتی جهان به ترتیب فقط 4/0 درصد و 2/0 درصد است و سهم سایر کشورها، یعنی اردن، لبنان و اسرائیل در مجموع به کمتر از05/0 درصد می­رسد. برای بررسی جایگاه نفت خلیج فارس در نفت خاورمیانه به جدول شماره 4 مراجعه می­کنیم. در این جدول، ذخایر، تولید و مصرف در کشورهای خاورمیانه مشخص شده است

از بررسی جدول شماره 4 می­توان نتیجه گرفت که از دیدگاه اقتصادی سیاسی نفت، نقش ذخایر و تولید خاورمیانه را در بازار جهانی نفت، صرفاً باید در نقش خلیج فارس دید. ذخایر نفت خلیج فارس، بیش از 99 درصد ذخایر نفت خاورمیانه است و تولید نفت خام در خلیج فارس، بیش از 95 درصد تولید خاورمیانه را تشکیل می­دهد. از این رو، کاربرد واژه      «خاورمیانه» به عنوان یک منطقه جغرافیایی در تحلیل رفتار بازار جهانی نفت نه فقط ما را به حقایق بازار نزدیک نمی
­کند، چه بسا ابهاماتی را در درک صحیح تحولات نفتی به وجود می­آورد. احتمالاً می­توان گفت که این نحوه تقسیم بندی جغرافیایی، آگاهانه اتخاذ شده است تا در بازار جهانی نفت، حساسیت زیادی در مورد جایگاه بسیار مهم خلیج فارس در امنیت عرضه نفت خام، ایجاد نشود

 نکته دیگری که از بررسی جدول شماره 4 می­توان استنتاج کرد این است که از دیدگاه اقتصاد سیاسی نفت، نقش خلیج فارس در بازار جهانی نفت عمدتاً در نقشی که مجموعه پنج کشور اصلی آن یعنی عربستان، عراق، امارات، کویت و ایران ایفا می­کنند، خلاصه می­شود. ذخایر نفت این پنج کشور در مجموع بیش از 97 درصد ذخایر خلیج فارس را تشکیل می­دهد. حجم تولیدات نفت خام در این پنج کشور، بالغ بر 92 درصد تولیدات در خلیج فارس است

نقش خاورمیانه یا خلیج فارس در تحولات بلند مدت بازار جهانی نفت عمدتاً در نقشی خلاصه می­شود که پنج کشور اصلی خلیج فارس یعنی عربستان، عراق، امارات، کویت و ایران بر عهده دارند. بنابراین، کاربرد واژه«خاورمیانه» در تحلیل مسائل اقتصاد سیاسی نفت و در پیش بینی تحولات بلند مدت بازار جهانی نفت قطعاً موجب خطا در استنتاج خواهد بود. به جای خاورمیانه، باید خلیج فارس و به ویژه پنج کشور اصلی آن در نظر گرفت

در تحلیل ساختار و سازوکار بازار جهانی نفت مخصوصاً رابطه عرضه و قیمت، امنیت عرضه، سیاستهای بلند مدت شرکتهای نفتی بزرگ و کشورهای صنعتی پیشرفته در قبال تأمین امنیت عرضه نفت خام باید عوامل متعددی را در نظر گرفت، اما مسائل مربوط به نفت پنج کشور اصلی خلیج فارس مانند ذخایر، حجم تولیدات، میزان سرمایه­گذاریهای خارجی در توسعه ظرفیت تولیدی، رژیمهای حقوقی در قراردادهای اکتشاف و تولید، نظام­های سیاسی حاکم و حتی جایگاه این کشورها در روابط بین الملل، قطعاً نقش تعیین کننده­ای در تحولات بازار جهانی نفت دارند

2 تنوع بخشی به عرضه نفت خام برای تأمین امنیت عرضه