پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل تحت word دارای 247 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل تحت word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل تحت word
چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1 مقدمه
1-2 بیان مساله و علل انتخاب موضوع
1-3 اهداف پژوهش
1-4 اهمیت پژوهش
1-5 نوع طرح پژوهش
1-6 متغیرهای پژوهش
1-7 فرضیه های پژوهش
1-8 قلمرو پژوهش
1-1-8 قلمرو موضوعی
2-1-8 قلمرو مکانی
3-1-8 قلمرو زمانی
1-9 محدودیتهای پژوهش
1- 10 روش پژوهش
1-11 روش جمع آوری اطلاعات
1-12 ابزار اندازه گیری اطلاعات
1-13 واژگان کلیدی و اصطلاحات
1-14 ساختار پژوهش
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
1-تاریخچه،مبانی نظری، چارچوب گزارشات مالی، انرون
2-1 مقدمه
2-2 گفتار اول: تاریخچه
2-2-1 مقاله فنی انتشار یافته توسط انجمن حسابداران قسم خورده انگلستان و ولز
2-2-2 متن پیشنهادی شماره 42 (ED42)
2-2-3 متن پیشنهادی شماره 49 (ED 49)
2-2-4 شرایط پیشنهاد شده توسط متن پیشنهادی گزارشگری معاملات (FRED4)
2-2-5 بیانیه تحقیق مالی شماره 5 (1994) گزارشگری محتوای معاملات
2-3 گفتار دوم: مبانی نظری
2-3-1 تجزیه و تحلیل مزایا و مخاطرات
2-3-2 شناخت
2-3-3 عدم شناخت
2-3-4 تهاتر
2-3-6 نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم
2-3-6 معاملات مرتبط
2-4 گفتار سوم : چارچوب گزارشات مالی
2-4-1 ترازنامه
2-4-2 صورتهای مالی اساسی دیگر
2-4-3 یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی و گزارش هیئت مدیره به مجمع عمومی صاحبان سهام
2-5 گفتار چهارم: فروپاشی انرون مقدمه ای برای تحول در وضع قوانین و استانداردهای
مرتبط با معاملات خارج از تراز نامه
2-5-1 آنچه برای انرون اتفاق افتاد؟
2-5-2 تاریخچه انرون
2-5-3 گزارش Powers و Batson در مورد انرون
2- شرکتهای با اهداف خاص، قانون سار بینز اکسلی
2-1 گفتار پنجم: شرکتها با اهداف خاص
2-2-1 مقدمه
2-2-2 تعریف شرکتها با اهداف خاص
2-2-3 ارتباط با تامین مالی خارج از تراز نامه
2-2 گفتار ششم: قانون سار بینز اکسلی
2-2-1 مقدمه
2-2-2 ارتباط قانون ساربینز اکسلی با موضوع خارج از تراز نامه
2-2-3 اقلامی که افشاء آنها در ارتباط با ترتیبات خارج از ترازنامه لازم است
2-2-4 افشاء اقلام تعهدات قراردادی
3- شیوه های مورد استفاده در تامین مالی خارج از تراز نامه
1-2 گفتار هفتم : شرکتهای فرعی و شبه شرکتهای فرعی
2-2-1 تعریف شرکتهای فرعی وشبه فرعی
2-2-2 معافیت شبه شرکتهای فرعی از تلفیق
2-2-3 ارتباط شرکتهای فرعی و شبه فرعی با تامین مالی خارج از تراز نامه
2-2 گفتار هشتم: سرمایه گذاری در ارزش ویژه سایر شرکتها
3-2-1 سرمایه گذاری هایی که نه موجب افزایش نفوذ قابل ملاحظه می شودونه موجب افزایش کنترل
2-2-2 سرمایه گذاری هایی که موجب افزایش نفوذ قابل ملاحظه می شود اما موجب افزایش کنترل
نمی شود
2-2-3 سرمایه گذاری هایی که موجب کنترل می شود
2-2-4 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری سرمایه گذاریها
2-2-5 تلفیق
2-3 گفتار نهم: اجاره های بلند مدت
1-2-3 ارزیابی معامله
2-2-3 ماهیت شیوه ها و الزامات گزارشگری مالی
3-2-3 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای اجاره های بلند مدت
2-4 گفتار دهم: فروش و اجاره آن از خریدار
1-2-4 ارزیابی معامله
2-2-4 اجاره های سرمایه ای
3-2-4 اجاره های عملیاتی
4-2-4 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای فروش و اجاره آن از خریدار
5-2-4 استاندارد بین المللی حسابداری برای اجاره ها
2-5 گفتار یازدهم: فروش و توافقات باز خرید
1-2-5 ارزیابی معامله
2-2-5 ماهیت شیوه ها و الزامات گزارشگری مالی
3-2-5 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای فروش و توافقات بازخرید
4-2-5 شیوه حسابداری
2-6 گفتار دوازدهم : کالاهای امانی
1-2-6 ارزیابی معامله
2-2-6 ماهیت شیوه ها و الزامات گزارشگری مالی
3-2-6 حقوق هر طرف معامله برای بازگرداندن کالا
4-2-6 تعیین قیمت برای انتقال نهایی مالکیت به مشتری
5-2-6 آیا مشتری لازم است به سازنده کالا مبلغی به عنوان ودیعه بدهد؟
6-2-6 آیا مشتری حق استفاده از کالا را دارد؟
7-2-6 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای کالاهای امانی
2-7 گفتار سیزدهم: نقل و انتقالات داراییهای مالی با مشارکت های مداوم
1-2-7 ارزیابی معاملات
2-2-7 موارد افشاء طبق SFAS شماره
3-2-7 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای نقل و انتقالات دارائیهای مالی
2-8 گفتار چهاردهم: تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی
1-2-8- روشهای تجزیه و تحلیل
2-2-8- طبقه بندی نسبتها
3-2-8- فرض تداوم فعالیت
2-9- گفتار پانزدهم : پیشینه پژوهش
1-2-10: نتیجه گیری
فصل سوم: روش شناسی پژوهش (متدولوژی)
1-3 مقدمه
2-3 اهداف پژوهش
3-3 روش جمع آوری داده ها
4-3 قلمرو پژوهش
5-3 جامعه آماری
6-3 نحوه گردآوری اطلاعات
7-3 نمونه گیری
8-3 فرضیه های پژوهش
9-3 متغیرهای پژوهش
10-3 تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش
11-3 اندازه گیری متغیرهای پژوهش
12-3 روش آماری آزمون فرضیه ها
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش
1-4 مقدمه
2-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
3-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
4-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
5-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
6-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
7-4 نتایج تحلیل داده ها- سال
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5 مقدمه
2-5 خلاصه ای از کل پژوهش
3-5 خلاصه یافته های پژوهش
4-5 نتیجه گیری
5-5 پیشنهادات
1-5-5 پیشنهادات مربوط به یافته های پژوهش
2-5-5 پیشنهادات برای پژوهش های آتی
6-5 محدودیت های پژوهش
7-5 فهرست منابع
فصل ششم :پیوستها
بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه بررسی امکان تشخیص (شناخت) استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه در شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل تحت word
1- استانداردهای حسابداری ایران- نشریه 160- سازمان حسابرسی.سال
2- اکبری – فضل ا; – تجزیه و تحلیل صورتهای مالی – نشریه 129- سازمان حسابرسی.سال
3- استانداردهای حسابرسی – نشریه 124- سازمان حسابرسی.سال
4- ثقفی- علی- فرضیه بازار موثر (کارا) اوراق بهادار و تاثیر آن در حسابداری.تابستان
5- جواهری-اسماعیل- قانون ساربینز اکسلی – زمستان 1385- مجله حسابرس- شماره
6- حساس یگانه –یحیی- 1384- فلسفه حسابرسی- انتشارات علمی و فرهنگی
7- حساس یگانه- یحیی- نادری نوعینی-محمد مهدی – درسهایی از فروپاشی انرون در زمینه حاکمیت شرکتها- مجله حسابدار- شماره 192-193- اسفند و فروردین 86 و
8- دستگیر-محسن- سلیمانیان- غلامرضا- تامین برون ترازنامه ای، رویکرد مقایسه ای اردیبهشت 1386- مجله حسابدار- شماره 182
9- Off Balance Sheet finance (Ron Paterson)- First published in the United Kingdom by THE MACMILLAN PRESS LTD- January
10- Off Balance Sheet Financing – What Value does it bring to the frim – MASTER Thesis – Michael Leigh and Lena Olveren- January
11- Report and Recommendations Pursuant to Section 401 (C) of the Sarbanes – Oxley Act of 2002 on Arrangements with off- Balance Sheet Implications, Special Purpose Entities, and Transparency of Filings by Issuers.(Submitted to the president of the united states, the Committee on Banking, Housing, and Urban Affairs of the United States Senate and the committee on Financial Services of the United States House of Representatives.) June
12- What happened to Enron Anuj Thakur, Samir Kalra, Rahul Karkun. March
13- Financial Engineering with Special purpose Entities. Bala G. Dharan, Ph. D. CPA- J. Howard Creekmore professor of Accounting- Jesse H. Jones Graduate School of Management Rice university, Houston – June
14- Disclosure in MD& A about off- Balance Sheet Arrangements and Aggregate contractual obligation under section 401 (C) of the Sarbanes-Oxley Act of 2002- Wilson sonsini Goodrich & Rosati – February
15- The Sarbanes – Oxley Act of 2002. Holme Roberts & Owen LLP (HRO) Alert- March
2-1 مقدمه:
اخیراً در پی رسوائیهای بوجود آمده در سال 2001 در آمریکا و سایر کشورها اصطلاح «خارج از ترازنامه[1]» که برخی اوقات مفاهیم ضمنی پنهانی در خود دارد، یا دست کم میتوان گفت که کاملاً شفاف نیست کاربرد بیشتری پیدا کرد، بطور کنایه ای آنچه باید در ترازنامه باشد، نیست و اینکه صادر کننده گزارش، معامله یا شیوه معامله را به گونه ای طراحی کرده است که چنین نتیجه ای در برداشته باشد. هر چند سوالاتی در این زمینه وجود دارد که اقلامی که باید در ترازنامه منعکس شوند، ولی منعکس نشده‌اند، تنها برای فریب استفاده کنندگان صورتهای مالی نیست. بسیاری از معاملات قانونی چنین سوالاتی را بوجود می‌آورند و البته محدودیتهایی در مورد اینکه چه چیز باید در ترازنامه قید شود وجود دارد. سوال گسترده تر و اساسی‌تر اینکه شیوههای مورد استفاده در معاملات خارج از ترازنامه اغلب شامل یک پیوند اقتصادی یا قانونی بین شرکتها و مخاطرات و مزایای بوجود آمده از معاملات و همچنین حقوق یا تعهداتی است که در ترازنامه منعکس نشده‌اند (یا بطور کامل منعکس نشده‌اند)
تامین مالی خارج از ترازنامه یکی از انواع معاملات خارج از ترازنامه است که نخستین بار در اوایل دهه 1970 میلادی با شکل گرفتن و گسترش یافتن بازارها و ابزارهای پیچیده مالی، پدیدار گشت. شرکتهای بزرگ با استفاده از این ابزارها و با استفاده از خلاء‌های قانونی، اقدام به این گونه معاملات کردند. تامین مالی یکی از مهمترین دغدغه‌های شرکتها برای ادامه فعالیت می‌باشد که شرکتها برای برآورده کردن این نیاز متوسل به انواع متفاوتی از این نوع معاملات میشوند. با توجه به اینکه معاملات خارج از ترازنامه شکلی از حسابداری ساختگی است جوامع مختلف با توجه به قوانین کشورشان نسبت به کاربرد این اصطلاح واکنش‌های متفاوتی از خود نشان دادهاند، به عنوان مثال در برخی کشورها از اصطلاح «حساب آرایی[2] » یا «حسابداری ساختگی[3]» استفاده میشود. به هر حال در این مورد اتفاق نظر هست که معاملات خارج از ترازنامه‌ای معاملاتی هستند که هدفشان این است که از بازتاب جنبههای قطعی فعالیتها در حسابها خودداری کنند، بنابراین این اصطلاح دارای مفهوم منفی است و عقیده بر این است که باید از عملکرد کسانی که در چنین معاملاتی شرکت میکنند با وضع استانداردهای جدید حسابداری جلوگیری به عمل آید
در این فصل از پژوهش ابتدا تاریخچه مختصری از مباحث و مقالات منتشره توسط نهادهای رسمی و غیر رسمی حرفه حسابداری در مورد موضوع و هم چنین به برخی از روشها و تکنیکهای مورد استفاده اشاره میشود
2-2- گفتار اول:
تاریخچه:
2-2-1مقاله فنی انتشار یافته توسط انجمن حسابداران قسم خورده انگلستان و ولز(ICAEW) [4]
یک شماره از مقاله در اوایل سال 1980 منتشر شد که در آن به تامین مالی خارج از ترازنامه موجود در شرکتهای فهرست شده، در بورس لندن اشاره میکرد که این امر باعث نقد حرفه حسابداری و تعدادی از شرکتها شد. در پاسخ، انجمن، مقاله فنی (603 TR)[5] را در دسامبر 1985 به عنوان یک مقاله برای بحث منتشر کرد
این مقاله از طریق تهیه صورتهای مالی برای بررسی معاملات خارج از ترازنامه به بررسی نکات زیر پرداخت
1-در صورتهای مالی که می بایست به شکل صحیح و قانونی ارائه شوند، لازم است که این اطلاعات براساس محتوا و واقعیت اقتصادی معاملات مورد توجه قرار گیرند و نه صرفاً شکل قانونی آنها مد نظر قرار گیرد. محتوای معاملات و سایر رویدادها همواره با شکل قانونی آنها سازگار نیست، هر چند اثرات خصوصیات قانونی یک معامله خود بخشی از محتوا و اثر تجاری آن است. این اثرات بایستی در چارچوب کلیّت معامله از جمله هرگونه معاملات مرتبط مورد تفسیر قرار گیرد. جایی که اقلام بر مبنای محتوای معاملات مربوط در حسابها گنجانده میشود و این مبنا متفاوت از شکل قانونی آنها است، یادداشتهای مربوط به حسابها باید شکل قانونی معاملات مربوط به این اقلام و مبالغ مربوط را افشاء کنند
2- در شرایط خاص جایی که عملیات حسابداری برای معامله ای با اهمیت برای نشان داده محتوای معاملات به جای شکل قانونی اش، با شرایط فعالیت شرکت منطبق نباشد، افشاء باید شکل صحیح و بی‌طرفانه‌ای فراهم کند،در این حالت احتمالاً حسابهای فرضی جداگانه‌ای که بر مبنای محتوای اقتصادی تهیه شده است، ارائه میگردد
انتشار مقاله فنی (603 TR) بحثهای زیادی را در داخل حرفه حسابداری و هم چنین اعضای اصلی حرفه ایجاد کرد. خصوصاً اینکه اعضای جامعه حرفه اعلام نمودند که هر چند با اهداف اصلی مقاله (603 TR) موافق اند، اما با راه‌حل‌های پیشنهادی آن مخالفت دارند و استدلال کردند که هدف اصلی صورتهای مالی فراهم آوردن قابلیت مقایسه و یکنواختی (ثبات رویه) است و این امر در بهترین شکل بوسیله حداقل کردن مفاهیم ذهنی و نظری بدست میآید. پس از این مباحث ایجاد شده کمیته استانداردهای حسابداری (ASC) [6] گروهی را مامور بررسی و مطالعه موضوع معاملات خارج از ترازنامه کرد. کمیته استانداردهای حسابداری دو پیش نویس در مورد تامین مالی خارج از ترازنامه منتشر کرد، اما قبل از اینکه طرح کامل شود، هیئت استانداردهای حسابداری(ASB) [7]جایگزین آن شد
2-2-2 متن پیشنهادی 42- (ED42) [8]
نخستین موضوع در مورد معاملات خارج از ترازنامه در مارس 1988 تحت عنوان حسابداری برای معاملات با اهداف خاص توسط کمیته استانداردهای حسابداری (ASC) منتشر شد. متن پیشنهادی از مطالبی که پیش از این توسط کمیته استانداردهای حسابداری ارائه شده بود تفاوتهای زیادی داشت. در متن پیشنهادی جدید، به جنبه مفهومی موضوع توجه بیشتری شده بود تا این که نسبت به جزئیات موضوع. توجه متن پیشنهادی به بررسی امکان استفاده از اصول و قواعد در پیشنهاد برای تدوین تعدادی استاندارد برای معاملات مشترک و ترتیبات خارج از ترازنامه معطوف شده بود، اما جزئیات قوانین هنوز در ارتباط با این گونه معاملات تدوین نشده بود
2-2-3 متن پیشنهادی 49- (ED49)
متن پیشنهادی شماره 49 با متن پیشنهادی شماره 42 تفاوت اساسی نداشت، با این وجود در جزئیات تفاوتهای زیادی بود. از آنجایی که بیانیه پیشنهادی شماره 42 از یک شیوه عمومی پیروی میکرد، این احساس بوجود آمد که دستورالعمل کاربردی تری مورد نیاز است، بنابراین به بیانیه پیشنهادی شماره 49 یکسری برنامه‌های کاربردی اضافه شد
در آگوست 1990 کمیته استانداردهای حسابداری (ASC) جای خود را به هیئت استانداردهای حسابداری (ASB) داد. هیئت استانداردهای حسابداری ابتدا سعی کرد از طریق مفاهیم اساسی این گونه معاملات بسوی تدوین استانداردهای جدید گام بردارد ولی بخاطر خلاء قانونی این گونه معاملات تدوین استانداردها به کندی پیش می‌رفت
2-2-4 شرایط پیشنهاد شده توسط متن پیشنهادی گزارشگری معاملات شماره 4 (FRED 4) [9]
گزارشگری محتوای معاملات در انتهای آوریل 1993 منتشر شد. با وجود متن پیشنهادی اولیه، مقدمه اصلی (FRED4) مجدداً درباره محتوا و واقعیت اقتصادی معاملات یک واحد تجاری که باید در صورتهای مالی شرکتها منعکس شوند تاکید داشت. این محتوا باید بوسیله در نظر گرفتن همه جوانب و مفاهیم ضمنی یک معامله (یا یکسری از معاملات وابسته) مورد شناسایی قرار گیرد و به معاملاتی که در عمل اثر تجاری دارند اهمیت بیشتری بدهد. جهت تعیین محتوا لازم است معاملاتی که منجر به افزایش یا کاهش دارائیها و بدهیهای واحد تجاری میشوند در نظر گرفته شوند
2-2-5 بیانیه تحقیق مالی شماره 5 (1994) گزارشگری محتوای معاملات [10]
بیانیه پیشنهادی تحقیقات مالی شماره 4 (FRED 4) در سال 1995 به استاندارد تبدیل شد. اصول مطرح شده در بیانیه تحقیق مالی شماره 5 بطور کلی شامل همان مواردی بود که در بیانیه پیشنهادی تحقیقات مالی شماره 4 وجود داشت. فقط تغییر مهم مربوط به واگذاری حسابهای دریافتنی نزد عامل (عمدتاً بانکها) و حذف آنها از حساب مطالبات در ترازنامه فروشنده می‌باشد
هدف بیانیه تحقیق مالی شماره 5 در قسمت اول این استاندارد بدین صورت بیان شده است: هدف این است که از محتوای معاملات گزارش شده در صورتهای مالی اطمینان حاصل کنیم. همچنین اثر اقتصادی معاملات شرکت و دارائیهای تحصیل شده، بدهیها، سود یا زیان، باید بطور منصفانه در صورتهای مالی شرکت نشان داده شود
2-3 گفتار دوم:
مبانی نظری:
2-3-1 تجزیه و تحلیل مزایا و مخاطرات
اهمیتی که ریسکهای ذاتی در جریان منافع آتی دارد این است که کمک میکند به رفع این مشکل که چه اقلامی مناسب تعریف دارائی و بدهی هستند و خاطر نشان می کند که تخصیص مخاطراتی که در درون یک معامله است، چگونه می تواند نشان دهد که حقوق و تعهدات گمراه کننده است، و آیا اینکه واحد تجاری تحصیل یک دارایی و یا ایجاد بدهی را در نتیجه معاملات بدست آورده است یا خیر
طبقه بندی مزایا و مخاطرات وابسته به دارائیها و بدهیها به روشهای مختلفی امکان پذیر است. تجزیه و تحلیلی که اخیراً انجام شده است و به صورت فهرستی از مزایا و مخاطرات بیان شده است در پیش نویس متن پیشنهادی کمیته استانداردهای حسابداری بین المللی [11](E40) تحت عنوان «حسابداری برای ابزارهای مالی»[12] بیان شده است که به صورت زیر می‌باشد
ابزارهای مالی ایجاد شده در نتیجه تقبل یا انتقال یک یا چند ریسک توصیف شده در زیر می‌باشد
ریسک قیمت[13] شامل: الف – ریسک ارزی[14] ب – ریسک نرخ بهره[15] ج – ریسک بازار[16]
ریسک ارزی: ریسک مربوط به نوسان ارزش یک ابزار مالی بواسطه تغییرات در نرخهای تسعیر ارز
ریسک نرخ بهره: ریسک مربوط به نوسان ارزش یک ابزار مالی بواسطه تغییرات در نرخهای بهره بازار
ریسک بازار: ریسک مربوط به نوسان ارزش یک ابزار مالی بواسطه تغییرات بازار، چه آن تغییراتی که علت آنها عوامل خاص اوراق بهادار یا منتشر کننده اوراق و یا عوامل موثر بر همه اوراق بهادار معامله شده در بازار
ریسک اعتباری:[17] ریسک مربوط به یک ابزار مالی در نتیجه ناتوانی در تسویه کردن بدهیها به علت رخ دادن یک زیان مالی
ریسک نقدینگی[18]: ریسک یک شرکت که بعلت کم توجهی به تناسب تعهدات وابسته به ابزارهای مالی، با کمبود نقدینگی مواجه شده است (ریسک وجود نقد هم گفته می شود) .ریسک نقدینگی ممکن است در نتیجه یک ناتوانی در فروش دارائیهای مالی که سرعت فروش آن محدود به ارزش بازار آن است بوجود آید. تغییرات در قیمت بازار موجب ایجاد نوسانات در ارزش یک ابزار مالی میشود به عنوان مثال، قیمت بازار اوراق بهادار، متاثر از تغییرات در ارزش بازار این اوراق است
مزایای وابسته به داراییهای مالی ممکن است نه فقط شامل سودهای حاصل از تقبل ریسک قیمت باشد، هم چنین حقوق نسبت به دریافت بهره و پرداخت سرمایه، وثیقه قرار دادن ابزار به عنوان اوراق بهادار برای تعهدات، واگذاری ابزار برای منفعت و استفاده از ابزار برای تسویه تعهدات باشد. بدهی مالی معمولا از معاملاتی که در آن واحد تجاری منافع گذشته را دریافت کرده است ناشی میشود، مانند وصول وجه نقد. موارد بالا تنها یکی از روشهای ممکن جهت توضیح انواع مزایا و مخاطرات وابسته به داراییها و بدهیها است. به هر صورت ممکن است مخاطرات و مزایا به عنوان نتایج یکسری از معاملات پنهان شوند که فهم این موضوع به بررسی ارتباط بین معاملات بستگی دارد، اگر چه ممکن است این مخاطرات در هر یک از معاملات ( یا در مجموعه معاملات) تفکیک شده باشند و یا در نتیجه معاملات انتقال یافته باشند
در مجموع، تحلیل تاثیر تجاری یک معامله با در نظر گرفتن اینکه مزایا و مخاطرات در کدام بخش از معامله میتواند پنهان شده باشد امکانپذیر است، هم چنین این موضوع که انگیزه انجام معامله توسط واحد تجاری در راستای رسیدن به چه اهدافی بوده است در تشخیص ماهیت درست معامله موثر است
به هر حال در نظر گرفتن کلیت معامله برای شناسایی انگیزه و علل انجام معامله خیلی بهتر از ارزیابی جداگانه، بخشهای هر معامله است
2-3-2 شناخت [19]
سوال کلیدی این است که چه چیزی تعریف یک دارائی یا بدهی، که باید در ترازنامه شناخته شود را جامع میکند
طبق استانداردهای حسابداری ایران، یک عنصر باید در صورتهای مالی شناسایی شود اگر
شواهد کافی مبنی بر وقوع تغییر در دارایی ها یا بدهیهای مستتر در آن عنصر (از جمله در صورت لزوم، شواهدی مبنی بر اینکه یک جریان آتی ورودی و خروجی منافع اتفاق خواهد افتاد) وجود داشته باشد.
آن قلم را بتوان با قابلیت کافی به مبلغ پولی اندازه گیری کرد [استانداردهای حسابداری-سازمان حسابرسی-نشریه 160-ص518].
طبق استاندارد کمیته استانداردهای حسابداری بین المللی [20](IASC) یک عنصر باید در صورتهای مالی شناسایی شود اگر
شواهد کافی دال بر وجود یک قلم (زمان تحصیل شواهدی که نشان می دهد جریان منافع آتی خارجی یا داخلی رخ خواهد داد،) وجود داشته باشد.
یک قلم را بتوان با یک مقدار پولی با قابلیت اطمینان کافی اندازه گیری کرد.
این اصول شبیه اصولی هستند که در فصل 4 پیش نویس بیانیه اصول، هیئت استانداردهای حسابداری (ASB) به آن میپردازد،
این جالب توجه است که معیارهای پیش گفته توسط کمیته استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IASC) با معیارهایی که در پیش نویس (E40) «حسابداری برای ابزارهای مالی» وجود دارد که به صورت زیر عنوان شده است،تفاوت دارد
یک دارائی یا بدهی مالی در ترازنامه مورد شناخت واقع میشود هنگامی که
مزایا و مخاطرات مربوط به یک دارائی یا بدهی به داخل واحد تجاری منتقل شده باشد.
بهاء یا ارزش دارائی واحد تجاری یا مقدار تعهدات تقبل شده بصورت قابل اتکاء قابل اندازه گیری باشد.
همانطور که میتوان دید مورد دوم در هر دو تعریف تقریبا مشابه است، اما مورد اول تا حدود زیادی متفاوت است
آزمونهای شناخت اغلب بصورت انتقال مزایا و مخاطرات از یک گروه به دیگران است اما مشکل این است که مزایا و مخاطرات فوراً و یکجا منتقل نمی‌شوند
بطور خلاصه اینکه منتقل ساختن مزایا و مخاطرات همیشه یک رویداد قابل تشخیص نیست. اما صرفنظر از مشکلات ثبت کردن اطلاعات مربوط در سیستم حسابداری این قابل بحث است که آیا این مبنایی معقول برای تهیه یک ترازنامه را بوجود میآورد؟ مشکل دیگر اینکه هر یک از تعهدات قراردادی تبدیل به یک بدهی خواهد شد مثل تعهدات اجاره‌های بلند مدت (نه فقط تعهدات اجاره های سرمایه ای شناسایی شده در ترازنامه) ، قراردادهای فروش بلندمدت مواد اولیه و پرداختهای آتی حقوق تحت قراردادهای استخدامی
2-3-3 قطع شناخت [21]
قطع شناخت با این سوال ارتباط دارد که چه وقت داراییها و بدهیهایی که از قبل مورد شناخت واقع شده اند از ترازنامه حذف میشوند
طبق استانداردهای حسابداری ایران ادامه شناخت یک دارایی یا بدهی در صورتهای مالی باید قطع شود اگر
شواهد کافی مبنی بر دستیابی به منافع اقتصادی آتی یا تعهد انتقال منافع اقتصادی (از جمله در صورت لزوم، شواهدی مبنی بر اینکه جریان آتی ورودی یا خروجی منافع اتفاق خواهد افتاد.) دیگر وجود نداشته باشد [استانداردهای حسابداری-سازمان حسابرسی- نشریه 160-ص518].
هیئت استانداردهای حسابداری (ASB) در پیش نویس اصول گزارشات، معیارهای زیر را برای قطع شناسایی ارائه میکند
شناسایی یک قلم به عنوان دارائی یا بدهی قطع میشود اگر
آن قلم دیگر تناسبی با تعریف داراییها یا بدهیها در سرفصلهای صورتهای مالی نداشته باشد.
شواهد کافی کمتری وجود دارد مبنی بر اینکه واحد تجاری دسترسی به منافع اقتصادی آتی دارد و یا یک تعهدی که منافع اقتصادی را منتقل می کند (شامل جایی که شواهدی مبنی به وجود یک جریان داخلی یا خارجی آتی از منافع اتفاق خواهد افتاد)
پیش نویس کمیته استانداردهای حسابداری بین المللی (IASC) درباره ابزارهای مالی ضوابط نسبتا ساده تری را برای عدم شناسایی داراییها و بدهیهای مالی دارد. این شرایط شامل موارد زیر است
مزایا و مخاطرات وابسته به دارایی یا بدهی به سایرین منتقل شده باشد.
حقوق یا تعهد واقعی اعمال شده تسویه شده است، فسخ شده است و یا منقضی شده است.
اما اشکالی که این تعاریف دارند این است که آیا همه مزایا و مخاطرات ملزم به انتقال است یا تنها هر کدام که با اهمیت تر است و آیا مزایا و مخاطرات به عنوان یک مجموعه در نظر گرفته میشود یا بطور اختصاصی.
2-3-4 تهاتر [22]
بر طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی استانداردهای ایران تهاتر زمانی مناسب است که واحد تجاری قادر باشد بر تسویه حساب از طریق پرداخت مبلغ خالص یا عدم پرداخت و الزام دیگری به پرداخت مبلغ خالص اصرار ورزد و این توان تضمین شده باشد. در چنین حالتی بدهی واحد تجاری یعنی تعهد انتقال منافع اقتصادی تنها به اندازه مبلغ خالص می‌باشد [استانداردهای حسابداری-سازمان حسابرسی- نشریه 160-ص511]
تهاتر دو یا چند قلم دریافتنی و پرداختنی تنها زمانی مناسب است که توان واحد تجاری برای تسویه حساب از طریق پرداخت مبلغ خالص یا عدم پرداخت و الزام دیگری به پرداخت مبلغ خالص، تضمین شده باشد. این تضمین مستلزم وجود حق قانونی تهاتر است و اینکه چنین حقی در صورت ناتوانی دیگری در ایفای تعهد همچنان برقرار باشد. در غیر اینصورت معمولاً این امکان وجود دارد که واحد تجاری به ایفای تعهد ملزم شود، بدون آنکه بتواند به منافع اقتصادی آتی دارایی دست یابد [استانداردهای حسابداری-سازمان حسابرسی- نشریه 160-ص21]
متن پیشنهادی گزارشگری مالی شماره 4 (FRED4) روشن می‌سازد که داراییها و بدهیهایی که واجد شرایط شناخت هستند باید بطور جداگانه در صورتهای مالی آورده شوند نه به صورت خالص (تهاتر شده)
متن پیشنهادی تنها جایی روش خالص (تهاتر) را مجاز شمرده است که مانده های بدهکار و بستانکار واقعاً داراییها و بدهیهای جداگانه نیستند
متن پیشنهادی در موارد زیر تهاتر را مجاز شمرده است
واحد گزارشگر ادعا میکند که توانایی تصفیه حساب خالص بدهیها را دارد. برای تشخیص این مورد هیچ حسابی که جزء بدهیهای احتمالی شرکت است نباید در تسویه حساب خالص لحاظ شود (مگر اینکه رویدادهای احتمالی در تاریخ ترازنامه به وقوع پیوسته باشد). برای مثال حق یک بانک برای اینکه فشار بیاورد برای تسویه حساب یک وام پرداختی به مشتری و ودیعه‌ای که مشتری نزد بانک دارد و با احتمال اینکه مشتری از شرایط وام تخلف کند، در این مورد بانک نباید ودیعه و وام را در ترازنامه خود تهاتر کند مگر اینکه شرایط وام در تاریخ ترازنامه نقض شده باشد.
واحد گزارشگر با اطمینان توانایی تسویه حساب نهایی داشته باشد، این با اهمیت است که هیچ امکانی وجود نداشته باشد که شرکت تحت فشار قرار گیرد تا منافع اقتصادی را به گروهی منتقل کند در حالیکه از دسترسی به منافع اقتصادی خودش ناتوان باشد.
واحد گزارشگر نباید ریسک با اهمیتی را که مرتبط باشد با مبالغ ناخالص تحمل کند. بنابراین لازم است که اقلام از یک نوع باشند، بنابراین تغییرات در مقدار منافعی که در جریان است از طرف یکی بازتابی باشد از تغییرات در مقدار منافع در جریان دیگری.
2-3-5 نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم[23]
متن پیشنهادی گزارشگری مالی شماره 4 (FRED4) ایده جدیدی را ارائه کرده است که در پیش نویسهای قبلی توصیه نشده بود. این ایده تحت عنوان نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم بدین معنی که در جایی که یک دارایی کلاً از تامین مالی بوجود میآید، قلم مزبور در ترازنامه به عنوان رقم کاهنده دارائی که به آن مربوط است نشان داده شود، بجای اینکه در بخش بدهیهای ترازنامه بیاید، مشروط بر اینکه ضوابط قانع کننده ای فراهم باشد
در واقع سوال این است که چطور این داراییها و بدهیها در ترازنامه نشان داده میشود؟ بنابراین، آن مشابه قطع شناخت اقلام نیست، متن پیشنهادی گزارشگری مالی شماره 4 (FRED4) تصریح میکند که مفهوم نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم، نشان دادن آن مزایا و مخاطرات با اهمیت حفظ شده در ارتباط با دارائیهاست و اینکه ادعای تامین کننده منابع مالی تنها به وجوهات نقدی ایجاد شده توسط آن محدود شده است چرا که آن مبالغ ناخالص دارائی را نشان میدهد که از منافع آن دارائی در شرکت باقی مانده است
متن پیشنهادی بیان می کند که نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم هنگامی باید مورد استفاده قرار گیرد که یک دارائی که از تامین مالی بوجود آمده است شرایط زیر را داشته باشد
بازپرداخت تامین مالی تنها از عواید ایجاد شده بوسیله آن قلم خاص که تامین مالی شده است، صورت گیرد.
واحد تجاری تعهدی مبنی بر حفط آن قلم برای بازپرداخت تامین مالی یا باز خرید آن در هر زمان نداشته باشد.
بخش دوم روشن میکند که ماهیت استقراض دارائی تامین مالی شده برای توجیه نحوه ارائه ارتباط اقلام کافی نیست شرکت باید با اختصاص دادن آن داراییها برای بازپرداخت وامها از کنترلش روی دارایی ها صرفنظر کند
2-3-6 معاملات مرتبط[24]
بعضی وقتها ارزیابی ارتباط معاملات پیچیده و به هم فشرده که فقط در یک معامله منفرد نیست، مشکل است. متن پیشنهادی گزارشگری مالی شماره 4 (FRED4) بیان می کند که لازم است بجای پرداختن به حسابداری برای هر معامله بطور جداگانه مفاد و ماهیت همه معاملات تعیین شود. این ضروری است که این گونه معاملات از دیدگاه نتایج احتمالی بوسیله مورد ملاحظه قرار دادن انگیزه همه بخشهای معامله و سناریوهایی که طرفین معامله کننده ممکن است در مورد آنها توافق کرده باشند، مورد توجه قرار گیرند. به نظر می رسد این تنها راهیست برای اینکه حقیقت انگیزه و نتایج این توافقات و ترتیبات شناسایی شود
گفتار سوم:
2-4 چارچوب گزارشات مالی
کمیسیون بورس اوراق بهادار (SEC) [25] مسئولیتهایی تحت قوانین اوراق بهادار بر عهده دارد تا طبق آن استانداردهای قابل قبولی برای فراهم آوردن صورتهای مالی تعیین کند. بدین منظور کمیسیون این ماموریت را به هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی (FASB) [26] واگذار کرد. هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی، استانداردهای حسابداری، در بسیاری از حوزه ها را انتشار داده است و هم چنین یک چارچوب مفهومی برای حسابداری و گزارشگری مالی خلق کرده است که در وضع استانداردهای حسابداری از آن استفاده می کند. این چارچوب اهداف گزارشگری مالی را مشخص میکند که قرار است اطلاعات مفیدی برای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان در فرآیند تصمیم گیری آنها فراهم کند
اصولاً گزارشات مالی شامل چهار بخش عمده می باشد:
ترازنامه ، صورت حساب سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع
هر یک از صورتهای مالی اساسی ذکر شده، انواع مختلفی از اطلاعات را فراهم می کند که هدف آنها ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده از استفاده کنندگان صورتهای مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد. هم چنین یک مجموعه کامل از صورتهای مالی نشان می دهد که نکاتی در مورد اطلاعات کمی و کیفی در آن نیست اگر چه برطبق قوانین، شرکتها ملزم به ارائه اطلاعات بیشتر در مورد معاملات شرکت، عوامل مخاطراتی که شرکت ممکن است با آنها روبرو شود و توضیحاتی در مورد وضعیت مالی و نتایج عملیات هستند
2-4-1 ترازنامه[27]
تمرکز اصلی این پژوهش بر ترازنامه می‌باشد. ترازنامه وضعیت مالی شرکت را در یک زمان مشخص نشان می دهد که عناصر پایه ای آن شامل موارد زیر است
دارائیها – حقوق یا سایر راههای دسترسی به منافع آتی اقتصادی کنترل شده توسط یک واحد تجاری که در نتیجه رویدادها و معاملات گذشته بوجود آمده اند.
بدهیها- تعهدات یک واحد تجاری که منتقل کننده منافع اقتصادی هستند و در نتیجه رویدادها و معاملات گذشته بوجود آمده اند.
حقوق صاحبان سهام: دارائی خالص، سودهای باقیمانده در دارائیهای یک شرکت محسوب می شوند که پس از کسر تعهدات آن باقی می ماند.
در حالی که تعاریف بالا واضح و صریح به نظر می رسند سوالات و مسائل بسیاری در مشخص ساختن اینکه کدام اقلام باید در ترازنامه ارائه شوند مطرح است. علاوه بر این سوالاتی در رابطه با این مساله بوجود می آید که آیا اقلام خاصی که در ترازنامه ارائه میشوند باید به عنوان تعهدات گزارش شوند یا در حقوق صاحبان سهام منعکس شوند. شاید فراگیرترین سوال این باشد که آیا در تصمیم گیری در مورد اینکه کدام دارائیها و بدهیها باید در ترازنامه ارائه شوند، باید به آن دسته دارائیها و بدهیها توجه کرد که قانوناً توسط شرکت کنترل شده اند یا به آن دارائیها و بدهیهایی که شرکت را در معرض مخاطرات و مزایا قرار می دهد
اصول پذیرفته شده حسابداری(GAAP) [28] فعلی بطور کامل برای مشخص ساختن اینکه چه اقلامی باید در ترازنامه قید شوند به رویکرد کنترلی تکیه دارد. بنابراین حتی هنگامی که اغلب مخاطرات و مزایای یک دارائی به طرفین دیگر تعلق دارند شرکت کنترل کننده، دارائی را در دفاتر خود ثبت خواهد کرد. علاوه بر این یک شرکت که حق رای کنترل کننده در یک شرکت دیگر دارد عموماً آن شرکت را تلفیق می کند حتی اگر حق کنترل کننده اش اقلیتی از کل سرمایه را نشان دهد
در حالی که تمرکز بر کنترل بطور کلی امری استوار و سازگار است. تجزیه و تحلیلهای مختلفی وجود دارد که برای تشخیص طرف کنترل کننده مورد استفاده قرار می گیرند. شاخصهای مشترک کنترل یک تجزیه و تحلیل قانونی است که توانایی برای اداره استفاده از دارائی مورد بحث یا در شرایط تلفیق، کنترل رای گیری را مورد توجه قرار می دهد. هر چند نمونه هایی وجود دارند که در آنها تجزیه و تحلیل قانونی کنترل مشهود نیست و بنابراین مورد استفاده قرار نمی گیرند. به عنوان مثال تصمیم گیری در مورد اینکه آیا تلفیق در مورد شرکتها با اهداف خاص (SPEs)[29] انجام می گیرد یا خیر در این حیطه جای میگیرد. پیش از انرون[30] و سایر رسوائیهای شرکتها، بسیاری دریافتند که شاخصهای مشترک کنترل در مورد شرکتها با اهداف خاص (SPEs) به خوبی کار نمی کند، عمدتاً بخاطر اینکه بسیاری از این شرکتها فعالیتهای مهم در تشکیلات خود را از قبل برنامه ریزی می کنند، بنابراین کنترل حق رای نامربوط تلقی می شود. تحت دستورالعملهای حسابداری اخیر برای شرکتها با اهداف خاص (SPEs) تجزیه و تحلیل مخاطرات و مزایا بدین منظور صورت می گیرد که کدام اقلام در این شرکتها باید در تلفیق آورده شوند
موضوع دیگری که بطور فراگیر بر چگونگی ارائه شدن دارائیها و بدهیها در ترازنامه تاثیر می گذارد این است که آیا دارائیها و بدهیها باید بطور جداگانه در صورتهای مالی آورده شوند یا خالص شوند. این مساله به ویژه در اغلب قراردادهایی که برای دو شریک حقوقی را فراهم می کند که به عنوان دارائیها تلقی می شوند مهم است . مشابه سوالات مربوط به کنترل در برابر مخاطرات و مزایا، گزارش خالص یا ناخالص، هر دو می توانند اطلاعاتی را فراهم کنند که برای سرمایه گذاران مفید است
هر چند گزارش خالص به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا دریابند که در واقع شرکت بیش از این در معرض تغییرات کامل در ارزش دارائی قرار نمی گیرد چرا که بخشی از مخاطرات و مزایای، مربوط به خریدار انتقال داده شده است
2-4-2 صورتهای مالی اساسی دیگر
[1] – Off- Balance Sheet
[2] – window dressing
[3] – creative accounting
[4] – Institute of chartered Accountants in England and wales
[5] – Technical Release (anon-manadatory) Statement Issued by the (ICAEW)
[6] – Accounting Standards Committee (the predecessor of the ASB)
[7] – Accounting Standards Board (the body charged with setting accounting standards in the UK)
[8]- Exposure Draft (of a SSAP)
2- Statement of Standard Accounting Practice (an Accounting Standard Issued by the ASC)
[9] – Financial Reporting Exposure Draft (of an FRS)
[10] -Financial Research Statement (FRS) No
[11] – Exposure Draft (of an (IAS) – International Accounting Standard (Issued by IASC)
[12] – Accounting For Financial Instruments
[13] – Price Risk
[14] – Currency Risk
[15] – Interest Risk
[16] – Market Risk
[17]- Credit Risk
[18] – Liquidity Risk
[19] – Recognition
[20] – International Accounting Standard Committee
[21] – Derecognition
[22] – Offset
[23] – The linked presentation
[24] – Connected Transactions
[25]- Securities and Exchange Commission
[26] – Financial Accounting Standards Board
[27] – Balance Sheet
[28] – Generally Accepted Accounting Principles
[29] – Special purpose Entity
[30] – Enron